Swivangelo Swo Tshemba Bibele

4. Ku Pakanisa Ka Yona Hi Tlhelo Ra Sayense

Tidyondzo ta sayense ti endle nhluvuko lowukulu manguva lawa. Hikwalaho, tidyondzo ta khale ti hundzeriwe hi nkarhi se ku nghene letintshwa. Leswi eku sunguleni a swi tekiwa swi ri ntiyiso, sweswi swi nga ha va se swi tekiwa swi ri ntsheketo. Tibuku-mpfuno ta sayense minkarhi yo tala ti lava ku tlhela ti tsariwa hi vuntshwa.

BIBELE a hi buku-mpfuno ya sayense. Kambe loko swi ta etimhakeni ta sayense, Bibele ya tshembeka ku nga ri hi leswi yi swi boxaka ntsena kambe ni hikwalaho ka leswi yi nga swi boxiki.

Bibele a yi tamelanga mavonelo ya sayense. Eminkarhini ya khale vanhu vo tala a va amukela tidyondzo to tala leti nga riki ta ntiyiso. Leswi vuriwaka malunghana ni misava hi yoxe a swi komba leswaku misava i xiphepherhele lexi tshameke ehenhla ka swilo swin’wana leswi nga yima emoyeni. Khale ka khaleni sayense yi nga si tiva ta ku tluletana ni ta ku siveriwa ka mavabyi, madokodela ma tirhise tindlela leti a ti nga pfuni ngopfu naswona a ti ri ni khombo swinene. Kambe a ku kona nikan’we eka tindzima ta yona to tlula 1 100 laha yi boxeke mavonelo wahi ni wahi lama nga riki ntiyiso hi tlhelo ra sayense.

Tinhlamuselo leti pakanisaka hi tlhelo ra sayense. Eka malembe ya kwalomu ka 3 500 lama hundzeke, Bibele yi vule leswaku misava yi le “ehenhla ka hava.” (Yobo 26:7) Eka lembe xidzana ra vunhungu B.C.E., Esaya u swi veke erivaleni loko a vulavula hi “xirhendzevutana xa misava.” (Esaya 40:22) Leswaku misava yi fana ni bolo leyi yimeke emoyeni leyi ku nga riki na nchumu lexi vonakaka xi yi khomile—xana sweswo a swi twali swi fambisana ni sayense ya manguva lawa?

Loko van’wasayense va nga si tshubula timhaka ta nsivela mavabyi, Nawu wa Muxe (lowu kumekaka etibukwini ta ntlhanu ta Bibele) lowu tsariweke kwalomu ka 1500 B.C.E., ana se a wu tamele milawu ya malunghana ni vavabyi, ndlela leyi mintsumbu yi faneleke yi khomiwa ha yona ni ku cukumetiwa ka thyaka.—Levhitika 13:1-5; Tinhlayo 19:1-13; Deteronoma 23:13, 14.

Hikwalaho ko languta xibakabaka hi ku tirhisa titheleskopu, van’wasayense va gimete hi leswaku vuako byi lo na swi pfuketana byi va kona. A hi van’wasayense hinkwavo lava pfumelelanaka ni mhaka leyi. Profesa un’wana u te: “Vuako byi tikomba byi tumbuluxiwe hi munhu wo karhi; hikuva swi nga kotekisa ku yini leswaku vuako byo hlamarisa swonghasi byi nga vi na musunguri?” Kambe, khale ka khaleni titheleskopu ti nga si va kona, ndzimana yo sungula ya Bibele yi swi veke erivaleni yi ku: “Eku sunguleni Xikwembu xi tumbuluxe matilo ni misava.”—Genesa 1:1.

Hambileswi Bibele yi nga buku ya khale naswona yi vulavulaka hi timhaka to tala, timhaka ta sayense leti yi vulavulaka ha tona ta pakanisa. Xana buku yo tano a yi faneriwi hi ku kambisisiwa?a

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso eka tluka 8]

I khale Bibele yi swi veke erivaleni leswaku misava i xirhendzevutana naswona yi le “ehenhla ka hava”

[N’wini wa Xifaniso 8]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA