Tihlo
Xana Ri Lo Endliwa?
◼ “Tinyama ta rona ti veketeriwe hi vukheta.” Yoleyo i ndlela leyi Profesa Luke Lee wa le Yunivhesiti ya le California, eU.S.A. a ri hlamuselaka ha yona tihlo ra switsotswana swo tala.
Xiya: Tihlo ra switsotswana swin’wana swo tanihi tinyoxi leti endlaka vulombe ni xipereta ri kota ku vona swilo swo tala. Leswi tihlo ra xitsotswana xexo ri swi vonaka, swi kota ku xi pfuna leswaku xi tiva tlhelo leri xi faneleke xi ya eka rona.
Vativi va sayense va lava tindlela ta ku encenyeta tihlo ra switsotswana leswaku va ta endla swilo leswi nga ni rivilo lerikulu leswi kotaka ku vona swilo leswi tshukatshukaka ni tikhamera leti kotaka ku vona swilo swo tala hi nkarhi wun’we. Swilo leswi swi nga ha tirhisiwa etindhawini to hambana-hambana. Swi nga ha tirhisiwa eka vutshunguri—hi xikombiso, ku vona endzeni ka khwiri. Nchumu lowu wo tshungula ha wona lowu wa ha lavaka ku endliwa wu hlamuseriwa tanihi “muchini lowutsongo” lowu muvabyi a nga ha wu mitaka. Loko se a wu mitile, muchini wolowo wu nga kota ku vona swilo swo tala kutani wu rhumela rungula ra kona hi swintambyana.
Ntlawa wa vanjhiniyara lava encenyetaka swilo swa ntumbuluko se va endle tihlo ro fana ni ra xitsotswana leri vonaka swilo swo tala leri nga ritsongo swinene. Kambe, thekinoloji leyi a yi wu voni ntlangu loko yi ringanisiwa ni matihlo ya switsotswana leswi nga kona emisaveni. Hi xikombiso, xitsotswana lexi vuriwaka xipereta xi kota ku vona swilo swo tala ku tlula mpimo hi tihlo rin’we!
Tivutise: ‘Xana tihlo leri ro hlamarisa xa switsotswana ri lo tiendlekela? Kumbe ri lo endliwa?’
[Xifaniso eka tluka 26]
Xifaniso lexi kurisiweke xa tihlo ra nyoxi leyi endlaka vulombe
[Mimfungho ya Vini va Swifaniso eka tluka 26]
Background: © Stephen Dalton/Photo Researchers, Inc.; close-up: © Raul Gonzalez Perez/Photo Researchers, Inc.