Vantshwa Va Vutisa

Ndzi Nga Lwisana Njhani Ni Ndzingo?

◼ Karen a a ri exinkhubyanini naswona ku nga si hela ni khume ra timinete a fikile u vone vafana vambirhi va nghena va khome tiphepha-bege timbirhi. Leswi a swi ri endzeni ka tiphepha-bege toleto a swi vonaka. A a twe vafana volavo va vula leswaku byala byi ta va byi lo vuya hi masaka exinkhubyanini xolexo! Swi le rivaleni leswaku Karen a nga va byelanga vatswari vakwe sweswo. A a tibyele leswaku vafana volavo a vo titlangela ntsena. Phela a a ku fanele ku ri ni vanhu lavakulu endlwini yoleyo.

Loko Karen a ha hlamale leswi a swi vonaka, u twe rito ra munhu la n’wi toloveleke ri ku: “Swi lo yini u ngo yima onge u lo boleriwa hi mbewu ya ndlala?” Loko Karen a hundzuluka u vone munghana wakwe Jessica a khome mabodlhela mambirhi ya byala lama ha ku pfuriwaka. Jessica u teke rin’we a ri nyika Karen kutani a ku: “U nga ndzi byeli leswaku wa ha ri ntsongo lerova u nge tiphini hi byala!”

Karen u lave ku ala, kambe a a chava. A a nga byi lavi byala, kambe a a chava nileswaku Jessica i munghana wakwe, naswona a a nga lavi ku onha xinkhubyana hilaha Jessica a vuleke hakona. Handle ka sweswo Jessica a a ri un’wana wa vanhwanyana lava nga ni mahanyelo lamanene. Loko o nwa, swi ta va swi nga bihanga leswaku na yena a nwa. Karen u tibyele leswi, ‘Lebyi ko va byala ntsena, a swi fani ni ku tirhisa swidzidzirisi kumbe ku endla timhaka ta masangu.’

LOKO wa ha ri muntshwa, miringo yi ta hi tindlela to hambana-hambana. Minkarhi yo tala yi va yi katsa vafana ni vanhwanyana. Ramon mufana loyi a nga ni malembe ya 17 u ri: “Vanhwanyana va le xikolweni va phikelela ku endla swilo leswi u nga swi laviki.a Va rhandza ku ku khoma-khoma va lava ku vona leswaku u ta endla yini. A va nge tshiki ku ku khoma-khoma!” Deanna, loyi na yena a nga ni malembe ya 17, u tshame a langutana ni xiyimo lexi fanaka. U ri: “Mufana un’wana u te eka mina a fika a ndzi angarha. Hiloko ndzi bakanya voko ra yena, ivi ndzi ku, ‘Xana u ringeta ku endla yini? Ni ku ku tiva a ndzi ku tivi!’”

Na wena u nga ha langutana ni miringo naswona yi nga ha tikomba onge a yi heli. Mukreste un’wana u vule leswaku, “ndzingo wu fana ni munhu la yaka emahlweni a gongondza enyangweni lowu nga ni mfungho lowu tsariweke leswaku U Nga Ngheni.” Xana u tshamela ku ringiwa ku tlula hilaha a wu swi langutele hakona? Hi xikombiso, xana xin’wana xa leswi landzelaka xa ku ringa?

□ Ku dzaha

□ Ku nwa byala

□ Ku tirhisa swidzidzirisi

□ Ku languta swifaniso swo navetisa rimbewu

□ Ku hlanganyela eka timhaka ta masangu u nga si cata

□ Ni swin’wana ․․․․․

Loko ku ri na lexi nga ndzingo eka wena eka leswi swi nga laha henhla, u nga gimeti hileswaku a wu faneleki ku va Mukreste. U nga swi kota ku dyondza ku papalata ku navela ko biha ni ku hlula ndzingo. Njhani? Swa pfuna ku tiva leswi vangaka ndzingo. Xiya tinhla letinharhu.

1. Ku nga hetiseki. Vanhu hinkwavo lava nga hetisekangiki va tswariwa va ri ni mboyamelo wo endla swo biha. Hambi ku ri muapostola Pawulo, Mukreste la wupfeke, u pfumerile hi ku kongoma a ku: “Loko ndzi navela ku endla leswi lulameke, leswo biha swi kona eka mina.” (Varhoma 7:21) Swi le rivaleni leswaku hambi ku ri munhu la nga ni mahanyelo lamanene, minkarhi yin’wana a nga ha xiya leswaku u teriwa hi “ku navela ka nyama ni ku navela ka mahlo.” (1 Yohane 2:16) Kambe ku tshamela ku anakanya hi ku navela loko biha swi nga va ni vuyelo byo biha, hikuva Bibele yi ri: “Ku navela, loko ku xurhe, ku veleka xidyoho.”—Yakobo 1:15.

2. Ku kuceteriwa hi swilo leswi u swi vonaka. Ndzingo wu tshama wu ri kona. Trudy u ri: “Exikolweni ni le ntirhweni, minkarhi hinkwayo vanhu va vulavula hi timhaka ta masangu. Minkarhi hinkwayo eka TV ni le ka tifilimi ti endliwa ti tikomba ti tsakisa. A hi kanyingi u vonaka vuyelo bya kona byo biha!” Trudy u swi tiva kahle leswaku nkucetelo wo tano wu nga va ni matimba ku fikela kwihi. U ri: “Loko ndzi ri ni malembe ya 16, ndzi sungule ku rhandzana ni jaha rin’wana. Manana u tshame na mina ehansi, a ndzi byela leswaku loko ndzi ya emahlweni ndzi rhandzana na rona, ndzi ta tika. Leswi manana a nga swi vula swi ndzi chavisile! Endzhaku ka tin’hweti timbirhi se a ndzi tikile.”

3. “Ku navela loku fambisanaka ni vuntshwa.” (2 Timotiya 2:22) Xivulwa lexi xi katsa ku navela kwihi ni kwihi loku tanihi muntshwa u nga vaka na kona, ko tanihi ku navela ku amukeleka kumbe ku lava ku tekiwa u ri la kuleke. Ku navela ko tano a ku bihanga, kambe loko ku nga lawuriwi ku nga endla leswaku swi ku tikela ku hlula ndzingo. Hi xikombiso, ku navela leswaku vanhu va ku teka u ri munhu la kuleke swi nga ha ku endla u hetelela u tlule milawu leyinene leyi u dyondzisiweke yona ekaya. Leswi hi leswi humeleleke Steve loko a ri ni malembe ya 17. U ri: “Endzhakunyana ka ku khuvuriwa ka mina, ndzi xandzukele vatswari va mina ndzi tlhela ndzi endla swilo hinkwaswo leswi va ndzi dyondziseke leswaku ndzi nga swi endli.”

A swi kanakanisi leswaku ku navela loku boxiweke laha henhla ku ni matimba swinene. Nilokoswiritano, u nga wu hlula ndzingo. Njhani?

◼ Xo sungula, xiya ndzingo lowu swi ku tikelaka swinene ku wu hlula. (U nga ha va se u swi endlile sweswo hala henhla.)

◼ Endzhaku, tivutise leswi, ‘Xana ndzingo lowu wu tala ku ndzi hlasela rini?’ Fungha rin’wana kumbe man’wana ya mabokisi lama landzelaka:

□ Loko u ri exikolweni

□ Loko u ri entirhweni

□ Loko u ri wexe

□ Kun’wana ․․․․․

Ku tiva leswaku ndzingo wu tala ku ku hlasela rini swi nga ha ku pfuna leswaku u wu papalata hilaha ku heleleke. Hi xikombiso, ehleketa hi xivono lexi u xi voneke hi mahlo ya mianakanyo exinghenisweni xa xihloko lexi. I yini leswi Karen a swi tweke leswi kombiseke leswaku a a ta nghena ekhombyeni eka xinkhubyana lexi a yeke eka xona? Xana a a ta va a wu papalate njhani to ho suka ndzingo wolowo?

◼ Leswi sweswi se u (1) wu tivaka ndzingo wa kona naswona (2) u swi tivaka leswaku wu nga tala ku humelela rini, se u swi lunghekerile ku teka goza. Nchumu wo sungula lowu u faneleke u wu endla i ku kuma ndlela leyi u nga wu balekelaka ha yona. Laha hansi tsala leswi u nga swi endlaka.

․․․․․

․․․․․

(Swikombiso: Loko ku ri leswaku u tala ku hlangana ni vadyondzi-kuloni loko u huma exikolweni, lava ku kucetelaka leswaku u dzaha na vona, kumbexana u nga cinca ndlela yoleyo ivi u famba hi yin’wana. Loko u tala ku kuma swifaniso swa vanhu lava nga ambalangiki eka khompyuta ya wena, u nga ha hoxa tiprogreme leti sivelaka swilo swo tano. Nakambe, u nga tsala marito ya leswi u endlaka ndzavisiso wa swona eka Internet hi ku kongoma leswaku swifaniso sweswo swi nga humeleli.)

I ntiyiso leswaku a wu nge yi papalati hinkwayo miringo. Minkarhi yin’wana u nga tikuma u langutane ni ndzingo wo karhi lowukulu, kumbexana hi nkarhi lowu u nga wu langutelangiki. Xana u ta endla yini?

Tshama u lunghekile. Loko Yesu a “ringiwa hi Sathana” u ale hi ku hatlisa. (Marka 1:13) Ha yini? Hikuva se a swi tiva leswaku u ta endla yini eka timhaka leti a ta ringiwa ha tona. Anakanya hi sweswo. Phela, Yesu a a ri munhu ku fana na hina. A wu ta va wu n’wi hlurile ndzingo. Kambe se a a tiyimisele ku yingisa Tata wakwe minkarhi hinkwayo. (Yohane 8:28, 29) Yesu a a vula swi huma embilwini loko a ku: “Ndzi xike hi le tilweni ku ta endla ku rhandza ka loyi a ndzi rhumeke, kambe ku nga ri ka mina.”—Yohane 6:38.

Laha hansi tsala swivangelo swimbirhi leswi endlaka leswaku u papalata ndzingo lowu u tshamaka u ri karhi u langutana na wona ni tindlela timbirhi leti u tiyimiseleke ku wu hlula ha tona.

1. ․․․․․

2. ․․․․․

Tsundzuka leswaku loko u tshika ndzingo wu ku hlula, u hundzuka hlonga ra ku navela ka wena n’wini. (Tito 3:3) Ha yini u pfumelela ku lawuriwa hi ku navela ka wena? Vana ni xivindzi xo lawula ku navela ka wena ematshan’weni yo pfumelela ku navela ka wena ku ku lawula.—Vakolosa 3:5.

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Web site leyi nge, www.watchtower.org/ype

[Nhlamuselo ya le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

◼ Xana swivumbiwa leswi hetisekeke swi nga ringiwa?—Genesa 6:1-3; Yohane 8:44.

◼ Loko u ala ndzingo, xana ku tshembeka ka wena ku va khumba njhani van’wana?—Swivuriso 27:11; 1 Timotiya 4:12.

[Bokisi leri nga eka tluka 27]

RINGETA LESWI

Khoma khampasi, u endla leswaku ximhandzana xa yona xi languta en’walungu. Kutani veka maginete etlhelo ka yona. Xana ku endleka yini? Ximhandzana xa kona a xa ha languti etlhelweni leri faneleke. Ematshan’weni ya sweswo, xi landzelela maginete.

Ripfalo ra wena ri fana ni khampasi yoleyo. Loko ri leteriwe kahle, ri ta tshama ri langute etlhelweni leri faneleke, ni ku ku pfuna leswaku u endla swiboho swa vutlhari. Kambe vanghana vo biha va nga ha soholota ndlela leyi u yi langutaka ha yona mimpimanyeto ya mahanyelo lamanene, ku fana ni maginete. Xana u dyondza yini eka leswi? Ringeta hi matimba leswaku u papalata vanhu ni swiyimo leswi nga onhaka ndlela leyi u yi langutaka ha yona mimpimanyeto ya mahanyelo lamanene!—Swivuriso 13:20.

[Bokisi leri nga eka tluka 27]

XIRINGANYETO

Lunghiselela ndlela leyi u nga ta hlamula ha yona loko munhu a ku ringa leswaku u endla swo biha. U nga karhateki, a swi kali swi lava u vula leswi nga ta endla onge u titeka u kwetsima. Hakanyingi ko laveka ntsena leswaku u va ni xivindzi xo ala. Hi xikombiso, loko mudyondzi-kuloni a ku nyika fole, u nga ha ku: “U nga tikarhati. Mina a ndzi dzahi!”

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Loko u pfumela ku hluriwa hi ndzingo, u hundzuka hlonga ra ku navela ka wena n’wini