Mufana wa ringeka loko a vona jaha ni ntombhi va ri emarhandzwini ni vafana vambirhi va ri karhi va hlalela swilo efonini hi hala tlhelo ku hundza nhwana

VANTSHWA VA VUTISA

Ndzi Nga Wu Hlula Njhani Ndzingo?

Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Loko ndzi lava ku endla swilo leswinene, leswo biha swi kona eka mina.” (Varhoma 7:21) Xana u tshama u titwa hi ndlela leyi fanaka? Loko swi ri tano, nhlokomhaka leyi yi ta ku pfuna u hlula ndzingo wa ku endla swo biha.

Leswi u faneleke u swi tiva

Ndzingo ni ntshikilelo wa tintangha i bandhi na buruku. Bibele yi ri: “Vanghana vo biha va onha mikhuva leyinene.” (1 Vakorinto 15:33) Ntshikilelo lowu u nga ha wu kumaka eka van’wana kumbe eka social media wu nga endla u navela ku “landzelela ntshungu leswaku mi endla swilo swo biha.”—Eksoda 23:2.

“Ntshikilelo wa ku lava ku rhandziwa ni ku amukeriwa hi van’wana wu nga endla u endla xin’wana ni xin’wana leswaku u ta amukeriwa hi vona.”—Jeremy.

Swo anakanyisisa ha swona: Hikwalahokayini swi nga ha ku tikelaka ku hlula ndzingo loko u ehleketa ngopfu hi ndlela leyi van’wana va ku tekaka hayona?—Swivuriso 29:25.

Leswi u faneleke u swi tsundzuka: U nga pfumeleli ntshikilelo wa tintangha wu ku cincisa mahanyelo ya wena.

Leswi u nga swi endlaka

Tiva leswi u pfumelaka eka swona. Loko u nga tivi leswi u pfumelaka eka swona u nga fana ni xipopana lexi nga kotiki ku tilawula. Swi nga va kahle ku landzela xitsundzuxo xa le Bibeleni lexi nge: “Kambisisani swilo hinkwaswo; khomelelani swi tiya eka leswinene.” (1 Vatesalonika 5:21) Loko u twisisa leswi u pfumelaka eka swona swi ta ku olovela ku hanya hi swona naswona u ta kota ku hlula miringo.

Swo anakanyisisa ha swona: Hikwalahokayini u pfumela leswaku milawu ya Xikwembu ya mahanyelo ya ku vuyerisa?

“Ndzi swi xiyile leswaku loko ndzi nga cincacinci eka leswi ndzi pfumelaka eka swona ndzi kota ku hlula ndzingo naswona van’wana va ndzi xixima hikwalaho ka sweswo.”—Kimberly.

Munhu loyi u nga n’wi tekelelaka eBibeleni: Daniyele. Loko Daniyele a ha ri muntshwa “a a tiyimiserile embilwini yakwe” ku yingisa milawu ya Xikwembu.—Daniyele 1:8.

Mufana a boheleriwe hi tintambhu a yisiwa hala ni hala ku fana ni xipopana — Loko u nga tivi leswi u pfumelaka eka swona u nga fana ni xipopana lexi nga kotiki ku tilawula

Tiva leswi ku tsandzaka. Bibele yi vulavula hi ku “navela ka vuntshwa” loku nga ni matimba loko wa ha ri muntshwa. (2 Timotiya 2:22) Ku navela koloko a ko katsa swa timhaka ta masangu ntsena kambe ku tlhela ku katsa ku lava ku tsakeriwa hi vanhu ni ku lava ku tilawula u nga si swi lunghekela.

Swo anakanyisisa ha swona: Bibele yi vula leswaku “un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi leswi a swi navelaka.” (Yakobo 1:14) I ku navela kwihi loku nga ntlhamu ngopfu eka wena?

“Tiva miringo leyi nga ku wisaka ehansi. Endla ndzavisiso wa ndlela leyi u nga yi hlulaka hayona naswona u tsala tinhla leti u nga ti tirhisaka. Hi ndlela yoleyo, loko u tlhela u langutana ni ndzingo lowu fanaka u ta tiva ndlela yo huma.”—Sylvia.

Munhu loyi u nga n’wi tekelelaka eBibeleni: Davhida. Mikarhi yin’wana Davhida u pfumelele ku tshikileriwa hi vanhu van’wana hambi ku ri ku navela ka yena n’wini. Kambe Davhida u dyondze eka swihoxo swakwe naswona u ringete ku antswisa. U khongele eka Yehovha a ku: “Vumba mbilu yo tenga endzeni ka mina. naswona u nghenisa moya lowuntshwa lowu tiyeke endzeni ka mina.”—Pisalema 51:10.

Tiendlele xiboho. Bibele yi ri: “U nga pfumeli ku hluriwa hi swo biha.” (Varhoma 12:21) Leswi vulaka leswaku a wu fanelanga u va hlonga ra ndzingo wo karhi. U nga hlawula ku endla leswinene.

Swo anakanyisisa ha swona: U nga xi endla njhani xiboho lexi u tiyisekaka leswaku xi nga ku pfuna loko u ri eka xiyimo lexi nga ku ringaka ku endla swilo swo biha?

“Ndzi ehleketa hi ndlela leyi ndzi nga ta titwa hayona loko ndzo endIa swilo leswi ndzi ringekaka ku swi endla. Xana ndzi ta titwa ndzi rhuliwe ndzhwalo? Kumbexana, kambe swa xinkarhana. Xana ndzi ta titwa ndzi ri kahle hi ku famba ka nkarhi? Doo, swi to ya swi nyanya. Xana swa boha ku swi endla? Nikatsongo!”—Sophia.

Munhu loyi u nga n’wi tekelelaka eBibeleni: Pawulo. Hambileswi Pawulo a pfumeleke leswaku a ri ni ku navela ko biha, u swi kotile ku ku lawula. U tsale a ku: “Ndzi ba miri wa mina, ndzi wu endla hlonga.”—1 Vakorinto 9:27.

Leswi u faneleke u swi tsundzuka: Hi wena u nga lawulaka ndlela leyi u nga langutanaka ni ndzingo hayona.

Tsundzuka leswaku miringo i ya nkarhinyana. Melissa loyi a nga ni malembe ya 20 u ri: “Swilo hinkwaswo leswi a swi ri miringo leyikulu loko ndza ha ri exikolweni, sweswi swi vonaka swi nga ri swa nkoka. Loko ndzi anakanyisisa hileswi, swi ndzi tiyisekisa leswaku miringo leyi ndzi langutanaka na yona namuntlha na yona yi ta hundza naswona siku rin’wana ndzi ta languta endzhaku ndzi xiya leswaku xiboho lexi ndzi xi endleke a ku ri lexinene.”

Leswi tintangha ta wena ti swi vulaka

“Ku tivekela pakani ni ku va ni xivindzi xo yimela leswi ndzi pfumelaka eka swona swa ndzi pfuna leswaku ndzi kota ku hlula ndzingo. Hi xikombiso, loko ndzi endle xiboho xa leswaku a ndzi nge endli nchumu wo karhi, ndzi yima hi rito rero naswona a ndzi tlheli ndzi ehleketa hi swona kumbe ku pfumelela swiboho leswi van’wana va swi endlaka swi ndzi cincisa xiboho lexi se ndzi xi endleke.”—Olivia.

“Vantshwa va langutana ni ntshikilelo lowukulu wo ya emikhubyeni ni ku endla swilo hinkwaswo leswi endliwaka kwalaho swo tanihi ku nwa byala, ku dzaha swidzidziharisi kumbe ku endla timhaka ta masangu. Swi ndzi pfunile ku vulavula ni vatswari va mina hi mhaka leyi. Nakambe ku tshama ndzi khomekile swi ndzi pfunile ndzi papalata ndzingo wo endla swo biha.”—Jared.

“Ndzingo wun’wana lowu ndzi tikelaka ku wu hlula i ku ringeka ku lava ku endla swilo leswi nga bihangiki hi ku ya hi van’wana kambe leswi nga ta va swi hoxile eka mina loko ndzo swi endla, swo fana ni ku hlawula vuhungasi. U fanele u tiva leswi u pfumelaka eka swona leswaku u kota ku papalata ntshikilelo wo tano naswona sweswo swi teka nkarhi ni ku lava ntokoto.”—Mayan.

“Loko swi ta eka miringo, u fanele u titiva kahle. U fanele u tiva tindhawu leti nga eka social media leti nga ku ringaka leswaku u hlalela swifaniso leswi thyakeke naswona u fanele u tiva leswi u nga ta swi endla loko sweswo swi humelela. U fanele u va ni tindlela leti nga ku pfunaka leswaku u nga weli endzingweni.”—Julian.