Langutelo Ra Bibele
Xikwembu Xi Swi Languta Njhani Swilo Leswi Vanhu Va Swi Tirhisaka Loko Va Khongela?
Swilo leswi vanhu va swi tirhisaka loko va khongela swi tolovelekile eka Vubudha, Vuhindu, Vuislem, Vuyuda, ekerekeni ya Rhoma Khatoliki ni le kerekeni ya Orthodox ya le Vuxeni. Hikwalaho, vanhu va timiliyoni to tala ematikweni yo tala va anakanya leswaku swilo swo tano swi va pfuna leswaku va tshinela eka Xikwembu, va amukeleka eka xona kumbe leswaku xi va katekisa. Xana Bibele yi dyondzisa yini?
VANHU se va ni malembe ya magidi va ri karhi va tirhisa swilo swo karhi loko va khongela. Hi xikombiso, endhawini yin’wana le Ninivha wa khale, vayimburi va yimbule “swifaniso swa vavasati vambirhi lava nga ni timpapa va yime onge va le ku khongeleni emahlweni ka murhi wo kwetsima; . . . [emavokweni] ya ximatsi va khome harhi yo saseka kumbe ricindha ra vuhlalu.”—The Catholic Encyclopedia.
Xana tincindha ta vuhlalu ti tirha yini? Nsonga-vutivi wolowo wa hlamula: “Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko xikhongelo xihi ni xihi xi fanele xi phindhiwa ko tala munhu u tirhisa nchumu wo karhi ku endlela leswaku swi n’wi olovela ku hlayela ematshan’weni yo tirhisa tintiho.”
Mavhilwa ya xikhongelo ma endla leswaku ku phindha-phindha swikhongelo swi olova swinene. Loko vhilwa ri rhendzeleka, ku nga khathariseki leswaku ri rhendzelekisiwa hi voko, moya, mati kumbe gezi, loyi a ri tirhisaka u swi teka ku fana niloko ri yimela xikhongelo. Hakanyingi mavhilwa ya xikhongelo ma fambisana ni marito yo karhi ya vukhongeri. Xiya ndlela leyi Xikwembu xi titwaka ha yona malunghana ni swilo swo tano.
“U Nga Vuli Swilo Leswi Fanaka Hi Ku Phindha-phindha”
Yesu Kreste, loyi hambi ku ri vanhu va timiliyoni lava nga riki Vakreste va n’wi tekaka a ri muprofeta wa Xikwembu, u hlamusele langutelo ra Muvumbi malunghana ni ku phindha-phindha xikhongelo, a ku: “Loko u khongela, u nga vuli swilo leswi fanaka hi ku phindha-phindha, hilaha vanhu va matiko va endlaka hakona, hikuva va anakanya leswaku va ta twiwa hi ku tirhisa marito yo tala.”a—Matewu 6:7.
Hikwalaho, loko Xikwembu xi nga hi yingisi loko hi vula “swilo leswi fanaka hi ku phindha-phindha,” ni swilo leswi tirhisiwaka ku pfuneta eku khongeleni a swi amukeliki. Hikwalaho, Bibele a yi vuli leswaku nandza wo karhi wo tshembeka wa Xikwembu xa ntiyiso u tshame a tirhisa tincindha, mavhilwa ya xikhongelo kumbe swilo swin’wana swo tano evugandzerini. Swivangelo leswi swi va erivaleni loko hi twisisa leswi xikhongelo xi nga swona ni xikongomelo xa xona.
Xikhongelo Lexi Tsakisaka Xikwembu
Eka xikhongelo xa yena xa xikombiso, Yesu u vule hi ku kongoma leswaku Xikwembu i “Tata wa hina.” Ina, Muvumbi wa hina a hi munhu la nga riki na mhaka na hina kumbe matimba yo karhi lama nga xihundla, loyi a faneleke a tsakisiwa hi ku va a phahliwa, hi mihivahivana kumbe hi marito yo karhi ya vukhongeri. Ku ri na sweswo, i Tatana la nga ni rirhandzu naswona u lava leswaku hi n’wi tiva hi ndlela yoleyo naswona hi n’wi rhandza. Yesu u te: “Ndza n’wi rhandza Tatana.” (Yohane 14:31) Muprofeta wa le Israyele wa khale u te: “Wena Yehovha, u Tata wa hina.”—Esaya 64:8.
Hi nga tshinela njhani eka Yehovha tanihi Tata wa hina wa le tilweni? (Yakobo 4:8) Ku fana ni le ka vunghana byin’wana ni byin’wana, hi tshinela eka Xikwembu hi ku vulavurisana na xona ivi na xona xi hi hlamula. Xikwembu xi “vulavula” na hina hi ku tirhisa Bibele—Rito ra xona leri tsariweke—laha eka rona xi paluxaka mintirho ya xona, vumunhu bya xona ni xikongomelo xa xona hi hina. (2 Timotiya 3:16) Hilaha ku fanaka, hina hi vulavula ni Xikwembu hi xikhongelo. Entiyisweni, xikhongelo xo tano xi fanele xi huma embilwini, xi kombisa leswaku ha xi rhandza, xi nga vi lexi tsariweke ehansi kumbe lexi nhlokohatiweke.
Anakanya: Endyangwini lowu vanhu va kona va rhandzanaka, xana vana va kona lava hanyeke kahle va tlhela va tlhariha va nga vulavurisana njhani ni vatswari va vona? Xana va nga vula marito lama fanaka hi ku phindha-phindha, kumbexana va hlayela marito ya kona hi nchumu wo karhi? Nikatsongo! Ku ri na sweswo, va ta vula swilo leswi twisisekaka naswona va vulavula hi xichavo swi huma embilwini.
Loko munhu a khongela eka Xikwembu u fanele a endla hilaha ku fanaka. Entiyisweni, hi nga vulavula ni Xikwembu malunghana ni nchumu wihi na wihi lowu hi karhataka. Vafilipiya 4:6, 7 yi ri: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu . . . ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina.” Hi ntolovelo, loko hi vilela hi nchumu wo karhi, hi nga ha khongela ha wona hi ku phindha-phindha. Kambe sweswo swi hambanile ni ku phindha-phindha marito.—Matewu 7:7-11.
Bibele yi ni swikombiso swo tala swa swikhongelo leswi tsakisaka Xikwembu ku katsa ni tipisalema, kumbe tinsimu ni swikhongelo leswi vuriweke hi Yesu hi byakwe.b (Pisalema 17 na 86, swingheniso; Luka 10:21, 22; 22:40-44) U nga hlaya xin’wana xa swikhongelo swa Yesu eka Yohane ndzima 17. Tinyike nkarhi wo xi hlaya. Loko u ri karhi u hlaya, xiya ndlela leyi Yesu a tiphofuleke ha yona eka Xikwembu. Nakambe, xiya leswaku xikhongelo xa yena a xi nga ri xa vutianakanyi—ndlela leyi xi swi kombiseke ha yona leswaku u va rhandza swinene valandzeri va yena. U te: “Tatana wo Kwetsima . . . u va rindza hikwalaho ka lowo homboloka,” ku nga Sathana.—Yohane 17:11, 15.
Xana marito ya Yesu ma vonaka ma ri ya vutianakanyi eka wena kumbe ma ri lama phindha-phindhiwaka? Doo! Kunene u hi vekele xikombiso lexinene! Ina, hinkwavo lava lavaka ku tshinela eka Xikwembu xa ntiyiso va fanele va xi tiva hi ku kongoma tanihi munhu. Kutani, loko va xi rhandza hi ku susumetiwa hi rirhandzu leri sekeriweke eka vutivi byebyo, va fanele va tshika mikhuva ya vukhongeri ni swiendlo leswi nga xi tsakisiki Xikwembu. Yehovha u byela vanhu volavo a ku: “Ndzi ta va tata wa n’wina, kutani n’wina mi ta va vana va mina va majaha ni va vanhwanyana.”—2 Vakorinto 6:17, 18.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Eka xikhongelo xa yena xa xikombiso, Yesu a nga vulanga a ku: “Kutani mi fanele mi tirhisa xikhongelo lexi,” hikuva sweswo a swi ta hambana ni leswi a ha ku swi vulaka. Ematshan’weni ya sweswo, u te: “Kutani mi fanele mi khongela hi ndlela leyi.” (Matewu 6:9-13) Hi yihi dyondzo leyi a a lava leswaku vanhu va yi tiva? Hilaha xikhongelo xa xikombiso xi paluxaka hakona, hi fanele hi rhangisa timhaka leti fambisanaka ni vugandzeri bya hina eka Xikwembu kutani ku landzela timhaka leti khumbaka swilo swa nyama.
b Hambileswi tipisalema a ti yimbeleriwa hi minkarhi yo hambana-hambana, a ti nga phindha-phindhiwi ku fana ni marito yo karhi ya vukhongeri, kumbe ti tirhisiwa eka mikhuva ya vukhongeri leyi katsaka tincindha ta vuhlalu kumbe mavhilwa ya xikhongelo.
XANA U TSHAME U TIVUTISA?
◼ Xana ndzayo ya Yesu malunghana ni swikhongelo leswi phindha-phindhiwaka ya tirha eka lava tirhisaka tincindha ta vuhlalu ni mavhilwa ya xikhongelo?—Matewu 6:7.
◼ Xana swikhongelo swa hina swi fanele swi paluxa yini malunghana ni ndlela leyi hi xi tekaka ha yona Xikwembu?—Esaya 64:8.
◼ Loko hi papalata mavunwa ya vukhongeri, xana Xikwembu xi ta hi languta njhani?—2 Vakorinto 6:17, 18.