Langutelo Ra Bibele
Xana Yesu U Velekiwe Rini?
Encyclopedia Of Early Christianity yi ri: “A ri tiveki hi ku kongoma siku leri Kreste a velekiweke ha rona.” Hambiswiritano, vanhu va timiliyoni lava tivulaka Vakreste emisaveni hinkwayo va tlangela ku velekiwa ka Yesu hi December 25. Kambe, siku leri a ri kona eBibeleni. Xana hakunene Yesu u velekiwe hi December?
Hambileswi Bibele yi nga vuliki hi ku kongoma siku ra ku velekiwa ka Yesu, kambe yi nyika vumbhoni bya leswaku a nga velekiwanga hi December. Naswona hi ku tirhisa vumbhoni byin’wana hi nga twa leswaku ha yini siku ra December 25 ri hlawuriwile tanihi siku ra ku tlangela ku velekiwa ka yena.
Hikwalaho Ka Yini A Nga Velekiwanga Hi December?
Yesu u velekiwe edorobeni ra Betlehema le Yudiya. Evhangeli ya Luka yi ri: “Nakambe etikweni rolero a ku ri ni varisi lava a va tshama ehandle ka muti, va rindza mintlhambi ya vona nivusiku.” (Luka 2:4-8) Leswi a swi tolovelekile. Buku leyi nge Daily Life in the Time of Jesus yi ri: “Mintlhambi a yi heta nkarhi wo tala wa lembe yi ri enhoveni.” Kambe, xana varisi a va ta va enhoveni ni mintlhambi ya vona hi vusiku bya December ku ri karhi ku titimela? Buku leyi yi ri: “Hi xixika a va tshama emakaya ya vona; xisweswo ha swi xiya leswaku siku leri tolovelekeke ra Khisimusi hi xixika, ri ta va ri nga ri rona tanihi leswi Evhangeli yi vulaka leswaku varisi a va ri enhoveni ni mintlhambi ya vona.”
Xiboho lexi xi seketeriwa hi rungula rin’wana leri nga eka Evhangeli ya Luka leri nge: “Emasikwini wolawo ku hume xileriso xa nawu eka Khezari Awugusto xa leswaku vaaki va misava hinkwayo va tsarisiwa; (ku tsarisiwa ko sungula ku endliwe loko Kwirino a ri ndhuna-nkulu ya Siriya;) naswona vanhu hinkwavo va teke riendzo leswaku va ya tsarisiwa, un’wana ni un’wana emutini wa ka vona.”—Luka 2:1-3.
Swi nga ha endleka leswaku Awugusto u humese xileriso xa ku tsarisiwa leswaku a ta tiva nhlayo ya vaaka-tiko leswaku a ta kuma vuxokoxoko lebyi a nga ta byi tirhisa loko ku humesiwa xibalo ni loko vanhu va tsariseriwa vusocha hi nkani. Leswaku a yingisa xileriso lexi, Mariya u fambe ni nuna wa yena Yosefa eka riendzo ra kwalomu ka 150 wa tikhilomitara va suka eNazareta va ya eBetlehema, hambileswi se a a ri kusuhi ni ku veleka. Ehleketa hi mhaka leyi. Xana swa twala leswaku Awugusto mufumi a a nga tali ku kavanyetana ni hulumendhe ya kwalaho, a a ta lava leswaku Vayuda lava a va lwisana ni vafumi va Rhoma va teka riendzo rolero ro leha swonghasi hi nkarhi wa xixika?
Hambi ku ri van’wamatimu vo tala ni vakambisisi va Bibele a va pfumelelani na yona mhaka ya leswaku Yesu u velekiwe hi December 25. Handle ko kanakana u ta kuma rungula rolero eka nsonga-vutivi lowu u nga kotaka ku lavisisa rungula eka wona. Our Sunday Visitor’s Catholic Encyclopedia ya vika: “Ka twananiwa leswaku Yesu a nga velekiwanga hi December 25.”
Lexi Endleke Leswaku Ku Hlawuriwa December 25
Endzhaku ka madzana ya malembe Yesu a tile emisaveni, siku ra December 25 ri hlawuriwe tanihi siku ra ku velekiwa ka yena. Ha yini? Van’wamatimu vo hlaya va tshemba leswaku nkarhi wa lembe lowu hlawuriweke leswaku ku tlangeriwa Khisimusi kahle-kahle a ku ri nkarhi lowu minkhuvo ya vahedeni a yi tlangeriwa ha wona.
Hi xikombiso Encyclopædia Britannica yi ri: “Nhlamuselo yin’wana leyi tolovelekeke ya masungulo ya siku leri i ya leswaku siku ra December 25 ri hundzuriwe ra Vukreste hikwalaho ka dies solis invicti nati (‘siku ra ku velekiwa ka dyambu leri nga hluriwiki’), ku nga holideyi leyi dumeke eMfun’weni wa Rhoma laha a ku tlangeriwa siku leri nhlikanhi wa rona a wu komile leri fanekiselaka ku tswariwa nakambe ka dyambu, ni ku tlangela ku hela ka xixika kutani ku sungula nguva ya xumun’wana ni ximumu.”
The Encyclopedia Americana ya hi byela: “Xivangelo xa ku endliwa ka siku ra December 25 ri va Khisimusi a xi le rivaleni, kambe hi ntolovelo ku anakanyiwa leswaku siku leri ri hlawuriwe leswaku ri fambisana ni minkhuvo ya vuhedeni leyi a yi endleka hi nkarhi wa vugima-dyambu bya vuxika, loko masiku ma sungula ku leha, leswaku ku tlangeriwa ‘ku velekiwa nakambe ka dyambu.’ . . . Nkhuvo wa Saturnalia ya Varhoma (lowu endleriwaka Saturn, xikwembu xa vurimi ni xa ku pfuxetiwa ka matimba ya dyambu) na yona a wu endleka hi nkarhi wolowo.” Minkhuvo yoleyo hakanyingi a yi katsa ku tikhoma hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu ka vanhu lava yi ngheneleleke, lava nga lawulekiki, lava tsandzekaka ku tikhoma ni lava titsakisaka hi ku ba pongo swinene. Mikhuva yo tano yo biha yi tolovelekile eka minkhuvo yo tala ya Khisimusi leyi endliwaka namuntlha.
Ndlela Leyi Hi Faneleke Hi Xixima Kreste Ha Yona
Van’wana va vona onge hambileswi hi nga ri tiviki siku ra xiviri ra ku velekiwa ka Yesu, Vakreste va fanele va tlangela ku siku leri a velekiweke ha rona. Va anakanya leswaku loko va tlangela siku rero hi ndlela leyi xiximekaka, nkhuvo wolowo i ndlela leyinene yo xixima Kreste.
Hakunene ku velekiwa ka Yesu i xiendlakalo xa nkoka eBibeleni. Bibele yi vula leswaku loko Yesu a velekiwa, tintsumi to tala ti humelele hi xitshuketa kutani ti dzunisa Xikwembu hi ntsako ti ku: “Ku vangama a ku ve ehenhla-henhla eka Xikwembu, ni le henhla ka misava ku va ni ku rhula exikarhi ka vanhu lava amukelekaka.” (Luka 2:13, 14) Hambiswiritano, i swa nkoka leswaku a ku kona eBibeleni laha ku kombisiwaka leswaku siku ra ku velekiwa ka Yesu ri fanele ku tlangeriwa. Ku hambana ni sweswo, ku ni xileriso xin’we ntsena xa ku tsundzuka rifu rakwe, lexi Timbhoni ta Yehovha ti xi endlaka kan’we hi lembe. (Luka 22:19) Yoleyo i yin’wana ya tindlela to xixima Yesu.
Eka vusiku byo hetelela a nga si dlayiwa, Yesu u te: “Mi vanakulorhi va mina loko mi endla leswi ndzi mi lerisaka swona.” (Yohane 15:14) U tlhele a ku: “Loko mi ndzi rhandza, mi ta hlayisa swileriso swa mina.” (Yohane 14:15) Swi le rivaleni leswaku a ku na ndlela yo antswa yo xixima Yesu Kreste handle ko dyondza ni ku landzela leswi a swi dyondzisaka.
XANA U TSHAME U TIVUTISA?
◼ Hikwalaho ka yini ku nga vuriwaka leswaku Yesu a nga velekiwanga hi December?—Luka 2:1-8.
◼ I yini lexi nga xa nkoka ngopfu ku tlula siku ra ku velekiwa ka munhu?—Eklesiasta 7:1.
◼ Hi yihi ndlela leyinene ngopfu yo xixima Yesu?—Yohane 14:15.
[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 11]
Bibele yi nyikela vumbhoni bya leswaku Yesu a nga velekiwanga hi December
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Xana varisi a va ta tshama enhoveni nivusiku va ri ni mintlhambi ya vona hi nkarhi wa gamboko?
[Xihlovo Xa Kona]
Todd Bolen/Bible Places.com