Ha Yini Vanhu Van’wana Va Nga Tlangeli Khisimusi?

Emisaveni hinkwayo, vanhu va kwalomu ka tibiliyoni timbirhi va tlangela Khisimusi hi December 25, loko vanhu van’wana va kwalomu ka timiliyoni ta 200 va tlangela ku velekiwa ka Yesu Kreste hi January 7. Hambiswiritano, ku ni vanhu van’wana va timiliyoni lava hlawulaka ku ka va nga tlangeli Khisimusi hi ku helela. Ha yini?

Hikuva swi nga ha endleka leswaku va le ka vukhongeri lebyi nga riki xiphemu xa Vujagana. Hi xikombiso, swi nga ha endleka leswaku vukhongeri bya kona i bya Xiyuda, bya Xihindu kumbe bya Shinto. Van’wana vo tanihi lava nga pfumeliki leswaku Xikwembu xi kona, lava nge Xikwembu a xi tiviwi, lava kanetaka vukhongeri kumbe lava pfumelaka eka dyondzo ya leswaku vanhu va nga kuma ntsako ni ku hanya kahle handle ka vukhongeri, va teka mhaka ya Khisimusi tanihi ntsheketo.

Kambe lexi hlamarisaka, hileswaku nhlayo ya vanhu vo tala lava pfumelaka eka Yesu va ala mindhavuko ya Khisimusi. Ha yini? Hikwalaho ka swivangelo swa mune leswi va nga na swona.

Xo sungula, a va tshembi leswaku Yesu u velekiwe hi December kumbe hi January. Bibele a yi boxi siku leri kongomeke. Yi ri: “Nakambe etikweni rolero a ku ri ni varisi lava a va tshama ehandle ka muti, va rindza mintlhambi ya vona nivusiku. Kutani hi xitshuketa ntsumi ya Yehovha yi yima ekusuhi na vona, kutani . . . ntsumi yi ku eka vona: ‘. . . Namuntlha mi velekeriwe Muponisi, loyi a nga Kreste Hosi.’”—Luka 2:8-11.

Vumbhoni byi kombisa leswaku Yesu a nga va a velekiwe eku sunguleni ka October loko varisi ni mintlhambi ya vona va ri enhoveni nivusiku. Swimitana leswi a swi ri ekusuhi ni le Betlehema a swi ri ni maxelo yo titimela hi December na January. Hikokwalaho, leswaku yi kufumela nivusiku, mintlhambi a yi yisiwa endhawini leyi sirhelelekeke.

Xa vumbirhi: I xiendlakalo xin’we ntsena lexi hi ku kongoma Yesu a leriseke valandzeri vakwe leswaku va xi tlangela leswaku va tsundzuka rifu rakwe, ku nga ri ku velekiwa kakwe naswona eka xona a ku fanele ku tirhisiwa xinkwa ni vhinyo. (Luka 22:19, 20) Nakambe, xiya leswaku Evhangeli ya Marka ni ya Yohane a ti vuli nchumu malunghana ni ku velekiwa ka Yesu.

Xa vunharhu: Ku hava vumbhoni lebyi kombisaka leswaku Vakreste vo sungula va tlangele ku velekiwa ka Kreste. Kambe va tsundzuke rifu rakwe. (1 Vakorinto 11:23-26) Vujagana byi sungule ku tlangela Khisimusi hi December 25 endzhaku ka loko ku hundze malembe yo tlula 300 Yesu a velekiwile. Lexi tsakisaka, exikarhi ka lembe-xidzana ra vu-17, nawu wa palamendhe wu yirise ku tlangeriwa ka Khisimusi eNghilandhi. EUnited States, Huvo ya le Massachusetts yi endle hilaha ku fanaka. Ha yini? Buku leyi nge The Battle for Christmas, yi ri: “Ku hava xivangelo xa le Bibeleni kumbe xa matimu xo tlangela ku velekiwa ka Yesu hi December 25.” Yi engetela hi ku vula leswaku Vaseketeri va dyondzo yo tenga a va ehleketa leswaku “Khisimusi i nkhuvo wa vuhedeni lowu van’wana va ringeteke ku wu cinca leswaku wu va nkhuvo wa Vakreste.”

Xo hetelela: Leswi Khisimusi yi sunguriseke xiswona a swi tsakisi. Khisimusi yi sunguriwe hi vuhedeni bya le Rhoma ni minkhuvo ya byona leyi hlanganeke yo xixima xikwembu xa vurimi Saturn ni xa dyambu, ku nga Sol Invictus kumbe Mithra. Vativi va mindhavuko Christian Rätsch na Claudia Müller-Ebeling, ku nga vatsari va buku leyi nge, Pagan Christmas, va tsale va ku: “Ku fana ni mikhuva yo tala ya Vakreste va khale ni mindhavuko, nkhuvo wa khale wa lembe ni lembe wo tsundzuka ku vuya ka dyambu wu tirhiseriwa ku tlangela ku velekiwa ka Kreste.”

Hi ku ya hileswi vuriweke laha henhla, xana wa swi vona leswaku ha yini Vakreste va ntiyiso va nga tlangeli Khisimusi?