Vantshwa Va Vutisa
Xana Ndzi Fanele Ndzi n’wi Byela Munghana Wa Mina Loko A Endla Nchumu lowu Hoxeke?
“A swi nonon’hwa swinene. Munhu loyi a a ri munghana wa mina lonkulu.”—James.a
“Eku sunguleni swilo a swi tika swinene. Vanghana va mina a va nga ha ndzi tsakeli hikuva ndzi va byerile leswaku swilo leswi va swi endlaka swi hoxile.”—Ann.
BIBELE yi ri: “Ku ni munghana la namarhelaka ku tlula makwavo.” (Swivuriso 18:24) Xana u n’wi kumile munghana wo tano? Loko swi ri tano u kume nchumu wo hlawuleka.
Kambe ku vuriwa yini loko munghana wa wena loyi a tivulaka Mukreste a endle nchumu lowu hoxeke? Hi xikombiso, ku vuriwa yini loko a tikhome hi ndlela yo biha, a dzaha fole, a nwa byala a ha ri ntsongo, a tirhisa swidzidziharisi hi ndlela yo biha, kumbe a endle xidyoho xin’wana lexikulu? (1 Vakorinto 6:9, 10; 1 Timotiya 1:9, 10) Xana u nga endla yini? Xana u ta n’wi kongoma munghana wa wena? Xana u ta byela vatswari va wena? Xana u ta byela vatswari va munghana wa wena? Xana u ta vika mhaka leyi eka nkulu wa vandlha?b Loko wo vula swo karhi, xana ku ta humelela yini hi vunghana bya n’wina? Xana u vona swi antswa ku miyela hi mhaka leyi?
Xana Ndzi Fanele Ndzi N’wi Byela Kumbe Ndzi Miyela?
Munhu un’wana ni un’wana wa swi endla swihoxo. Hakunene Bibele yi ri: “Hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu.” (Varhoma 3:23) Hambiswiritano, van’wana va endla swidyoho leswikulu. Van’wana va teka “goza leri hoxeke” leri loko ro ka ri nga lulamisiwi ri nga va nghenisaka ekhombyeni. (Vagalatiya 6:1) Anakanya hi xikombiso lexi landzelaka xa mhaka ya xiviri leyi humeleleke.
◼ Muntshwa la nga Mukreste la vuriwaka Susan u kume leswaku munghana wa yena loyi na yena a nga Mukreste u na Web site leyi nga ni swifaniso leswi pfuxaka nyanyuko wa rimbewu ni vuyimbeleri lebyi vulavulaka hi timhaka ta rimbewu.
Anakanya hi swivutiso leswi: A wu ta endla yini loko a wu ri Susan? Xana a wu ta endla swo karhi malunghana ni xiyimo lexi? Kumbe xana a wu ta tibyela leswaku leswi munghana wa wena a swi ngheniseke eka Web site ya yena swi lava yena a swi khumbi vanhu van’wana? Loko Susan a a lo ta eka wena kutani a kombela leswaku u n’wi pfuna, a wu ta n’wi byela yini?
․․․․․
Leswi Susan a hlawuleke ku swi endla: Endzhaku ko anakanyisisa hi mhaka leyi, Susan u endle xiboho xo ya byela vatswari va munghana wa yena. U ri: “A ndzi chava ku va byela hikuva na vona i vanghana va mina lavakulu. A swi ndzi tikela ku va byela lerova ndzi sungule ku rila.”
Xana u anakanya yini? Xana Susan u endle nchumu lowunene? Kumbe a swi ta va swi antswile loko a lo miyela?
Hi leti tinhla tin’wana to anakanyisisa ha tona leswaku u pfuneka emhakeni leyi:
Xana munghana wa ntiyiso a a ta endla yini? Swivuriso 17:17 yi ri: “Nakulorhi wa ntiyiso u ni rirhandzu nkarhi hinkwawo, naswona i makwerhu la velekiweke loko ku ri ni maxangu.” Loko munhu a endla swilo leswi lwisanaka ni milawu ya Bibele leyi kongomisaka, munhu yoloye u le ‘maxangwini,’ ku nga khathariseki leswaku wa swi tiva kumbe a nga swi tivi. Hambileswi swi hoxeke ku va “la lulameke ku tlula mpimo” hi ku endla timhaka letitsongo ti va letikulu, munghana wa xiviri a nge ma honisi mahanyelo lama nga riki ya Vukreste. (Eklesiasta 7:16) Ku honisa mhaka leyi a swi amukeleki.—Levhitika 5:1.
Ku vuriwa yini loko timhaka to yima hi ndlela yin’wana? Tivutise: ‘Loko a ndzo va mutswari kutani n’wana wa mina wa jaha kumbe wa nhwanyana a ri ni Web site leyi nga ni swifaniso swo navetisa rimbewu, xana a ndzi ta lava ku yi tiva mhaka leyi? Xana a ndzi ta titwa njhani loko n’wana wa mina wa jaha kumbe wa nhwanyana a a ri ni munghana loyi a tivaka leswaku ku humelela yini kambe a nga vuli nchumu hi mhaka leyi?’
Ku vuriwa yini hi milawu ya Xikwembu? A wu fanelanga u tshama ni mhaka yoleyo. Ematshan’weni ya sweswo, u fanele u namarhela nawu wa mahanyelo lamanene wa Xikwembu lowu tsariweke eBibeleni. Ntiyiso wa mhaka hileswaku loko u seketela swilo leswi lulameke, u tsakisa mbilu ya Muvumbi wa wena. (Swivuriso 27:11) Ku engetela kwalaho, u titwa u tsakile hikuva wa swi tiva leswaku u pfune munghana wa wena.—Ezekiyele 33:8.
“Nkarhi Wa Ku Vulavula”
Bibele yi vula leswaku ku ni “nkarhi wa ku miyela ni nkarhi wa ku vulavula.” (Eklesiasta 3:7) Hakanyingi vana a va swi tivi leswaku va fanele va endla yini ehansi ka swiyimo swo karhi. Loko munghana wa vona a endla nchumu lowu hoxeke, va tibyela va ku: ‘A ndzi swi lavi ku dlayisa munghana wa mina’ kumbe ‘A ndzi lavi leswaku munghana wa mina a ndzi hlundzukela.’ Loko sweswo a ko va swona ntsena swilo swa nkoka, xiboho xa kona a xi ta va xi olova—wolowo a ku ta va “nkarhi wa ku miyela.”
Hambiswiritano, loko u ri karhi u kula, u sungula ku kambisisa swilo hi ndlela ya vutswatsi. Wa swi xiya leswaku munghana wa wena se u le khombyeni naswona u lava ku pfuniwa, ku nga mpfuno lowu kumbexana u nga n’wi pfunaka ha wona. Kambe, u nga endla yini loko u twa leswaku munghana wa wena u endle swilo leswi vangeleke leswaku a tlula milawu ya Bibele leyi kongomisaka?
Xo sungula, rhanga hi ku tiyiseka loko mhaka leyi u yi tweke yi ri ntiyiso. Swi nga ha endleka ku ri mavarivari lama nga mavunwa. (Swivuriso 14:15) Muntshwa la vuriwaka Katie u ri: “Munghana wa mina un’wana u sungule ku hangalasa mavunwa ya rihlaza malunghana na mina, naswona vanhu lava a va ndzi tiva a va anakanya leswaku leswi a va byeleke swona a ku ri ntiyiso. A a ndzi chava leswaku a nga kona munhu loyi a a ta ndzi tshemba!” Bibele yi profete leswaku Yesu a a nga ta “tshinya hi ku ya hi leswi twiwaka hi tindleve takwe ntsena”—kumbe hilaha Bibele leyi vuriwaka Contemporary English Version yi swi vekaka hakona, a “nge . . . ma yingisi mavarivari.” (Esaya 11:3) Hi dyondza yini emhakeni leyi? U nga hatliseli ku teka mhaka yin’wana ni yin’wana leyi u yi twaka yi ri ntiyiso. Ringeta ku lavisisa ntiyiso wa mhaka. Xiya mhaka ya xiviri leyi humeleleke.
◼ James loyi a boxiweke eku sunguleni ka xihloko lexi, u twe leswaku munghana wakwe lonkulu u tirhise swidzidziharisi enkhubyeni.
Anakanya hi swivutiso leswi: Xana a wu ta endla yini loko a wo va James? Xana a wu ta swi kambisisa njhani leswaku mhaka leyi u yi tweke i ntiyiso?
․․․․․
Leswi James a hlawuleke ku swi endla. Eku sunguleni, James u endle onge a nga twanga nchumu naswona a nga tivi nchumu. U ri: “Kutani ripfalo ra mina ri sungule ku ndzi kingindza. A ndzi swi tiva leswaku a ndzi fanele ndzi vulavula ni munghana wa mina hi mhaka leyi.”
Xana u anakanya yini? Hi byihi vuyelo lebyi nga ha vaka kona loko u rhanga u vulavula ni munhu loyi u byeriweke leswaku u tlule milawu ya Bibele hi ku tikhoma hi ndlela yo biha?
․․․․․
Loko swi ku tikela swinene ku vulavula ni munhu yoloye hi mhaka yoleyo, hi swihi swin’wana leswi u nga swi endlaka?
․․․․․
Munghana wa James u pfumerile leswaku i ntiyiso leswaku u tirhise swidzidziharisi enkhubyeni. Kambe u kombele James leswaku a nga yi byeli munhu mhaka leyi. James a a lava ku endla leswi nga swinene. Kambe a a lava leswaku ni munghana wakwe a endla nchumu lowu lulameke. Kutani u byele munghana wakwe leswaku u ta n’wi nyika vhiki leswaku a byela vakulu va le vandlheni ra yena mhaka leyi. Loko a nga endli tano, hi kona James a a ta vika mhaka leyi hi yexe.
Xana u ehleketa leswaku leswi James a swi endleke a swi ri swinene? Ha yini swi ri swinene kumbe ha yini swi nga ri swinene?
․․․․․
Munghana wa James a nga yanga a ya va byela vakulu, ivi hiloko James a ya va byela. Hambiswiritano, endzhakunyana ka sweswo, munghana wakwe u swi xiyile leswaku swiendlo swakwe a swi hoxile. U pfuniwile hi vakulu leswaku a twisisa xilaveko xo hundzuka kutani a kondletela vuxaka lebyinene na Yehovha.
Xana U Pimpi?
Hambiswiritano, u nga vutisa u ku: ‘Xana ndzi ta va ndzi ri pimpi loko ndzo byela munghana wa mina? Xana a swi nga ta olova loko a ndzo endla onge a ndzi yi tivi mhaka leyi?’ Loko wo tikuma u ri exiyin’weni xo tano, xana u nga endla yini?
Xo sungula, xiya leswaku nchumu lowu wu olovaka ku wu endla a hi lowu rhandzekaka minkarhi hinkwayo naswona a hi minkarhi hinkwayo swi olovaka ku endla nchumu lowu rhandzekaka. Swi lava xivindzi ku vika xidyoho xa munghana wa wena. Ha yini u nga vulavuli na Xikwembu hi xikhongelo hi mhaka leyi? Kombela vutlhari ni xivindzi lexi u xi lavaka eka xona. Xi ta ku pfuna.—Vafilipiya 4:6.
Xa vumbirhi, anakanya hi ndlela leyi munghana wa wena a nga ta pfuneka ha yona loko u vika mhaka ya kona. Hi xikombiso, a hi nge wena ni munghana wa wena mi famba endleleni leyi gonyaka entshaveni, ivi loko ma ha famba munghana wa wena a rheta a khunguluka a ya le hansi. A swi kanakanisi leswaku munghana wa wena u lava mpfuno. Kambe ku vuriwa yini loko a ku byela leswaku swa antswa a ti khandziyela xiganga xexo hi yexe, hikwalaho ko khomiwa hi tingana? Xana u ta n’wi pfumelela a hoxa vutomi bya yena ekhombyeni hi ndlela yoleyo?
Mhaka leyi ya fana niloko munghana wa wena a hambuka endleleni ya Vukreste. Munhu yoloye a nga ha vona onge a nga lulamisa vuxaka bya yena na Yehovha handle ko pfuniwa. Kambe sweswo a hi vutlhari. I ntiyiso munghana wa wena a nga ha khomiwa hi tingana hi leswi humeleleke. Kambe loko u byela un’wana leswaku munghana wa wena u lava ku pfuniwa u nga ponisa vutomi bya munghana wa wena!—Yakobo 5:15.
Hikwalaho, u nga chavi ku vulavula loko munghana wa wena a endle xidyoho. Hi ku kumela munhu yoloye mpfuno, u kombisa leswaku wa tshembeka eka Yehovha Xikwembu nileswaku wa tshembeka eka munghana wa wena, loyi siku rin’wana a nga ha ku nkhensaka hileswi u n’wi pfuneke.
Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Web site leyi nge, www.watchtower.org/ype
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Mavito ma cinciwile exihlokweni lexi.
b Exikarhi ka Timbhoni ta Yehovha vakulu va pfuna vanhu lava endleke xidyoho lexikulu lava nga evandlheni ra vona leswaku va lunghisa vuxaka bya vona na Xikwembu.—Yakobo 5:14-16.
SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA
◼ Xana ku vika ku tikhoma ko biha ka munghana wa wena swi kombisa njhani leswaku wa tshembeka eka munghana wa wena?
◼ Hi vahi vanhu van’wana va le Bibeleni lava ku tshembeka ka vona eka munghana wa vona ku ringiweke? Xana u nga dyondza yini eka vona?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]
Loko munghana wa wena a hambukile endleleni ya Vukreste, u fanele u tiyiseka leswaku wa n’wi pfuna a pfuka