Ku Tekiwa U Ri Xikangalafula

“Hi lembe ra mina ro sungula ku nghena xikolo le Spain, vana lavan’wana va le tlilasini a va tshamela ku ndzi poyila hikwalaho ka leswi a ndzi komile swinene. Masiku yo tala a ndzi muka ndzi ri karhi ndzi rila.”—Jennifer, n’wana wa nhwanyana wa vahlapfa lava humaka eswihlaleni swa Philippine.

“Loko ndzi ya exikolweni lexintshwa, swichudeni-kulorhi swa valungu a swi ndzi vitana hi mavito yo ndzi poyila. A ndzi swi tiva leswaku a swi lava ku ndzi pfuka leswaku ndzi ta lwa na swona. A ndzi tikhoma, hambileswi sweswo a swi ndzi twisa ku vava naswona swi endla ndzi titwa ndzi ri xikangalafula.”—Timothy, Muntima wa le Amerika.

“Loko ndzi ri ni malembe ya nkombo, rixaka ra Maigbo ni ra Mahausa va le Nigeria va sungule ku tlulana milenge. Na mina ndzi sungule ku venga rixaka ra Mahausa, kutani ndzi sungule ku hlekula mufana un’wana wa Muhausa loyi a hi dyondza swin’we etlilasini, hambileswi a a ri munghana wa mina.”—John, la nga wa rixaka ra Maigbo.

“Mina ni murhumiwa-kulorhi a hi ri karhi hi chumayela rungula ra le Bibeleni eka vaakelani va hina, hiloko vana van’wana va sungula ku hi hoxetela hi maribye hikwalaho ka leswi a va hlohloteriwa hi mufundhisi wa kwalaho. Mufundhisi yoloye a a lava leswaku hi tshika ku chumayela edorobeni rero.”—Olga.

XANA u tshame u hlekuriwa hikwalaho ka leswi u nga wa rixaka rimbe? Kumbexana u hlekuriwe hikwalaho ka nhlonge ya wena, vukhongeri bya wena, vusiwana bya wena, rimbewu ra wena kumbe hikwalaho ka malembe ya wena. Vanhu lava tshamelaka ku tekeriwa ehansi hikwalaho ka xihlawuhlawu hakanyingi va tshama va ri eku chaveni leswaku va nga hetelela va endliwe swin’wana swo biha enkarhini lowu taka. Loko va hlangana ni ntlawa wa vanhu, va ya exitolo, va rhurhela exikolweni lexintshwa, kumbe loko va ya eku tihungaseni, va nga ha famba va ri karhi va chava.

Ku engetela kwalaho, vanhu lava languteriwaka ehansi hikwalaho ka xihlawuhlawu swi nga ha va tikela ku kuma ntirho, kumbe va nga ha kuma vutshunguri bya xiyimo xa le hansi, va kuma dyondzo ya xiyimo xa le hansi, va nga swi kumi swilo leswi kumiwaka hi vanhu va tinxaka letin’wana naswona timfanelo ta vona ta le nawini ti nga ha kandziyeriwa. Loko xihlawuhlawu xi hlohloteriwa hi vanhu lava nga ni vulawuri xi nga ha endla leswaku ku yayarheriwa rixaka ro karhi. Xikombiso xa khale xa ku ringeta ku yayarhela rixaka ro karhi xi kumeka ebukwini ya Bibele ya Estere. Xiya leswaku rivengo ni xihlawuhlawu swi hoxe xandla hi ndlela yihi leswaku ku herisiwa rixaka ro karhi.—Estere 3:5, 6.

Xihlawuhlawu xi nga ha tinyika matimba hambi ku ri ematikweni lawa ku vekiweke milawu yo lwisana na xona. Khale ka Khomixinara-nkulu wa Timfanelo ta Vanhu eka Nhlangano wa Matiko u te: “Endzhaku ka 60 wa malembe ku sunguriwe Vumbiwa bya Misava Hinkwayo bya Timfanelo ta Vanhu . . . , milawu ya leswaku vanhu va khomiwa hi ndlela leyi ringanaka ni ya leswaku va nga tekeriwi ehansi hikwalaho ka xihlawuhlawu a yi si tirhisiwa eka vanhu hinkwavo emisaveni hinkwayo.” Mhaka yoleyo yi twisa ku vava, hikuva ku rhurha ka vanhu va ya ematikweni man’wana ni ku fika ka vahlapfa vo tala swi andzise nhlayo ya vaaki va matiko yo tala.

Hikwalaho, xana mhaka ya leswaku vanhu hinkwavo va ta tshama swin’we hi vun’we handle ka xihlawuhlawu ko va norho ntsena? Kumbe xana rivengo ni xihlawuhlawu swi ta kala swi hela? Swihloko leswi landzelaka swi ta hlamula swivutiso leswi.