Ta Rivala
◼ Eka nkambisiso lowu endliweke eJarimani wa vanhu va kwalomu ka 2 000, vantshwa va kwalomu ka 40 wa tiphesente lava nga ni malembe ya 14 ku ya eka 19 va vule leswaku swi lulamile ku rhumela loyi u rhandzanaka na yena SMS kumbe e-mail u n’wi byela leswaku a wa ha n’wi lavi. Kambe vanhu lava endlaka tiphesente to tlula 80 lava nga ni malembe ya 50 ni ku tlula va vule leswaku sweswo a swi lulamanga nikatsongo.—PHEPHA-HUNGU RA FRANKFURTER NEUE PRESSE, RA LE JARIMANI.
◼ Ku ringanyetiwa leswaku ku rhumeriwe ti-SMS ta 2,3 wa tibiliyoni emisaveni hinkwayo hi 2008.—MAGAZINI WA HITU NEWS, WA LE TAHITI.
◼ “Xana ku dzaha swi hunguta vutomi bya munhu hi malembe mangani? Hi xiringaniso, swi hunguta vutomi hi malembe ya ntlhanu ku ya eka ya khume.”—MAGAZINI WA UC BERKELEY WELLNESS LETTER, WA LE U.S.A.
◼ Ku ringanyetiwa leswaku tikhompyuta leti endlaka 60 wa tiphesente ta vatirhi va le United States ti siyiwa ti nga timiwanga etihofisini vusiku hinkwabyo. Hikwalaho ka sweswo, lembe ni lembe tikhampani leti endlaka gezi ti humesa 14,4 wa timiliyoni ta tithani ta khaboni-dayokisayidi leyi thyakisaka xibakabaka.—MAGAZINI WA WORLD WATCH, WA LE U.S.A.
Mabazi Ma Hangalasa Dyondzo Ya Leswaku Xikwembu A Xi Kona
“Swi tikomba onge Xikwembu a xi kona. Kutani tshika ku vilela u titlonya hi vutomi.” Phepha-hungu ra The Guardian ri vika leswaku marito lawa ma tsariwe eka mabazi ya 200 edorobeni ra London, eNghilandhi; ni le ka mabazi man’wana ya 600 etikweni hinkwaro; swin’we ni le ka tithelevhixini timbirhi letikulu leti nga eXitarateni xa Oxford le London. Vatsari va marito wolawo va vula leswaku va ma tsale hi xikongomelo xo hlamula swinavetisi swa tikereke leswi vulaka leswaku vanhu lava nga pfumeriki leswaku Xikwembu xi kona va ta ya etiheleni. Xiga lexi nge “swi tikomba onge,” xi tsariwe hi xikongomelo xo fambisana ni milawu ya Vandla ra Britain leri Lawulaka Timhaka to Navetisa, tanihi leswi vanhu va nga riki na byona vumbhoni bya leswaku Xikwembu a xi kona. Xivangelo xin’wana xa tsima leri i ku khutaza vanhu vo tala lava pfumelaka leswaku Xikwembu a xi kona leswaku va vula mavonelo ya vona.
Makhombo Lama Vangiwaka Hi Ku Hlela Ku Veleka N’wana Nkarhi Wu Nga Si Fika
Le United States, ku ni nhlayo leyi kulaka ya tincece leti velekiwaka nkarhi wu nga si fika—hi ku nyika vavasati lava tikeke maphilisi lama nga ta endla leswaku va veleka kumbe hi ku va endla vuhandzuri—hikuva vavasati va swi lavisa sweswo. Hambiswiritano, phepha-hungu ra The Wall Street Journal ri ri: “Mavhiki yo hetelela loko wansati a ri kusuhi ni ku veleka i ya nkoka swinene ku tlula leswi madokodela ma tshameke ma swi vula.” Nkambisiso lowu endliweke eka tincece ta 15 000 leta ha ku velekiwaka wu komba leswaku vhiki ni vhiki leri n’wana a ri hetaka a ri embelekweni exikarhi ka vhiki ra vu-32 ni ra vu-39, ri endla leswaku mavabyi lama nga ha n’wi khomaka yo fana ni vuvabyi bya milombyani, vuvabyi bya nhlonge, ku va ni xiphiqo xo hefemula ni ku huma ka ngati ebyongweni ma ehle hi tiphesente ta 23. Tincece leti velekiwaka eka vhiki ra vu-32 ku ya eka ra vu-36 ti va ekhombyeni lerikulu ro va mianakanyo ya tona yi nga tirhi kahle. Phepha-hungu rolero ri tlhele ri vula leswaku Kholichi ya le Amerika ya Madokodela yo Velekisa ni ya Vavasati yi khutaza leswaku wansati la tikeke a nga velekisiwi “loko a nga si hlanganisa vhiki ra vu-39 handle ka loko ku ri ni xivangelo xa swa vutshunguri lexi lavaka leswaku a velekisiwa nkarhi wolowo wu nga si fika.”
Ku Khandziya Switepisi Swi Pfuna Munhu Ku Va Ni Rihanyo Lerinene
Magazini wa swa vutshunguri wa le Britain lowu vuriwaka The Lancet wu te: “Ku khandziya switepisi nkarhi na nkarhi i ndlela yo olova ni leyi pfunaka leswaku munhu a antswisa rihanyo rakwe.” Vakambisisi va kombele vatirhi va 69 va le tihofisini leswaku va tirhisa switepisi entirhweni ematshan’weni yo tirhisa tikhexe. Endzhaku ka mavhiki ya 12, matimba ya vatirhi volavo ma tlakuke hi tiphesente ta 8,6 naswona sweswo swi endle leswaku va “papalata ku khomiwa hi mavabyi hinkwawo lama vangaka mafu hi tiphesente ta 15.” Nakambe va tlhele va xiye leswaku “nsusumeto wa vona wa ngati wu ehlile, mafurha lama nga engatini ni ntiko wa vona swi hungutekile, miri wa vona wu hungutekile naswona va va ni xivumbeko xa kahle.”