Madokodela Lama Fambaka Hi Tiambulense
● Wansati la tikeke a a tshame eholweni leyikulu a yingiserisise nongonoko lowu sekeriweke eBibeleni. Hi xitshuketa hiloko a twa switlhavi leswikulu swa ku veleka. Kambe u hatle a kuma mpfuno. A ku ri ni ambulense ekusuhi ni kwalaho naswona ku nga si hela timinete ti nga ri tingani, wansati yoloye ni nuna wakwe va fike exibedlhele. U veleke xinhwanyetana xo saseka.
Namuntlha tiambulense leti pfunaka vanhu loko ku ri ni swiyimo leswi xungetaka vutomi ti pfuna ngopfu etimhakeni ta vutshunguri ematikweni yo tala. Tiambulense teto ti famba ni vatirhi lava fanelekaka—madokodela, vaongori ni vachayeri lava leteriweke kahle.a Va hlomiseriwe hi ku helela ku pfuna eka timhangu to fana ni ta le magondzweni, vanhu lava khomiweke hi vuvabyi bya mbilu, vuvabyi bya ku oma swirho kumbe vavasati lava nga ekusuhi ni ku veleka. Lembe ni lembe madokodela lama fikaka hi xihatla hi tiambulense ma ponisa vutomi bya vanhu va magidi.
Eka timhangu ta ku hlaseriwa ka switimela swa mune leswi tleketlaka vanhu edorobeni ra Madrid, le Spain hi 2004, ku ponisiwe vanhu va kwalomu ka 400 hileswi mintlawa leyi fambaka hi tiambulense yi tekeke goza hi xihatla ni ku endla ntirho wa yona hi ndlela leyinene.b Dok. Ervigio Corral Torres, mukongomisi wa vukorhokeri bya swilamulela-mhangu eMadrid u ri: “Leti i timhangu leti haxiwaka swinene emahungwini, kambe leti eka tona hi wu endlaka kahle ntirho wa hina hi leti vaka kona siku ni siku, ku nga ku pfuna vanhu eswitarateni. Wolowo hi wona nchumu wa nkoka hi ntirho lowu, ku nga ku ponisa vanhu lava a va ri ekhombyeni ro fa.”
Loko Dok. Corral Torres a vutisiwe leswaku i yini leswi a nga khutazaka vanhu leswaku va swi endla leswaku ntirho wa vona wu famba kahle, u hlamule a ku: “Hi fanele hi pfuna vanhu ku vona ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku va va hi bela riqingho loko swi boha.” U tlhele a ku: “Xikongomelo xa hina i ku rhumela madokodela lama fanelekaka eka vanhu kun’wana ni kun’wana laha va nga kona hi nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu va ma lavaka ha wona naswona hi endla sweswo hi ku hatlisa swinene loko hi kuma riqingho.” Emadorobeni lamakulu, hakanyingi madokodela ma nga fika ku nga si hela timinete ta khume.
Emadorobeni man’wana laha ku nga ni mphesamphesa yo fana ni le São Paulo, eBrazil, ku tala ka timovha emagondzweni swi vangela vachayeri va tiambulense swiphiqo leswikulu, kutani ku fika madokodela lama fambaka hi swithuthuthu. Ma rhanga ma fika ambulense yi nga si fika leswaku ma kambisisa leswaku mhangu ya kona yi njhani kutani ma endla leswaku swiyimo swi nga nyanyi ku biha. Madoroba man’wana lama se ma pfunaka vanhu hi ndlela leyi ya xihatla i London, eNghilandhi; Kuala Lumpur, eMalaysia; ni ra le Miami, eUnited States.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Vachayeri va fanele va tiva matirhiselo ya michini ya vutshunguri leyi nga eka ambulense ni ku chayela hi ndlela leyinene hi ku ya hi xiyimo xa muvabyi la khandziyisiweke ambulense.
b Vona Xalamuka! (ya Xinghezi) ya November 8, 2004, tluka 14.
[Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 11]
NDLELA LEYI U NGA PFUNAKA HA YONA
Swin’wana leswi u nga swi endlaka loko ku va ni timhangu leswaku u pfuna madokodela lama fambaka hi tiambulense leswaku ma endla ntirho wa wona wa ku ponisa vutomi bya vanhu hi leswi:
1. Bela va xilamulela-mhangu riqingho hi ku hatlisa. Nomboro ya kona i 10177 eAfrika Dzonga, 911 eUnited States na 112 eka Nhlangano wa Matiko ya le Yuropa.
2. Vula hi ku kongoma laha mhangu yi endlekeke kona.
3. Vula leswaku munhu wa kona u le xiyin’weni xa njhani. Hi xikombiso, Xana wa hefemula? Xana u titivarile? Xana u le ku humeni ka ngati?
4. Loko a vaviseke ngopfu, u nga n’wi susi laha a nga kona hikuva u nga ha nyanyisa xiyimo.
5. Loko a ri eku hlanteni, n’wi etlerise hi rivambu leswaku a nga pfaleki minkolo.