Nomu Wa Tshololwani

Xana Wu Lo Endliwa?

● Xitimela xa le Japani lexi fambaka hi rivilo lerikulu ra kwalomu ka tikhilomitara ta 300 hi awara, i xin’wana xa switimela leswi tsutsumaka ngopfu emisaveni. Hi ndlela yo karhi, xitimela lexi xi kota ku endla sweswo hikwalaho ka xinyenyana lexitsongo lexi vuriwaka tshololwani. Ha yini?

Xiya: Loko tshololwani yi ri karhi yi lava swakudya swo nandziha, yi nga tlulela ematini handle ko ma pfindlusa ngopfu. Sweswo swi tsakise Eiji Nakatsu, munjhiniyara loyi a endleke vukamberi bya xitimela lexi lexi nga ni rivilo lerikulu. U tivutisile leswaku tshololwani yi swi kotisa ku yini ku haha emoyeni ivi hi xihatla yi nghena ematini. Nhlamulo ya kona a yi ri ya nkoka swinene leswaku ku tlhantlhiwa xiphiqo lexi nga tolovelekangiki xa xitimela lexi. Nakatsu u te: “Loko xitimela xi famba eka muhocho wo khuma hi rivilo lerikulu, sweswo swi vanga moya lowukulu lowu hakatsongo-tsongo wu kulaka wu va ni matimba swinene. Moya wolowo wu huma eka muhocho hi rivilo lerikulu naswona wu vanga pongo lerikulu ni ku tsekatseka lokukulu ka misava, lerova vaaki lava tshamaka endhawini leyi nga ekule ni muhocho wolowo hi timitara ta 400 va ye va ya mangala eka valawuri.”

Ku endliwe xiboho xa leswaku nhloko ya xitimela lexi yi akiwa ku fana ni nomu wa tshololwani. Xana ku ve ni vuyelo byihi? Sweswi rivilo ra xitimela lexi ri engeteleke hi tiphesente ta khume naswona gezi leri xi ri tirhisaka ri hunguteke hi tiphesente ta 15. Ku engetela kwalaho, moya lowukulu lowu a wu vangiwa hi xitimela lexi wu hunguteke hi tiphesente ta 30. Hikwalaho, a ra ha twali pongo lerikulu loko xitimela xi ri karhi xi hundza eka muhocho.

U anakanya yini? Xana nomu wa tshololwani wu lo tiendlekela kumbe wu lo endliwa?

[Laha Swifaniso Swi Humaka Kona eka tluka 29]

Kingfisher diving: Woodfall/Photoshot; bullet train: AP Photo/Kyodo