“Ntirho Wa Wena Wu Herile”

VARHANGERI va khampani a va n’wi vitana Fred N’wamigingiriko.a Matirhelo yakwe lamantshwa ma pfune khampani leswaku yi tihlayisela mali yo tala eka malembe ya tsevu lawa a ma tirheke kwalaho. Loko Fred a vitaneriwe ehofisini ya varhangeri vakwe, a a ehleketa leswaku u ta engeteleriwa muholo kumbe a tlakusiwa entirhweni. Ematshan’weni ya sweswo, va nambe va ku: “Ntirho wa wena wu herile.”

Fred a a twa onge wa lorha. U ri: “A ndzi hola mali yo tala naswona a ndzi wu rhandza ntirho wa mina, kambe hi xitshuketa swilo swi cincile.” Endzhakunyana, loko Fred a byele nsati wakwe Adele leswi humeleleke, na yena u tsemeke nhlana. U ri: “Ndzi titwe ndzi heleriwa hi matimba. Hiloko ndzi tivutisa ndzi ku, ‘Xana hi ta endla yini sweswi?’”

Leswi humeleleke Fred swi humelela vanhu van’wana va timiliyoni, hilaha girafu leyi nga laha hansi yi swi kombisaka hakona. Kambe tinhlayo hi toxe a ti koti ku hlamusela ndlela leyi ku heleriwa hi ntirho swi va tshovaka mbilu ha yona vanhu. Kambisisa mhaka ya Raúl, muhlapfa la humaka ePeru la heleriweke hi ntirho endzhaku ko tirha malembe ya 18 ehotela leyikulu eDorobeni ra New York. Raúl u fambe a lava ntirho kambe a nga wu kumanga. U ri: “Ndzi tirhele ndyangu wa mina malembe ya kwalomu ka 30. Sweswi ndzi titwa ndzi nga ha pfuni nchumu hileswi ndzi nga ha tirhiki.”

Ntokoto wa Raúl wu yi kombisa kahle mhaka leyi tiviwaka ngopfu hi vanhu lava nga tirhiki—leswaku ku heleriwa hi ntirho a swi ku vangeli swiphiqo swa timali ntsena. Hakanyingi swi ku tshova mbilu swinene. Renée loyi nuna wakwe Matthew se a a ri ni malembe lama tlulaka manharhu a heleriwe hi ntirho u ri: “Ndzi sungule ku titwa ndzi ri xikangalafula. Loko u nga ri na nchumu, vanhu va ku teka u nga pfuni nchumu naswona swi nga si ya kwihi na wena u sungula ku titwa hi ndlela yoleyo.”

Handle ko tshoveka mbilu hikwalaho ko heleriwa hi ntirho, vanhu lava nga ha tirhiki va langutana ni swiphiqo leswi engetelekeke swo hanya hi mali yitsongo. Fred u ri: “Loko ha ha ri na mali, a hi nga si tshama hi ehleketa hi ku olovisa vutomi bya hina. Kambe loko hi hambete hi kuma swikoxo leswi fanaka kasi a ha ha lava ntirho, hi boheke ku olovisa vutomi bya hina.”

Loko wa ha lavana ni ntirho, u fanele u langutana ni ku vilela embilwini ni le miehleketweni loku vangiwaka hi ku nga tirhi. Nakambe u nga ha boheka ku hanya hi mali yitsongo. Xo sungula, a hi kambisiseni magoza mambirhi lama pfunaka lawa u nga ma tekaka leswaku u tiyisela ni ku hlula swiphiqo leswi u nga vaka na swona emintlhavekweni.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Grafu leyi nga eka tluka 3]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Nhlayo ya vanhu lava a va nga tirhi hi 2008 ematikweni manharhu ntsena

Japani 2 650 000

Spain 2 590 000

United States 8 924 000