Vantshwa Va Vutisa

Xana Ndzi Swi Lunghekerile Ku Suka Ekaya?

“Minkarhi yin’wana ndzi ehleketa leswaku vanhu va ndzi tekela ehansi hileswi ndzi nga ni malembe ya 19 naswona ndza ha tshamaka ekaya, onge hiloko sweswo swi ta endla leswaku ndzi nga kuli.”—Katie.a

“Ndzi ta hlanganisa malembe ya 20 naswona swa ndzi nyangatsa leswaku a ndzi koti ku tiendlela ku rhandza. Ndzi ehleketisise hi ku suka ekaya hikuva vatswari va mina a va swi lavi leswaku ndzi endla leswi ndzi swi lavaka naswona va ndzi byela leswaku va tiva ku ndzi tlula.”—Fiona.

U NGA ha sungula ku navela ku va ni ntshunxeko ka ha sele malembe yo tala leswaku u lunghekela ku suka ekaya u ya titshamela wexe. Ku titwa hi ndlela yoleyo swi tolovelekile. Phela, xikongomelo xo sungula xa Xikwembu a ku ri leswaku vantshwa va kula kutani va hetelela va siya vatswari va vona ivi va tisungulela ndyangu wa vona. (Genesa 2:23, 24; Marka 10:7, 8) Kambe, xana ku navela ntshunxeko lowu engetelekeke swi vula leswaku se wu fikile nkarhi wa leswaku u suka ekaya? Swi nga ha endleka. Kambe u nga swi tivisa ku yini loko se u swi lunghekerile hakunene ku suka ekaya? Kambisisa swivutiso swinharhu swa nkoka leswi u faneleke u swi hlamula. Xo sungula xi ri . . .

Hi Swihi Swivangelo Leswi Ndzi Susumetelaka Ku Suka Ekaya?

Leswaku u kota ku twisisa swivangelo leswi endlaka u lava ku suka ekaya, languta nxaxamelo lowu landzelaka. Tsala tinomboro hi ku landzelelana ka tona eka swivangelo leswi ku susumetelaka ku endla tano.

․․․ Ndzi lava ku balekela swiphiqo ekaya

․․․ Ndzi lava ku va ni ntshunxeko lowu engetelekeke

․․․ Ndzi lava ku xiximiwa hi vanghana va mina

․․․ Ndzi lava ku pfuna munghana wa mina la lavaka munhu wo tshama na yena

․․․ Ndzi lava ku ya pfuna entirhweni wa ku tirhandzela endhawini yin’wana

․․․ Ndzi lava ku tiva leswaku swi njhani ku titshamela ndzexe

․․․ Ndzi lava ku rhulela vatswari va mina ndzhwalo wo ndzi wundla

․․․ Xivangelo xin’wana ․․․․․

Swivangelo leswi tsariweke laha henhla a swi hoxanga nikatsongo. Hambiswiritano, xivangelo xa wena xi nga ha yi khumba swinene ndlela leyi u nga ta tshama u tsakile ha yona loko u heta ku suka ekaya. Hi xikombiso, loko u suka ekaya hikwalaho ko balekela swiphiqo kumbe hileswi u lavaka ku va ni ntshunxeko lowu engetelekeke, u ta humeleriwa hi swilo leswi nga ta ku hlamarisa!

Danielle, loyi a sukeke ekaya swa xinkarhana loko a ri ni malembe ya 20, u dyondze swo tala hi nkarhi wolowo. U ri: “Hinkwerhu hi fanele hi hanya ehansi ka swipimelo swo karhi. Loko u tshama wexe, matirhelo ya wena kumbe ku pfumala mali swi ta ku sivela ku endla leswi u swi lavaka.” Carmen, la rhurheleke etikweni rin’wana ku ringana tin’hweti ta tsevu, u ri: “A ndzi swi tsakela ku tshama ndzexe kambe hakanyingi a ndzi vona onge a ndzi nga ri na wona nkarhi wo tiendlela swilo swa mina! A ndzi fanele ndzi tshama ndzi ri eku endleni ka mintirho ya le kaya—ku basisa yindlu, ku lunghisa swilo leswi tshovekeke, ku hlakula xirhapa, ku hlantswa swiambalo ni swin’wana.”

I ntiyiso leswaku ku suka ekaya swi nga ha ku nyika ntshunxeko lowu engetelekeke naswona swi nga endla leswaku vanghana va wena va ku xixima. Kambe hi wena loyi u faneleke u hakela swikoxo, u lunghiselela swakudya, u basisa yindlu ni ku tihungasa loko vanghana ni swirho swa ndyangu wa ka n’wina swi nga ri kona. Hikwalaho, u nga pfumeleli vanhu van’wana va ku susumetela leswaku u hatlisela ku teka xiboho. (Swivuriso 29:20) Hambiloko u ri ni swivangelo leswi twalaka swo suka ekaya, u fanele u va ni vuswikoti byin’wana. U fanele u kota ku tikhathalela—ku nga mhaka leyi hi yisaka eka xivutiso xa vumbirhi . . .

Xana Ndzi Swi Lunghekerile?

Ku suka ekaya u ya tshama wexe swi fana ni ku famba mpfhuka wo leha enhoveni. Xana u nga famba etikweni leri nga nhova yo tlhuma handle ko tiva ku dzima tende, ku tshivela ndzilo, ku sweka kumbe ku hlaya mepe? Nikatsongo! Kambe, vantshwa vo tala va suka ekaya va nga ri na byona vutshila lebyi lavekaka byo khathalela muti.

Hosi yo tlhariha Solomoni u vule leswaku “lowo tlhariha u xiyisisa magoza yakwe.” (Swivuriso 14:15) Leswaku u kota ku kumisisa loko se u lunghekele ku suka ekaya, kambisisa tinhloko-mhaka leti landzelaka. Fungha hi ✔ etlhelo ka vutshila lebyi se u nga na byona naswona fungha hi X etlhelo ka lebyi u faneleke u byi hlakulela.

◯ Matirhiselo ya mali Serena wa malembe ya 19, u ri: “A ndzi si tshama ndzi tihakelela swo karhi. Ndza swi chava ku suka ekaya kutani ndzi boheka ku hlela matirhiselo ya mali ya mina.” U nga dyondza njhani ku tirhisa mali?

Xivuriso xa le Bibeleni xi ri: “Munhu wo tlhariha u ta yingisa a tlhela a amukela swiletelo leswi engetelekeke.” (Swivuriso 1:5) Kutani ha yini u nga vutisi vatswari va wena leswaku swi nga ha va mali muni n’hweti ni n’hweti ku hakelela munhu un’we mali ya rhente, ku n’wi xavela swakudya, ku n’wi hakelela swikoxo swa movha kumbe mali ya swo famba ha swona? Kutani kombela vatswari va wena va ku pfuna ku dyondza ku hlela matirhiselo ya mali ya wena ni ku hakela swikweleti. Ha yini swi ri swa nkoka ku dyondza ku hanya hi mali leyi u nga na yona? Kevin wa malembe ya 20 u ri: “Loko u sungula ku tshama wexe, ku va ni swikoxo swo tala leswi u nga swi hlelangiki. Loko u nga tivoneli, u nga tshama u ri eku tirheni leswaku u ringeta ku hakela swikweleti.”

Xana u lava ku swi tokota? Loko u tirha, nyika vatswari va wena mali yo hakelela swakudya swa wena, ndhawu yo etlela ni swikoxo swin’wana n’hweti ni n’hweti ku ringana nkarhi wo karhi. Loko u tsandzeka kumbe u nga swi lavi ku hakela mali ya swilaveko swa wena wa ha ri ekaya, u ta va u nga swi lunghekelanga kahle ku suka ekaya.—2 Vatesalonika 3:10, 12.

◯ Ku tiendlela mintirho ya le kaya Brian wa malembe ya 17 u vula leswaku lexi a xi chavaka ngopfu hi ku suka ekaya i ku tihlantswela swiambalo. U nga swi tivisa ku yini loko se u lunghekele ku tikhathalela? Aron wa malembe ya 20 u nyikela xiringanyeto lexi: “Ringeta ku heta vhiki rin’we onge hiloko u tshama wexe. Dyana ntsena swakudya leswi u tilunghiseleleke swona, leswi u tixaveleke swona exitolo hi mali ya wena. Ambala swiambalo leswi u nga lo tihlantswela u tlhela u tiayinela swona. Tibasisele kamara ra wena. Naswona ringeta ku tifambela u ya laha u lavaka ku ya kona handle ko fambisiwa kumbe ku landziwa.” Loko u endla sweswo swi ta ku pfuna hi tindlela timbirhi: (1) u ta va ni vutshila bya nkoka ni (2) ku wu tlangela swinene ntirho lowu vatswari va wena va wu endlaka.

◯ Ku kota ku hanyisana ni van’wana Xana u hanyisana kahle ni vatswari va wena ni vamakwenu? Loko swi nga ri tano, u nga ha ehleketa leswaku vutomi byi ta antswa loko u suka ekaya u ya tshama ni munghana wa wena. Kumbexana. Kambe xiya leswi Eve wa malembe ya 18 a swi vulaka: “Vanghana va mina vambirhi va sungule ku tshama swin’we. A va ri vanghana lavakulu loko va nga si tshama swin’we, kambe va tsandzekile ku tshamisana. Un’wana a a tirhandza kasi lowun’wana a a ri ni futa. Un’wana a a rhandza ku gandzela Xikwembu kasi lowun’wana a a nga swi rhandzi ngopfu. Swi tsandzile ku va va tshama swin’we!”

Erin wa malembe ya 18 u lava ku suka ekaya. Kambe u ri: “U nga dyondza swo tala malunghana ni ndlela leyi u nga hanyisanaka ha yona ni vanhu van’wana loko wa ha tshama ekaya. U dyondza ndlela yo tlhantlha swiphiqo ni ku endla swilo leswi van’wana va swi rhandzaka. Ndzi xiye leswaku lava sukaka ekaya hi xikongomelo xo papalata ku holova ni vatswari va vona, va balekela swiphiqo ematshan’weni yo swi lulamisa.”

◯ Ku va ni xiyimiso xa vugandzeri Van’wana va suka ekaya hikwalaho ko lava ku balekela xiyimiso xa vugandzeri xa vatswari va vona. Van’wana va tiyimisela hi ku helela ku namarhela xiyimiso xo hlaya Bibele ni xa vugandzeri kambe endzhaku ka nkarhi va xi tshika kutani va nghena emikhuveni yo biha. U nga swi papalata njhani ‘ku tshovekeriwa hi ripfumelo ra wena’?—1 Timotiya 1:19.

U nga nambi u pfumela eka tidyondzo ta vukhongeri bya vatswari va wena handle ko anakanya. Yehovha Xikwembu u lava leswaku hinkwerhu hi tiyiseka hi swilo leswi hi swi kholwaka. (Varhoma 12:1, 2) Kutani tivekele xiyimiso xo dyondza Bibele ni xa vugandzeri ivi u xi landzela. Ha yini u nga tsali xiyimiso xa wena eka khalendara kutani u vona loko u ta kota ku xi landzela ku ringana n’hweti handle ko tsundzuxiwa hi vatswari va wena?

Xo hetelela, xivutiso xa vunharhu lexi u faneleke u xi kambisisa hi lexi . . .

Hi Yihi Pakani Ya Mina?

Van’wana lava sukaka ekaya va balekela swiphiqo kumbe va lava ku huma ehansi ka vulawuri bya vatswari. Va dzika eka leswi va humaka eka swona, ku nga ri laha va yaka kona. Kambe leswi swi fana ni ku chayela movha u langute xivoni lexi ku kombaka swa le ndzhaku. Loko muchayeri a langutisa ngopfu lomu a humaka kona, a nge swi voni leswi nga emahlweni ka yena. Hi dyondza yini emhakeni leyi? Leswaku swi ku fambela kahle, u nga dziki ntsena emhakeni ya leswaku u suka ekaya—dzikisa mahlo ya wena eka pakani ya nkoka.

Vantshwa van’wana lava nga Timbhoni ta Yehovha va suke emakaya leswaku va ya chumayela etindhawini ta le kule leti nga etikweni ra rikwavo kumbe ematikweni man’wana. Van’wana va suke emakaya leswaku va ya pfuneta entirhweni wo aka tindhawu ta vugandzeri kumbe ku ya tirha emarhavini ya Timbhoni ta Yehovha. Hambiswiritano, van’wana va tibyela leswaku va fanele va titshamela voxe ku ringana nkarhinyana va nga si nghenela vukati.b

Laha tsala pakani leyi u lavaka ku yi fikelela hi ku suka ekaya. ․․․․․

Minkarhi yin’wana swi nga endleka leswaku munhu a tshama ekaya nkarhi wo leha naswona a nga kombisi vutswatsi ni ku va ni vuswikoti lebyi lavekaka leswaku a kota ku tshama yexe. Hambiswiritano, u nga tsutsumeli ku endla xiboho. Kambisisa xiboho xa wena hi vukheta. Xivuriso xa le Bibeleni xi ri: “Kunene makungu ya lava va gingiritekaka ma endla leswi pfunaka, kambe un’wana ni un’wana la hatlisaka ngopfu, hakunene u ta wela eku pfumaleni.” (Swivuriso 21:5) Yingisa switsundzuxo swa vatswari va wena. (Swivuriso 23:22) Khongela hi mhaka yoleyo. Naswona loko se u endla xiboho, kambisisa milawu ya Bibele leyi ka ha ku buriwaka ha yona.

Xivutiso xa nkoka lexi hi faneleke hi tivutisa xona hi lexi nge, Xana ndzi ta swi kota ku langutela yindlu ya mina? ematshan’weni ya lexi nge, Xana ndzi swi lunghekerile ku suka ekaya? Loko nhlamulo ya xivutiso xo sungula ku ri ina, swi ta vula leswaku nkarhi wa leswaku u sungula ku tiendlela swilo hi wexe se wu fikile.

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Website leyi nge www.watchtower.org/ype

[Tinhlamuselo ta le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

● Swi nga ku vuyerisa njhani ku tshama ekaya ku ringana nkarhi wo karhi hambiloko swi tika ku endla tano?

● Loko wa ha tshama ekaya, i yini leswi u nga swi endlaka leswaku u pfuna ndyangu wa ka n’wina swin’we na wena leswaku u lunghekela ku tshama wexe?

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 11]

LESWI TINTANGHA TA WENA TI SWI VULAKA

“Loko vatswari va wena va ku nyika vutihlamuleri lebyi fanaka ni lebyi u nga ta va na byona loko se u tshama wexe, sweswo swi endla leswaku ku tshama ekaya swi ku pfuna ku dyondza ndlela yo tshama wexe enkarhini lowu taka.”

“Swi tolovelekile ku va u lava ku va ni ntshunxeko wo tiendlela leswi u swi lavaka. Kambe loko xikongomelo xa wena xo suka ekaya ku ri ku balekela milawu ya vatswari ntsena, sweswo swi kombisa leswaku a wu si swi lunghekela nikatsongo ku tshama wexe.”

[Swifaniso]

Sarah

Aron

[Bokisi leri nga eka tluka 13]

EKA VATSWARI

Serena, la tshahiweke eka xihloko lexi fambisanaka ni bokisi leri, u chava ku suka ekaya. Ha yini? U ri: “Hambiloko ndzi lava ku xava xilo xo karhi hi mali ya mina, Tatana a nga ndzi pfumeleli. U ndzi byela leswaku i vutihlamuleri byakwe. Kutani swa ndzi chavisa ku va ndzi tihakelela swikweleti swa mina.” A swi kanakanisi leswaku tata wa Serena u lava ku endla leswinene, kambe xana u ehleketa leswaku u le ku n’wi pfuneni leswaku a lunghekela ku tshama yexe?—Swivuriso 31:10, 18, 27.

Xana vana va wena u va sirhelela ku tlula mpimo lerova a va swi lunghekelanga ku langutana ni vutihlamuleri byo tshama voxe? U nga swi tiva njhani sweswo? Kambisisa vutshila bya mune lebyi boxiweke exihlokweni lexi, kambe u byi languta tanihi mutswari.

Ku kota ku tirhisa mali. Xana vana va wena lavakulu va swi kota ku tata fomo ya xibalo kumbe leswi va faneleke va swi endla leswaku va yingisa milawu ya swibalo? (Varhoma 13:7) Xana va swi tiva ku xava swilo hi xikweleti ivi va xi hakela hi ndlela leyinene? (Swivuriso 22:7) Xana va swi kota ku hlela matirhiselo ya muholo wa vona ni ku hanya ntsena hi mali leyi va nga na yona? (Luka 14:28-30) Xana va tshame va swi twa leswaku swi tsakisa njhani ku xava nchumu wo karhi hi mali leyi va yi tirheleke? Xava va tshame va wu kuma ntsako lowukulu swinene lowu tisiwaka hi ku pfuna van’wana hi nkarhi ni swilo swa vona?—Mintirho 20:35.

Ku kota ku tiendlela mintirho ya le kaya. Xana vana va wena va majaha ni va vanhwanyana va swi kota ku sweka? Xana u va dyondzisile ku hlantswa swiambalo ni ku swi ayina? Loko va tiva ku chayela, xana va nga swi kota ku lunghisa swilo swo olova swo fana ni ku cinca fuse, oyili kumbe vhilwa leri nga hela moya?

Ku kota ku hanyisana ni van’wana. Loko vana va wena lavakulu va tlulana milenge, xana minkarhi hinkwayo wa nghenelela u va tlhantlhela mhaka? Kumbe, xana u va dyondzisile ku lunghisa mhaka hi ku rhula kutani va ku vikela leswaku va yi tlhantlhe njhani?—Matewu 5:23-25.

Ku va ni xiyimiso xa timhaka ta vugandzeri. Xana u byela vana va wena leswi va faneleke va swi pfumela kumbe u va susumetela ku swi pfumela? (2 Timotiya 3:14, 15) Ematshan’weni yo va minkarhi hinkwayo u hlamula swivutiso swa vona swa vukhongeri ni swa mahanyelo, xana wa va dyondzisa ku hlakulela “vuswikoti byo ehleketa” ni ku ‘letela matimba ya vona ya ku twisisa leswaku va hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke’? (Swivuriso 1:4; Vaheveru 5:14) Xana u nga lava leswaku va tekelela ndlela leyi u khomaka dyondzo ya wena n’wini ya Bibele kumbe u nga lava leswaku va yi khoma hi ndlela yin’wana yo antswa?

A swi kanakanisi leswaku ku letela vana va wena eka tinhla leti nga laha henhla swi teka nkarhi naswona swi lava matshalatshala lamakulu. Kambe vuyelo bya kona bya tsakisa loko siku rero leri tisaka ntsako ni gome ri fika ra leswaku va suka ekaya.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Ku suka ekaya swi fana ni ku famba mpfhuka wo leha enhoveni—u fanele u dyondza vuswikoti byo tikhathalela u nga si teka riendzo ra kona