Vantshwa Va Vutisa

Ndzi Nga Hanyisana Njhani Ni Vamakwerhu?

Byi njhani vuxaka bya wena ni vamakwenu?

․․․․․ Mi vanghana lavakulu

․․․․․ Ma twana minkarhi yo tala

․․․․․ Mi lehiselana mbilu

․․․․․ Mi tshamela ku lwa nkarhi hinkwawo

VAMAKWAVO van’wana i bandhi na buruku. Hi xikombiso, Felicia wa malembe ya 19 u ri: “Makwerhu wa xisati Irena la nga ni malembe ya 16 i un’wana wa vanghana va mina lavakulu.”a Naswona Carly wa malembe ya 17 u vule leswi hi buti wakwe Eric wa malembe ya 20: “Hi twana ngopfu. A hi si tshama hi lwa.”

Kasi vamakwavo vo tala a va hanyisani kahle ku fana na Lauren na Marla. Lauren u ri: “Hi tshamela ku phikizana hi swilo hinkwaswo hambiloko mhaka ya kona yi nga nyawuli.” Kumbexana u titwa hilaha Alice wa malembe ya 12 a titwaka hakona hi buti wakwe Dennis wa malembe ya 14: “Wa ndzi karhata! U nghena ekamareni ra mina kutani a teka swilo swa mina a nga lombanga. Dennis u tiendla onge i n’wana!”

Xana u ni makwenu la ku karhataka? I ntiyiso leswaku vatswari va wena va ni vutihlamuleri byo endla leswaku swilo swi famba kahle ekaya. Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi u ta boheka ku dyondza ku hanyisana ni van’wana. Sweswo u nga swi dyondza loko wa ha tshama ekaya.

Ehleketa hi timholovo leti u tshameke u va na tona ni vamakwenu. I yini leswi talaka ku mi lwisa? Languta nxaxamelo lowu nga laha hansi, kutani u fungha hi ✔ eka mabokisi lama vulavulaka hi swiphiqo leswi mi lwisaka kumbe u tsala leswi ku hlundzukisaka!

□ Swilo swa munhu. Makwerhu u teka swilo a nga lombanga.

□ Ku va ni vumunhu lebyi hambaneke. Makwerhu u ni vutianakanyi kumbe u ringeta ku ndzi lawula.

□ Ku xixima xihundla xa munhu. Makwerhu u nghena ekamareni ra mina a nga gongondzanga kumbe u hlaya ti-email kumbe ti-SMS ta mina a nga kombelanga.

□ Swin’wana. 

Loko makwenu a tshamela ku ku karhata—a ringeta ku ku lawula minkarhi hinkwayo kumbe a nga xiximi xihundla xa wena—swi nga ha tika leswaku u nga fundzi vukarhi. Kambe xivuriso xa Bibele xi ri: “Ku kama nhompfu swi humesa ngati ni ku hlohlotela ku hlundzuka swi pfuxa ku holova.” (Swivuriso 30:33) Loko u fundze vukarhi, u nga ha byi hlanta kutani ku pfuka mholovo leyikulu, hilaha ku kama nhompfu swi nga ha humesaka ngati. Kutani sweswo swi to nyanyisa xiphiqo ntsena. (Swivuriso 26:21) U nga ku sivela njhani ku hlundzuka leswaku ku nga heteleli ku vange mholovo leyikulu? Goza ro sungula i ku kambisisa xivangelo xa kona.

Xana Ku Ni Xiphiqo Naswona Xi Vanga Hi Yini?

Swiphiqo leswi vamakwavo va vaka na swona swi fana ni swirhumbana. Xirhumbana loko xi huma xi vanga ku vava loku nyangatsaka, kambe xi va xi vangiwe hi switsongwatsongwana leswi nga voniwiki. Hilaha ku fanaka, mholovo leyi vaka kona exikarhi ka vamakwavo hakanyingi yi kombisa leswaku ku ni xiphiqo lexi tumbeleke.

U nga susa xirhumbana xexo hi ku xi kama. Hambiswiritano, loko u xi kama u ta va u susa ntsena swikombiso swa xiphiqo naswona u nga ha siya xivati kumbe u nyanyisa xitsongwatsongwana. Goza lerinene i ku tshungula xitsongwatsongwana leswaku xi nga ha tlheli xi ku vangela swirhumbana swin’wana. Swi tano ni le ka swiphiqo leswi vamakwavo va vaka na swona. Dyondza ku kumisisa xivangelo xa kona, kutani u ta kota ku xiya xiphiqo xa kona ni leswi xi vangeke. U ta kota ku tlhela u tirhisa ndzayo ya Hosi yo tlhariha Solomoni la tsaleke a ku: “Kunene ku twisisa ka munhu ku vohlisa ku hlundzuka kakwe.”—Swivuriso 19:11.

Hi xikombiso, Alice loyi a tshahiweke eku sunguleni u vule leswi hi buti wakwe Dennis: “U nghena ekamareni ra mina kutani a teka swilo swa mina a nga lombanga.” Xexo i xiphiqo. Kambe u ehleketa leswaku i yini lexi vangaka xiphiqo xexo? Swi nga ha endleka ku ri ku nga xiximani.b

Alice a nga lulamisa xiphiqo xexo hi ku byela Dennis leswaku a nga ha tlheli a nghena ekamareni rakwe kumbe a nga ha tirhisi swilo swakwe. Kambe ku vula sweswo swi to kombisa ntsena leswaku a nga swi rhandzi leswi a swi endleke naswona swi nga ha pfuxa timholovo tin’wana. Hambiswiritano, loko Alice o kombisana na Dennis leswaku a xixima xihundla xakwe ni swilo swakwe, a swi kanakanisi leswaku va nga hanyisana kahle.

Dyondza Ku Tlhantlha Kumbe Ku Papalata Timholovo

Ku kumisisa leswi ku holovisaka ni makwenu ko va ndlela yin’wana yo tlhantlha xiphiqo ntsena. I yini leswi u nga swi endlaka leswaku u tlhantlha xiphiqo ni ku papalata mholovo leyi nga pfukaka? Ringeta ku tirhisa magoza ya tsevu lama landzelaka.

1. Pfumelelanani hi milawu yin’wana ya xisekelo. Hosi Solomoni u tsale a ku: “Makungu ma pfilunganyeka laha ku nga riki na ku kanerisana ka le xihundleni.” (Swivuriso 15:22) Leswaku u papalata ku pfilunganyeka, ehleketa hi swivangelo leswi u swi fungheke leswi pfuxaka timholovo exikarhi ka wena ni makwenu. Kumisisa loko mi ta swi kota ku ta ni milawu yin’wana leyi havumbirhi bya n’wina mi pfumelelanaka ha yona ni leyi nga ta tlhantlha xiphiqo. Hi xikombiso, loko mi holovela swilo leswi tirhisiwaka, Nawu wo sungula wu nga va lowu: “Minkarhi hinkwayo rhanga u lomba nchumu lowu nga riki wa wena u nga si wu teka.” Nawu wa vumbirhi wu nga va lowu: “Xixima makwenu loko a ala ku ku lomba nchumu wakwe.” Loko u veka milawu leyi, ehleketa hi xileriso xa Yesu lexi nge: “Hikokwalaho, swilo hinkwaswo, leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, na n’wina mi fanele mi swi endla eka vona.” (Matewu 7:12) Hi ndlela yoleyo, u ta veka milawu leyi wena ni makwenu mi nga ta kota ku hanya ha yona. Kutani vulavurisana ni vatswari va wena ku vona loko va swi amukela leswi mi pfumelelaneke ha swona.—Vaefesa 6:1.

2. Landzela milawu leyi u yi vekeke. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Hambiswiritano, xana wena, loyi u dyondzisaka un’wanyana, a wu tidyondzisi ke? Wena, loyi u chumayelaka u ku ‘U nga tshuki u yiva,’ wa yiva ke?” (Varhoma 2:21) U nga wu tirhisa njhani nawu lowu? Hi xikombiso, loko u lava leswaku makwenu a xixima xihundla xa wena, na wena u fanele u gongondza loko u nghena ekamareni rakwe kumbe u rhanga hi ku kombela u nga si hlaya ti-email kumbe ti-SMS takwe.

3. U nga hatliseli ku hlundzuka. Ha yini xolexo ku ri xitsundzuxo lexinene? Hikuva xivuriso xa le Bibeleni xi vula leswaku “i swihunguki ntsena leswi hatliselaka ku hlundzuka ni ku va ni xikhomela.” (Eklesiasta 7:9, Contemporary English Version) Loko u hatlisela ku hlundzuka, u ta tshama u ri ni mbitsi evuton’wini. I ntiyiso leswaku makwenu u ta endla kumbe a vula swilo leswi nga ta ku hlundzukisa. Kambe tivutise, ‘Xana ndzi tshame ndzi n’wi endla nchumu lowu fanaka enkarhini lowu hundzeke?’ (Matewu 7:1-5) Jenny u ri: “Loko ndza ha ri ni malembe ya 13, a ndzi ehleketa leswaku mavonelo ya mina a ma ri ya nkoka swinene nileswaku ma fanele ma tirhisiwa. Ndzisana ya mina ya xisati yi endla leswi fanaka sweswi. Kutani ndzi ringeta ku nga hlundzukisiwi hi leswi yi swi vulaka.”

4. Rivalela u tlhela u rivala ha swona. Swiphiqo leswikulu swi fanele swi tlhantlhiwa. Kambe xana u fanele u tengisa makwenu malunghana ni xihoxo xin’wana ni xin’wana lexi a xi endlaka? Yehovha Xikwembu wa tsaka swinene loko u tikarhatela ku “swi ba hi makatla” loko u hoxeriwile. (Swivuriso 19:11, Bibele—Mahungu Lamanene) Alison wa malembe ya 19 u ri: “Mina ni ndzisana ya mina ya xisati Rachel hi tala ku lulamisa timholovo ta hina. Hi hatla hi kombela ku rivalelana kutani hi hlamusela leswi hi ehleketaka leswaku hi swona swi vangeke mholovo. Minkarhi yin’wana ndzi nga rhanga ndzi dya marhambu ya nhloko ndzi nga si vulavula hi xiphiqo xa kona. Hakanyingi, mixo lowu landzelaka swa olova swinene ku va ndzi n’wi rivalela ndzi tlhela ndzi rivala ha swona, naswona a swi bohi leswaku ndzi vulavula ha swona.”

5. Kombelani vatswari va n’wina leswaku va mi tlhantlhela mhaka. Loko wena ni makwenu mi nga swi koti ku tlhantlha xiphiqo lexikulu, vatswari va n’wina va nga mi pfuna ku xi tlhantlha. (Varhoma 14:19) Kambe tsundzuka leswaku vuswikoti byo tlhantlha xiphiqo handle ko kombela mpfuno wa vatswari va n’wina swi kombisa leswaku mi wupfile.

6. Tsakela timfanelo letinene ta vamakwenu. Vamakwenu va nga ha va ni timfanelo leti u ti rhandzaka. Tsala nchumu wun’we lowu u wu rhandzaka hi un’wana ni un’wana wa vona.

Vito Leswi ndzi swi rhandzaka

․․․․․ ․․․․․

Ematshan’weni yo dzika eka swihoxo swa vamakwenu, ha yini u nga va byeli leswi ku tsakisaka ha vona loko u pfulekeriwa hi nkarhi?—Pisalema 130:3; Swivuriso 15:23.

Mhaka ya xiheri: Loko u suka ekaya, minkarhi yin’wana u ta tshama ni vanhu lava ku siringaka—vatirhi-kuloni ni vanhu van’wana lava nga ni mona ni vutianakanyi. U nga dyondza ndlela yo langutana ni mintlhontlho yo tano ekaya. Loko u ri ni makwenu loyi swi tikaka ku hanyisana na yena, u nga n’wi languti hi tihlo ro biha. U ku pfuna ku hlakulela timfanelo ta nkoka evuton’wini!

Bibele yi vula leswaku a hi minkarhi hinkwayo laha makwenu a nga vaka munghana wa wena lonkulu. (Swivuriso 18:24) Kambe u nga tiyisa vunghana bya wena ni vamakwenu loko u ‘hambeta u va lehisela mbilu,’ hambiloko u ri ni ‘xivangelo xa ku vilela.’ (Vakolosa 3:13) Loko u endla tano, swi nga ha endleka vamakwenu va nga ha ku siringi ngopfu. Na wena swi nga ha endleka u nga ha va nyangatsi ngopfu!

Swihloko swin’wana leswi nge “Vantshwa Va Vutisa” swi kumeka eka Website leyi nge www.watchtower.org/ype

[Tinhlamuselo ta le hansi]

SWIVUTISO SWO ANAKANYISISA HA SWONA

● Ha yini swi ri swa nkoka ku vona ku hambana exikarhi ka xiphiqo ni xivangelo?

● Eka magoza ya tsevu lama nga laha henhla, hi wahi lawa u lavaka ku tirhela eka wona swinene?

[Bokisi leri nga eka tluka 27]

KUMISISA XIVANGELO XA KONA

Xana u lava ku antswisa vuswikoti bya wena byo kumisisa swivangelo leswi holovisaka vamakwenu? Loko swi ri tano, hlaya xifaniso xa Yesu xa jaha leri sukeke ekaya kutani ri ya tlangisa ndzhaka ya rona.—Luka 15:11-32.

Dzika swinene eka ndlela leyi buti wa rona a titweke ha yona loko ri vuye ekaya. Kutani u hlamula swivutiso leswi landzelaka.

I yini lexi endleke leswaku buti wa rona a titwa hi ndlela leyi a titweke ha yona?

U ehleketa leswaku a ku ri xihi xiphiqo xa kona?

Tata wa vona u ringete njhani ku tlhantlha xiphiqo xexo?

I yini lexi buti wa rona a a fanele ku xi endla leswaku a tlhantlha xiphiqo xexo?

Sweswi ehleketa hi mholovo leyi wena ni makwenu mi veke na yona sweswinyana. Kutani tsala tinhlamulo etlhelo ka swivutiso.

I yini lexi vangeke mholovo yoleyo?

U ehleketa leswaku ku nga va ku ri xihi xivangelo lexi mi holovisaka?

Hi yihi milawu leyi mi nga pfumelelanaka ha yona leyi mi nga tlhantlhaka ha yona xiphiqo xexo ni ku endla leswaku mi nga ha tlheli mi holova?

[Nhlamuselo ya xifaniso lexi nga eka tluka 28]

LESWI TINTANGHA TA WENA TI SWI VULAKA

“Ndzi lava ku va munghana ni vasesi wa mina vutomi bya mina hinkwabyo, kutani ndzi ta sungula sweswi ku va munghana wa vona.”

“Hi endla swilo tanihi ndyangu, naswona sweswo swi hi pfuna leswaku hi va ni vun’we. A ha ha phikizani ngopfu ku fana ni le ku sunguleni.”

“Hi hambane ngopfu eka swin’wana. Kambe ndzisana ya mina ya xisati yi hlawulekile. Ya rhandzeka swinene!”

“Handle ka vamakwerhu, hinkwaswo swilo leswi endlekeke leswi ndza ha swi tsundzukaka a swi ta helela emoyeni. Eka lava nga ni vamakwavo, a ndzi ta va byela ndzi ku, ‘Va teke va ri va nkoka!’”

[Swifaniso]

Tia

Bianca

Samantha

Marilyn

[Xifaniso lexi nga eka tluka 27]

Swiphiqo leswi vamakwavo va vaka na swona swi fana ni swirhumbana—leswaku u swi tshungula u fanele u dlaya leswi swi vangaka, ku nga ri ku herisa swikombiso swa swona