Buku Yo Hlamarisa Leyi Poneke Minhlaselo Yo Tala
“A ku na buku leyi tshameke yi hlaseriwa hi ndlela leyi . . . kambe yi poneke minhlaselo leyi eka yona ku katsekaka matimba, vuswikoti ni nkucetelo.”
HA YINI u fanele u yi teka yi ri ya nkoka Bibele? Xivangelo-nkulu hileswaku yi tamele rungula ra Xikwembu leri yaka eka vanhu. (2 Timotiya 3:16) Hikwalaho, loko sweswo swi ri ntiyiso, u fanele u yi hlaya leswaku u nga kayeriwi.
Xivangelo xin’wana hileswaku Bibele i yin’wana ya tibuku ta khale ngopfu leti hundzuluxeriweke naswona yi hangalasiwa ku tlula yihi na yihi. Yi xavisiwe ku tlula yihi na yihi naswona hi yona yi xaviwaka ngopfu lembe ni lembe.
Swilo leswi vuriwaka malunghana ni Bibele, malembe ya yona, ndlela leyi yi hangalakeke ha yona ni matshalatshala lama endliweke leswaku yi herisiwa swi endla leswaku yi hlamarisa. Albert Barnes, mufundhisi wa lembe-xidzana ra vu-19 u te: “A ku na buku leyi tshameke yi hlaseriwa hi ndlela leyi Bibele yi hlaseriweke ha yona; kambe yi poneke minhlaselo leyi eka yona ku katsekaka matimba, vuswikoti ni nkucetelo.”
Mutsari loyi u tlhele a vula leswaku vanhu hi ntumbuluko va wu tsakela nchumu lowu yimeke wu tiya hambiloko wu langutana ni ku hlaseriwa minkarhi yo hlaya. Barnes u ye emahlweni a ku: “A ku na vuthu leri poneke tinyimpi ku fana ni Bibele, a ku na xitlhangu lexi hlaseriweke hi ndlela leyi, kambe xi hambeteke xi tiyisela naswona xi yima xi tiyile hi nkarhi wa nyimpi ni hi nkarhi wa minhlaselo yin’wana; a ku na ribye leri tshameke ri khukhuriwa hi maxelo yo tala kambe ri hambeta ri tserhama!”
Ku ni matsalwa yo tala ya khale lama lahlekeke, ma onhiweke kumbe ma rivariwa, kambe Bibele yi ponile hambileswi yi langutaneke ni minhlaselo yo tala. Vanhu van’wana va yi lwerile lerova va veka vutomi bya vona ekhombyeni leswaku yi ta kumiwa hi vanhu hinkwavo. Hi hala tlhelo, vanhu van’wana lava rhandzaka ku yi hlaya va tekeriwe yona kutani yi hisiwa ku tlhela ku hisiwa na vona.
Ha yini buku leyi yi rhandziwa hala tlhelo yi vengiwa hi ndlela leyi? Xana yi pone eka swiyimo swihi? I vamani lava ringeteke ku yi herisa? Xa nkoka ngopfu, ha yini yi ponile? Naswona ha yini rungula ra yona ri ri ra nkoka eka wena? Swihloko leswi landzelaka swi ta hlamula swivutiso leswi.
Chati/Swifaniso leswi nga eka matluka 2, 3]
(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)
MINKARHI YA KU KANDZIYISIWA KA BIBELE
1513 B.C.E. Bibele yi tsariwe hi Xiheveru, Xiaramu ni Xigriki
–c. 98 C.E.
100 Yi ve leyi khomekaka loko yi va codex
405 Jerome u yi hundzuluxele hi Xilatini
1380 Wycliffe u yi hundzuluxele ku suka eka Xilatini yi ya eka Xinghezi
1455 Gutenberg u kandziyise Bibele yo sungula
1525 Tyndale u yi hundzuluxele hi Xinghezi
1938 Yi kandziyisiwe hi tindzimi leti tlulaka 1 000
2011 Yi kumeka hi tindzimi leti tlulaka 2 500