Ndlela Yo Langutana Ni Swifafa

NTLHONTLHO

N’wana wa wena loyi a nga ni malembe mambirhi, loko a hlundzukile u tlhava mukhosi, a raharaha milenge ni ku himetela swilo. Wa tivutisa u ku: ‘Xana n’wana wa mina u hanye kahle? Xana u va ni swifafa hikwalaho ka swilo swin’wana leswi ndzi nga swi endliki kahle? Xana u ta kala a wu tshika mukhuva lowu?’

U nga swi kota ku pfuna n’wana wa wena loyi a nga ni malembe mambirhi leswaku a tshika mukhuva lowu. Kambe, sungula hi ku tiva leswi wu vangaka.

LESWI WU VANGAKA

Vana a va swi koti ku lawula mintlhaveko ya vona. Sweswo swi nga va endla va tshamela ku va ni swifafa. Kambe ku na swin’wana leswi nga va endlaka va va ni swifafa.

Anakanya hi ku cinca loku n’wana a langutanaka na kona loko a ri ni malembe ya kwalomu ka mambirhi. Ku sukela loko a ha ku velekiwa, vatswari vakwe a va n’wi endlela xin’wana ni xin’wana. Hi xikombiso, loko a rila a va ta hi ku tsutsuma. ‘Xana n’wana loyi wo vabya? Xana u khomiwe hi ndlala? Xana u lava ku dyisiwa? Xana u lava ku cinciwa napukeni?’ Vatswari va endle hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va antswisa xiyimo. Sweswo a swi fanerile hikuva xihlangi xi titshege hi ku helela hi vatswari va xona.

Kambe, loko n’wana a ri ni malembe ya kwalomu ka mambirhi, u sungula ku xiya leswaku vatswari vakwe a va ha n’wi endleli xin’wana ni xin’wana lexi a xi lavaka hi nkarhi lowu a wu lavaka. Entiyisweni, ematshan’weni yo n’wi endlela xin’wana ni xin’wana, va langutele leswaku a endla leswi va n’wi byelaka swona. Sweswi swilo se swi cincile kutani swi nga ha endleka leswaku n’wana loyi a nga ni malembe mambirhi a nga ku amukeli hi ku olova ku cinca koloko xisweswo a nga ha kombisa ku vilela hi ku va ni swifafa.

Hi ntolovelo, hi ku famba ka nkarhi n’wana wa swi tolovela leswaku vatswari vakwe i valeteri vakwe ku nga ri switirhi swa yena. Nakambe mhaka yo tsakisa hileswaku wa swi xiya leswaku leswi a faneleke a swi endla i ku ‘yingisa vatswari vakwe.’ (Vakolosa 3:20) Hi nkarhi lowu fanaka, a nga ha ringa vatswari vakwe ku vona leswaku va ta n’wi lehisela mbilu ku fikela kwihi loko a tshamela ku va ni swifafa.

LESWI U NGA SWI ENDLAKA

Vana la twisisaka. N’wana wa wena a hi munhu lonkulu loyi a nga ni miri lowutsongo. Leswi a nga swi kotiki ku lawula mintlhaveko yakwe, a nga ha hlundzuka ku tlula mpimo. N’wi langute exikandzeni leswaku u ta twisisa xiyimo xakwe.—Nawu wa Bibele: 1 Vakorinto 13:11.

U nga hlundzuki. Loko n’wana wa wena a ri ni swifafa, ku hela mbilu a swi nge ku pfuni nchumu. Honisa swifafa sweswo hilaha u nga kotaka hakona naswona u nga hatliseli ku hlundzuka. Loko u tiva leswi vangaka swifafa swi ta ku pfuna leswaku u nga hlundzuki.—Nawu wa Bibele: Swivuriso 19:11.

U nga pfumeleli xin’wana ni xin’wana. Loko u pfumelela xin’wana ni xin’wana lexi n’wana wa wena a xi lavaka, a nga ha va ni swifafa enkarhini lowu taka loko a lava nchumu wo karhi. Komba n’wana wa wena hi moya wo rhula leswaku leswi u swi vulaka a wu nge swi cinci.—Nawu wa Bibele: Matewu 5:37.

Lehisa mbilu. U nga languteli leswaku swifafa swi ta hela hi siku rin’we, ngopfu-ngopfu loko n’wana wa wena a swi xiyile leswaku swifafa swakwe swi endla leswaku u n’wi nyika leswi a swi lavaka. Hambiswiritano, loko u angula hi ndlela leyi faneleke naswona u nga cinca-cinci, swi nga ha hunguteka swifafa sweswo. Hi ku famba ka nkarhi, swi ta helela makumu. Bibele yi ri: “Rirhandzu ri ni mbilu yo leha.”—1 Vakorinto 13:4.

Nakambe, ringeta leswi landzelaka:

• Loko swifafa swi sungula, tlakula n’wana wa wena (loko swi koteka) handle ko n’wi twisa ku vava naswona u n’wi sivela ku himetela swilo. U nga n’wi holoveli. Yimela swifafa sweswo swi hela. Eku heteleleni, u ta swi xiya leswaku swifafa swakwe a swi n’wi pfunanga hi nchumu.

• Hlawula kamara leri u nga ta pfalela n’wana wa wena eka rona loko a sungula ku va ni swifafa. N’wi byele leswaku u ta huma loko se a miyerile kutani u n’wi tshika kwalaho.

• Loko n’wana wa wena a sungula swifafa entalweni wa vanhu, n’wi kokele etlhelo. U nga n’wi nyiki swilo leswi a swi lavaka hileswi a endleke tano entalweni wa vanhu. Sweswo swi nga endla leswaku n’wana wa wena a tibyela leswaku loko a va ni swifafa u ta kuma xin’wana ni xin’wana lexi a xi lavaka.