XANA TI LO ENDLIWA?
Timpapa Ta Phaphatani
TIMPAPA ta phaphatani ta olova lerova hambi ku ri ritshurinyana kumbe thonsi ra mati ri nga endla leswaku swi ri tikela ku haha. Hambiswiritano, timpapa ta rona ti tshama ti basile naswona ti omile. Sweswo swi vangiwa hi yini?
Timpapa ta phaphatani ti languteka ti tlhandlekanile
Xiya: Vakambisisi va le Yunivhesithi ya Mfumo ya le Ohio lava endleke ndzavisiso hi phaphatani leri vuriwaka Giant Blue Morpho (Morpho didius), va kume leswaku timpapa ta rona ta rheta loko u ti languta hi mahlo ya nyama naswona tinsiva ta rona ti tlhandlekanile ku fana ni tithayilisi elwangwini. Timpapa teto leti yimeke hi layini ti endla leswaku thyaka kumbe mathonsi ya mati ma nga tshami. Vanjhiniyara va lava ku tekelela timpapaa toleto leswaku va endla swifunengeto ni switirhisiwa eka swa vutshunguri leswi kotaka ku sivela thyaka ni mati.
Timpapa ta phaphatani i xikombiso xin’wana xa ndlela leyi sayense yi ringetaka ha yona ku tekelela swilo leswi tumbuluxiweke. Mukambisisi un’wana la vuriwaka Bharat Bhushan u te: “Ntumbuluko wu ni swilo swo tala leswi vanjhiniyara va navelaka ku swi tekelela, ku sukela eka swilo leswitsongo ku ya eka leswikulu leswi kokeke rinoko ra vanhu ku ringana malembe yo tala.”
U anakanya yini? Xana timpapa ta phaphatani ti lo tiendlekela? Kumbe ti lo endliwa?