Yehova U Hlengeleta Vanhu Vakwe Ni Ku Va Lulamisela Ntirho
Hi malembe xidzana yo tala, vugwinehi a byi hangalake emisaveni hinkwayo. Mintlawa yo tala ya tikereke a yi ri na tidyondzo tin’wana ta Bibele kambe ti landzelela ngopfu mikhuva ya vanhu ni mikhuva yo tala ya masungulo ya vuhedeni. Ku rindzela ka ku vuya ka Kriste hi ntolovelo a ku bakanyeriwe endzhaku.—Ringanisa Matewu 13:24-30, 37-43.
Hambi swi ri tano, Yesu u vule leswaku hi tshama hi rindzerile ku vuya kakwe! Ntlawa wun’wana lowu endleke leswi a wu tshama eAllegheny, aPennsylvania, U.S.A. Eku sunguleni ka va-1870 Charles Taze Russell ni van’wana va vanghana vakwe, va sungule ku dyondza swinene dyondzo leyi nga tiseketelangiki hi vukhongeri byo karhi ya Bibele mayelana ni ku vuya ka Kriste. Nakambe va sungule ku lava ntiyiso wa Bibele eka tidyondzo tin’wana to tala ta xisekelo. Lawa a ma ri masungulo ya mintirho ya manguva lawa ya Timbhoni ta Yehova.—Matewu 24:42.
Ntlawa lowu wu twisise leswaku dyondzo ya Vunharhu-Un’we a yi twanani na Bibele kambe Yehova a ri yexe i Xikwembu xa Matimba hinkwawo ni Muvumbi; Yesu Kriste i xivumbiwa xo sungula ni N’wana wa Yena la nga swakwe; ni leswaku moya lowo kwetsima a hi munhu kambe i matimba lama nga ni nsusumeto wa Xikwembu lama nga vonakiki. Ntlawa lowu wu vone leswaku moya a hi lowu nga fiki kambe wa fa, leswaku ntshembo wa vafi i ku pfuxiwa, ni leswaku nkhavi wa vuhomboloki lebyi nga hundzukiki a hi ku xanisiwa loku nga heriki kambe i ku lovisiwa.
Ku nyikela ka Yesu ka vutomi byakwe tanihi nkutsulo eka vanhu ku voniwe ku ri dyondzo ya Bibele ya xisekelo. Xo sungula, vavanuna ni vavasati va 144 000, lava hlawuriweke ku sukela eka lembe xidzana ro sungula ku ta fika enkarhini wa hina, va ta va va kutsuriwile emisaveni ku va vadyandzhaka-kulobye na Kriste eMfun’weni wa le matilweni. Kutani hi nkutsulo wa Yesu tibiliyoni ta vanhu, lava vunyingi bya vona byi nga ta pfuxiwa eku feni, va ta kuma vumunhu lebyi hetisekeke ni malangutelo ya vutomi lebyi nga heriki emisaveni ehansi ka Mfumo wolowo.
Russell ni vatirhi-kulobye nakambe va swi vonile leswaku ku vuya ka Kriste a ku ta va loku nga vonakiki, ka moya. Minkarhi ya Vamatiko, leyi eka yona Vuhosi bya Xikwembu a byi nga tirhisiwi hi hulumendhe yihi na yihi emisaveni, a yi ta hela hi 1914. Kutani Mfumo wa Xikwembu a wu ta tlhomiwa ematilweni. Tidyondzo leti ti na Timbhoni ta Yehova namuntlha.
Russell ni vatirhi-kulobye va twarisile mintiyiso leyi hinkwako-nkwako hi tinkulumo ni tibuku. Hi July 1879, Russell u sungule ku humesa Zion’s Watch Tower (sweswi yi vuriwaka Xihondzo xo Rindza). U kume leswaku mintirho ya ku chumayela ya Swichudeni swa Bibele a yi titshege swinene hi minyikelo ya ku tirhandzela ni leswaku a ku ri hava mihlengo leyi a yi ta endliwa. Nakambe, mahungu lawa a ya fanele ku hangalasiwa hi matshalatshala yo tirhandzela lama nga hava hakelo ya lava pfumelaka. Russell hi yexe u nyikerile hi leswi a a swi hlengeletile ebindzwini ku ta fikela eka nkarhi wolowo.
Swichudeni swa Bibele swi hlengeletanile kun’we hi mintlawa, hi laha mabandlha ya vona a ma vitaniwa ha kona hi nkarhi wolowo. A va hlengeletana kanharhu hi vhiki, va kuma tinkulumo, dyondzo ya Matsalwa ni minhlengeletano ya vumbhoni. Hi minkarhi hinkwayo a va hlawula vavanuna lava fanelekaka tanihi vakulu ku kongomisa mintirho ya moya ya ntlawa wun’wana ni wun’wana.
Hi 1884, Sosayiti ya Zion’s Watch Tower Tract yi vumbiwile tanihi vandla leri nga hava bindzu ePennsylvania. Muungameri wa vandla ra kona a a hlawuriwa lembe na lembe. Leswi swi lunghiselele xitirho lexi nge nawini, hayi lexi titshegeke hi vutomi bya munhu un’wana ni un’wana, ku yisa ntirho wa ku dyondzisa wa Bibele emahlweni. Charles T. Russell u hlawuriwe tanihi muungameri, kutani hofisi yakwe a yi langutiwa tanihi yindlu-nkulu.
Matshalatshala lamakulu ya endliwile ku kurisela ntirho eka matiko man’wana. Ya fikelele Canada na Nghilandi eku sunguleni ka va-1880. Hi 1891 Russell ú endle pfhumba ro ya eYuropa ni le Middle East ku xiya leswi a swi ta endliwa ku hangalasa ntiyiso kwale ku ya emahlweni. Eku sunguleni ka va-1900, tihofisi ta marhavi ta Sosayiti ti tlhomiwile eBritain, Jarimani na Australia.
Hi 1909 yindlu-nkulu ya Sosayiti ya Watch Tower yi yisiwe eBrooklyn, New York, ku yisa ku kula ka ntirho wa ku chumayela emahlweni hi mpimo wa misava hinkwayo. Swi ve leswi fanelaka ku vumba vandla leri hlanganeke ehansi ka nawu wa Mfumo wa New York, lowu sweswi wu tivekaka tanihi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. Hi 1914 Nhlangano wa Swichudeni swa Bibele swa Matiko Hinkwawo wu vumbiwile eLondon, Nghilandi, ku antswisa mintirho ya Swichudeni swa Bibele eka Mfumo hinkwawo wa Manghezi. Sweswi mavandla ni minhlangano leyi nga vaka 70 leyi vumbiweke ximfumo ematikweni yo tala emisaveni hinkwayo yi hetisisa swikongomelo swa Sosayiti ya Watch Tower. Hinkwayo yi ya emahlweni, yi ri leyi seketeriwaka hi minyikelo ya ku tirhandzela ni vatirhi va ku tirhandzela.
Charles Taze Russell u file hi 1916, kutani Joseph Franklin Rutherford a n’wi siva tanihi muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower. Emalembeni yo hetelela ya Nyimpi yo Sungula ya Misava, Swichudeni swa Bibele swi ringiwile swinene hi ku xanisiwa, loku chaputeke hi ku khotsiwa loku nga fanelangiki ka vamakwerhu va nhungu lava nga ni vutihlamuleri eka yindlu-nkulu ya Sosayiti eAmerika. Ntirho wa Swichudeni swa Bibele wu tikombe wu hela. Hambi swi ri tano, hi 1919 vamakwerhu lava va ntshunxiwile kutani va vuriwa lava nga hava nandzu, kutani kwalaho ku sungule ku andza lokukulu ka ntirho wa ku chumayela.
Hi yindlu-nkulu ya Sosayiti, huvo leyi hlanganeke ya Swichudeni leswi totiweke swa Bibele swa Vukriste, yi hambete yi lunghiselela swakudya swa moya hi nkarhi lowu faneleke eka vanhu hinkwavo lava tirhisanaka ni nhlengeletano leyi. Tanihi leswi bandlha ra Vakriste lava totiweke hi lembe xidzana ro sungula a ri ri na “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” loyi a vuriweke hi Yesu, kutani hi laha ku fananaka ntlawa lowu totiweke wa Swichudeni swa Bibele leswi tinyiketeleke, leswi tirhaka ntirho wa Mfumo, swi endla ntlawa wa “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” enkarhini wa hina. Eku teni ka Yesu ku ta kambela bandlha, u kume ntlawa lowu wu lunghiselela swakudya swa malandza; kutani u n’wi veke mulanguteri wa hinkwaswo leswi a nga na swona.—Matewu 24:45-47; Luka 12:42.
Hi ku hatlisa endzhaku ka Nyimpi yo Sungula ya Misava, swi voniwe erivaleni leswaku Mfumo wa Xikwembu ha Kriste Yesu a wu tlhomiwile ematilweni hi 1914. Kutani marito ya Yesu sweswi ya vile na ku hetiseka loku heleleke: “Kutani Evangeli leyi ya ku fuma yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo; leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo; kutani hi kona makumu ma nga ta fika.” Joseph F. Rutherford u teke goza ku endla leswaku mahungu lawa ya Mfumo ya kumeka ni le ka nhlayo leyikulu ya vanhu.—Matewu 24:14.
Kutani ke, Sosayiti yi ehlekete ku tikandziyisela hi yona n’wini hi ku tirhisa vatirhi va ku tirhandzela lava a va ri vavanuna lava tinyiketeleke, leswaku va tiyisa ku humesiwa ka minkarhi hinkwayo ka tibuku ta Bibele hi nxavo wa le hansi. Hinkwaswo Swichudeni swa Bibele a swi khutaziwe ku hlanganyela eku chumayeleni ka mahungu lamanene ya Mfumo. Ku haxiwa ka tinkulumo ta Bibele hi xiya-ni-moya a ku tirhisiwa eka matiko yo tala.
Emahlweni ka 1918 Swichudeni swa Bibele swi twisise leswaku xikongomelo xa swona eku chumayeleni a ku ri ku hlengeleta masalela ya lava hlawuriweke ku va na Kriste Yesu ematilweni ni ku tsundzuxa misava hi ku avanyisa loku taka ka Xikwembu. A va nga ri na mhaka ni ku hlengeleta lava nga ta pona makumu ya mafambiselo layo biha ya swilo va hanya emisaveni. Kutani ku sukela hi 1918 ku ya emahlweni nkulumo leyi nge “Timiliyoni Leti Hanyaka Sweswi Ti Nga Ka Ti Nga Fi!” yi nyikeriwile emisaveni hinkwayo.
Hi 1923 dyondzo ya xifaniso xa Yesu xa tinyimpfu ni timbuti eka Matewu 25:31-46 yi kombe leswaku emahlweni ka Armagedoni vanhu lavo lulama lava nga yiki eMfun’weni wa le matilweni na vona a va amukeriwa hi Xikwembu kutani va pona Armagedoni. Hi 1935 dyondzo leyi yaka emahlweni yi kombe vanhu lava vo fana ni tinyimpfu ku va lava fanaka ni ntshungu lowukulu, wa vanhu va ntsandza-vahlayi lava hlamuseriweke eka Nhlavutelo 7:9-17. Lava a va fanele ku hlengeletiwa hi le matikweni hinkwawo nakona a va ta va ni ku langutela ka ku pona Nhlomulo Lowukulu kutani va kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni. Ku twisisa loku ku nyike ntirho wa ku chumayela matimba lamakulu.—Yohane 10:16.
Hi 1931 Swichudeni swa Bibele swi amukele vito ra Timbhoni ta Yehova. Emahlweni ka kwalaho a va tiviwa tanihi Swichudeni swa Bibele, Swichudeni swa Bibele swa Matiko Hinkwawo, Vanhu va Vurhonga bya Gidi ra Malembe, ni vanhu va Watch Tower. Nakambe a va duvuleriwile va ku i ma-Russell ni ma-Rutherford. Na rin’we ra mavito lawa a ri nga va faneli. Hambi leswi vito leri nge Vakriste, leri nyikiweke vadyondzisiwa va Yesu hi vutlhari bya Xikwembu hi lembe xidzana ro sungula, hakunene a ri tirhisiwa, nakambe a ri tirhisiwa hi mintlawa yo tala leyi landzelaka tidyondzo ta mavunwa. Ku tihambanisa eka timiliyoni leti hlawulekeke ta Vakriste, a ku fanele ku va na vito leri a ri fanele ku va hlawula swinene valandzeri va ntiyiso va Kriste esikwini leri.
Ku xiyiwa ka Matsalwa ku swi veke erivaleni leswaku tanihi leswi Yehova a vitaneke vanhu vakwe va Israyele timbhoni ta yena, kutani vanhu vakwe emakun’wini ya mafambiselo ya swilo, lava a va tinyiketele ku twarisa vito rakwe ni xikongomelo xakwe, hi mfanelo a va fanele ku vitaniwa Timbhoni ta Yehova. Vito leri ri va hlawule kahle vagandzeri va ntiyiso va Yehova va Vakriste eka hinkwavo lava tivulaka Vakriste namuntlha.—Psalma 83:18; Esaya 43:10-12.
Hi 1942, enkarhini wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, Joseph F. Rutherford u file, kutani Nathan H. Knorr u n’wi sivile tanihi muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower. Vuprofeta se a byi vonaka byi komba erivaleni leswaku endzhaku ka nyimpi a ku ta va ni ku rhulanyana ni ntshunxeko leswi a swi ta pfumelela ku andza lokukulu ka ntirho wa ku chumayela emahlweni ka makumu ya mafambiselo lawa ya swilo. Hi February 1943 Xikolo xa Bibele xa Watchtower xa Gilead xi tlhomiwile eku letela vatirheli va nkarhi hinkwawo leswaku va tirha ntirho wa vurhumiwa ematikweni ya le handle. Endzhakunyana hi lembe rero, vutirheli lebyi hlawulekeke bya nongonoko wo letela byi engeteriwile eka xiyimiso xa vhiki na vhiki xa minhlangano ya Timbhoni ta Yehova.
Hi 1950 Sosayiti yi sungule ku humesa swiphemu swa New World Translation of the Holy Scriptures, ku hundzuluxela ka Xinghezi xa manguva lawa ka Bibele loku hundzuluxiweke ku huma eka tibuku ta ririmi ro sungula. Bibele leyi yo tamela ntiyiso, yo twisiseka hi ku olova, leyi endliweke hi nxavo wa le hansi hi michini ya Sosayiti, yi vile mpfuno lowukulu entirhweni wa ku chumayela. Ku ta fika namuntlha, ku humesiwile tikopi leti tlulaka 40 wa timiliyoni hi tindzimi ta 11.
Eku heleni ka 1985, Timbhoni ta Yehova leti tlulaka timiliyoni tinharhu a ti ri karhi ti hlanganyela entirhweni wa ku chumayela eka matiko lama tlulaka 200 ni swihlala swa lwandle. Exitsundzuxweni xa rifu ra Kriste, nhlengeletano ya nhlayo leyikulu ya yin’wana ni yin’wana leyi khomiweke emabandlheni ya vona ya 49 716 hi 1985, ntsengo wa vanhu va 7 792 109 a va ri kona.
Leswaku Xikwembu hakunene xi tirhisa Timbhoni ta Yehova swi vonaka hi ku hambeta ka vona va ri lava hisekaka entirhweni wa xona, eka vun’we bya vona bya misava hinkwayo, hi leswi va hisekelaka ku tlakusa vito ra Yehova ni ku chumayela hi Mfumo wakwe, eka mpimanyeto wa vona wa mahanyelo lamanene, eku amukeleni ka vona ka Bibele hinkwayo tanihi Rito leri nga hava xihoxo ra Xikwembu, ni le ku ntshunxekeni ka vona eka vukholwa-hava ni vungoma.
Swiphemu leswi landzelaka swi komba hi laha u nga pfunekaka ha kona eku pfuxetiweni loku ka vugandzeri bya ntiyiso bya Xikwembu.
• I tidyondzo tihi ta xisekelo ta Bibele leti hlawuleke Swichudeni swa Bibele eka mintlawa ya tikereke?
• I swiendlakalo swihi swa nhlengeletano leswi Swichudeni swa Bibele swi swi tokoteke hi 1918?
• Ku nga vuriwa hi ndlela yihi leswaku ntlawa wa Swichudeni swa Bibele leswi totiweke wu endla “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” wa Matewu 24:45-47?
• I ku twisisa kwihi ka xikongomelo xa Xikwembu ku nyikaka ku tiyiseka lokukulu eku kuleni ka ntirho wa ku chumayela?
• Vito leri nge Timbhoni ta Yehova ri tirhela xikongomelo xihi?
• Hi byihi vumbhoni bya leswaku hakunene Xikwembu xi tirhisa Timbhoni ta Yehova?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 8]
C. T. Russell hi 1879
Nkandziyiso wa July 1879
Ntlawa wo sungula wa Swichudeni swa Bibele, ePittsburgh, Pa.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 9]
Yindlu-nkulu, 1889-1909, ePittsburgh, Pa.
Tihofisi-nkulu, 1909-1918, eBrooklyn, N.Y.
Yindlu yo tshama entsindza, ku sukela hi 1909-1926, eBrooklyn, N.Y.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 10]
Ntsindza wa misava wa Timbhoni ta Yehova, eBrooklyn, New York, U.S.A.
Ehenhla eximatsini: Muako wa tihofisi
Ehenhla exineneni: Miako yo tshama
Ehansi eximatsini: Muako wa fektri
Ehansi exineneni: Ndhawu yo rhumela tibuku
[Swifaniso leswi nga eka tluka 11]
Ku haxa ka xiya-ni-moya hi J. F. Rutherford
Muchini wo sungula wa Sosayiti ya Watchtower, wu fambisiwa hi vatirhi va ku tirhandzela
New World Translation, leyi sweswi yi humesiweke hi tindzimi ta 11