Ndzima 11
Lava Nga Ta Pona Va Fanele Va Nga Vi “Va Misava”
1, 2. (a) Yesu u vule yini hi vuxaka bya vadyondzisiwa vakwe ni misava? (b) I yini leswi sweswo swi nga vuliki swona, naswona ha yini?
YESU a a vula yini loko a ku valandzeri vakwe va “le misaveni,” kambe a ku va fanele va nga vi “va misava”? (Yohane 17:11, 14) Ku va exikarhi ka lava nga ta ponela ku hanya eMafambiselweni Lamantshwa ya Xikwembu, hi fanela ku twisisa leswi.
2 Xo sungula xiya leswi ‘ku ka u nga vi wa misava’ swi nga vuliki swona. A swi vuli swona leswaku hi tihambanisa ni van’wana ku fana na van’wamatshama-voxe ebakweni kumbe leswaku hi ya exivandleni xa tinghwendza kumbe ndhawu yin’wana ya le kule. Kambe, hi vusiku lebyi rhangeleke rifu ra yena, Yesu u khongerile eka Tata wa yena a khongelela vadyondzisiwa vakwe, a ku: “A ndzi kombeli leswaku u va susa emisaveni, kambe hi leswaku u va lwela eka Lowo biha. A hi va misava, tanihi leswi na mina ndzi nga riki wa misava.”—Yohane 17:15, 16.
3, 4. (a) Hi le ka mintirho yihi laha Vakriste va faneleke ku hlangana ni vanhu va misava? (b) Kambe i yini leswi va faneleke ku swi papalata?
3 Ku ri na ku tumbetiwa leswaku va nga voniwi hi vanhu, vadyondzisiwa va Yesu va ‘rhumiwile emisaveni’ leswaku va twarisa ntiyiso. (Yohane 17:18) Hi ku endla tano, va tirhe tanihi “ku vonakala ka misava,” va endla leswaku ku vonakala ka ntiyiso ku voninga leswaku vanhu va vona hi laha ntiyiso wa Xikwembu wu antswisaka mahanyelo ya vanhu ha kona.—Matewu 5:14-16.
4 Vakriste va hlanganyela ni vanhu vo tala loko va ri karhi va tirha ku tipfuna ni mindyangu ya vona ni loko va yisa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu eka vanhu. Kutani, hi laha muapostola Pawulo a kombisaka ha kona, a va rindzeriwanga “ku suka emisaveni” hi nyama. Va nga ka va nga swi koti ku tshika ku ‘tolovelana’ ni vanhu va misava hi ku helela. Kambe va nga swi kota naswona va fanele va papalata swiendlo swo biha swa vanhu vanyingi.—1 Vakorinto 5:9-11.
5. Xilaveko xa ku hambana ni misava xi kombisiwe hi ndlela yihi emhakeni ya Nowa ni ndyangu wakwe?
5 Xiyimo xi fana ni lexiya xa siku ra Nowa loko Yehova a xiye leswaku “misava hinkwayo a yi onhakile.” (Genesa 6:12, The New English Bible) Kambe Nowa ni ndyangu wakwe a va hanya hi ndlela leyi hambaneke. Hi ku ala ku hlanganyela eka vunjanganja lebyi a byi va rhendzerile na hi ku twarisa leswo lulama, Nowa “ú avanyisile misava.” U kombise leswaku yi lwisana ni ku rhandza ka Xikwembu hi ndlela leyi nga khomelekiki. (Vaheveru 11:7; 2 Petro 2:5) Hi yona mhaka leyi, loko Ndhambi ya misava hinkwayo yi tise makumu ya vanhu lava nga chaviki Xikwembu, yena ni ndyangu wakwe va poneke. A va ri “emisaveni” kambe hi nkarhi lowu fanaka a va nga ri “va misava.”—Genesa 6:9-13; 7:1; Matewu 24:38, 39.
Rirhandzu Lerinene Eka Vanhu Va Misava I Yini?
6. I swinene ku kombisa rirhandzu eka vanhu va misava ke?
6 Xana ku ka u nga ‘ri wa misava’ nakambe swi vula ku va loyi a vengaka vanhu? Ku endla tano swi nga vangela munhu ku lwa na Yehova Xikwembu, loyi, N’wana wakwe Yesu a nga te, “xi rhandzile misava [ya vanhu] swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” Kutani tintswalo ta Xikwembu ni ntwelo-vusiwana eka vanhu va tinxaka hinkwato swi hi vekela xikombiso lexi hi faneleke ku xi landzela.—Yohane 3:16; Matewu 5:44-48.
7, 8. (a) Bibele yi ri yini hi ku rhandza misava? (b) I yini misava leyi hi faneleke ku hambana na yona? (c) Hikwalaho ka yini hi fanele ku fularhela misava ni ku navela ka yona?
7 Kambe xana muapostola Yohane a nga hi byeli a ku, “Mi nga rhandzeni misava, kumbe swilo leswi nge misaveni. Loko munhu a rhandza misava, rirhandzu ro rhandza Tatana a ri kona eka yena”? Loko Xikwembu hi xoxe xi rhandzile misava, hikwalaho ka yini muapostola a vula leswi?—1 Yohane 2:15.
8 Bibele yi kombisa leswaku Xikwembu xi rhandza misava ya vanhu hi ku olova tanihi vanhu lava nga exiyin’weni lexi nga hetisekangiki, xa ku fa ni lava lavaka mpfuno hi matimba. Hi tlhelo rin’wana, Sathana u kondletele vunyingi bya vanhu lava lwisanaka na Xikwembu. Hi yona “misava” yoleyo—vandla ra vanhu leri hambukeke eka Xikwembu ni leri nga hansi ka ku fuma ka Sathana—leri Vakriste va ntiyiso va faneleke ku hambana na rona. (Yakobo 1:27) Rito ra Xikwembu ri hi dyondzisa ku lwa ni rirhandzu ra ku navela ko homboloka ni swiendlo swa misava yoleyo: “Hinkwaswo leswi nge misaveni, ku navela ka miri, ni ku navela ka mahlo, ni ku tikurisa hi swa vutomi lebyi, a hi leswi Tatana a swi tsakelaka, kambe swi tsakela hi va misava. Kutani misava ya hundza, ni ku navela ka yona, kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu, ú tshama hi laha ku nga heriki.”—1 Yohane 2:15-17.
9, 10. (a) Swi nga vuriwa hi ndlela yihi leswaku ku navela loku ku ‘tsakela hi va misava’? (b) I mbuyelo wihi lowu ku navela loku ku veke na wona eka vanhu?
9 Ina, ku navela koloko ka miri ni ka mahlo ni ku tikurisa ka munhu hi yexe ‘ku tsakela hi va misava.’ Hi loku humeleleke eka vatswari va hina vo sungula naswona ku va yise eku laveni ka ntshunxeko eka Xikwembu leswaku va ta kota ku landza timhaka ta vutianakanyi. Ku landzelela ku navela loku ka misava ya vutianakanyi swi yise eku tshoveni ka milawu ya Xikwembu.—Genesa 3:1-6, 17.
10 Xiya leswi u swi vonaka ekusuhi na wena. Xana vanhu vo tala a va hanyi hi ku navela ka miri ni ka mahlo ni “ku tikurisa hi swa misava leyi”? A hi swilo leswi swi lawulaka mintshembo ni leswi va swi tsakelaka, swi fumaka ndlela leyi va endlaka ha yona ni leyi va tirhisanaka ha yona? Hikwalaho ka leswi, matimu ya munhu i rhekhodo yin’we yo leha ya dzolonga ni nyimpi, vunghwavava ni vugevenga, ya bindzu ra makwanga ni ya ntshikilelo, ya migingiriko ya ku tikurisa ni yo lwela ndhuma ni matimba.
11. Kutani ke, hikwalaho ka yini rirhandzu ra Xikwembu ra misava ri nga ri rona leri Rito ra xona ri ri solaka?
11 Hi nga swi vona ke, leswaku ku rhandza misava tanihi leswi Xikwembu xi endlisaka swona swa hambana swinene ni ku rhandza ku navela ni swiendlo leswi biheke, leswi xi swi solaka. Rirhandzu ra Xikwembu eka vanhu ri pfule ndlela ya ntshunxeko eku naveleni koloko ka vudyoho ni mimbuyelo ya kona yo biha, ku katsa ni rifu hi roxe. Xi kombise rirhandzu rolero hi ku nyikela N’wana wa xona ku kutsula vanhu. Kambe loko mani na mani a ala gandzelo rolero futhi a ya emahlweni ni ku pfumala ku yingisa, Bibele yi vula leswaku “vukarhi bya Xikwembu byi tshame henhla ka yena.”—Yohane 3:16, 36; Varhoma 5:6-8.
Ku Ntshunxeka Eka Vulawuri Bya “Mufumi Wa Misava Leyi”
12. Hi nga swi vonisa ku yini loko ku ve rirhandzu leri hi nga na rona eka vanhu va misava ri tsakisa Xikwembu kumbe e-e?
12 Manuku hina ke? Xana hi “rhandza” vanhu emisaveni hi ndlela yo va hakunene hi lava ku va pfuna ku kuma ndlela ya vutomi hi tintswalo ta Xikwembu? Kumbexana hi rhandza swilo leswi swi va sivelaka ku va malandza ya Xikwembu—moya wa vona wa vutifumi, ku tikurisa ka vona hi swa vutomi, ntshembo wa vona eka nkoka ni ku dzuneka ka vona vini? Loko hi rhandza ku va ni vanhu hi mhaka ya timfanelo to tano, kutani hi ‘rhandza misava’ hi ndlela leyi muapostola a yi solaka.
13. Rirhandzu ra misava ri nga sivela munhu ku tirhela Xikwembu hi ndlela yihi?
13 Vanhu vo tala esikwini ra Yesu a va rhandza tindlela ta misava. Kutani va papalatile ku teka goza leri tiyeke va va vadyondzisiwa va Yesu. A va nga lavi ku lahlekeriwa hi ndhuma ni xiyimo xa vona exikarhi ka vanhu eswivandleni swa vona swa ntirhisano ni swa vukhongeri. A va rhandza ku dzunisiwa hi vanhu ku tlula ku nkhensiwa hi Xikwembu. (Yohane 12:42, 43) I ntiyiso, van’wana va yi endlile mintirho ya nsovo ni ku endla swiendlo swin’wana swa vukhongeri. Kambe va endle tano hi ku lava ku voniwa hi van’wana. (Matewu 6:1-6; 23:5-7; Marka 12:38-40) Xana a wu va voni vanhu lava kombisaka rirhandzu rolero ra ndlela leyi hoxeke ya misava namuntlha? Kambe Bibele yi komba leswaku muxaka lowu wa “rirhandzu” wu yisa ntsena eku lovisiweni.
14. I mani la ringeke Yesu loko a ha ri emisaveni, naswona ku va ni mbuyelo wihi?
14 N’wana wa Xikwembu u ringiwile hi swilo leswi fanaka na swona. Ku endliwile matshalatshala yo pfuxa ku navela ka vutianakanyi ko tikurisa hi swa vutomi ku endlela ku nyanyula vanhu—ku fana ni misava. U nyikiwile ni vuhosi ehenhla ka matiko hinkwawo ya misava ni ku dzuneka ka yona. Kambe u arile swikombelo sweswo swa ku navela ka vutianakanyi hi ku helela. A swi huma eka loyi a sunguleke a tlhontlha vuhosi bya Yehova Xikwembu, Sathana Diyavulosi.—Luka 4:5-12.
15. Komba hi Bibele ya wena leswaku i mani “mufumi wa misava leyi.”
15 Ku tiva nyiko ya vuhosi leyi Sathana a yi nyikeke Yesu i swa nkoka ku twisisa leswaku hikwalaho ka yini hi nga fanelanga hi va “va misava.” Swi komba leswaku misava ya vanhu hinkwayo, ku katsa ni vuhosi bya yona, yi na Nala wa Xikwembu tanihi mufumi wa yona la nga vonekiki. Yesu hi yexe u vulavule hi Sathana tanihi “mufumi wa misava leyi.” (Yohane 12:31; 14:30; 2 Vakorinto 4:4) Muapostola Pawulo nakambe u vulavule hi “mimoya yo biha ya matimba,” mademona lama lawuriwaka hi Sathana, tanihi “tihosi leti fumaka ta nguva leyi ya munyama” leti nga vonekiki. Pawulo u tsundzuxe Vakriste hi xilaveko xa matlhari ya moya yo tisirheleta eka “tihosi” leti.—Vaefesa 6:10-13.
16. I xiphemu xo tanihi kwihi xa misava lexi kanganyisiweke hi Sathana ni lexi nga ematimbeni yakwe?
16 I vantsongo ntsena lava tshameke va ntshunxekile eka vulawuri bya mufumi loyi a nga vonekiki ni mavandla yakwe. Xisweswo “misava,” hi leswaku, vunyingi bya vanhu lava hambukeke eka Xikwembu, “yi le hansi ka matimba ya Lowo biha.” Hi nkucetelo wa mademona u ‘kanganyisa misava hinkwayo,’ ku katsa ni vafumi va yona va la misaveni, a va hambukisa eka Xikwembu ni Mfumo wa xona.—1 Yohane 5:19; Nhlavutelo 12:9; 16:13, 14; 19:11-18.
17. (a) Xana malangutelo lama kombisiwaka hi misava ma tiyisa yini hi ta loyi a fambisaka vanhu? (b) A swi ta tsakisa eka Muvumbi loko hi komba moya wo tano?
17 Leswi swi nga ha twala swi nonoha ku swi pfumela. Kambe, xana vanhu vo tala va misava leyi a va kombisi erivaleni langutelo ni mintirho ya Nala wa Xikwembu? Emisaveni hinkwayo hi vona ku xisa, rivengo, vukarhi ni ku dlaya loku kombisaka lava ‘humaka eka Diyavulosi,’ va ri na yena tanihi “tata” wa vona wa moya. (1 Yohane 3:8-12; Yohane 8:44; Vaefesa 2:2, 3) Entiyisweni moya lowu a wu humi eka yena Muvumbi wa Rirhandzu.
18. Langutelo ra hina mayelana ni vuhosi ri komba hi ndlela yihi loko hi ntshunxekile eka vulawuri bya “mufumi wa misava leyi”?
18 Nakambe, xana vunyingi lebyikulu bya vanhu a byi tshembi makungu ya vanhu yo tisa ku rhula ni nsirhelelo? I vanhu vangani u va tivaka lava hakunene va langutaka eka Xikwembu ni Mfumo wa xona ku kuma murhi wa swiphiqo swa misava? Kambe ntshembo wa vona eka mafambiselo ya vanhu ya politiki i wa hava, tanihi leswi Yesu a nge te: “Mfumo wa mina a wu ti hi la misaveni leyi.” Mfumo wakwe a “wu ti” hi la misaveni leyi, hikuva a wu yimisiwi hi vanhu kumbe ku nyikiwa matimba hi vona. I lunghiselelo ra Xikwembu. (Yohane 18:36; Esaya 9:6, 7) Kutani, ku va exikarhi ka lava tshembaka ku pona loko Mfumo wolowo wu fika ku ta lwisana ni vakaneti hinkwavo va wona, swa hi fanela ku xiya mhaka yo nonoha ya leswaku Sathana u fuma misava leyi ni mafambiselo ya yona. Sweswo swi katsa malunghiselelo ya yona ya vupolitiki yo tanihi Nhlangano wa Matiko. Hi fanele ku tshama hi ntshunxekile eka hinkwaswo leswi hi ku yima ka hina hi tiyile hi lwela hulumendhe leyi lulameke ya Yehova ha Kriste Yesu.—Matewu 6:10, 24, 31-33.
19. Tanihi loko swi tiyisiwile hi matimu, Vakriste vo sungula va kombise leswaku a va nga ri “va misava” hi tindlela tihi?
19 Matimu ya komba leswaku Vakriste vo sungula a va ri ni xichavo, va ri vaaki lava hlayisaka nawu wa tiko. Kambe a va tiyimisele ku ka va nga ri “va misava,” hambi loko leswi swi va tiserile ku xaniseka. Hi hlaya timhaka to tanihi leti:
“Vukriste byo sungula a byi nga twisisiwi naswona a byi nga tsakeriwi hi lava a va fuma misava ya vahedeni. . . . Vakriste a va ala ku hlanganyela eka mintirho yin’wana ya vaaki va Rhoma. . . . A va nga tirhi ntirho wa politiki.”—On the Road to Civilization, A World History.57
“Va arile ku va ni xiphemu lexikulu eka vulawuri bya mfumo kumbe vutisirheleli bya mfumo. . . . A swi nga koteki leswaku Vakriste, handle ko tshika ntirho lowu hlawulekeke, va nga teka ntirho wa masocha, wa vamajistarata kumbe wa tihosana.”—History of Christianity.58
“Origen [loyi a hanyeke eka lembe xidzana ra vumbirhi ni ra vunharhu ra Nguva leyi Tolovelekeke] . . . u hlamusela leswaku ‘Kereke ya Vukriste yi nga ka yi nga lwisani na tiko rihi kumbe rihi. Va dyondze eka Murhangeri wa vona leswaku i vana va ku rhula.’ Enkarhini wolowo Vakriste vo tala a a va dlawa hi ku ala ntirho wa swa nyimpi.”—Treasury of the Christian World.59
20. Ku tihlayisa hi ntshunxekile eka vulawuri bya “mufumi wa misava leyi,” i mintirho yihi leyi hambanisaka ya misava leyi malandza ya Yehova ya yi chavaka?
20 Hi ku tshama va ntshunxekile eku hlanganyeleni etimhakeni ta misava, malandza ya Yehova a ma ku hlohloteli ku avana ka yona ka vutiko, xin’wana-manana xa yona kumbe minkitsikitsi ya yona ya rixaka. Langutelo ra vona leri kongomisiwaka hi Xikwembu ri hlohlotela ku rhula ni nsirhelelo exikarhi ka vanhu va tinxaka hinkwato. (Mintirho 10:34, 35) Vaponi va ‘nhlomulo lowukulu’ lowu taka, kahle-kahle va ta va huma “hi le matikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato.”—Nhlavutelo 7:9, 14.
Vanakulobye Va Misava Kumbe Vanakulobye Va Xikwembu?
21. Hikwalaho ka yini munhu loyi a landzelaka Bibele a nga fanelanga ku tlhela a rindzela ku rhandziwa hi misava?
21 Yesu u byele vadyondzisiwa vakwe: “Loko a mi ri va misava, misava a yi ta rhandza swa yona. Kambe leswi mi nga riki va misava, ni leswi ndzi mi hlawuleke eka yona, misava ya mi venga. . . . Loko va ndzi xanisile, na n’wina va ta mi xanisa.” (Yohane 15:19, 20) Ntiyiso wo olova hi leswaku ndlela ntsena ya ku va ni xinakulobye ni misava i ku fanana na yona—ku hlanganyela eku naveleni ka yona, migingiriko ni ku solana, ku navela miehleketo ya yona ni tifilosofi, ni ku an’wa swiendlo ni tindlela ta yona. Kambe vaseketeri va misava leyi a va swi tsakeli leswaku swihoxo swa vona swi paluxiwa kumbe ku tsundzuxiwa hi makhombo lawa tindlela ta vona ti kongomaka eka wona. Hi yona mhaka leyi loko munhu a landza tidyondzo ta Bibele hi mahanyele ni mukhuva wa vutomi ivi a yi bumabumela, kunene a nga ta ka a nga ri balekeli rivengo ra misava.—Yohane 17:14; 2 Timotiya 3:12.
22. I ku hlawula kwihi ka xinakulobye ku langutanaka ni un’wana ni un’wana wa hina?
22 Kutani ke, Bibele yi komba leswaku hi ni ku hlawula loku twalaka. Eka Yakobo 4:4 ha hlaya: “Xana a mi swi tivi leswaku ku rhandza swa misava swi vula ku lwa na Xikwembu xana? Hikokwalaho, loyi a tinyiketaka eku rhandzeni ka swa misava, u tiendla nala wa Xikwembu.” Nakambe Xikwembu xi ni milawu ya xona ya vunghana, naswona a yi twanani na liya ya misava ya vanhu lava nga ni xidyoho.—Psalma 15:1-5.
23. (a) I yini lexi nga ta komba leswaku munhu i nakulobye wa misava? (b) Hi nga komba leswaku hi vanghana va Xikwembu hi ndlela yihi?
23 Ku va vanakulobye va Xikwembu ka hina swi titshege ngopfu hi ku va, kumbe ku ka hi nga vi va tinhlengeletano to karhi ta misava leyi. Loko hi kombisa moya wa misava, hi hlangayela eka malangutelo ya yona ya vutomi, kutani hi tikomba tanihi vanghana va misava, hayi va Xikwembu. Moya wa misava wu humesa “mintirho ya nyama” tanihi “ku oswa, ni mikhuva ya thyaka, ni manyala, ni ku phahla swikwembu swa hava, ni xiloyiloyi, ni rivengo, ni timholovo, ni vukwele, ni ku kariha, ni ku tirhandza, ni ku avana, ni ku lwetana, ni mavondzo, ni vudakwa, ni makampfu, ni swo kota sweswo.” Bibele hi ku twala yi vula leswaku “lava endlaka leswo tano, va nga ka va nga vi na ku averiwa eku fumeni ka Xikwembu.” Hi tlhelo rin’wana, loko hi ri vanghana va Xikwembu hi ta va ni moya wa xona ni mihandzu ya wona ya “rirhandzu, ni ku tsaka, ni ku rhula, ni ku leha mbilu, ni vunene, ni ku hanana, ni ku tshembeka, ni musa, ni ku tikhoma.”—Vagalatiya 5:19-23.
24. (a) Hikwalaho ka yini swi nga ri vutlhari ku va vaentisi va vanhu lava misava yi va xiximaka? (b) Langutelo ra hina ra rifuwo ri nga komba hi ndlela yihi leswaku i xinakulobye xa mani lexi hakunene hi xi lavaka?
24 Kutani ke, i moya wa mani lowu hi wu kombisaka? Sweswo swi ta hi pfuna ku kumisisa leswaku hakunene hi vanghana va mani. Loko hi hanya hi ku tiveka ehansi ka nkucetelo wa misava ya sweswi leyi biheke, a hi fanelanga ku hlamarisiwa hi ku vona swi fanela ku cinca emahanyelweni ya hina leswaku hi ta tsakisa Xikwembu. Vanhu va misava, hi xikombiso, va xixima ni ku dzunisa lava leswi va swi endlaka swi va nyikaka rifuwo lerikulu, matimba kumbe ndhuma. Vanhu va tixaxameta ni tinhenha ni swikwembu swo tano swa misava, va tekelela mavulavulelo, mahanyelo, xivumbeko ni ku ambala ka vona. Xana wa swi lava ku tekiwa tanihi mubumabumeri wa vanhu vo tano? Swiendlo swa vona swi fularhelana hakunene ni leswi Rito ra Xikwembu ri hi khutazelaka ku swi endla tipakani ta hina evuton’wini. Bibele yi hi kongomisa eka rifuwo ra moya ni matimba ni xichavo xo tirha tanihi vayimeri ni vavulavuleri va Xikwembu emisaveni. (1 Timotiya 6:17-19; 2 Timotiya 1:7, 8; Yeremia 9:23, 24) Vuxisi bya misava bya swa bindzu byi yisa vanhu eka swilo leswi vonekaka, eku pfumeleni ka leswaku ntsako wu vangiwa hi rifumo. Kutani va nyika swilo leswi nkoka lowukulu ku tlula swilo swa moya. Ina, ku landzelela ndlela ya misava swi ta ku vumbela xinakulobye xa misava. Kambe swi ta ku susa eka xinakulobye xa Xikwembu. Lexi nga xikulu eka wena hi xihi? I yini xi nga ta ku yisa entsakweni lowukulu ni lowu nga heriki?
25. (a) Hi fanele ku rindzela yini eka misava loko hi tshika tindlela ta yona? (b) I yini leswi hakunene swi nga ta hi pfuna ku ‘cinca miehleketo ya hina’ hi languta swilo hi laha Xikwembu xi swi langutaka ha kona?
25 Swa olova ku tinyikela eka ntila wa misava. Kutani, hikwalaho ka moya wa yona lowo biha, vaseketeri va misava leyi a va nge swi tsakeli loko u teka ndlela leyi hambaneke. (1 Petro 4:3, 4) Mintshikilelo yi ta tisiwa eka wena leswaku u landzula, yi endla leswaku vandla ra vanhu va misava ri ku kucetela leswaku u fana na rona. Vutlhari bya misava, tifilosifi ta yona ehenhla ka leswi tisaka ku kateka evuton’wini, swi ta tirhisiwa ku ringeta ku lawula miehleketo ya wena. Kutani, swi lava matshalatshala ni ripfumelo ra xiviri ku ‘cinca miehleketo ya wena’ ku vona swilo hi mavonelo ya Xikwembu, u twisisa leswaku hikwalaho ka yini ‘vutlhari bya misava leyi byi ri vuphukuphuku emahlweni ya xona.’ (Varhoma 12:2; 1 Vakorinto 1:18-20; 2:14-16; 3:18-20) Hi dyondzo ya matimba ya Rito ra Xikwembu hi nga vona vutlhari bya vunwa bya misava. Hi nga vona maxangu lama se ma vangiweke hi “vutlhari” byo tano, ni makumu ya khombo lama byi faneleke ku yisa eka wona. Kutani nakambe hi nga byi tsakela hi xitalo vutlhari bya ndlela ya Xikwembu ni mikateko ya ntiyiso leyi byi yi tshembisaka.
A Swi Pfuni Ku Nyika Misava Leyi Hundzaka Vutomi Ni Matimba
26. I vutlhari ku tinghenisa entirhweni wa tinhlengeletano ta vanhu ta misava hi malangutelo yo antswisa swiyimo?
26 Van’wana va nga ha ku: ‘Kambe tinhlengeletano ta misava ti endla leswinene, ti pfuneta eka nsirhelelo, eka rihanyo, edyondzweni ni le ntshunxekweni wa vanhu.’ I ntiyiso, tinhlengeletano tin’wana ti nyika ntshunxeko wa nkarhinyana eka swintsongo swa swiphiqo swa vanhu. Kambe hinkwavo i xiphemu xa misava leyi hambukeke eka Xikwembu. Kutani va soholotela nyingiso wa vanhu eku bambateleni ka mafambiselo ya sweswi ya swilo. Ku hava ni un’we wa vona la seketelaka hulumendhe ya Xikwembu ya misava, Mfumo wa xona ha N’wana wa xona. Entiyisweni, hambi swi ri swigevenga swi nga aka mindyangu, swi yi phamela, ivi swi endlela vanhu mintirho ya rirhandzu. Kambe swilo leswi swi nga endla leswaku ku seketela ka hina ka nhlengeletano yihi kumbe yihi ya vugevenga hi ndlela yo karhi ku va loku lulameke?—Ringanisa 2 Vakorinto 6:14-16.
27. I ndlela yihi ntsena leyi hi nga pfunaka vanhu emisaveni leyi leswaku va va exikarhi ka vaponisiwa va ya eMafambiselweni Lamantshwa?
27 Xana hakunene hi nga komba rirhandzu ra ntiyiso eka vanhu hi ku hlanganyela ni makungu wahi na wahi ya misava, hi heta nkarhi ni matimba eka wona? Loko u lava ku pfuna un’wana loyi a tsaneke kumbe la vabyaka u nga endla tano hi ku va kusuhi swinene lerova u tluleriwa hi ku tsana kumbe vuvabyi bya kona? Kumbe u nga ka u nga vi mpfuno lowukulu loko u tshama u hanye kahle kutani u ringeta ku pfuna munhu ku kuma ndlela yo hanya? Vandla ra sweswi ra vanhu ri tsanile hi tlhelo ra moya futhi ra vabya. Ku hava ni un’we wa hina la nga ri ponisaka, hikuva Rito ra Xikwembu ri komba leswaku vuvabyi bya rona byi yisa eku feni ka rona. (Ringanisa Esaya 1:4-9.) Kambe hi nga pfuna vanhu emisaveni ku kuma ndlela ya rihanyo ra moya ni ku ponela eMafambiselweni Lamantshwa ya Xikwembu—ntsendze loko hi tihlayisa hi hambanile ni misava. (2 Vakorinto 6:17) Hi vutlhari, kutani, fularhela ku tinghenisa emakungwini ya misava. Tikarhateli ku papalata ku tluleriwa hi moya wa misava ni ku tekelela tindlela ta yona leti nga lulamangiki. U nga rivali: “Misava ya hundza, ni ku navela ka yona, kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu, u tshama hi laha ku nga heriki.”—1 Yohane 2:17.