Misava (World)

Nhlamuselo: Loko ri hundzuluxeriwa ku suka eka rito ra Xigriki koʹsmos, “misava” ri nga ha vula (1) vanhu hinkwavo, handle ka xiyimo xa ku tikhoma kumbe mahanyelo ya vona, (2) xivumbeko xa swiyimo swa munhu, leswi munhu a velekeriweke eka swona naswona a hanyaka eka swona, kumbe (3) ntshungu wa vanhu handle ka malandza lama amukelekaka ya Yehovha. Vahundzuluxeri van’wana va Bibele va nyikele tinhlamuselo leti hoxeke hi ku tlhela va tirhisa “misava” tanihi rito leri yimelaka marito lawa hi Xigriki ma vulaka “misava [earth],” “misava leyi akiweke,” ni “fambiselo ra swilo.” Nhlamuselo leyi landzelaka yi veke nyingiso wa yona lowukulu eka ya vunharhu ya tinhlamuselo leti longoloxiweke ta “misava” hi laha ti hlamuseriweke ha kona laha henhla.

Xana misava yi ta herisiwa hi ndzilo?

2 Pet. 3:7: “Kambe hi ro rito rero [ra Xikwembu], matilo ni misava ya sweswi, swi hlayiseriwe ku tshwa hi ndzilo, swi yimele siku ra ku avanyisiwa ni ra ku lovisiwa ka vanhu lava nga riki na mhaka na Xikwembu.” (Xiya leswaku i “vanhu lava nga riki na mhaka na Xikwembu,” ku nga ri vanhu hinkwavo, lava nga ta herisiwa. Hi ku fanana, ndzimana 6 yi vulavula hi ku lovisiwa ka “misava” esikwini ra Nowa. Ku herisiwe vanhu lavo biha, kambe misava xikan’we na Nowa la chavaka Xikwembu ni ndyangu wakwe va sele. Xana “ndzilo” esikwini leri taka ra ku avanyisa wu ta va wa xiviri, kumbe xana i xifanekiselo xa ku heriseriwa makumu? Xana ndzilo wa xiviri wu nga swi endla yini swivumbeko swa le tilweni swo kota dyambu ni tinyeleti leti ana ti hisaka swinene? Leswaku u kuma vuxokoxoko lebyi engetelekeke bya tsalwa leri, vona matluka 148-50, ehansi ka “Misava, [Earth].”)

Swiv. 2:21, 22: “La’v̌a lulameke v̌a ta aka misav̌eni, la’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona; kambe la’v̌o biha v̌a ta susiwa la misaveni, ni timbabva ti ta ṭhuv̌uriwa ka yona.”

Xana i mani la fumaka misava leyi—i Xikwembu kumbe i Sathana?

Dan. 4:35: “[Yehovha, Xikwembu lexi Nge-henhla-henhla] a endla hi mav̌andla ya matilo ni v̌aaki v̌a laha misav̌eni hi laha a ranḍaka ha kona; kutani a ku na uṅwana l’a nga ṅwi siv̌elaka, a ku ka yena: U endla yini?” (Hi mongo lowu fanaka, Yeremiya 10:6, 7 yi vulavula hi Yehovha tanihi “Hosi ya matiko” hikuva i Hosi leyi Tlakukeke Swinene, leyi yi nga tengisaka tihosi ta vanhu ni matiko lawa ti ma fumaka, naswona yi ta swi endla. Tanihi Muvumbi wa misava, Yehovha i Mufumi wa yona la fanelekaka; a nga si tshama a cukumeta xikhundlha xexo.)

Yoh. 14:30: “[Yesu u te:] Mufumi wa misava leyi wa ta; kambe a nga na matimba ehenhla ka mina.” (Swi le rivaleni leswaku mufumi loyi a hi Yehovha Xikwembu, loyi Yesu minkarhi hinkwayo a endlaka ku rhandza ka yena hi ku tshembeka. “Mufumi [loyi] wa misava” ku fanele ku ri “Lowo biha,” Sathana Diyavulosi, loyi “misava hinkwayo yi [nga] le hansi” ka matimba yakwe hi laha swi kombisiweke ha kona eka 1 Yohane 5:19. Hambi leswi vanhu va hanyaka epulaneteni leyi nga ya Xikwembu, misava leyi yi vumbiwaka hi lava va nga riki malandza lama yingisaka ya Yehovha yi le hansi ka vulawuri bya Sathana hikuva vanhu lavo tano va yingisa yena. Lava hi mbilu hinkwayo va tivekaka ehansi ka vulawuri bya Yehovha a hi xiphemu xa misava yoleyo. Ringanisa 2 Vakorinto 4:4.)

Nhlav. 13:2: “Dragona [Sathana Diyavulosi] yi nyika ntamu wa yona eka xivandzana lexi, yi xi nyika ni xiluvelo xa yona ni matimba lamakulu.” (Ku fananisa nhlamuselo ya “xivandzana” lexi na Daniyele 7 swi kombisa leswaku xi yimela hulumendhe ya vanhu, ku nga ri yin’we ntsena kambe fambiselo ra misava hinkwayo ra vulawuri bya tipolitiki. Leswaku Sathana i mufumi wa yona swi pfumelelana na Luka 4:5-7, na Nhlavutelo 16:14, 16, leyi vulavulaka hi marito ya mademona lama lawulaka vafumi va misava hinkwayo leswaku va ya eku lweni ni Xikwembu eArmagedoni. Vulawuri bya Sathana bya misava, Xikwembu xo byi pfumelela ntsena leswaku byi va kona ku kondza ku fika nkarhi wa xona wa ku lulamisa mphikamakaneta ya mfumo wa vuako hinkwabyo.)

Nhlav. 11:15: “Ku twakala ni marito lama huwelelaka hi le tilweni ma ku: ‘Matimba ya ku fuma misava, sweswi ma nyikiwile [Yehovha] Hosi ya hina ni Mesiya wa yona.’” (Loko leswi swi humelela hi 1914, ku sungule “masiku ya makumu” ya fambiselo leri ro biha. Xikombiso xin’wana xa vulawuri bya Yehovha xi humelerile, enkarhini lowu hi N’wana wa xona tanihi Mufumi wa Vumesiya. Hi ku hatlisa misava leyo homboloka yi ta herisiwa, naswona Sathana, mufumi wa yona wo biha wa moya, u ta hoxiwa ekheleni, a nga ha koti ku kucetela vanhu.)

Xana langutelo ra Vakreste va ntiyiso hi misava ni vanhu lava nga xiphemu xa misava hi rihi?

Yoh. 15:19, NW: “[N’wina vadyondzisiwa va Yesu] a mi xiphemu xa misava, kambe ndzi mi hlawurile emisaveni.” (Vakreste va ntiyiso a hi xiphemu xa ntshungu wa vanhu lava va hambukeke eka Xikwembu. Va swi endla swilo leswi tolovelekeke swa vanhu, kambe va alana ni mavonelo, mavulavulelo, ni mahanyelo ya misava ni lama lwisanaka ni tindlela ta Yehovha leto lulama.) (Vona matluka 331-7, na 159-63.)

Yak. 4:4: “Vanhu ndzin’wina lava nga tshembekiki, xana a mi swi tivi leswaku ku rhandza swa misava swi vula ku lwa na Xikwembu xana? Hikokwalaho, loyi a tinyiketaka eku rhandzeni ka swa misava, ú tiendla nala wa Xikwembu.” (Hikwalaho ka leswi Vakreste va nga hetisekangiki, minkarhi yin’wana va nga thyakisiwa hi ku hlangana-hlangana ni misava. Kambe loko va tshinyiwa hi Rito ra Xikwembu, va hundzuka va tlhela va hundzula tindlela ta vona. Hambi swi ri tano, loko van’wana, va tihlawulela ku fambisana ni misava kumbe va tekelela moya wa yona, va kombisa leswaku a va ha ri Vakreste va ntiyiso kambe va hundzuke xiphemu xa misava leyi nga nala wa Xikwembu.)

Rhom. 13:1: “Munhu un’wana ni un’wana a a tiveke ehansi ka tihosi, hikuva a ku na vuhosi lebyi nga humiki eka Xikwembu; kutani tihosi leti nga kona, ti vekiwile hi Xikwembu.” (Lava va hlayisaka xileriso lexi a hi vaxandzuki, lava ringetaka ku wisa tihulumendhe ta misava. Va titsongahatela vulawuri bya vafumi va tipolitiki, va va yingisa ntsendze loko leswi laviwaka hi vafumi vo tano swi nga lwisani na swilaveko swa Xikwembu. Tihulumendhe to tano ti voniwe ka ha ri emahlweni ni ku vhumbhiwa hi Xikwembu. Ta fuma, ku nga ri leswaku xi ti nyike matimba, kambe hikwalaho ka mpfumelelo wa xona. Hi nkarhi wa xona, xi ta tlhela xi ti susa.)

Gal. 6:10: “Loko swi koteka, a hi endleleni vanhu hinkwavo leswinene, ngopfu-ngopfu va ndyangu wa lava pfumeleke.” (Kutani ke, Vakreste va ntiyiso a va tshiki ku endlela vanhu-kulobye leswinene. Va tekelela Xikwembu, lexi tlhavisaka dyambu eka vanhu hinkwavo lavo biha ni lavanene.—Mt. 5:43-48.)

Mt. 5:14-16: “N’wina mi ku vonakala ka misava; . . . Ku vonakala ka n’wina a ku voningele vanhu hi mukhuva wolowo, leswaku va ta vona mintirho ya n’wina leyo saseka, va dzunisa Tata wa n’wina la nge matilweni.” (Leswaku van’wana va dzunisa Xikwembu hikwalaho ka leswi Vakreste va swi endlaka, swi le rivaleni leswaku lava va nga Vakreste va fanele va va timbhoni emisaveni mayelana ni vito ra Xikwembu ni xikongomelo xa xona. Vakreste va ntiyiso va rhangisa ntirho lowu swinene.)

Swiyimo swa namuntlha swa misava swi vula yini?

Vona nhloko-mhaka leyi nge “Masiku Ya Makumu.”