Ndzima 3

Ku Fuma Ka “Hosana Ya Ku Rhula” eXikarhi Ka Valala

1, 2. (a) I marito wahi yo lela lawa Yesu Kriste a ma byeleke ntlawa wa vadyondzisiwa vakwe? (b) Xana leswi a swi lava ku hundzuka ka misava emahlweni ka ku va a fuma tanihi “Hosana ya ku Rhula”?

EMAHLWENINYANA ka ku tlhandlukela kakwe etilweni malembe xidzana ya 19 lama hundzeke, loyi manuku a a ta va “Hosana ya ku Rhula,” Yesu Kriste, u vule marito lawa yo lela eka ntlawa wa vadyondzisiwa vakwe lava tshembekaka: “Yanani ha kona, mi ya hundzula vamatiko hinkwavo leswaku va va vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N’wana, ni ra Moya lowo Kwetsima, . . . kutani vonani, ndzi na n’wina masiku hinkwawo, ku ko ku hela misava.”—Matewu 28:19, 20.

² Xana marito wolawo ya Yesu a ma lava leswaku ku hundzuriwa misava hinkwayo emahlweni ka ‘ku hela ka mafambiselo ya swilo’ loku sunguleke hi 1914? E-e. Namuntlha, ekusuhi ni ku hela ka lembe xidzana leri ra vu-20, misava ya vanhu yi tshame yi ri kule ni ku hundzukela eka Yesu Kriste tanihi Muponisi ni Hosi ya yona leyi nga ni mfanelo. Kambe, leswi a swi hlwerisanga ku tirha ka leswi Yehova a swi profeteke evuprofeteni bya Bibele. A xi nga ri xikongomelo xa Xikwembu ni kan’we leswaku misava hinkwayo ya vanhu yi hundzuka emahlweni ko va Yesu Kriste a sungula ku fuma tanihi “Hosana ya ku Rhula.” Hi laha ku hambanaka hi ku kongoma, u profetiwe a ri loyi a sungulaka ku fuma exikarhi ka valala vakwe.

3. Xana nhlamuselo ya Yesu eka Psalma 110 yi kombisa ku yini leswaku a a ta fuma exikarhi ka valala?

³ Hambi loko a ha ri la misaveni, Yesu Kriste u yi tivile mhaka leyi. Emahlweninyana ka rifu rakwe tanihi mudlawela ripfumelo, u kanetanile ni vakaneti vakwe va vukhongeri ivi a vulavula hi Psalma 110. Hi hlaya mayelana ni mhaka leyi eka Luka 20:41-44: “Kutani a ku ka vona: Xana vanhu va vula yini loko va ku: ‘Mesiya i n’wana Davhida’ xana? Kasi yena Davhida ú vurile ebukwini ya Tipisalema a ku: ‘Hosi yi te ka Hosi ya nga: Tshama evokweni ra mina ra xinene, ndzi kondza ndzi endla valala va wena evunavelo bya milenge ya wena.’ Sweswi ke, loko Davhida a n’wi vula Hosi, a nga va n’wana wa yena hi mukhuva wihi xana?”

4-6. (a) Xana Psalma 2 hi ku fanana yi kombisa ku yini leswaku Yesu a a nga ta fanela ku yimela ku hundzuka ka misava emahlweni ka ku sungula ku fuma kakwe tanihi “Hosana ya ku Rhula”? (b) Hi le nkarhini wihi laha Psalma 2:7 yi hetisekeke kona?

⁴ Hi ku twakala ke, Yesu Kriste, tanihi N’wana Davhida, a a nga ta sungula ku fuma endzhaku ka ku hundzuka ka misava. Kambe, a a fanele ku sungula ku fuma exikarhi ka valala lava Yehova Xikwembu hi ku tirhisa nyimpi eku heteleleni a nga ta va endla vunavelo bya milenge ya N’wana wakwe la nge xiluvelweni. Psalma 2 hi ku fanana, eka marito lama landzelaka, yi komba ku sungula ka ku fuma kakwe tanihi “Hosana ya ku Rhula” exikarhi ka valala:

⁵ “Xana matiko ma dzumadzumela yini? Ni vamatiko va anakanyela yini swa hava xana? Xana tihosi ta misava ti pfukele yini, ni tihosana ti hlengeletene ha yini na vona, ku pfukela Yehova ni Muhlawuriwa wa yena [Kriste wa Yena]? Va ku: A hi tsemeni tinsinga ta vona, a hi cukumeteni mapindza ya vona! Loyi a tshameke matilweni wa va hleka; Hosi yi va sandza. Ú ta vulavula na vona hi ku kariha ka yena, a va chavisa hi ku pfurha ka vukarhi bya yena. A ku: Hi mina ndzi toteke hosi yanga eSiyoni, entshaveni ya mina leyi hlawuriweke.

⁶ “Ndzi ta twarisa makungu: Yehova u te ka mina [Kriste]: U n’wananga; ndzi ku velekile namuntlha. [Psalma 2:7 yi hetiseke loko Yehova a pfuxile N’wana wakwe eku feni, xisweswo a va Tata wa Yesu la nga riki na ku hela. (Varhoma 1:4)] Kombela ka mina, ndzi ta ku nyika matiko, ma ta va ndzhaka ya wena. Ni makumu ya misava, ma ta fumiwa hi wena. U ta ma tshova hi nhonga ya nsimbi, u ta ma fayetela kukotisa mbita ya muvumbi. Sweswi, n’wina tihosi; na n’wina vaavanyisi va misava, mi dyondzisiwa. Tirhelani Yehova hi xichavo, kutani mi tsaka hi ku rhurhumela. Ntswontswani n’wana, leswaku a nga ti kariha, kutani mi lova etindleleni ta n’wina, hikuva vukari bya yena bya hatlisa ku pfurha. Va katekile hinkwavo lava chavelaka ka yena!”

7. I nhlamuselo yihi ya Psalma 2 leyi vaapostola va Yesu Kriste va yi endleke endzhaku ka siku ra Pentekosta?

⁷ Hi ku ya hi Mintirho 4:24-27, muapostola wa Yesu Kriste u vulavula hi pisalema leyi ya vumbirhi endzhaku ka siku ra Pentekosta, 33 C.E. a ku: “Va huwelela eka Xikwembu hi ku khongela va ri mbilu yin’we, va ku: ‘N’wini wa hina, wena la endleke tilo, ni misava, ni lwandle, ni hinkwaswo leswi nga ka swona! U vurile hi Moya lowo Kwetsima, hi nomu wa tata wa hina Davhida nandza wa wena, u ku: “Xana vamatiko va kariha-karihela yini, ni matiko ma bohela yini makungu ya hava xana? Tihosi ta misava ti pfukile, ni vafumi va matiko va hlangene kun’we, ku pfukela Hosi, na Mesiya wa yona.”’”

Ku Hetiseka Lokukulu Ka Psalma 2

8. (a) Xana ku hetiseka ko sungula ka Psalma 2:1, 2 ku endleke rini? (b) I ku sukela rini laha ku hetiseka lokukulu ka Psalma 2 ku endlekeke kona?

⁸ N’waka wa 33 wa lembe xidzana ro sungula wu vone ku hetiseka ko sungula ka marito lawa ya vuprofeta ya Psalma 2:1, 2. Leswi a swi yelana ni munhu Yesu Kriste emisaveni. U totiwile hi moya lowo kwetsima wa Yehova enkarhini wa ku khuvuriwa kakwe hi Yohane Mukhuvuri. Kambe ku hetiseka lokukulu ka Psalma 2 ku endleke ku sukela eku heleni ka Minkarhi ya Vamatiko hi lembe ra 1914. (Luka 21:24) Swi tiyisiwe hi laha ku ringaneke leswaku “minkarhi leyi hlawuriweke ya vamatiko,” leyi sunguleke eku lovisiweni ko sungula ka muti wa Yerusalema hi 607 B.C.E., yi hele hi lembe ra 1914.a Kutani mukhosi wa rifu wu beriwile matiko ya misava leyi, ku katsa ni lava va nga eVujaganini.

9. Ku endleke yini eku lovisiweni ko sungula ka Yerusalema mayelana ni Mfumo wa Xikwembu lowu yimeriweke hi nongonoko wa Hosi Davhida?

⁹ Eku lovisiweni ko sungula ka Yerusalema, hi Vababilona, Mfumo wa Yehova Xikwembu ehenhla ka tiko ra Israyele, hi laha a wu yimeriwa ha kona hi nxaxamelo wa Hosi Davhida, wu fike emakumu. Ku sukela kwalaho, Vayuda va ntumbuluko a va vanga na hosi ya nxaxamelo wa yindlu ya vuhosi ya Davhida. Kambe Mfumo wa Xikwembu xa le Henhla-henhla emavokweni ya ntukulu wa Davhida, loyi Xikwembu xi endleke ntwanano wa Mfumo lowu nga heriki na yena enxaxamelweni wakwe, a a nga ta tshikiwa a etlele emisaveni hi laha ku nga heriki.

10, 11. (a) Xana Xikwembu xi vule yini hi ku tirhisa muprofeta wa xona Ezekiyele malunghana ni xiluvelo xa Davhida? (b) I mani la teke a ri na ‘mfanelo’ exiluvelweni xa Davhida? (c) Mintshungu ya Vayuda yi te yini loko a titisa tanihi mudyandzhaka la nga ni mfanelo?

¹⁰ Emahlweninyana ka ku lovisiwa ka wona ko sungula, Yehova u vangela muprofeta wakwe Ezekiyele ku yisa marito lawa eka hosi ya Yerusalema wa khale: “Loko u ri wena, hosana ya Israyele, leyi nyameke, leyo biha, leyi siku ra wena ri fikaka enkarhini lowu swo biha swi hetisekeke ha wona! Hosi Yehova u ri: Susa xihuku, u susa musingasoro wa wena; lexi nga kona a xi nga ha vi kona; ku ta tlakusiwa lexi tsongahatiweke, ku ta tsongahatiwa lexi tlakukeke. Ndzi ta xi cukumeta, ndzi xi cukumeta; lexi nga kona a xi nga ha vi kona, ku kondza ku fika loyi ku avanyisa ku nga ka yena, loyi ndzi nga ta n’wi nyika kona.”—Ezekiel 21:30-32.

¹¹ Loyi “ku avanyisa ku nga ka yena” u humelele a ri Yesu Kriste, naswona ku tlhokovetsela ka nongonoko wakwe loku humaka eka Davhida ku rhekhodiwile eka Matewu 1:1-16 ni le ka Luka 3:23-31. Hakanyingi u tivisiwe tanihi “N’wana Davhida.” Esikwini ra ku gada kakwe loku hlulaka a nghena eYerusalema, a khandziyile mbhongolo eku hetisekeni ka vuprofeta, ntshungu lowu tsakeke wa Vayuda lowu fambaka na yena ni vaapostola vakwe va huwelela hi ku tsaka va ku: “Hozana eka N’wana Davhida! A ku dzunisiwe la taka hi vito ra [Yehova]! Hozana ematilweni ya le henhla-henhla!”—Matewu 21:9.

“N’wana Davhida” U Vekiwile eXiluvelweni eMatilweni

12. Loko Minkarhi ya Vamatiko yi herile hi 1914, a a ri kwihi Yesu Kriste, tanihi mudyandzhaka la xiyekaka wa Davhida, la vekiweke exiluvelweni?

¹² Malembe ya 2520 ya leswaku Vamatiko va kandziyela Mfumo wa Xikwembu emavokweni ya yindlu ya Davhida ma hele hi 1914. Kutani ku tile nkarhi wa leswaku Yesu Kriste, “N’wana Davhida,” a vekiwa exiluvelweni, hayi exiluvelweni xa la misaveni, kambe ematilweni ya le henhla-henhla evokweni ra xinene ra Yehova Xikwembu!—Daniel 7:9, 10, 13, 14.

13. (a) I ku sukela rini laha ku kombeteriweke eka lembe ra 1914 tanihi ku hela ka Minkarhi ya Vamatiko, naswona hi vamani ke? (b) Matiko ya misava ma vile ni langutelo rihi eka “N’wana Davhida” loyi a ha ku vekiwaka exiluvelweni?

¹³ Siku rero ro xiyeka ku kombeteriwe eka rona ku sukela hi 1876 hi lava va tirhisaneke na Watch Tower Bible and Tract Society. Kambe matiko ya misava, hambi ya ri lawa ya Vujagana, ma arile ku ri teka tanihi nkarhi wo tlherisela mimfumo ya wona ya la misaveni eka “N’wana Davhida” loyi a ha ku vekiwaka exiluvelweni. A va swi amukelanga leswaku u ni mfanelo leyi a yi nyikiweke hi Xikwembu ya ku fuma misava hinkwayo, leyi nga vunavelo bya milenge ya Yehova Xikwembu. (Matewu 5:35) Va tiyise ku ala ka vona lokukulu ka Hosi leyi nga ni mfanelo hi ku nghenela nyimpi yo sungula ya misava.

14. (a) Eku tlhekekeni ka Nyimpi yo Sungula ya Misava, matiko ma kombisile langutelo rihi eka Vakriste lava tirhisanaka ni Sosayiti ya Watch Tower xana? (b) Hikwalaho ka leswi, xana xiyimo xa misava hinkwayo xi komba yini?

¹⁴ Eka matiko hinkwawo lama hlomeke, Vakriste hinkwavo lava tinyiketeleke lava tirhisanaka ni Sosayiti ya Watch Tower va sindzisiwe swinene leswaku va tshika ku tiyimisela ka vona ko tshama va ri hava nandzu wa ngati. Hi mukhuva wolowo a va nga xi twisisi hi mpimo lowu teleke xilaveko xa vukala-tlhelo bya Vukriste. Vuprofeta bya Yesu Kriste, “N’wana Davhida,” eka vadyondzisiwa vakwe malunghana ni ku “hela ka mafambiselo ya swilo” byi ve ntiyiso hi ku helela loko byi ku: “Mi ta vengiwa hi vanhu va matiko hinkwawo hikwalaho ka vito ra mina.” (Matewu 24:9) Rivengo leri a ri helanga ku sukela loko ku hele Nyimpi yo Sungula ya Misava. Hikwalaho ka timhaka leti ta nkoka ta matimu ya manguva lawa, xana xiyimo xa misava hinkwayo xi komba yini? Leswi: “Hosana ya ku Rhula” yi fuma exikarhi ka valala lava nga kwala misaveni!

15. Ku endleke yini eka Sathana Diyavulosi ni mavandla yakwe ya mademona loko nyimpi yi tlhekekile etilweni, naswona vuyelo bya kona byi fanele byi hele hi lembe rihi?

¹⁵ Xikwembu xa Matimba hinkwawo xi endle leswaku Mfumo wa Vumesiya lowu tshembisiweke wu velekiwa hi nkarhi wa xona lowu hlawuriweke hambi ku ri ni valala hinkwavo lava a va ri kona ematilweni ni la misaveni. Nhlavutelo 12:1-9 yi komba leswaku endzhaku ka ku velekiwa ka Mfumo wa ‘wandzisanyana’ ematilweni wu huma ekhwirini ra nhlengeletano leyi kavula yi fanaka ni nsati wa Yehova, hi xihatla ku tlhekeke nyimpi ematilweni hi woxe. Matilo layo kwetsima a ma nga ha ri xivandla xa dragona yo fanekisela, Sathana Diyavulosi, ni tintsumi takwe ta mademona. Enyimpini leyi, leyi nga voniwiki hi mahlo ya vanhu, “N’wana Davhida,” la nyikiweke matimba ya vuhosi u lwile hi ndlela leyi hlulaka ivi a cukumeta Sathana Diyavulosi ni mavandla yakwe ya mademona va suka ematilweni kutani va pfaleriwa exivandleni xa la xirhendzevutanini xa hina xa misava. Ku tsongahatiwa loku ka mavandla ya vusathana kunene ku hetisekile hi xitalo hi 1918, lembe leri Nyimpi yo Sungula ya Misava yi heleke ha rona.

Hi Ku Ehlisiwa, Diyavulosi U Lwa Nyimpi

16, 17. (a) Xana Sathana Diyavulosi la ehlisiweke u lwa na vamani ke? (b) I vamani lava a va tirhisaka ku yisa nyimpi leyi emahlweni?

¹⁶ Sathana Diyavulosi la ehlisiweke, dragona yo fanekisela, sweswi u hlundzukele nhlengeletano ya Yehova Xikwembu leyi fanaka ni wansati hi laha ku hlawulekeke. (Nhlavutelo 12:17) Xisweswo u lwa nyimpi ya vukarhi ni masalela lama tswariweke hi moya ya Vakriste lava tinyiketeke lava nga ni vumbhoni bya leswaku i mana wa vona wa moya.—Vagalatiya 4:26.

¹⁷ Nakambe Sathana u lwa nyimpi ni “tinyimpfu tin’wana,” leti tirhaka hi vun’we ni masalela lama totiweke eku vekeni ka vumbhoni bya ku velekiwa ka Mfumo. (Yohane 10:16) A nga tirhisi mavandla yakwe lama ehlisiweke ya mademona, lawa sweswi ma nga emisaveni ntsena, kambe u tirhisa ni xiyenge lexi vonekaka xa nhlengeletano yakwe ku hambeta ni nyimpi leyi yo lwisana ni masalela ni “tinyimpfu tin’wana.”

18. (a) Hambi leswi Diyavulosi a lwaka nyimpi ya vukarhi ni masalela lama totiweke ni vanakulobye, i vuthu rihi ra nsirhelelo va nga na rona ke? (b) I mhaka yihi ya ku fuma ka “Hosana ya ku Rhula” leyi tshinelelaka makumu ya yona?

¹⁸ Ku fuma ka “Hosana ya ku Rhula” exikarhi ka valala va yona laha misaveni ku tshinelela makumu ya kona. Yi khathalela xiyimo hi mukhuva lowunene. Vusiku ni nhlikanhi tintsumi takwe leto kwetsima ta vuhosi ti tshama ti phaphamile, ti lulamele ku amukela swileriso swa vuhosi eka yena ni ku endla hi ku pfumelelana na swona. Ti tirha tanihi vandla ra vusirheleli eka masalela lama totiweke ni vanakulobye, “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana,” tanihi leswi lava va hambetaka va tirha mintirho ya Mfumo eku heleni loku ka xihatla ka nkarhi loko “Hosana ya ku Rhula” yi fuma exikarhi ka valala va yona.—Nhlavutelo 7:9.

[Nhlamuselo ya le hansi]