Ndzima 14
Endzhaku Ka Ntwanano Lowuntshwa—Mfumo Wa Gidi Ra Malembe
1, 2. (a) Xana timiliyoni ta lava vuyeriwaka hi ku tirha ka ntwanano lowuntshwa ti nga fanisiwa na vamani namuntlha? (b) Xana marito ya ntwanano lowuntshwa a ma ku yini?
TIMILIYONI ta vanhu emisaveni hinkwayo ana se ti amukele mikateko leyinene hi ku tirha ka ntwanano lowuntshwa, hambi loko ti nga ri endzeni ka wona. Ti fana ni vaaki lava nga riki Vaisrayele lava tshameke aIsrayeleni emasikwini lawa ntwanano wa Nawu wa Muxe a wa ha tirha. (Eksoda 20:10) Xana leswi swi ve tano hi ndlela yihi hi timiliyoni to tano ta lava vuyeriwaka lava tihlanganiseke ni masalela ya Vaisrayele va moya va namuntlha?
2 Eka vuprofeta bya Yeremia 31:31-34, Loyi a endleke ntwanano lowuntshwa u te: “Ndzi ta veka nawu wa mina exikarhi ka vona ndzi wu tsala etimbilwini ta vona, ndzi va Xikwembu xa vona, vona va va tiko ra mina.”
3. (a) Xana nawu wa ntwanano wa khale wa Muxe wu nyikiwe Israyele wu ri eka xiyimo xihi? (b) Emahlweni ka ku va Matsalwa ya Vukriste ya Xigriki ya sungula ku tsariwa, xana Xikwembu xi endle leswaku milawu ya ntwanano lowuntshwa yi tsariwa kwihi?
3 Emhakeni ya ntwanano wa Nawu, Yehova Xikwembu, hi muprofeta Muxe tanihi muhlanganisi, u nyike Israyele wa ntumbuluko “tsalwa leri a ri hi veka nandzu . . . , hi milawu ya rona.” (Vakolosa 2:14) Kutani ke, ku vuriwa yini hi nawu wa ntwanano lowuntshwa? Muhlanganisi wa wona a a nga ta wu tsala eribyeni, kumbe ephepheni. Muhlanganisi wa wona a nga ma siyanga matsalwa ya wa yena. Hi tiva leswi nawu wa ntwanano lowuntshwa wu nga swona eka Matsalwa lama huhuteriweke ya Vukriste ya Xigriki. (2 Timotiya 3:16) Kambe hambi loko Matsalwa wolawo ya Xigriki ya nga si sungula ku tsariwa, ku sukela kwalomuya ka 41 C.E., Yehova Xikwembu u sungule ku tsala nawu wakwe wa ntwanano lowuntshwa. Rini? Hi siku ra Pentekosta, ya 33 C.E. Kwihi ke? Kona kwala a a tshembise ku wu tsala kona khale: “Ndzi ta nghenisa milawu ya mina emiehleketweni ya vona, ndzi ta yi tsala etimbilwini ta vona.”—Vaheveru 8:10.
4. Ku tsala ka Xikwembu ka milawu ya xona etimbilwini na ku yi nghenisa emianakanyweni ya malandza ya xona a swi ta va ni mimbuyelo yihi leyinene?
4 Hi ku va yi tsariwe etimbilwini, milawu yoleyo yi vonaka yi ri leyi a yi nga ta tshika ku rhandziwa hi lava va yi hlayisaka. Loko milawu yoleyo a yi vekiwe ‘emianakanyweni ya vona,’ a va nga ta yi rivala. Kutani ke, vahlayisi va milawu yoleyo va ri, eka marito ya Psalma 119:97: “Nawu wa wena ndzi wu rhandzisa ku yini! Ndzi wu anakanya hi siku hinkwaro.” Hi xiviri xa vona, va veke rirhandzu ra vona eka milawu ya Yehova hi laha yi nyikiweke ha kona hi Muhlanganisi wa yena, Yesu Kriste. Xisweswo, hi nsusumeto lowunene, va tiyimisela ku hlayisa milawu yoleyo ya risima. Leswi swi tirha eka “ntlhambinyana” endzeni ka ntwanano lowuntshwa kun’we ni le ka “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” leti nga riki endzeni ka ntwanano lowuntshwa, kambe ehansi ka wona.—Ringanisa 1 Yohane 5:3; Yohane 14:15.
Mhaka Ya Mfumo Yi Humelela!
5. Xana Muhlanganisi wa ntwanano lowuntshwa u vhumbe yini eka Matewu 24:12-14?
5 Vahlayisi va milawu ya ntwanano lowuntshwa a va fanelanga ku hluriwa hi leswi Muhlanganisi, Yesu Kriste a swi vhumbeke tanihi xiphemu xa “xikombiso . . . xa ku hela ka minkarhi” a ku: “Kutani rirhandzu ra lavo tala ri ta sungula ku titimela, hikuva ku homboloka ku ta va ku andzile. Kambe loyi a tiyiselaka ku fikela emakumu, hi yena la nga ta ponisiwa. Kutani Evangeli leyi ya Mfumo yi ta twarisiwa emisaveni hinkwayo, leswaku yi va vumbhoni eka vanhu va matiko hinkwawo, kutani hi kona makumu ma nga ta fika.”—Matewu 24:3, 12-14.
6. (a) Xana Matewu 24:14 a ku ri vuprofeta ntsena? (b) I vamani lava va yi tekeke tanihi leyi tlulaka vuprofeta, naswona ku nga vuriwa yini mayelana ni ku tiyisela ka vona?
6 Marito lawa yo hetelela mayelana ni vumbhoni bya misava hinkwayo bya mfumo a ku nga ri ku tivhumbela ntsena. A ku ri xikongomisi eka vadyondzisiwa vakwe lava hanyaka ‘eku heleni ka mafambiselo ya swilo.’ A ku ri xiletelo eku lulamiseni ka swiendlo swa vona ku ya fika eku heleni ka mafambiselo ya swilo lama nga hava rirhandzu ni lama kahle-kahle ma taleke hi vuhomboloki, hayi ku delela nawu wa Xikwembu ntsena. I vamani lava namuntlha va tikombaka va ri Vakriste va ntiyiso, lava tekaka marito wolawo ya Yesu Kriste tanihi xikongomisi eka vona? Timhaka ta matimu leti ndlandlamukeke ku sukela hi 1919 hi ntiyiso ti hlamula ti ku, i “Timbhoni ta Yehova”! Tsima ra vona ra dyondzo ya Bibele mayelana ni Mfumo hi yona mhaka leyi tlurisaka eka rhekhodo, naswona va kombise ku tiyisela eka rona eka malembe ya 67 lama hundzeke. Lembe rin’wana ni rin’wana sweswi, ra kula hi mpimo na hi matimba.
7, 8. (a) Enkarhini wa Nyimpi yo Sungula ya Misava, i yini lexi Sathana a ringeteke ku xi endla eka lava va nga endzeni ka ntwanano lowuntshwa? (b) Hi nkarhi lowu landzeleke ku hela ka nyimpi, xana mhaka ya Mfumo yi humelele hi ndlela yihi?
7 Sathana Diyavulosi u ringete ku sivela xiendlo lexi xa tsima ra dyondzo ya Bibele hi ku endla leswaku masalela lamantsongo ya Vaisrayele va moya ma herisiwa enkarhini wa Nyimpi yo Sungula ya Misava. U hlulekile! Hi xihatla, endzhaku ka ku pfuxiwa ka vona eka xiyimo lexi fanaka ni rifu hi ximumu xa 1919, va endle ntsombano wa vona wo sungula wa le ndzhaku ka nyimpi eCedar Point, Ohio, hi September ya lembe rolero. Entsombanweni wa vumbirhi eCedar Point hi September 1922, mhaka ya Mfumo yi humelerile. Hi siku ra vumune ra ntsombano wolowo, leri a a ri ri na xihloko lexi nge, “Siku,” muungameri wa Sosayiti ya Watch Tower u chapute nkulumo yakwe leyi nyanyulaka hi ku:
8 “Kutani tlhelelani ensin’wini, Oho n’wina vana va Xikwembu lexi Tlakukeke! Havaxelani matlhari ya n’wina! Xalamukani, mi hiteka, mi chivirika mi va ni vurhena. Vanani timbhoni to tshembeka ni ta ntiyiso ta Hosi. Yanani emahlweni enyimpini ku fikela loko mintila hinkwayo ya Babilona yi herisiwa. Twarisani mahungu ekule ni le kusuhi. Misava yi fanele ku tiva leswaku Yehova i Xikwembu ni leswaku Yesu Kriste i Hosi ya tihosi ni Mufumi wa vafumi. Leri i siku ra masiku hinkwawo. Vonani, Hosi ya fuma! Mi vayimeri va yona va le rivaleni. Hikokwalaho, twarisani, twarisani, twarisani Hosi ni Mfumo wa yona.”
Ku Tiva Yehova Swinene-nene
9. (a) Hikwalaho ka ku andza ka vumbhoni bya hulumendhe yoleyo yo lulama, vanhu va fanele ku endla yini? (b) Lava va endlaka leswinene va nyikiwa vutivi byihi?
9 Sweswi i malembe yo tlula 70 ku sukela loko Kriste a vekiwe exiluvelweni ematimbeni ya Mfumo hi 1914. Ku sukela kwalaho, vumbhoni bya hulumendhe leyo lulama ya Xikwembu byi andzile hi laha ku hlamarisaka. Vanhu va misava ya vanhu va fanele ku yima va tiyile emhakeni ya Mfumo, va seketela Mfumo kumbe va lwisana na wona. Kutani lava va yimaka va seketela hulumendhe yoleyo ya Xikwembu eka vona ku hetiseka marito lawa ya nkoka ya ntwanano lowuntshwa: “A va ha dyondzisi un’wana ni un’wana enakulobye: A ku na munhu la nga ta dyondzisa warikwavo, a ku: Tiva Yehova! Hikuva va ta ndzi tiva hinkwavo eku sungula hi lontsongo ka vona ku yisa ka lonkulu.”—Yeremia 31:34.
10. (a) Masalela ya Vaisrayele va moya ya sungule ku amukela “tinyimpfu tin’wana” eka vito rihi? (b) I vutivi byihi lebyi “tinyimpfu tin’wana” ti byi kumeke?
10 Hi 1935 masalela ya Vaisrayele va moya ya sungule ku amukela “tinyimpfu tin’wana” ta Murisi Lonene eku hlanganyeleni loku hanyaka na wona eka ‘ntlhambi wun’we’ ehansi ka Yesu Kriste, hinkwavo ku nga Timbhoni ta Yehova. Kutani ‘tinyimpfu toleto tin’wana,’ leti sunguleke ku hlengeletana ti va “ntshungu lowukulu” wa ntsandza-vahlayi, kun’we ni masalela lama tswariweke hi moya va vile “lava hlayisaka milawu ya Xikwembu” ni ku “humesa vumbhoni bya Yesu.” (Nhlavutelo 7:9-17; 12:17) Xisweswo ku sukela eku sunguleni hi 1935, ‘tinyimpfu leti tin’wana’ nakambe ti tive Yehova “ku sungula hi lontsongo eka vona ku yisa ka lonkulu.”
11. Xana vutivi bya Vukriste bya Yehova byi hambana ni ku antswa ku tlula bya Vayuda lava nga ehansi ka ntwanano wa Nawu hi ndlela yihi?
11 Hambi swi ri tano, xana vutivi bya Vukriste bya Yehova byi hambana ni ku antswa ku tlula vutivi lebyi Vayuda a va ri na byona ehansi ka ntwanano wa khale wa Nawu wa Muxe hi ndlela yihi? Muendli wa le tilweni wa ntwanano lowuntshwa u ya emahlweni a hi byela a ku: “Hikuva ndzi ta va tshikela eku homboloka ka vona, a ndzi nga ha anakanyi xidyoho xa vona.” (Yeremia 31:34; Vaheveru 8:12) Leswi swi vangiwa hi leswi ntwanano lowuntshwa wu sekeriweke eka gandzelo ro antswa hi Muhlanganisi wo antswa. (Vaheveru 8:6; 9:11, 12, 22, 23) Gandzelo ro antswa ra Muhlanganisi wo antswa a ri lavi ku phindha-phindha, tanihi Siku ra ku Phahlelana Mariyeta ra lembe na lembe ehansi ka ntwanano wa Nawu wa khale wa Muxe. (Vaheveru 10:15-18) Hikwalaho ka leswi hinkwaswo, vutivi bya Yehova lebyi nga ni lava va nga endzeni na le handle ka ntwanano lowuntshwa hakunene bya antswa, byi fuwisa swinene, byi na vutlhari, hi lebyi heleleke swinene ku tlula vutivi bya Xikwembu lebyi Vayuda a va ri na byona ehansi ka ntwanano wa Nawu.
12. Kutani, i xiyimo xihi lexi Yehova a xi tekeke eka lava va nghenisiweke endzeni ka ntwanano lowuntshwa ni lava va nga ehansi ka wona?
12 Kutani ke, Yehova Xikwembu, Muendli wa Ntwanano, i Hosi eka lava a va nghenisaka eka ntwanano lowuntshwa ni le ka lava a va vekaka ehansi ka wona. (Matewu 5:34, 35; Yeremia 10:7) Muapostola Pawulo, malembe ya 1 850 Yesu a nga si vekiwa Hosi ematilweni hi 1914, u kombetela eka vuhosi bya Yehova eka lava va yingisaka milawu ya ntwanano lowuntshwa, a ku: “Eka Hosi ya minkarhi hinkwayo, leyi nga riki na ku fa, leyi nga voniwiki, Xikwembu xi ri xoxe, a ku ve ku chaviseka ni ku dzuneka, hi laha ku nga heriki! Amen.”—1 Timotiya 1:17.
Mfumo Wa Gidi Ra Malembe Endzhaku Ka “Nhlomulo Lowukulu”
13. (a) Hi rini naswona hi le hansi ka swiyimo swihi laha “ntshungu lowukulu” wu nga ta nghena hi vutalo eka mikateko leyi humaka eka ntwanano lowuntshwa? (b) I xikongomelo xihi lexinene lexi ntwanano lowuntshwa wu nga ta va wu xi fikelerile?
13 “Ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana,” lowu nga riki endzeni ka ntwanano lowuntshwa kambe wu nga ehansi ka wona, wu rindzele ku hundza eka “nhlomulo lowukulu” wu ri lowu hanyaka. Endzhaku ka ku va mafambiselo lawa ya swilo ya sweswi lama avanyisiweke ya lovisiwa, va ta tsakela ku fuma ka Yesu Kriste ni masalela ya vadyandzhaka-kulobye emisaveni leyi basisiweke hi gidi ra malembe. (Nhlavutelo 7:9-14) Kutani xikongomelo xa ntwanano lowuntshwa xi ta va xi fikeleriwile, lexiya xo humesa “tiko leri hlawulekeke” ri va vadyandzhaka va Mfumo wa le tilweni wa Xikwembu. (1 Petro 2:9; Mintirho 15:14) Hi Mfumo wa Xikwembu, mikateko yi ta halakela hi vutalo eka “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana” leti poneke. Sathana Diyavulosi ni nhlengeletano ya yena leyi nga vonakiki ya mademona va ta va va pfaleriwile kutani va nga ka va nga swi koti ku kavanyeta.—Nhlavutelo 21:1-4; 20:1-3.
14. I malunghiselelo wahi lamanene lawa “ntshungu lowukulu” lowu poneke wu nga ta va wu ma endlile?
14 “Ntshungu Lowukulu” lowu poneke wa “tinyimpfu tin’wana” wu ta va wu endle malunghiselelo lamanene yo amukela vutomi emafambiselweni lamantshwa ya swilo. Tanihi masalela ya Vaisrayele va moya, va ta tiva Xikwembu “ku sungula hi lontsongo ka vona eku yisa ka lonkulu.” (Yeremia 31:34) Hi xikhongelo eka Xikwembu, Hosi leyi fumaka yi tshama yi ku: “Kambe vutomi lebyi nga heriki, hi leswaku va ku tiva, wena ntsena u nga Xikwembu xa ntiyiso, na Yesu Kriste loyi u n’wi rhumeke.” (Yohane 17:3) Kutani vutivi lebyi bya misava hinkwayo bya Yehova Xikwembu byi ta tisa ku ponisiwa loku nga heriki. Leswi swi ta va ntiyiso hayi eka “nyama” leyi nga ta ponisiwa yi ri karhi yi hanya eka “nhlomulo lowukulu” ntsena kambe ni le ka tibiliyoni ta vanhu lava feke leti nga ta twa rito ra Hosi kutani ti huma emasirheni. Vutivi hinkwabyo lebyi lavekaka bya Yehova byi ta nyikiwa vanhu vo tano lava pfuxiweke.—Matewu 24:21, 22; Yohane 5:28, 29; Nhlavutelo 20:11-15.
15. Hikwalaho ka yini ku tirha ka ntwanano lowuntshwa ku nga tisi ku lahlekeriwa ko karhi eka “ntshungu lowukulu” wa “tinyimpfu tin’wana”?
15 Hi ntsako, ku tirhisiwa ka ntwanano lowuntshwa wa Xikwembu leswaku wu humelela kahle a swi nga vangeli ku lahlekeriwa eka “ntshungu lowukulu” wa lava fanaka ni tinyimpfu lava poneke ndzoviso wa mafambiselo lawa yo avanyisiwa ya swilo. Ku ri na sweswo, swi ta pfula ndlela ya mikateko leyinene laha misaveni leyi basisiweke leyi yi nga ta va ya vona leswaku va tshama eka yona ni leswaku va ta hlanganyela eka xiphemu xo sungula xo cinca misava hinkwayo yi va paradeyisi. (Matewu 25:34; Luka 23:43) Hi ku hatlisa sweswi, lava va herisaka misava va ta va va nga ri kona, “kambe lava tshembaka Yehova va ta fuma misava. . . . Va musa va ta fuma misava, va ta titsakela eku rhuleni lokukulu ka vona.” (Psalma 37:9-11) Hinkwenu twarisani Mfumo wa Gidi ra Malembe wa Yehova Xikwembu hi “Hosana ya ku Rhula” lowu landzelaka ku tirhisiwa ka ntwanano lowuntshwa!
[Swifaniso leswi nga eka tluka 119]
Mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu ma ta twarisiwa emisaveni hinkwayo mafambiselo lawa ya nga si hela