Ndzima 23
Khombo Ra Vumbirhi—Mavuthu Ya Vagadi Va Tihanci
1. Ku nga khathariseki matshalatshala ya vafundhisi yo herisa tinjiya, ku humelele yini, naswona ku ta ka makhombo man’wana mambirhi ku komba yini?
KU SUKELA hi 1919 ku ya emahlweni, nhlaselo wa tinjiya to fanekisela eka Vujagana wu vangele vafundhisi maxangu yo tala. Va ringete ku herisa tinjiya leti, kambe to ya ti ta hi matimba ku tlula eku sunguleni. (Nhlavutelo 9:7) A swi heleli kwalaho! Yohane u tsale a ku: “Khombo rin’we ri hundzile. Waswivo! Ka ha ta makhombo man’wanyana mambirhi endzhaku ka swilo leswi.” (Nhlavutelo 9:12) Ka ha ri ni makhombo man’wana lama xanisaka, lama nga ta hlasela Vujagana.
2. (a) Ku humelele yini loko ntsumi ya vutsevu yi yimba mhalamhala ya yona? (b) Xana ‘rito rin’wana leri humaka etimhondzweni ta alitari ya nsuku’ ri yimela yini? (c) Ha yini ku boxiwa tintsumi ta mune?
2 Xana khombo ra vumbirhi ri huma kwihi? Yohane u tsale a ku: “Kutani ntsumi ya vutsevu yi yimba mhalamhala ya yona. Hiloko ndzi twa rito rin’wana ri huma etimhondzweni ta alitari ya nsuku leyi nga emahlweni ka Xikwembu ri byela ntsumi ya vutsevu leyi tameleke mhalamhala, ri ku: ‘Ntshunxa tintsumi ta mune leti bohiweke enambyeni lowukulu wa Yufrata.’” (Nhlavutelo 9:13, 14) Ku ntshunxiwa ka tintsumi i nhlamulo ya rito leri humaka hi le timhondzweni ta alitari ya nsuku. Leyi i alitari ya nsuku ya mirhi ya risuna, naswona mirhi ya risuna leyi nga eminkambaneni ya nsuku leyi humaka ealitarini leyi yi hlamuseriwe kambirhi enkarhini lowu hundzeke yi ri leyi fambisanaka ni swikhongelo swa vakwetsimi. (Nhlavutelo 5:8; 8:3, 4) Hikwalaho, rito leri rin’we ri yimela swikhongelo leswi hlanganeke swa vakwetsimi emisaveni. Va kombela ku kutsuriwa leswaku va ta ya emahlweni va endla ntirho lowu endliwaka hi ku gingiriteka, va ri “varhumiwa” va Yehovha, ku nga nhlamuselo ya xisekelo ya rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke laha va ku “tintsumi.” Ha yini ku ri ni tintsumi ta mune? Nhlayo leyi yo fanekisela yi vonaka yi komba leswaku a va ta va va hleriwe kahle leswaku va hlanganisa misava hinkwayo.—Nhlavutelo 7:1; 20:8.
3. Xana tintsumi ta mune a ti ‘bohiwe hi ndlela yihi enambyeni lowukulu wa Yufrata’?
3 Xana tintsumi teto ti ‘bohiwe enambyeni lowukulu wa Yufrata’ hi ndlela yihi? Nambu wa Yufrata eminkarhini ya khale a wu ri ndzilakana wa le n’walungu-vuxa bya tiko leri Yehovha a ri tshembiseke Abrahama. (Genesa 15:18; Deteronoma 11:24) Entiyisweni, tintsumi leti a ti bohiwe endzilakaneni wa tiko ra tona leri ti ri nyikiweke hi Xikwembu, kumbe xivandla xa la misaveni xo tirhela eka xona, ti siveriwe ku wu endla hi xitalo ntirho lowu Yehovha a ti lunghiseleke wona. Nakambe Yufrata a wu fambisana swinene ni muti wa Babilona, naswona endzhaku ka ku wa ka muti wa Yerusalema hi 607 B.C.E., Vaisrayele va nyama va hete malembe ya 70 kwale va ri evuhlongeni, va ‘bohiwe enambyeni lowukulu wa Yufrata.’ (Pisalema 137:1) Loko lembe ra 1919 ri sungula Vaisrayele va moya a va bohiwe evuhlongeni lebyi fanaka ni byebyo, va hele matimba kutani va kombela Yehovha leswaku a va kongomisa.
4. Hi wihi ntirho lowu tintsumi ta mune ti nga na wona, naswona wu hetisisiwe hi ndlela yihi?
4 Lexi tsakisaka, Yohane u kote ku vika a ku: “Kavaloko tintsumi ta mune ti ntshunxiwa, leti a ti lunghekele nkarhi ni siku ni n’hweti ni lembe, leswaku ti dlaya n’we-xa-nharhu xa vanhu.” (Nhlavutelo 9:15) Yehovha i Muhlayisi lonkulu wa Nkarhi. U ni xiyimiso naswona wa xi namarhela. Hikwalaho, varhumiwa lava va ntshunxiwa hi ku ya hi xiyimiso ni nkarhi wo hetisisa leswi va faneleke va swi endla. Ehleketa ntsako lowu a va ri na wona loko va huma evuhlongeni hi 1919, naswona va lunghekele ntirho! A va ri ni ntirho wo xanisa naswona eku heteleleni va “dlaya n’we-xa-nharhu xa vanhu.” Leswi swi yelana ni makhombo lama huweleriweke hi ku yimbiwa ka timhalamhala ta mune to sungula, lama hlaseleke n’we-xa-nharhu xa misava, lwandle, swihlovo swa mati ni milambu ni swihlovo swa ku vonakala ka le tilweni. (Nhlavutelo 8:7-12) Tintsumi ta mune ti ya emahlweni. Ta “dlaya,” hikuva ti ku paluxa hilaha ku heleleke ku fa ka Vujagana hi tlhelo ra moya. Swiviko leswi twarisiweke hi timhalamhala, leswi endliweke ku sukela hi 1922 ku ya emahlweni ni leswi swa ha yaka emahlweni ku ta fika sweswi, swi hetisise ku dlaya koloko.
5. Malunghana ni Vujagana, xana mpfumawulo wa ku yimbiwa ka mhalamhala ya vutsevu wu pfumise ku yini hi 1927?
5 U nga rivali, ntsumi ya le tilweni ya ha ku yimba mhalamhala ya vutsevu. Hi ku pfumelelana ni sweswo, Swichudeni swa Bibele swi khome mintsombano ya swona ya tsevu ya lembe ni lembe ya matiko yo hambana-hambana, leyi khomeriweke eToronto, le Ontario eCanada. Nongonoko wa Sonto, hi July 24, 1927, wu haxiwe hi ku tirhisa switichi swa xiya-ni-moya swa 53, ku nga ku haxiwa lokukulu loku rharhanganeke ka le nkarhini wolowo. Rungula rero leri vuriweke ri twiwe hi timiliyoni to tala ta vayingiseri. Xo sungula, ku ve xiboho xa matimba lexi paluxeke leswaku Vujagana byi file emoyeni xi tlhela xi humesa xirhambo lexi nge: “Enkarhini lowu wa ku pfilunganyeka, Yehovha Xikwembu u byela vanhu ku fularhela ‘Vujagana’ kumbe ‘Vukreste lebyi hlelekeke’ ni ku byi fularhela hilaha ku heleleke . . . ; vanhu [a va nyiketele] timbilu ta vona eka Yehovha Xikwembu ni le ka Hosi yakwe ni le ka mfumo.” Ku landzele nkulumo ya le rivaleni leyi nga ni xihloko lexi nge “Ntshunxeko Wa Vanhu.” J. F. Rutherford u yi nyikele hi ndlela yakwe leyi tolovelekeke ya ku hiseka, leyi faneke kahle ni “ndzilo ni musi ni xivavula” leswi Yohane a yeke emahlweni a swi vona exivonweni.
6. Xana Yohane u ma hlamusela njhani mavandla ya mavuthu ya vagadi va tihanci lawa a ma voneke?
6 “Kutani nhlayo ya mavuthu ya vagadi va tihanci a yi ri timiriyadi timbirhi ta timiriyadi: Ndzi twe nhlayo ya vona. Kutani leyi i ndlela leyi ndzi ti voneke ha yona tihanci exivonweni, ni lava tshameke ehenhla ka tona: a va ri ni swisirhelelo swa xifuva swo tshwuka-xindzilo ni swa wasi wonge i yakinta ni swa xitshopana xa xivavula; naswona tinhloko ta tihanci a ti fana ni tinhloko ta tinghala, emilon’wini ya tona a ku huma ndzilo ni musi ni xivavula. Hi makhombo lamanharhu ku dlawe n’we-xa-nharhu xa vanhu, hi ndzilo ni musi ni xivavula lexi humaka emilon’wini ya tona.”—Nhlavutelo 9:16-18.
7, 8. (a) Xana mavuthu ya vagadi va tihanci ma kongomisiwa hi mani? (b) Vuthu ra vagadi va tihanci ri fana hi tindlela tihi ni ra tinjiya leti veke kona emahlweni ka rona?
7 Swi le rivaleni leswaku mavuthu lawa ma tsutsuma ma ri karhi ma kongomisiwa hi tintsumi ta mune. Xivono lexi xi chavisa ngopfu! Ehleketa leswi a wu ta swi endla loko mavuthu wolawo ya vagadi va tihanci a ma hlasela wena! A wu ta chavisiwa ni hi xivumbeko xa tona. Hambiswiritano, xana u swi xiyile leswi vuthu leri ra vagadi va tihanci ri fanisaka xiswona ni tinjiya leto sungula? Tinjiya a ti fana ni tihanci; eka vuthu leri na kona ku ni tihanci. Kutani, tinjiya ni tihanci swa katseka enyimpini ya timhaka ta le tilweni. (Swivuriso 21:31) Tinjiya a ti ri ni meno lama fanaka ni ya tinghala; tihanci ta vuthu ra vagadi va tihanci a ti ri ni tinhloko leti fanaka ni ta tinghala. Hikwalaho hinkwaswo swi fambisana ni Nghala ya vurhena ya rixaka ra Yuda, Yesu Kreste, loyi a nga Murhangeri, Mufambisi ni Xikombiso xa swona.—Nhlavutelo 5:5; Swivuriso 28:1.
8 Ha swimbirhi tinjiya ni mavuthu ya vagadi va tihanci swi hlanganyela entirhweni wa Yehovha wa ku avanyisa. Tinjiya ti hume emusini lowu yimelaka khombo ni ndzilo wa ndzoviso wa Vujagana; emilon’wini ya tihanci, ku huma ndzilo, musi ni xivavula. Tinjiya a ti ri ni swisirhelelo swa swifuva swa nsimbi, leswi vulaka leswaku timbilu ta tona a ti sirheleriwe hi ku tinyiketela eka vululami loku nga hundzukiki; mavuthu ya vagadi va tihanci ma ambale swisirhelelo swa swifuva swa muhlovo wo tshwuka, wa wasi ni wa xitshopana, leswi kombisaka ndzilo, musi ni xivavula xa marungula lama dlayaka ya vuavanyisi lama humaka emilon’wini ya tihanci. (Ringanisa na Genesa 19:24, 28; Luka 17:29, 30.) Tinjiya a ti ri ni mincila yo xanisa leyi fanaka ni ya swipame; tihanci ti ni mincila yo dlaya leyi fanaka ni tinyoka! Swa tikomba leswaku mavuthu ya vagadi va tihanci ma ta hetisa ntirho lowu sunguriweke hi tinjiya, hi ndlela ya matimba swinene ku ya fika emakumu.
9. Xana vuthu ra vagadi va tihanci ri fanekisela yini?
9 Kutani, vuthu leri ra vagadi va tihanci ri fanekisela yini? Tanihi leswi ntlawa lowu totiweke wa Yohane wu sunguleke ku huwelela vuavanyisi bya Yehovha bya ku tirihisela eka Vujagana, loku fanaka ni ku yimbiwa ka mhalamhala, wu ri ni matimba yo ‘luma ni ku vavisa,’ hikwalaho hi ta rindzela leswi fanaka eka ntlawa wolowo lowu wa ha hanyaka leswaku wu tirhisiwa ‘eku dlayeni,’ hileswaku wu twarisa leswaku Vujagana ni vafundhisi va byona va fe hi ku helela emoyeni, nileswaku Yehovha u byi cukumetile naswona byi yimeriwe hi “khele ra ndzilo” ra ndzoviso wa hilaha ku nga heriki. Hakunene, hinkwaswo swa Babilona Lonkulu swi fanele swi lovisiwa hilaha ku heleleke. (Nhlavutelo 9:5, 10; 18:2, 8; Matewu 13:41-43) Hambiswiritano, emahlweni ka ku lovisiwa ka yena, lava ntlawa wa Yohane va tirhisa “banga ra moya, ku nga rito ra Xikwembu,” eku paluxeni ka xiyimo xa Vujagana lexi fanaka ni rifu. Tintsumi ta mune ni vagadi va tihanci hi swona swi kongomisaka eku dlayiweni loku ko fanekisela ka “n’we-xa-nharhu xa vanhu.” (Vaefesa 6:17; Nhlavutelo 9:15, 18) Leswi swi komba ku hleleka lokunene ni vukongomisi bya le tilweni ehansi ka vulanguteri bya Hosi Yesu Kreste loko ntlawa lowukulu wa vahuweleri va Mfumo wu ya enyimpini.
Timiriyadi Timbirhi Ta Timiriyadi
10. Xana ku ni timiriyadi timbirhi ta timiriyadi ta mavuthu ya vagadi va tihanci hi ndlela yihi?
10 Xana swi tisa ku yini leswaku ku va ni timiriyadi timbirhi ta timiriyadi ta mavuthu ya vagadi va tihanci? Hi ku kongoma, miriyadi i 10 000. Kutani timiriyadi timbirhi ta timiriyadi ti endla 200 wa timiliyoni.a Lexi tsakisaka, sweswi ku ni timiliyoni ta vahuweleri va Mfumo, kambe nhlayo ya vona i yitsongo swinene eka madzana ya timiliyoni! Kambe, tsundzuka marito ya Muxe eka Tinhlayo 10:36 loko a ku: “Oho Yehovha, vuya eka timiriyadi ta magidi ta Israyele.” (Ringanisa na Genesa 24:60.) Sweswo kahle-kahle a swi vula ku ‘Vuya eka makume ya timiliyoni ta Israyele.’ Hambiswiritano, Vaisrayele a va ri timiliyoni timbirhi kumbe tinharhu ntsena enkarhini wa Muxe. Kutani, xana Muxe a a vula yini? Handle ko kanakana, a a vula leswaku Vaisrayele va fanele va va ntsandza-vahlayi tanihi “tinyeleti ta matilo ni ku fana ni swiribyana swa sava leri nga eribuweni ra lwandle.” (Genesa 22:17; 1 Tikronika 27:23) Hikwalaho u tirhise rito “miriyadi” ku komba nhlayo leyikulu ya ntsandza-vahlayi. Xisweswo, The New English Bible yi veka ndzimana leyi hi ndlela leyi: “Wisa, HOSI ya magidi ya ntsandza-vahlayi ya Israyele.” Leswi swi pfumelelana ni nhlamuselo ya vumbirhi ya rito leri nge “miriyadi” leri kumekaka eka dikixinari ya Xigriki ni ya Xiheveru: ku nga “vunyingi bya ntsandza-vahlayi,” “vunyingi.”—The New Thayer’s Greek-English Lexicon of the New Testament; A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, ya Gesenius, leyi hundzuluxeriweke hi Edward Robinson.
11. A ku ta laveka yini leswaku lava ntlawa wa Yohane va va timiriyadi hambi ku ri hi ndlela yo fanekisela?
11 Hambiswiritano, lava va ntlawa wa Yohane lava va ha saleke emisaveni nhlayo ya vona yi le hansi ka 10 000—va le hansi ka miriyadi yin’we ya xiviri. Swi tisa ku yini leswaku va fanisiwa ni magidi ya ntsandza-vahlayi ya mavuthu ya vagadi va tihanci? Leswaku va va timiriyadi hambi ku ri hi ndlela yo fanekisela, xana a ku nga ta laveka leswaku va nyikiwa matimba? Hi swona leswi a va swi lava, naswona hi musa wa Yehovha lowu nga faneriwiki, va ma kumile matimba! Xana a ma huma kwihi?
12, 13. I swiendlakalo swihi swa matimu ku sukela hi 1918 ku ya ka 1935 leswi kombiseke xihlovo xa matimba?
12 Ku sukela hi 1918 ku ya ka 1922, ntlawa wa Yohane wu sungule ku pfuna vanhu lava kayakayaka leswaku va va ni ntshembo lowu tsakisaka wa leswaku “timiliyoni leti hanyaka sweswi ti nga ka ti nga fi.” Hi 1923 nakambe ku tivisiwe leswaku tinyimpfu leti ku vulavuriwaka ha tona eka Matewu 25:31-34 ti ta dya ndzhaka ya vutomi emisaveni ehansi ka Mfumo wa Xikwembu. Ntshembo lowu fanaka wu hlamuseriwile eka xibukwana lexi nge Freedom for the Peoples, lexi humesiweke entsombanweni wa matiko yo hambana-hambana hi 1927. Eku sunguleni ka va-1930 ntlawa lowo lulama wa Yonadabu ni “vanhu lava va nga ni nhlomulo, lava va konyaka” hikwalaho ka xiyimo lexi hlomulaka mbilu xa moya xa Vujagana, va hlamuseriwe va ri lava fanaka ni tinyimpfu to fanekisela leti languteleke ku hanya laha misaveni. (Ezekiyele 9:4; 2 Tihosi 10:15, 16) Loko Xihondzo xo Rindza (xa Xinghezi) xa August 15, 1934, xi kongomisa vanhu vo tano ‘emitini ya vutumbelo’ ya manguva lawa, xi te: “Lava va ntlawa wa Yonadabu va twe mpfumawulo wa mhalamhala ya Xikwembu naswona va yingise xitsundzuxo hi ku balekela enhlengeletanweni ya Xikwembu ni hi ku hlanganyela ni vanhu va Xikwembu, naswona va fanele va tshama kona.”—Tinhlayo 35:6.
13 Hi 1935 lava ntlawa wa Yonadabu va rhambiwe hi ndlela yo hlawuleka entsombanweni wa Timbhoni ta Yehovha eWashington, D.C., le U.S.A. Entsombanweni wolowo, hi Ravuntlhanu, May 31, J. F. Rutherford u nyikele nkulumo yakwe leyi tivekaka swinene leyi nge “Ntshungu Lowukulu,” leyi eka yona a swi vekeke erivaleni leswaku ntlawa lowu wa Nhlavutelo 7:9, wa ha ri tinyimpfu leti ku vulavuriwaka ha tona eka Matewu 25:33—ku nga ntlawa lowu tinyiketeleke lowu nga ni ntshembo wo hanya laha misaveni. Tanihi xikombiso xa swilo leswa ha taka, eka ntsombano wolowo ku khuvuriwe Timbhoni letintshwa ta 840, leti to tala ta tona a ti ri lava ntshungu lowukulu.b
14. Xana lava ntshungu lowukulu a va ta hoxa xandla njhani eka vuthu ra vagadi va tihanci leri hlaselaka hi ndlela yo fanekisela, naswona hi xihi xiboho lexi amukeriweke hi 1963?
14 Xana ntshungu lowu lowukulu wu hoxe xandla eka nhlaselo wa mavuthu ya vagadi va tihanci lowu sunguleke hi 1922 ni lowu ku vulavuriweke ha wona hi ndlela yo hlawuleka entsombanweni wa le Toronto hi 1927? Hakunene vatotiwa lava nga va ntlawa wa Yohane va hoxe xandla va ri karhi va kongomisiwa hi tintsumi ta mune! Eka Nhlengeletano leyi khomiweke ematikweni yo tala leyi nge “Mahungu Lamanene Lama Nga Heriki” ya 1963, lava ntshungu lowukulu va joyine lava ntlawa wa Yohane eka xiboho lexi nyanyulaka. Leswi swi vule leswaku misava “yi langutane ni khombo ra ku tsekatseka ka misava leri nga si tshamaka ri voniwa, naswona tinhlengeletano ta yona hinkwato ta politiki ni vukhongeri bya yona bya Babilona wa manguva lawa swi ta hlanhleleriwa.” Xiboho xexo xi vule leswaku “hi ta hambeta handle ka xihlawuhlawu hi byela vanhu hinkwavo ‘mahungu lamanene lama nga heriki’ malunghana ni mfumo wa Xikwembu wa Mesiya ni malunghana ni vuavanyisi bya xona, lebyi fanaka ni makhombo eka valala va xona kambe lebyi nga ta tiseriwa ku ntshunxa vanhu hinkwavo lava navelaka ku gandzela Xikwembu, Muvumbi hi ndlela leyi amukelekaka hi moya ni hi ntiyiso.” Xiboho lexi xi amukeriwe hi ku hiseka eka tinhlengeletano ta 24 emisaveni hinkwayo hi vatsombani va 454 977, lava eka vona lava tlulaka 95 wa tiphesente a va ri va ntshungu lowukulu.
15. (a) Hi 2005 lava ntshungu lowukulu a va ri tiphesente tingani eka vatirhi lava Yehovha a va tirhisaka ensin’wini? (b) Xana xikhongelo xa Yesu eka Yohane 17:20, 21 xi byi kombisa njhani vun’we bya lava ntshungu lowukulu ni lava ntlawa wa Yohane?
15 Lava ntshungu lowukulu va hambete va vula vun’we lebyi va nga na byona ni lava ntlawa wa Yohane eku chululeleni ka makhombo ehenhla ka Vujagana. Hi 2005 a ku ri ni tiphesente to tlula 99,8 ta lava ntshungu lowu lowukulu lava Yehovha a va tirhisaka ensin’wini. Swirho swa vona swi pfumelelana hi mbilu hinkwayo ni lava ntlawa wa Yohane, lava Yesu a va khongeleleke eka Yohane 17:20, 21 a ku: “A ndzi endli xikombelo malunghana ni lava ntsena, kambe ndzi kombelela ni lava pfumelaka eka mina hi rito ra vona; leswaku hinkwavo va va un’we, tanihi leswi wena, Tatana, u nga ni vun’we na mina ni leswi na mina ndzi nga ni vun’we na wena, leswaku na vona va va ni vun’we na hina, leswaku misava yi kholwa leswaku u ndzi rhumile.” Loko vatotiwa va ntlawa wa Yohane va ri karhi va rhangela ehansi ka nkongomiso wa Yesu, lava ntshungu lowukulu lava hisekaka va hlanganyela na vona eka nhlaselo lowu onhaka swinene wa mavuthu ya vagadi va tihanci lowu nga tshama wu va kona ematin’wini hinkwawo ya vanhu!c
16. (a) Xana Yohane u yi hlamusele hi ndlela yihi milomu ni micila ya tihanci to fanekisela? (b) Milomu ya vanhu va Yehovha yi lunghiseleriwe ku endla ntirho hi ndlela yihi? (c) I yini lexi fambelanaka ni mhaka ya leswaku “micila ya tona yi fana ni tinyoka”?
16 Mavuthu wolawo ya vagadi va tihanci ma lava ku lunghiseleriwa nyimpi. Naswona Yehovha u lunghiselele leswi hi ndlela yo hlamarisa! Loko Yohane a yi hlamusela u te: “Hikuva matimba ya tihanci ma le milon’wini ni le micileni ya tona; hikuva micila ya tona yi fana ni tinyoka naswona yi ni tinhloko, kutani ti vavisa ha yona.” (Nhlavutelo 9:19) Ntirho lowu Yehovha u wu nyike malandza ya yena lama tinyiketeleke ni ku khuvuriwa. Hi ku tirhisa Xikolo xa Vutirheli bya le Tilweni ni minhlangano yin’wana ya vandlha ni swikolo, u ma dyondzise ndlela yo chumayela rito, leswaku ma kota ku vulavula hi matimba hi “ririmi ra lava dyondzisiweke.” U veke marito ya yena emilon’wini ya wona ivi a ma rhuma ku tivisa hi ta vuavanyisi byakwe “erivaleni ni hi yindlu ni yindlu.” (2 Timotiya 4:2; Esaya 50:4; 61:2; Yeremiya 1:9, 10; Mintirho 20:20) Lava ntlawa wa Yohane ni lava ntshungu lowukulu va siye rungula leri lumaka, leri fanisiwaka ni “micila,” va ri siye hi magidi ya timiliyoni ta Tibibele, tibuku, tibroxara ni timagazini leswi fambisiweke malembe yo tala. Eka vakaneti va vona, lava tivisiwaka hi ta ku ta ka ‘ku vavisa’ loku humaka eka Yehovha, mavuthu lawa ya vagadi va tihanci hakunene ma vonaka ma ri timiriyadi timbirhi ta timiriyadi.—Ringanisa na Yuwele 2:4-6.
17. Xana Timbhoni ta Yehovha ti hoxa xandla eka nhlaselo wa mavuthu ya vagadi va tihanci ematikweni lawa swi nga kotekiki ku fambisa tibuku hikwalaho ka leswi ntirho wa hina wu yirisiweke? Hlamusela.
17 Xiyenge lexi chivirikaka swinene xa vagadi lava va tihanci xi vumbiwa hi vamakwerhu lava nga ematikweni lawa ntirho wa Timbhoni ta Yehovha wu yirisiweke. Tanihi tinyimpfu exikarhi ka timhisi, va fanele va va ni ‘vuxiyaxiya kukota tinyoka naswona va kala nandzu kukota matuva.’ Leswi va yingisaka Yehovha, va nga ka va nga tshiki ku vulavula hi swilo leswi va swi voneke ni ku swi twa. (Matewu 10:16; Mintirho 4:19, 20; 5:28, 29, 32) Leswi va pfumalaka minkandziyiso yo yi fambisela vanhu kumbe leswi yi nga yitsongo, xana hi nga gimeta hi ku vula leswaku a va hoxi xandla eka nhlaselo wa vuthu ra vagadi va tihanci? Nikatsongo! Va ni milomu ni matimba lama humaka eka Yehovha leswi va faneleke va swi tirhisa ku vula ntiyiso wa Bibele. Leswi va swi endla, hi ku chumayela hi xitshuketa ni ku fambisa tidyondzo ta Bibele va tlhela va ‘tisa vo tala eku lulameni.’ (Daniyele 12:3) Hambileswi, va nga ha vaka va nga lumi hi mincila ya vona hikuva va nga siyeli vanhu tibuku leti himetelaka, kambe emilon’wini ya vona ku huma ndzilo, musi ni xivavula hi ndlela yo fanekisela loko va ri karhi va chumayela hi siku ra Yehovha ra ku rihisela leri tshinelaka kambe va swi endla hi vuxiyaxiya ni hi vutlhari.
18. Xana mavuthu ya vagadi va tihanci ma ri hangalase hi tindzimi tingani rungula ra ntungu hi tibuku?
18 Etindhawini tin’wana, tibuku ta Mfumo ti ya emahlweni ti paluxa tindlela ni tidyondzo ta Babilona ta Vujagana, ti n’wi tisela maxangu lama n’wi fanelaka hi ndlela yo fanekisela. Hi ku tirhisa tindlela to tala leti antswisiweke to kandziyisa, mavuthu lawa yo tala ya vagadi va tihanci eka malembe ya 68 emahlweni ka lembe ra 2005 ma fambise Tibibele, tibuku, timagazini ni tibroxara hi tindzimi leti tlulaka 450—hi nhlayo yo tlula timiriyadi timbirhi ta timiriyadi ta xiviri. Ku fehla loku mincila yoleyo yi ku vangekeke i kukulu!
19, 20. (a) Hambileswi marungula ya khombo leri ma kongomisiweke ngopfu eka Vujagana, xana van’wana lava nga ematikweni lama nga ekule ni Vujagana va angule njhani? (b) Xana Yohane u yi hlamusele njhani ndlela leyi vanhu lavan’wana va angulaka ha yona?
19 Yehovha u bohe leswaku rungula leri ra ntungu ri “dlaya n’we-xa-nharhu xa vanhu.” Kutani, ma kongomisiwe ngopfu eka Vujagana. Kambe ri fikelele ni matiko man’wana lama nga riki ya Vujagana ku katsa ni man’wana yo tala laha vukanganyisi bya vukhongeri bya Vujagana byi tiviwaka ngopfu. Xana vanhu va matiko lawa va tshinele eka Yehovha hikwalaho ka ku vona ku hlaseriwa ka nhlengeletano leyi yo homboloka ya vukhongeri? Vo tala va endle tano! Vanhu lavo rhula ni lava rhandzekaka lava tshamaka etindhawini leti nga kuceteriwangiki hi Vujagana va angule kahle. Kambe loko ku ri vanhu lavan’wana, Yohane u hlamusele ndlela leyi va anguleke ha yona, a ku: “Kambe vanhu lavan’wana hinkwavo lava nga dlayiwangiki hi makhombo lawa a va hundzukanga emintirhweni ya mavoko ya vona, leswaku va nga gandzeli madimona ni swifaniso swa hava swa nsuku ni swa silivhere ni swa koporo ni swa ribye ni swa ntsandze, leswi nga voniki, swi nga twiki naswona swi nga fambiki; a va hundzukanga eku dlayeni ka vona hi vomu ni le swiendlweni swa vona swa vungoma ni le ka vumbhisa bya vona ni le ku yiveni ka vona.” (Nhlavutelo 9:20, 21) A ku nge ve ni ku hundzuka ka mintshungu ya vanhu eka vo tano lava nga hundzukiki. Hinkwavo lava phikelelaka etindleleni ta vona leto homboloka va fanele va langutana ni vuavanyisi byo vava bya Yehovha hi siku lerikulu ra ku tilwela ka yena. Kambe “un’wana ni un’wana loyi a vitanaka vito ra Yehovha u ta pona.”—Yuwele 2:32; Pisalema 145:20; Mintirho 2:20, 21.
20 Leswi ha ha ku swi hlamuselaka i xiyenge xa khombo ra vumbirhi. Ka ha ri ni swo tala leswi faneleke swi endleka emahlweni ka ku va khombo leri ri hela, hilaha hi nga ta swi vona hakona eka tindzima leti landzelaka.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Loko buku leyi nge Commentary on Revelation, leyi tsariweke hi Henry Barclay Swete, yi hlamusela nhlayo ya “timiriyadi timbirhi ta timiriyadi,” yi te: “Tinhlayo leti letikulu ti hi sivela ku lava ku hetiseka ka xiviri, naswona nhlamuselo leyi landzelaka yi seketela sweswo.”
b Vona matluka lama hundzeke ya 119-26; na Vindication, Buku ya Vunharhu, leyi kandziyisiweke hi 1932 hi Timbhoni ta Yehovha, matluka 83-4.
c Ku hambana ni tinjiya, mavuthu ya vagadi va tihanci lama voniweke hi Yohane a ma nga ambalanga “tiharhi to fana ni nsuku.” (Nhlavutelo 9:7) Leswi swi pfumelelana ni ntiyiso wa leswaku lava ntshungu lowukulu, lava namuntlha va vumbaka xiphemu lexikulu xa vagadi va tihanci, a va langutelanga ku fuma eMfun’weni wa Xikwembu wa le tilweni.
[Xifaniso lexi nga eka tluka 149]
Ku yimbiwa ka mhalamhala ya vutsevu ku pfulela khombo ra vumbirhi
[Xifaniso lexi nga eka tluka 150, 151]
Tintsumi ta mune ti kongomisa nhlaselo lowukulu wa mavuthu ya vagadi va tihanci lama nga si tshamaka ma va kona ematin’wini
[Swifaniso leswi nga eka tluka 153]
Vagadi va tihanci va ntsandza-vahlayi va hangalase timiliyoni to tala ta tibuku leti seketeriweke eBibeleni
[Xifaniso lexi nga eka tluka 154]
Vanhu lavan’wana a va hundzukanga