Ku Pona

Nhlamuselo: I ku hlayisiwa kumbe ku kutsuriwa ekhombyeni kumbe endzovisweni. U nga kutsurisiwa xisweswo emavokweni ya vatshikileri kumbe vaxanisi. Yehovha u lunghiselele ku kutsuriwa ka Vakreste hinkwavo va ntiyiso eka mafambiselo ya namuntlha ya swilo lama hombolokeke kun’we ni ku va ponisa evuhlongeni bya xidyoho ni rifu hi ku tirhisa N’wana wakwe. Loko wu ri ntshungu lowukulu wa malandza yo tshembeka ya Yehovha lowu hanyaka “emasikwini ya makumu,” ku ponisiwa ka wona ku ta katsa ku hlayisiwa wu pona nhlomulo lowukulu.

Xana Xikwembu xi ta hetelela xi ponise vanhu hinkwavo hikwalaho ka musa wa xona lowukulu?

Xana 2 Petro 3:9 yi kombisa leswaku ku ta ponisiwa misava hinkwayo? Yi ri: “Hosi a yi hlweli ku endla leswi yi nga tshembisa swona, hilaha van’wana va twisisaka ‘ku hlwela’ hakona, kambe yi lehisa mbilu hikwalaho ka n’wina; a yi lavi leswaku ni un’we wa n’wina a lova [“a yi lavi leswaku ni un’we wa n’wina a lovisiwa,” TEV], kambe yi lava leswaku hinkwavo va ta eku hundzukeni.” Hikwalaho ka musa, Xikwembu xi navela leswaku vana hinkwavo va Adamu va hundzuka, naswona hi tintswalo xi endle lunghiselelo ra ku rivaleriwa ka swidyoho swa lava va hundzukaka. Kambe a xi sindzisi munhu leswaku a amukela lunghiselelo rero. (Ringanisa Deteronoma 30:15-20.) Vo tala va ri ala. Va fana ni munhu loyi a nwelaka ematini loyi a bakanyaka xiponisa-vutomi loko a hoxeriwa xona hi munhu loyi a navelaka ku n’wi pfuna. Hambi swi ri tano, hi fanele ku xiya leswaku loko munhu a nga hundzuki a swi vuli leswaku xa yena i ku ya xanisiwa endzilweni wa tihele hi laha ku nga heriki. Hi laha 2 Petro 3:9 yi kombisaka ha kona, lava va nga hundzukiki va ta herisiwa kumbe ‘ku lovisiwa.’ Ndzimana 7 nakambe yi vulavula hi “ku lovisiwa ka vanhu lava nga riki na mhaka na Xikwembu.” (Xiitaliki i xerhu.) Laha ku hava mianakanyo ya ku ponisiwa ka vanhu hinkwavo.—Nakambe vona nhloko-mhaka leyi nge “Tihele.”

Xana 1 Vakorinto 15:22 yi komba leswaku ku ta ponisiwa vanhu hinkwavo eku heteleleni? Yi ri: “Kukotisa leswi hinkwavo va faka hikwalaho ka Adamu, hi mukhuva wolowo, hinkwavo va ta tlhela va [hanyisiwa, RS] hikwalaho ka Kriste.” Hi laha swi kombisiweke ha kona eka tindzimana leti nga ekusuhi ni ndzimana leyi, leswi swi hlamuseriwaka laha i ku pfuxiwa ka vafi. I vamani lava nga ta pfuxiwa? Lava va feke hikwalaho ka xidyoho xa Adamu (vona ndzimana 21) kambe lava vona hi voxe va nga endlangiki swidyoho ha vomu hi laha swi andlariweke ha kona eka Vaheveru 10:26-29. Tanihi leswi Yesu a pfuxiweke eHaydesi (Mint. 2:31), kutani lavan’wana hinkwavo lava nga eHaydesi va ta “hanyisiwa” hi ku pfuxiwa eku feni. (Nhlav. 1:18; 20:13) Xana lava hinkwavo va ta poniseriwa makumu ke? Lunghelo rero ri ta vekiwa emahlweni ka vona, kambe van’wana a va nge ri amukeli, hi laha swi kombisiweke ha kona eka Yohane 5:28, 29, leyi kombaka leswaku vuyelo bya van’wana ku ta va ‘ku avanyisiwa’ loku vavaka.

Ku vuriwa yini hi tindzimana to tanihi Tito 2:11, leyi vulavulaka hi “ku ponisa vanhu hinkwavo”? Tindzimana tin’wana, to tanihi Yohane 12:32, Varhoma 5:18 na 1 Timotiya 2:3, 4, ti nyikela mianakanyo leyi fanaka eka RS, KJ, NE, TEV ni tin’wana. Swiga swa Xigriki leswi hundzuluxeriweke swi va “hinkwavo” na “un’wana ni un’wana” eka tindzimana leti i swivumbeko swin’wana leswi humaka eka rito pas. Hi laha swi kombisiweke ha kona eka Expository Dictionary of New Testament Words ya Vine (London, 1962, Vhol. I, tl. 46), pas nakambe ri nga vula “tinxaka hinkwato.” Kutani eka tindzimana leti nga laha henhla, ematshan’wini ya “hinkwavo,” ku nga tirhisiwa “rixaka rin’wana ni rin’wana ra”; kumbe “tinxaka hinkwato ta,” hi laha swi endliwaka ha kona eka NW. Hi swihi leswi nga swona—xana i “hinkwavo,” kumbe i mianakanyo leyi nyikeriwaka hi “tinxaka hinkwato ta”? Xana hi yihi nhlamuselo leyi pfumelelanaka ni Bibele hinkwayo? Hi leyi ya le ndzhaku. Xiya Mintirho 10:34, 35; Nhlavutelo 7:9, 10; 2 Vatesalonika 1:9. (Xiya: Ni vahundzuluxeri van’wana va twisisa mongo lowu wa rito ra Xigriki, hi laha swi kombisiwaka ha kona hi mahundzuluxelelo ya vona ya rito leri eka Matewu 5:11—“tinxaka hinkwato ta,” RS, TEV; “rixaka rin’wana ni rin’wana ra,” NE; “mihlovo hinkwayo ya,” KJ.)

Xana ma kona matsalwa lama kombisaka hi ku kongoma leswaku van’wana a va nge ponisiwi?

2 Tes. 1:9: “Va ta avanyisiwa hi ku yisiwa eku onhakeni loku nga heriki, ni ku vona nghohe ya Hosi a va nga yi voni, hambi ma ri matimba ya yona layo kwetsima a va nga ma voni.” (Xiitaliki xi lo engeteriwa.)

Nhlav. 21:8: “Loko ma ri matoya, ni lava alaka ku pfumela, ni lava endlaka swa manyala, ni vadlayi, ni vaoswi, ni vangoma, ni lava gandzelaka swikwembu swa hava, ni vahembi hinkwavo, xa vona ku ta va ku hoxiwa etiveni leri pfurhaka hi ndzilo ni xivavula, ri nga rona rifu ra vumbirhi.”

Mt. 7:13, 14: “Nghenani hi nyangwa leyo khuma, hikuva nyangwa leyi yisaka eku loveni yi ahlamile, ni ndlela leyi yaka kona, yi anamile, kutani lava nghenaka hi yona va tele. Kasi nyangwa leyi yisaka evutomini yi khumile swinene, ni ndlela leyi yaka kona yi larile, kutani lava va yi kumaka a va talanga.”

Loko munhu a kala a ponisiwa, xana u poniseriwe makumu ke?

Yuda 5: “Hambileswi mi tivaka swinene timhaka leti, ndzi navela ku mi tsundzuxa leswaku Hosi yi ponisile Vaisraele, yi va humesa etikweni ra Egipta; kambe endzhaku ka sweswo, yi herisile lava va nga pfumelangiki.” (Xiitaliki xi lo engeteriwa.)

Mt. 24:13: “Loyi a tiyiselaka ku fika makumu, hi yena loyi a nga ta ponisiwa.” (Kutani ku ponisiwa ka munhu ko hetelela a ku tiyisekisiwi hi loko munhu a sungula ku kombisa ripfumelo eka Yesu.)

Flp. 2:12: “Varhandziwa va mina, tanihi leswi mi ndzi yingiseke masiku hinkwawo, nisweswi, ku nga ri ntsena loko ndzi ri na n’wina kambe ngopfu-ngopfu loko ndzi nga ri na n’wina, tirhelani ku ponisiwa ka n’wina hi ku chava ni ku rhurhumela.” (Marito lawa a ma kongomisiwe eka “vakwetsimi” kumbe vahlawuriwa va le Filipiya, hi laha swi kombisiweke ha kona eka Vafilipiya 1:1. Pawulo u va khutaze leswaku va nga tiyiseki ku tlula mpimo, kambe va tsundzuka leswaku ku ponisiwa ka vona ko hetelela a ku nga si tiyisekisiwa.)

Hev. 10:26, 27: “Loko hi dyoha ha vomu endzhaku ka loko hi nyikiwile ku tiva ntiyiso, a ka ha ri na mhamba yin’wana yo susa swidyoho, kambe ku lo sala ntsena ku langutela loku chavisaka ka ku avanyisiwa, ni vukari lebyi pfurhaka lebyi nga ta herisa valala va Xikwembu.” (Kutani Bibele a yi pfumelelani na yona mianakanyo ya leswaku ku nga khathariseki swidyoho leswi munhu a nga swi endlaka endzhaku ka ku “ponisiwa” ka yena, swa boha leswaku a kutsuriwa. Yi hi khutaza ku tshembeka. Nakambe vona Vaheveru 6:4-6, laha yi kombaka leswaku hambi a ri munhu loyi a totiweke hi moya lowo kwetsima a nga lahlekeriwa hi ntshembo wakwe wa ku ponisiwa.)

Xana ku laveka xin’wana handle ka ripfumelo leswaku munhu a ponisiwa?

Ef. 2:8, 9: “Hi tona tintswalo [“musa lowu nga fanelangiki,” NW] ta Xikwembu leti ti mi poniseke, hikwalaho ka ku pfumela; kutani leswi, a swi humi eka n’wina, kambe i nyiko ya Xikwembu. Ku hava xo tikurisa ha xona emhakeni leyi, hikuva a swi humi eku tikarhateni ka n’wina.” (Lunghiselelo hinkwaro ra ku ponisiwa i xikombiso xa tintswalo ta Xikwembu leti nga fanelangiki. N’wana wa Adamu a nge swi koti nikatsongo ku kuma ku ponisiwa hi yexe, ku nga khathariseki leswaku mintirho yakwe yi xiyeka ku fikela kwihi. Ku ponisiwa i nyiko leyi humaka eka Xikwembu, leyi nyikiwaka lava va kombisaka ripfumelo eka ntikelo wa gandzelo ra N’wana wa xona ra ku rivalela swidyoho.)

Hev. 5:9: “[Yesu] ú hundzukile xihlovo xa ku ponisiwa loku nga heriki eka hinkwavo lava va n’wi yingisaka.” (Xiitaliki xi lo engeteriwa.) (Xana leswi swi kanetana ni nhlamuselo ya leswaku Vakreste va “ponisiwa hi ripfumelo”? Nikatsongo. Ku yingisa ku komba ntsena leswaku ripfumelo ra vona i ra xiviri.)

Yak. 2:14, 26: “Swi pfuna yini, vamakwerhu, loko munhu a ku, ú ni ku pfumela, kambe a nga kombi hi mintirho? Xana ku pfumela ka yena ku nga n’wi ponisa xana? Hikokwalaho, tanihi leswi miri lowu nga hava moya wu feke, ku pfumela na kona loku nga hava mintirho ku file.” (Munhu a nga kumi ku ponisiwa hi mintirho yakwe. Kambe un’wana ni un’wana loyi a nga ni ripfumelo ra xiviri u ta swi kombisa hi mintirho—mintirho ya ku yingisa swileriso swa Xikwembu na Kreste, mintirho leyi kombisaka ripfumelo ni rirhandzu rakwe. Handle ka mintirho yo tano, ripfumelo rakwe ri file.)

Mint. 16:30, 31: “‘Tihosi, xana ndzi fanele ku endla yini leswaku ndzi ponisiwa?’ Vona [Pawulo na Silasi] va ku: ‘Pfumela eka Hosi Yesu, kutani u ta ponisiwa, wena ni va ndyangu wa wena.’” (Loko wanuna yoloye ni ndyangu wakwe va khorwile hakunene, xana a va nga ta endla hi ku pfumelelana ni leswi va swi pfumelaka? Kunene sweswo swi le rivaleni.)

Loko Munhu A Ku—

‘Ndzi ponisiwile’

U nga ha hlamula u ku: ‘Ndza tsaka ku twa sweswo, hikuva swi vula leswaku wa pfumela eka Yesu Kreste. Ntirho lowu ndzi wu endlaka hi lowu Yesu a aveleke valandzeri vakwe leswaku va wu endla, ku nga ku byela van’wana hi ta ku simekiwa ka Mfumo. (Mt. 24:14)’ Kumbexana u nga ha engetela u ku: (1) ‘Mfumo wolowo i yini ke? Xana ku ta ka wona swi ta vula yini emisaveni? (Dan. 2:44)’ (2) ‘Xana ku ta va ni swiyimo swihi laha misaveni ehansi ka hulumendhe yoleyo ya le tilweni? (Ps. 37:11; Nhlav. 21:3, 4)’

Kumbe u nga ku: ‘Kutani wa swi twisisa leswi muapostola Petro a vuleke swona laha eka Mintirho 4:12, a swi tano ke? . . . Xana wa swi tiva leswaku Yesu u nyikiwe vito hi mani leswaku hi va ni ripfumelo eka rona?’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Yesu hi byakwe u hi byela sweswo. (Yoh. 17:3)’ (2) ‘Xiya leswaku Yesu u vule leswaku u tivisile vito ra Tata wakwe. (Yoh. 17:6) Xana i mani vito ra Yena ke? Xana ri ku tsundzuxa timhaka tihi? (Eks. 3:15; 34:5-7)’

‘Xana u ponisiwile ke?’

U nga ha hlamula u ku: ‘Ku ta fikela sweswi ndzi ponisiwile. Ndzi vula sweswo hikuva ndzi xiya ni xitsundzuxo xa Bibele xa leswaku hi nga tshuki hi tiyiseka ku tlula mpimo hi xiyimo xa hina. Xana wa yi tiva ndzimana leyi ke? (1 Kor. 10:12)’ Kumbexana u nga engetela u ku: ‘Xivangelo xa ku ponisiwa koloko hi xihi ke? Eka vanhu lava va tswariweke ra vumbirhi kun’we ni ku langutela ku ya hanya etilweni (Hev. 3:1), muapostola Pawulo u tsarile . . . (Hev. 3:12-14) Hi nga tiyisa ripfumelo ra hina hi ku kuma vutivi lebyi engetelekeke eRitweni ra Xikwembu.’

Kumbe u nga ku: ‘Xivutiso xexo ndzi nga xi hlamula hi ku olova ndzi ku, Ina. Kambe, xana a wu swi tiva leswaku Bibele yi vulavula hi ku ponisiwa ko hambana-hambana? Hi xikombiso, xana wa swi tiva leswi Nhlavutelo 7:9, 10, 14 yi vulaka swona? . . . Kutani ku ta va ni vanhu lava nga ta hlayisiwa va pona nhlomulo lowukulu lowu taka, va hanya kona kwala misaveni. (Mt. 5:5)’

‘Xana wa n’wi amukela Yesu tanihi Muponisi wa wena?’

Vona tluka 438, ehansi ka nhloko-mhaka leyi nge “Yesu Kreste.”

‘Mi ri i 144 000 ntsena lava nga ta ponisiwa’

U nga ha hlamula u ku: ‘Ndza tsaka leswi u boxeke mhaka yoleyo, kutani ndzi ta ku byela leswi hi pfumelaka swona hakunene. Ku ta ponisiwa vanhu hinkwavo lava nga ta kombisa ripfumelo ra ntiyiso eka lunghiselelo leri Xikwembu xi ri endleke ha Yesu. Kambe Bibele yi vula leswaku i 144 000 lava nga ta ya etilweni leswaku va ya va swin’we na Kreste. Xana u tshama u swi vona sweswo eBibeleni? . . . Hi leswi laha eka Nhlavutelo 14:1, 3.’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘Xana va ya endla yini etilweni? (Nhlav. 20:6)’ (2) ‘Swi le rivaleni leswaku va ta va va fuma ehenhla ka van’wana. Xana ku nga va vamani ke? . . . (Mt. 5:5; 6:10)’