Ku Wutliwa
Nhlamuselo: I dyondzo ya leswaku Vakreste vo tshembeka va ta tekiwa emisaveni va ri eka miri wa vona wa nyama, va susiwa emisaveni leyi hi xitshuketa, va ya hlangana ni Hosi “emoyeni.” Vanhu van’wana va anakanya leswaku rito “ku wutliwa,” i nhlamuselo ya 1 Vatesalonika 4:17. Rito “ku wutliwa” a ri humeleli eMatsalweni lama huhuteriweke.
Loko muapostola Pawulo a vula leswaku Vakreste va ta “tlakuriwa” leswaku va va ni Hosi, a ku buriwa hi mhaka yihi?
1 Tes. 4:13-18: “Vamakwerhu, ndzi lava leswaku mi tiva ntiyiso hi tlhelo ra lava va tietleleleke [“lava etleleke eku feni,” NE; “lava feke,” TEV, JB], mi ta ka mi nga vaviseki kukota van’wana lava nga riki na ku langutela. Hikuva leswi hi pfumelaka leswaku Yesu ú file, a tlhela a pfuka eku feni, hi mukhuva wolowo, hi pfumela leswaku lava tietleleleke, Xikwembu xi ta va pfuxa na Yesu eku feni, xi va vuyisa swin’we na yena. Lexi hi mi byelaka xona hi vito ra Hosi, hi lexi: Hina hi nga ta va ha ha hanya loko Hosi yi vuya, hi nga ka hi nga rhangeli lava tietleleleke; hikuva Hosi hi xiviri xa yona yi ta xika hi le tilweni, hi mpfumawulo wa rito ra ku lerisa, hi ku huwelela ka ndhuna ya tintsumi, ni ku ba ka mhalamhala ya Xikwembu, kutani lava feleke ka Kriste, va ta rhanga va pfuka eku feni; kutani hina lava hi nga ta va ha ha hanya, hi ta tlakuriwa hi ya ehenhla emapapeni swin’we na vona, hi ya hlangana na Hosi empfhukeni. Kutani hi mukhuva wolowo, hi ta va na Hosi hilaha ku nga heriki. Hikokwalaho mi fanele ku tiyisana hi marito wolawo.” (Swi le rivaleni leswaku swirho swin’wana swa vandlha ra Vukreste ra le Tesalonika a swi file. Pawulo u khutaze lava hanyaka leswaku va khutazana hi ntshembo wa ku pfuka eku feni. U va tsundzuxe leswaku Yesu u pfuxiwile endzhaku ka ku fa kakwe; kutani, loko Hosi yi ta, Vakreste volavo vo tshembeka lava a va file exikarhi ka vona a va ta pfuxiwa leswaku va ya va na Kreste.)
I vamani lava nga ta ‘tlakuleriwa emapapeni,’ hi laha swi vuriweke ha kona eka 1 Vatesalonika 4:17?
Ndzimana 15 yi hlamusela leswaku hi lavo tshembeka ‘lava saleke ku kondza Hosi yi ta,’ leswi vulaka leswaku, va ha hanya enkarhini wa ku ta ka Kreste. Xana va ta kala va fa? Hi ku ya hi Varhoma 6:3-5 na 1 Vakorinto 15:35, 36, 44 (leti tshahiweke eka matluka 101-2), va fanele ku fa va nga si kuma vutomi bya le tilweni. Kambe a va nge tshami va ri exiyin’weni xa rifu leswaku va rindzela ku vuya ka Kreste. Va ta “tlakuriwa” xikan’we, “hi ku copeta ka tihlo,” va ya va ni Hosi.—1 Kor. 15:51, 52; na Nhlavutelo 14:13.
Xana Kreste u ta humelela hi laha ku vonakaka epapeni ivi a teka Vakreste vo tshembeka va ya etilweni, misava yi ri karhi yi swi vona?
Xana Yesu u vurile leswaku misava yi ta tlhela yi n’wi vona hi mahlo ya nyama?
Yoh. 14:19: “Endzhaku ka nkarhinyana, misava a yi nga ha ndzi voni, kambe n’wina [vadyondzisiwa vakwe vo tshembeka] mi ta ndzi vona. Leswi ndzi hanyaka, na n’wina mi ta hanya.” (Xiitaliki xi lo engeteleriwa.) (Ringanisa 1 Timotiya 6:16.)
Xana ‘ku xika hi le tilweni’ ka Hosi ku vula yini?
Xana Hosi yi nga “xika hi le tilweni,” hi laha ku tsariweke ha kona eka 1 Vatesalonika 4:16, handle ko voniwa hi mahlo ya nyama? Emasikwini ya matiko ya Sodoma na Gomora ya khale, Yehovha u vule leswaku a ta ‘rhelela a ya vona’ leswi vanhu a va swi endla. (Gen. 18:21) Kambe loko Yehovha a endla nkambisiso wolowo, ku hava munhu loyi a n’wi voneke, hambi leswi va voneke tintsumi leti a ti rhumeke. (Yoh. 1:18) Hi laha ku fanaka, handle ko tlhelela enyameni, Yesu a nga yisa nyingiso wakwe eka valandzeri va yena vo tshembeka va laha misaveni leswaku a va nyika hakelo.
Kutani, xana vanhu va ta “vona” Hosi yi “ta hi papa” hi mukhuva wihi?
Yesu u vhumbhe a ku: “Hi kona va nga ta vona N’wana-wa-Munhu [Yesu Kreste] a ta hi papa, a ri ni matimba ni ku kwetsima lokukulu.” (Lk. 21:27) Marito lawa ni man’wana yo fana na wona eka tindzimana tin’wana a ma kanetani ni leswi Yesu a swi vuleke, hi laha swi tsariweke ha kona eka Yohane 14:19. Xiya: ENtshaveni ya Sinayi, ku endleke yini loko Xikwembu ‘xi ta evanhwini hi papa ro tsindziyela,’ hi laha swi tsariweke ha kona eka Eksoda 19:9? (Xiitaliki i xerhu.) Xikwembu a xi ri kona hi ndlela leyi nga vonakiki; vanhu va Israyele va vone vumbhoni lebyi nga erivaleni bya vukona bya xona, kambe a nga kona loyi a voneke Xikwembu hi mahlo yakwe. Kutani ke, loko Yesu a vule leswaku u ta ta “hi papa,” swi le rivaleni leswaku a a vula leswaku a nga ta vonaka emahlweni ka vanhu kambe vanhu a va ta lemuka vukona byakwe. A va ta n’wi “vona” hi mahlo ya mianakanyo, va xiya mhaka ya leswaku a a ri kona. (Leswaku u kuma tinhlamuselo leti engetelekeke, vona xihloko-nkulu lexi nge “Ku Vuya Ka Kreste.”)
Xana swa koteka leswaku Vakreste va yisiwa etilweni hi mimiri ya vona ya nyama?
1 Kor. 15:50: “Leswi ndzi vulaka swona, vamakwerhu, hi leswi: Nyama ni ngati swi nga ka swi nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu, naswona leswi hatlaka ku onhaka swi nga ka swi nga dyi ndzhaka ya leswi nga onhakiki.”
Xana ntokoto wa muprofeta Eliya wu kanetana ni leswi? Nikatsongo. Leswi swi fanele ku twisisiwa hi ku ya hi marito ya Yesu lama twalaka, lawa a ma vuleke endzhaku ka madzana ya malembe: “A ku na munhu loyi a tshamaka a tlhandlukela ematilweni loko a nga ri loyi a xikeke hi le matilweni, yena N’wana-wa-Munhu.” (Yoh. 3:13) Hambi leswi Eliya a voniweke loko “a tlhandluka e tilweni e šihuhurini,” leswi a swi vuli leswaku u ye exivandleni xa moya. Ha yini? Hikuva endzhaku ka sweswo ku vikiwa leswaku u yise papila ra xisolo ehosini ya Yuda. (2 Tih. 2:11; 2 Tikr. 21:1, 12-15) Vanhu va nga si endla swihaha-mpfhuka, Yehovha u tirhise ndlela yakwe enkarhini wolowo (golonyi ya ndzilo ni xihuhuri) leswaku a tlakula Eliya ehenhla ka misava a ya etilweni laha swinyanyana swi hahaka kona ni ku n’wi yisa endhawini yin’wana.—Ringanisa Genesa 1:6-8, 20.
Xana swi nga ha endleka leswaku Vakreste lavo tshembeka va yisiwa etilweni hi ndlela ya xihundla, va nyamalala emisaveni handle ka ku fa?
Rhom. 6:3-5: “Xana a mi tivi leswaku hina hinkwerhu lava khuvuleriweke eka Kriste Yesu, hi khuvuleriwe ku fa ka yena xana? . . . Hikuva loko hi lelanile na yena hi ku fa hi rifu leri fanaka ni ra yena, na kona hi ta va tano loko hi pfuka eku feni hi ku pfuka loku fanaka ni ku pfuka ka yena.” (Leswi endlekeke eka Yesu swi hi boxela ntila. Vadyondzisiwa vakwe ni van’wana a va swi tiva leswaku u file. A nga yisiwanga etilweni ku kondza a fa ni ku pfuxiwa.)
1 Kor. 15:35, 36, 44: “Kumbe un’wana ú ta ku: ‘Vafi va pfuxiwa hi mukhuva wihi ke? Va ta va ni miri lowo yini ke?’ I ku vutisa ka phuphula sweswo! Lexi wena u xi byalaka, xi fanele ku rhanga xi fa, loko xi lava ku tlhela xi hanya. Wu lahliwa wu ri miri wa ntumbuluko, wu pfuxiwa wu ri miri wa moya.” (Kutani ku rhanga rifu emahlweni ka ku va munhu a va ni miri wolowo wa moya, a swi tano ke?)
Xana Hosi yi ta teka Vakreste hinkwavo vo tshembeka emisaveni hi hlori emahlweni ka nhlomulo lowukulu?
Mt. 24:21, 22: “Nhlomulo wu ta va lowukulu enkarhini wolowo; nhlomulo lowo tano a wu si va kona hi mpfhuka misava yi tumbulukile ku fikela namuntlha, naswona a wu nga ha vi kona ni siku ni rin’we. Loko masiku walawo a ma nga hungutiwanga, a ku nga ta pona munhu, kambe hikwalaho ka vahlawuriwa va Xikwembu, masiku ya kona ma ta hungutiwa.” (Leswi a swi vuli swona leswaku “vahlawuriwa” va ta va se va yisiwe etilweni, nhlomulo lowukulu wu nga si sungula, a swi tano ke? Ematshan’weni ya sweswo, swi nga ha kombisa leswaku van’wana va vona, swin’we ni vanakulobye enyameni, va ta pona nhlomulo wolowo lowukulu emisaveni.)
Nhlav. 7:9, 10, 14: “Endzhaku ka sweswo, ndzi languta, kutani ndzi vona ntshungu lowukulu wa vanhu; a ku nga ri na un’we la kotaka ku va hlaya. A va huma ematikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato. A va yimile emahlweni ka xiluvelo ni le mahlweni ka Xinyimpfana va ambele tinguvu to leha leto basa, va tamele mincindzu emandleni ya vona. A va huwelela hi rito leri tlakukeke va ku: ‘Ku ponisiwa ku huma eka Xikwembu xa hina lexi tshameke exiluvelweni, ni le ka Xinyimpfana!’ . . . Lava, hi lava humaka eku xanisekeni lokukulu.” (Leswaku munhu a ‘huma’ eka nchumu wo karhi u fanele ku nghena eka wona kumbe a va eka wona. Kutani ntshungu lowu lowukulu wu fanele wu ri vanhu lava entiyisweni va langutanaka ni nhlomulo lowukulu ni ku huma eka wona tanihi vaponi.) (Malunghana ni ku va ka vona emisaveni, vona matluka 282-3.)
Hi wihi nsirhelelo lowu nga ta kumiwa hi Vakreste va ntiyiso enhlomulweni lowukulu?
Rhom. 10:13: “Un’wana ni un’wana la khongelaka vito ra Hosi [“Yehovha,” NW] ú ta ponisiwa.”
Sof. 2:3: “Lav̌ani Yehova, ṅwina v̌atiṭongahati hikwav̌o v̌a tiko, la’v̌a endlaka hi ku lerisa ka yena, lav̌ani ku lulama, mi lav̌a ku tiṭongahata; kumbe mi ta tifihla e sikwini ra v̌ukari bya Yehova.” (Na Esaya 26:20)
Xana Vakreste va ntiyiso hinkwavo kumbexana va ta tekeriwa etilweni endzhaku ka nhlomulo lowukulu?
Mt. 5:5: “Ku katekile lavo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.”
Ps. 37:29: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.” (Ni tindzimana 10, 11, 34)
1 Kor. 15:50: “Nyama ni ngati swi nga ka swi nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu.”
Nakambe vona xihloko-nkulu lexi nge “Tilo.”
Ha yini Vakreste van’wana va yisiwa etilweni leswaku va va na Kreste?
Nhlav. 20:6: “Va ta va vaprista va Xikwembu ni va Kriste, kutani va ta fuma swin’we na Kriste malembe ya 1 000.” (Tanihi leswi va nga ta fuma na Kreste, ku fanele ku va ni vanhu lava va va fumaka. I vamani vanhu va kona? Vona Matewu 5:5 na Pisalema 37:29.)
Nakambe vona xihloko-nkulu lexi nge “Ku Tswariwa Ra Vumbirhi.”
Xana lava yaka etilweni va ta vuyisiwa endzhaku ka nkarhi wo karhi leswaku va hanya hi masiku eParadeyisini?
Swiv. 2:21: “La’v̌a lulameke v̌a ta aka misav̌eni, la’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona.” (Xiya leswaku tsalwa a ri vuli leswaku vanhu vo tano lava lulameke va ta vuya emisaveni kambe ri ri va ta siyiwa kona.)
1 Tes. 4:17: “Hi mukhuva wolowo, [hina Vakreste lava tlakuleriweke etilweni] hi ta va na Hosi hilaha ku nga heriki.”—Xiitaliki i xerhu.
Loko Munhu A Ku—
‘Xana wa pfumela emhakeni ya ku wutliwa?’
U nga ha hlamula u ku: ‘Ndzi kuma leswaku vanhu va ni mavonelo yo hambana-hambana malunghana ni leswi ku wutliwa ku vulaka swona. Xana hi wahi mavonelo ya wena malunghana na kona? . . . Emhakeni yin’wana ni yin’wana, swa pfuna ku ringanisa mianakanyo ya hina ni leswi Bibele hi yoxe yi swi vulaka. (Tirhisa swiyenge swa mhaka leyi nga laha henhla loko swi tirha.)’
Kumbe u nga ha ku: ‘Eka mina ku wutliwa ku hlamuseriwe tanihi ndlela ya ku baleka ka Vakreste. Vo tala va anakanya leswaku leyi i ndlela leyi va nga ta pona ha yona enhlomulweni lowukulu lowu taka. Xana na wena u titwa hi ndlela yoleyo?’ Kumbexana u nga engetela u ku: (1) ‘I ntiyiso leswaku hi lava nsirhelelo wa Xikwembu enkarhini wolowo, naswona tindzimana tin’wana leti kombisaka ndlela leyi hi nga pfunekaka ha yona ndzi ti kuma ti khutaza swinene. (Sof. 2:3)’ (2) ‘Lexi tsakisaka hi leswaku Bibele yi kombisa leswaku Xikwembu xi ta hlayisa van’wana lava tshembekeke kwala misava. (Swiv. 2:21, 22) Sweswo swi pfumelelana ni xikongomelo xa Xikwembu loko xi vumba Adamu eku sunguleni, xi n’wi veka eParadeyisini, a swi tano ke?’
Swin’wana leswi u nga ha swi vulaka: ‘Hi ku wutliwa u vula leswaku Vakreste lava hanyaka eku heleni ka mafambiselo ya swilo va ta yisiwa etilweni, a swi tano ke? . . . Xana u tshame u tivutisa leswaku va ta endla yini loko va fika etilweni? . . . Xiya leswi Nhlavutelo 20:6 (na 5:9, 10) yi swi vulaka. . . . Kambe va ta fuma ehenhla ka vamani? (Ps. 37:10, 11, 29)’