Dyondzo 35
Ku Kandziyisa Mhaka Hi Ku Yi Phindha-phindha
KU DYONDZISA hi ndlela leyi humelelaka swi katsa ku phindha-phindha mhaka. Loko yinhla ya nkoka yi phindhiwa ku tlula kan’we, hakanyingi vayingiseri va ta yi tsundzuka. Loko yinhla ya kona yi phindhiwa hi ndlela leyi hambanekenyana, na vona va nga yi twisisa ku antswa.
Loko vayingiseri va wena va nga swi koti ku tsundzuka leswi u swi vuleke, marito ya wena a ma nge pfuni nchumu eka leswi va swi pfumelaka kumbe ndlela leyi va hanyaka ha yona. Handle ko kanakana va ta hambeta va anakanya hi tinhla leti u ti kandziyiseke hi ndlela yo hlawuleka.
Yehovha Muleteri wa hina Lonkulu, u hi vekele xikombiso eka ndlela leyi a kandziyiseke timhaka ha yona. U nyike tiko ra Israyele Milawu ya Khume. Hi ku tirhisa ntsumi, u endle leswaku tiko ri twa milawu yoleyo eNtshaveni ya Sinayi. Endzhaku u yi nyike Muxe yi tsariwe kunene. (Eks. 20:1-17; 31:18; Det. 5:22) Hi ku lerisiwa hi Yehovha, Muxe u tlhele a byela rixaka ra ka vona milawu yoleyo, ri nga si nghena eTikweni leri Tshembisiweke, naswona moya wo kwetsima wu endle leswaku Muxe a yi tsala ehansi, eka Deteronoma 5:6-21. Exikarhi ka milawu leyi nyikiweke Vaisrayele, a ku ri ni xilaveko xa leswaku va rhandza Yehovha va tlhela va n’wi tirhela hi mbilu hinkwayo, hi moya-xiviri hinkwawo ni hi matimba hinkwawo. Xilaveko lexi na xona xi vuriwe hi ku phindha-phindha. (Det. 6:5; 10:12; 11:13; 30:6) Ha yini? Hikuva, hilaha Yesu a vuleke hakona, a xi ri “xileriso lexikulu ni xo sungula eka hinkwaswo.” (Mat. 22:34-38) Hi ku tirhisa muprofeta Yeremiya, Yehovha u tsundzuxe Vayuda minkarhi yo tlula 20 leswaku i swa nkoka swinene leswaku va endla swilo hinkwaswo leswi a va leriseke swona. (Yer. 7:23; 11:4; 12:17; 19:15) Naswona hi ku tirhisa Ezekiyele, Xikwembu xi vule minkarhi yo tlula 60 leswaku matiko ma “ta tiva leswaku hi mina Yehovha.”—Ezek. 6:10; 38:23.
Eka rungula leri vulavulaka hi vutirheli bya Yesu, na kona hi kuma ndlela leyinene yo kandziyisa mhaka. Hi xikombiso, ku ni Tievhangeli ta mune—laha yin’wana ni yin’wana ya tona yi hlanganisaka swiendlakalo swa nkoka leswi phindhiwaka eka Evhangeli yin’we kumbe ku tlula, leyi hlamuselaka swiendlakalo swa kona hi ndlela leyi hambanekenyana. Eku dyondziseni ka yena, Yesu u phindhe yinhla-nkulu yin’we hi tindlela to hambana-hambana. (Mar. 9:34-37; 10:35-45; Yoh. 13:2-17) Naswona loko a ri eNtshaveni ya Mitlhwari ka ha sele masiku ma nga ri mangani leswaku a fa, Yesu u kandziyise xitsundzuxo lexi xa nkoka hi ku phindha-phindha: “Tshamani mi rindzile, hikuva a mi ri tivi siku leri Hosi ya n’wina yi nga ta ta ha rona.”—Mat. 24:42; 25:13.
Entirhweni Wa Nsimu. Loko u chumayela eka vanhu, u navela leswaku va tsundzuka leswi u swi vuleke. Ku phindha-phindha mhaka hi mfanelo swi nga ku pfuna ku fikelela pakani yoleyo.
Hakanyingi ku phindha-phindha mhaka loko mi ri karhi mi vulavula ha yona swi ta endla leswaku yi dzika emianakanyweni ya munhu. Kutani, loko u hlaye tsalwa, u nga kandziyisa mongo wa rona hi ku vutisa u ku, “Xana u yi xiyile ndlela leyi tsalwa leri ri vekiweke ha yona?”
Swiga swo gimeta bulo na swona swi nga vuriwa hi ndlela leyi humelelaka. Hi xikombiso, u nga ha ku: “Yinhla-nkulu leyi ndzi navelaka leswaku u yi tsundzuka eka bulo ra hina hi leyi nge . . . ” Kutani yi veke erivaleni. Yinhla-nkulu ya kona yi nga va leyi nge: “Xikongomelo xa Xikwembu hi leswaku misava yi hundzuriwa yi va paradeyisi. Xikongomelo xexo xi ta hetiseka hakunene.” Kumbe u nga ku: “Bibele yi swi veka erivaleni leswaku hi hanya emasikwini ya makumu ya mafambiselo lawa ya swilo. Loko hi ta pona makumu ya wona, hi fanele hi dyondza leswi Xikwembu xi swi languteleke eka hina.” Kumbe u nga ku: “Hilaha hi voneke hakona, Bibele yi hi nyika xitsundzuxo lexinene malunghana ni ku hlangavetana ni swiphiqo swa vutomi bya ndyangu.” Minkarhi yin’wana u ngo phindha tsalwa ra le Bibeleni ri va yinhla leyi a faneleke a yi tsundzuka. Ina, loko u ta endla tano hilaha ku humelaka, u fanele u anakanya hi swona ka ha ri emahlweni.
Eka maendzo yo vuyela, ku katsa ni le tidyondzweni ta Bibele, ku phindha-phindha ka wena mhaka ku nga katsa swivutiso swa mpfuxeto.
Loko munhu swi n’wi tikela ku twisisa kumbe ku tirhisa ndzayo ya Bibele, swi nga lava leswaku mhaka ya kona u yi phindha ko talanyana. Ringeta ku yi hlamusela hi tindlela to hambana-hambana. A swi lavi leswaku u peta dyambu hinkwaro wa ha hlamusela mhaka ya kona, kambe u fanele u khutaza xichudeni leswaku xi hambeta xi anakanya ha yona. Tsundzuka, Yesu u tirhise ndlela leyi yo kandziyisa loko a pfuna vadyondzisiwa vakwe ku lwisana ni ku lava ku va vo rhanga.—Mat. 18:1-6; 20:20-28; Luka 22:24-27.
Loko U Nyikela Tinkulumo. Loko u nyikela tinkulumo emahlweni ka vandlha, xikongomelo xa wena a hi ku hlamusela mhaka ntsena. U lava leswaku vayingiseri va yi twisisa, va yi tsundzuka ni ku yi tirhisa. Leswaku swi va tano, phindha-phindha mhaka ya wena hi mfanelo.
Kambe loko u phindha-phindha tinhla-nkulu ku tlula mpimo, swi nga endleka leswaku vayingiseri va wena va nga ha yingiseli. Ti hlawule kahle tinhla leti lavaka ku kandziyisiwa hi ndlela yo hlawuleka. Leti hakanyingi i tinhla-nkulu leti nkulumo ya wena yi sekeriweke eka tona, kambe ti nga katsa ni rungula rin’wana leri nga vaka ra ntikelo swinene eka vayingiseri va wena.
Leswaku u kandziyisa mhaka hi ku yi phindha-phindha, u nga rhanga hi ku xaxameta tinhla-nkulu ta wena exinghenisweni. Ti xaxamete hi swiga swo koma leswi nga ta endla nkatsakanyo wa leswi u nga ta vulavula ha swona, hi ku tirhisa swivutiso kumbe swikombiso swo koma leswi pfuxaka mhaka leyi lavaka ntlhantlho. U nga vula leswaku i tingani tinhla-nkulu ta kona ivi u ti xaxameta ha yin’we-yin’we. Kutani ndlandlamuxa tinhla teto ha yin’we-yin’we enkulumeni ya wena. Yinhla-nkulu yin’wana ni yin’wana u nga yi kandziyisa enkulumeni ya wena hi ku tlhela u yi phindha u nga si tlulela eka leyi landzelaka. Kumbe u nga yi kandziyisa hi ku tirhisa xikombiso lexi katsaka ndlela leyi yinhla-nkulu ya kona yi tirhaka ha yona. Nakambe u nga kandziyisa tinhla-nkulu ta wena hi ku ti phindha eka mahetelelo ya wena, u ti kandziyisa hi ku fananisa swilo swo karhi, hi ku tirhisa tinhlamulo ta swivutiso leswi u swi tlakuseke, kumbe hi ku nyikela ntlhantlho wa timhaka leti u ti siyeke empfhukeni.
Ku tlhandlekela eka leswi nga laha henhla, xivulavuri lexi nga ni ntokoto xi xiyisisa vayingiseri va xona. Loko van’wana va vonaka va nga yi twisisi yinhla yo karhi, xivulavuri xi hatla xi swi vona. Loko yinhla ya kona yi ri ya nkoka, xa yi phindha nakambe. Kambe swi nga endleka leswaku swi nga pfuni nchumu ku phindha marito lama fanaka. Sweswo se swi lava madyondziselo lamanene. Xivulavuri xi fanele xi pfumelelana ni swiyimo. Swi nga lava leswaku xi engetela swin’wana leswi nga riki kona enkulumeni ya xona. Ku dyondza ku tamela swilaveko swa vayingiseri hi ndlela leyi, i xikombiso lexinene xa leswaku u mudyondzisi la nga ni vutshila.