Ndzima Ya Vunhungu
‘Hi Dodombisana Ni Mavandla Lama Hombolokeke Ya Moya’
1. Ha yini mhaka ya mimoya leyo homboloka yi koka nyingiso wa hina?
VANHU vo tala a va tshembi leswaku ku ni mimoya leyo homboloka. Kambe leyi a hi mhaka ya matlangwana. Ku nga khathariseki leswaku vanhu va swi pfumela kumbe e-e, mimoya leyo homboloka yi kona, naswona yi ringeta ku tshikilela vanhu hinkwavo. Hambi ku ri vagandzeri va Yehovha a yi va tshiki. Entiyisweni, hi vona lava yi va lavaka hi mahlo-ngati. Muapostola Pawulo u hi lemukisa hi marito lawa: “A hi dodombisani ni ngati ni nyama, kambe ni tihulumendhe [leti nga vonakiki], ni valawuri, ni vafumi va misava va munyama lowu, ni mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.” (Vaefesa 6:12) Esikwini ra hina, mavandla lama hombolokeke ya moya ma hi tshikilela ngopfu, hikuva Sathana u hlongoriwile etilweni naswona u hlundzukile, hi ku tiva leswaku nkarhi wa yena wu komile.—Nhlavutelo 12:12.
2. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi hlula mimoya leyi nga ni matimba ku tlula vanhu?
2 Xana hi nga swi kota ku hlula mavandla ya moya, lama nga ni matimba ku tlula vanhu? Ina, hi nga swi kota ntsena loko hi tshemba Yehovha hi ku helela. Hi fanele hi n’wi yingisa naswona hi endla leswi Rito rakwe ri swi vulaka. Loko hi endla tano, a hi nge vaviseki emirini, a hi nge tikhomi hi ndlela yo biha naswona a hi nge vaviseki emintlhavekweni, ku nga makhombo lama talaka ku wela vanhu lava lawuriwaka hi Sathana.—Yakobo 4:7.
Vafumi Va Misava Lava Nga eTindhawini Ta Le Tilweni
3. I vamani lava Sathana a va tshwukiseleke mahlo, naswona u lwa njhani na vona?
3 Yehovha u hi hlamusela kahle xiyimo xa laha misaveni hilaha a xi vonaka hakona a ri le matilweni. U nyike muapostola Yohane xivono lexi eka xona Sathana a hlamuseriweke a ri “dragona leyikulu ya muvala wo tshwuka-xindzilo.” Loko swi koteka, a a lava ku herisa Mfumo wa Xikwembu lowu nga emavokweni ya Mesiya hi ku hatlisa loko wu simekiwa etilweni hi 1914. Loko a tsandzeka, Sathana u tise nxaniso lowukulu ehenhla ka vayimeri va Mfumo wolowo lava nga emisaveni. (Nhlavutelo 12:3, 4, 13, 17) Xana Sathana a a ta yi lwa njhani nyimpi leyi? A a ta yi lwa hi ku tirhisa malandza yakwe.
4. Xana tihulumendhe ta vanhu ti ma kuma kwihi matimba ya tona, naswona hi swi tivisa ku yini sweswo?
4 Yohane u tlhele a kombiwa xivandzana lexi nga ni tinhloko ta nkombo ni timhondzo ta khume, ku nga xivandzana lexi lawulaka “ehenhla ka tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato ni matiko hinkwawo.” Xivandzana xexo xi yimela fambiselo ra misava hinkwayo ra tipolitiki. Yohane u byeriwe leswaku “dragona [Sathana Diyavulosi] yi nyik[e] xivandzana matimba ya xona ni xiluvelo xa xona ni vulawuri bya xona lebyikulu.” (Nhlavutelo 13:1, 2, 7) Ina, tihulumendhe ta vanhu ti kuma matimba ni vulawuri bya tona eka Sathana. Kutani, hilaha muapostola Pawulo a tsaleke hakona, “vafumi va misava” va xiviri lava lawulaka tihulumendhe ta vanhu, i “mavandla lama hombolokeke ya moya, etindhawini ta le tilweni.” Hinkwavo vanhu lava lavaka ku gandzela Yehovha, va fanele va swi tiva kahle sweswo.—Luka 4:5, 6.
5. Xana vafumi va tipolitiki va hlengeleteriwela yini sweswi?
5 Hambileswi vafumi vo tala va tipolitiki va vulaka leswaku i vakhongeri, kambe ku hava tiko ni rin’we leri tivekaka ehansi ka vulawuri bya Yehovha kumbe bya Hosi leyi a yi hlawuleke, ku nga Yesu Kreste. Hinkwavo va lwa hi matimba leswaku va tshama va ri karhi va fuma. Namuntlha, hilaha rungula ra Nhlavutelo ri kombisaka hakona, “marito lama huhuteriweke hi madimona” ma hlengeletela vafumi va misava eka “nyimpi ya siku lerikulu ra Xikwembu xa Matimba Hinkwawo” eArmagedoni.—Nhlavutelo 16:13, 14, 16; 19:17-19.
6. Ha yini hi fanele hi tirhisa vurhon’wana leswaku hi nga yengiwi kutani hi seketela fambiselo ra Sathana?
6 Siku ni siku, vanhu va karhatiwa hi hasahasa ya tipolitiki, timhaka ta ntshamisano, ta ikhonomi ni tinyimpi ta vukhongeri leti pandzaka vanhu hi le xikarhi. Etinyimpini leti, hi ntolovelo vanhu va seketela tlhelo ro karhi—va nga ha seketela tiko, xivongo, ntlawa lowu vulavulaka ririmi ro karhi kumbe vanhu lava va hanyaka na vona—leswi va nga ha swi vula hi ku kongoma kumbe va nga ha swi kombisa hi tindlela tin’wana. Hambiloko vanhu va nga katseki hi ku kongoma enyimpini yo karhi, hakanyingi va tikuma va seketela tlhelo ro karhi. Kambe, ku nga khathariseki leswaku va seketela mani kumbe va bumabumela leswaku ku endliwa yini, i mani loyi entiyisweni va n’wi seketelaka? Bibele yi swi veka erivaleni loko yi ku: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya lowo homboloka.” (1 Yohane 5:19) Kutani, munhu a nga endla yini leswaku a papalata ku hambukisiwa hilaha vanhu hinkwavo va hambukisiwaka hakona? A nga swi papalata ntsena hi ku seketela Mfumo wa Xikwembu hi ku helela ni ku hlayisa vukala-tlhelo hilaha ku heleleke etinyimpini ta misava.—Yohane 17:15, 16.
Marhengu Ya Vukanganyisi Ya Lowo Homboloka
7. Xana vukanganyisi bya Sathana byi vonaka njhani eka ndlela leyi a tirhisaka vukhongeri bya mavunwa ha yona?
7 Ku sukela khale, Sathana u tshikise vanhu vugandzeri bya ntiyiso hi ku endla leswaku va tseketseriwa ni ku biwa. U tlhele a tirhisa ni tindlela tin’wana leti tumbeleke ngopfu—vukanganyisi ni vukungundzwana. Hi vutlhari u pfalele vanhu vo tala emunyameni hi ku tirhisa vukhongeri bya mavunwa, a va endla va ehleketa leswaku va tirhela Xikwembu. Hikwalaho ka leswi va pfumalaka vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu naswona va nga wu rhandziki ntiyiso, va nga ha kokiwa hi mahlori ni tidyondzo ta vukhongeri byo karhi. (2 Vatesalonika 2:9, 10) Kambe ha lemukisiwa leswaku hambi ku ri van’wana lava va tshameke va hlanganyela evugandzerini bya ntiyiso, “van’wana va ta wa . . . , va nyikela nyingiso eka marito yo hambukisa lama huhuteriweke ni le tidyondzweni ta madimona.” (1 Timotiya 4:1) Xana sweswo swi nga endlekisa ku yini?
8. Xana Sathana a nga hi kokela njhani evukhongerini bya mavunwa hambiloko hi gandzela Yehovha?
8 Hi vutlhari, Diyavulosi u tirhisa ku tsana ka hina. Xana ha ha chava vanhu? Loko swi ri tano, hi nga ha hluriwa hi ntshikilelo wa maxaka kumbe vaakelani leswaku hi hlanganyela eka mikhuva leyi tumbulukeke evukhongerini bya mavunwa. Xana ha tikukumuxa? Loko swi ri tano, hi nga ha khunguvanyeka loko hi nyikiwa ndzayo kumbe loko van’wana va nga ma amukeli mavonelo lawa hi taka na wona. (Swivuriso 15:10; 29:25; 1 Timotiya 6:3, 4) Ematshan’weni yo cinca mavonelo ya hina ma fambisana ni xikombiso xa Kreste, hi nga ha rhandza lava va ‘nyangalataka tindleve ta hina,’ va vula leswaku ku hlaya Bibele swin’we ni ku hanya vutomi lebyinene swi ringene. (2 Timotiya 4:3) Hambi ho suka hi ya joyina vukhongeri byo karhi kumbe hi hanya hi ku landza ndlela leyi hina hi rhandzaka yona, sweswo a hi mhaka yikulu eka Sathana, yena wa tsaka ntsena loko hi tshika ku gandzela Yehovha hi ndlela leyi Xikwembu xi vulaka leswaku hi xi gandzela ha yona, hi ku tirhisa Rito ra xona ni nhlengeletano ya xona.
9. Xana Sathana u ri tirhisa njhani rimbewu hi vukanganyisi leswaku a hetisisa swikongomelo swakwe?
9 Nakambe, hi vutlhari Sathana u phasa vanhu leswaku va enerisa ku navela loku tolovelekeke hi tindlela to biha. Leswi u swi endle hi ku tirhisa ku navela ka hina ka vuxaka bya rimbewu. Vanhu vo tala va bakanye mahanyelo lama Bibele yi ma bumabumelaka, kutani va teka timhaka ta vuxaka bya rimbewu exikarhi ka vanhu lava nga tekanangiki ti ri ku titsakisa loku faneleke kumbe ku ri ndlela yo kombisa leswaku se va kurile. Ku vuriwa yini hi lava va ngheneleke vukati? Vo tala va oswa. Vanhu vo tala va dlaya vukati kumbe va hambana ni loyi va tekaneke na yena hambiloko munghana wa vukati a nga oswanga, xikongomelo xa vona ku ri ku lava ku tekana ni un’wana. Rhengu leri Sathana a ri tirhisaka i ra ku kucetela vanhu leswaku va hanyela ntsako sweswi, u lava leswaku va honisa mimbuyelo leyi va nga ha langutanaka na yona, vona ni van’wana, ngopfu-ngopfu ku lahlekeriwa hi vuxaka bya vona na Yehovha ni N’wana wakwe.—1 Vakorinto 6:9, 10; Vagalatiya 6:7, 8.
10. Xana Sathana u tirhisa yini ku ringeta ku hi endla leswaku hi tikhoma hi ndlela yo biha ni leswaku hi rhandza madzolonga?
10 Xin’wana lexi hi xi navelaka hi ntumbuluko i vuhungasi. Loko byi ri byinene, byi nga ha hi phyuphyisa emirini, emianakanyweni ni le mintlhavekweni. Kambe, hi endla yini loko Sathana hi vukanganyisi a tirhisa vuhungasi leswaku a ringeta ku hi endla hi ehleketa swilo leswi nga fambisaniki ni ku rhandza ka Xikwembu? Hi xikombiso, ha swi tiva leswaku Yehovha wa ku venga ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu swin’we ni madzolonga. Loko tifilimi, minongonoko ya thelevhixini kumbe mintlango ya le xitejini yi kombisa swilo leswi, xana ha swi hlalela? Tsundzuka leswaku Sathana u ta endla leswaku swilo leswi swi ya swi biha ngopfu loko nkarhi wa ku lovisiwa kakwe wu ya wu tshinela, tanihi leswi “vanhu vo homboloka ni vaxisi va [nga] ta ya emahlweni va nyanya evubihini bya vona, va hambukisa, na vona va hambukisiwa.” (2 Timotiya 3:13) Hikwalaho, hi fanele hi tshama hi xalamukele makungu ya Sathana.—Genesa 6:13; Pisalema 11:5; Varhoma 1:24-32.
11. Xana munhu loyi a wu tivaka ntiyiso malunghana ni vungoma, a nga phasiwa njhani loko a nga lemuki?
11 Nakambe, ha swi tiva leswaku lava va nghenelaka timhaka ta vungoma—ku nga ku hlahluva, vuloyi kumbe ku ringeta ku vulavula ni lava feke—va nyenyetsa eka Yehovha. (Deteronoma 18:10-12) Hikwalaho ka sweswo, a hi nge yi etin’angeni, naswona a hi nge ti pfumeleli leswaku ti ta emakaya ya hina ti ta endla migilo ya tona. Kambe, xana hi ta ti yingisela loko ti humelela eka tithelevhixini ta hina kumbe eka Internet? Hambileswi hi nga taka hi nga pfumeli ku tshunguriwa hi n’anga ya xintima, xana ricece hi nga ri boha xitshungulo evokweni, hi ku ehleketa leswaku xi ta ri sirhelela hi ndlela yo karhi? Leswi hi swi tivaka leswaku Bibele a yi twanani na byona vuloyi, xana hi nga pfumela leswaku munhu la tirhisaka mimoya a ku tekela dzano?—Vagalatiya 5:19-21.
12. (a) Xana vuyimbeleri byi tirhisiwa njhani ku hi endla hi ehleketa hi swilo leswi hi tivaka leswaku swi hoxile? (b) Xana swiambalo swa munhu, switayele swakwe swa misisi kumbe ndlela leyi a vulavulaka ha yona, swi kombisa njhani leswaku u tekelela mahanyelo ya vanhu lava Yehovha a nga va tsakeriki? (c) Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi nga phasiwi hi marhengu ya Sathana?
12 Bibele yi vula leswaku a hi fanelanga hi vulavula (hi xikongomelo xo biha) hi vuoswi ni thyaka hinkwaro. (Vaefesa 5:3-5) Kambe, ku vuriwa yini loko timhaka to fana ni leti ti kumeka eka vuyimbeleri lebyi nga ni miloti yo tsakisa, lebyi nga ni swigingi leswi mbuyetelaka? Xana na hina hi ta sungula ku yimbelela marito wolawo lama dzunisaka rimbewu ehandle ka vukati, ku tirhisiwa ka swidzidzirisi leswaku munhu a titsakisa kumbe swiendlo swin’wana swo biha? Kumbexana, hambiloko hi swi tiva leswaku a hi fanelanga hi byi tekelela vutomi bya vanhu lava endlaka swilo swo tano, xana hi tifanisa na vona hi ku tekelela ndlela leyi va ambalaka ha yona, switayele swa vona swa misisi kumbe ndlela leyi va vulavulaka ha yona? Kunene Sathana u tirhisa tindlela leti tumbeleke swinene leswaku a endla vanhu va hanya hi ku pfumelelana ni tindlela takwe to biha! (2 Vakorinto 4:3, 4) Leswaku hi nga phasiwi hi swirimbana swakwe leswi a swi rhiyeke, hi fanele hi papalata swilo swa misava leyi. Hi fanele hi tsundzuka leswaku i vamani “vafumi va misava va munyama lowu” naswona hi lwa swinene ni nkucetelo wa vona.—1 Petro 5:8.
Hlomelani Ku Va Vahluri
13. Xana hinkwerhu ka hina, hambileswi hi nga hetisekangiki, hi nga yi hlula njhani misava leyi Sathana a yi fumaka?
13 Loko a nga si fa, Yesu u byele vaapostola vakwe a ku: “Tiyani timbilu! Misava ndzi yi hlurile.” (Yohane 16:33) Na vona a va ta swi kota ku hlula. Endzhaku ka malembe ya 60, muapostola Yohane u tsarile a ku: “I mani loyi a hlulaka misava handle ka loyi a nga ni ripfumelo ra leswaku Yesu i N’wana wa Xikwembu?” (1 Yohane 5:5) Ripfumelo ro tano ri vonaka hiloko hi yingisa swileriso swa Yesu naswona hi titshega hi Rito ra Xikwembu, ku fana na Yesu. I yini xin’wana lexi lavekaka? Hi fanele hi tshama evandlheni leri a nga Nhloko ya rona. Loko hi dyoha, hi fanele hi hundzuka hi mbilu hinkwayo, kutani hi kombela leswaku Xikwembu xi hi rivalela exisekelweni xa gandzelo ra Yesu. Hi ndlela leyi, hinkwerhu hi nga hlula, hambileswi hi nga hetisekangiki naswona hi endlaka swihoxo.—Pisalema 130:3, 4.
14. Hlaya Vaefesa 6:13-17, kutani u tirhisa swivutiso ni matsalwa lama kumekaka eka ndzima leyi tanihi xisekelo xo bula hi mimbuyelo ya mahavelo hinkwawo ya moya.
14 Leswaku hi humelela, hi fanele hi ‘ambala mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu,’ hi nga siyi ni rin’we. Hi kombela u pfula Bibele ya wena eka Vaefesa 6:13-17, kutani u hlaya nhlamuselo ya mahavelo wolawo. Kutani, hi ku hlamula swivutiso leswi nga laha hansi, xiya ndlela leyi u nga vuyeriwaka ha yona eka xisirhelelo ha xin’we xa mahavelo lawa.
“Mi tikhame masenge hi ntiyiso”
Hambiloko hi wu tiva ntiyiso, xana dyondzo ya nkarhi hinkwawo, ku anakanyisisa hi ntiyiso wa Bibele ni ku va kona eminhlanganweni swi hi sirhelela njhani? (1 Vakorinto 10:12, 13; 2 Vakorinto 13:5; Vafilipiya 4:8, 9)
“Mi vehela xisirhelelo xa xifuva xa ku lulama”
Xana mimpimanyeto leyi ya ku lulama i ya mani? (Nhlavutelo 15:3)
Kombisa ndlela leyi munhu a nga nghenaka ekhombyeni ha yona hi tlhelo ra moya, loko a tsandzeka ku landzela tindlela to lulama ta Yehovha. (Deteronoma 7:3, 4; 1 Samuwele 15:22, 23)
“Milenge ya n’wina yi veheriwe swihlomo swa mahungu lamanene ya ku rhula”
Xana hi sirheleleka njhani loko hi tirhisa milenge ya hina ku ya vulavula ni vanhu hi malunghiselelo ya Xikwembu ya ku rhula? (Pisalema 73:2, 3; Varhoma 10:15; 1 Timotiya 5:13)
“Xitlhangu lexikulu xa ripfumelo”
Loko hi ri ni ripfumelo leri dzimeke timitsu, xana hi ta angula njhani loko hi langutane ni xiyimo lexi kunguhateriweke ku endla leswaku hi sungula ku kanakana kumbe ku chava? (2 Tihosi 6:15-17; 2 Timotiya 1:12)
“Xihuku xa ku ponisa”
Xana ntshembo wa ku ponisiwa wu n’wi pfuna njhani munhu leswaku a nga phasiwi hi xirimbana xa ku karhateka ku tlula mpimo hi swilo leswi vonakaka? (1 Timotiya 6:7-10, 19)
“Banga ra moya”
Xana hi fanele hi tshemba mani loko hi ri karhi hi lwa ni minhlaselo leyi hlaselaka ripfumelo ra hina kumbe ra van’wana? (Pisalema 119:98; Swivuriso 3:5, 6; Matewu 4:3, 4)
I yini xin’wana lexi nga hi pfunaka leswaku hi hlula enyimpini ya moya? Xana hi fanele hi xi tirhisa kangani? Hi xi tirhisela vamani? (Vaefesa 6:18, 19)
15. Xana hi ta swi kombisa njhani leswaku ha tserhama enyimpini ya moya?
15 Leswi hi nga masocha ya Kreste, hi xiphemu xa vuthu lerikulu leri lwaka nyimpi ya moya. Loko hi tshama hi xalamukile naswona hi tirhisa mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu, a hi nge fi enyimpini leyi. Ematshan’weni ya sweswo, hi ta tiyisa malandza-kulorhi ya Xikwembu. Hi ta tserhama, hi hangalasa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu lowu nga emavokweni ya Mesiya, ku nga hulumendhe ya le tilweni leyi Sathana a lwaka na yona hi matimba swinene.
Mpfuxeto
• Ha yini vagandzeri va Yehovha va hlayisa vukala-tlhelo hi ku helela etinyimpini ta misava?
• Hi wahi marhengu man’wana lawa Sathana a ma tirhisaka ku hahlula vumoya bya Vakreste?
• Xana mahavelo ya moya lama humaka eka Xikwembu ma hi sirhelela njhani enyimpini leyi ya moya?
[Swifaniso leswi nga eka tluka 76]
Matiko ma hlengeleteriwa eArmagedoni