Ndzima Ya Vukhume-tsevu

“Rhandzanani Hi Rirhandzu Ro Enta”

1. I yini leswi hakanyingi swi tsakisaka vaendzi lava taka ro sungula eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha?

LOKO vanhu va ta ro sungula eminhlanganweni ya Timbhoni ta Yehovha, hakanyingi va tsakisiwa hi rirhandzu leri va kombisiwaka rona. Va ri vona eka ndlela leyi va amukeriwaka ha yona ni xinghana lexi nga kona. Vaendzi lava taka emintsombanweni ya hina na vona va ri vona rirhandzu leri. Muviki un’wana wa mahungu u tsale leswi malunghana ni ntsombano: ‘Ku hava loyi a pyopyiweke hi swidzidzirisi kumbe xihoko. Ku hava loyi a bokoxelaka kumbe la baka nkalanga. A va dlidlimbetani. Ku hava loyi a hlambanyaka kumbe ku rhukana. Ku hava mafenya lama thyakeke kumbe nhlambha. Ku hava loyi a dzahaka. Ku hava la yivaka. Ku hava la cukumeteke swikotela ebyanyini. A a swi hlamarisa hakunene.’ Hinkwaswo leswi i xikombiso xa rirhandzu, leri ‘nga tikhomiki hi ndlela leyi nga tengangiki, leri nga laviki leswi vuyerisaka rona ntsena.’—1 Vakorinto 13:4-8.

2. (a) Hi ku famba ka nkarhi, i yini lexi hi faneleke hi xi endla leswaku hi kombisa rirhandzu ra hina? (b) Leswaku hi tekelela Kreste, xana hi fanele hi hlakulela rirhandzu ra muxaka muni?

² Rirhandzu ra vumakwerhu i mfungho lowu hlawulaka Vakreste va xiviri. (Yohane 13:35) Loko hi ri karhi hi kula hi tlhelo ra moya, hi dyondza ku phofula rirhandzu ra hina hi ndlela leyi engetelekeke. Muapostola Pawulo u khongelele leswaku rirhandzu ra Vakreste-kulobye ri ya ri “andza ngopfu.” (Vafilipiya 1:9) Muapostola Yohane u kombise leswaku rirhandzu ra hina ri fanele ri va ro tiyimisela ku endlela van’wana leswinene. U tsarile: “Xisweswo rirhandzu se ha ri tiva, hikuva [N’wana wa Xikwembu] u nyikete moya-xiviri wakwe a wu nyiketela hina; kutani hina hi boheka ku nyiketa mimoya-xiviri ya hina hi yi nyiketela vamakwerhu.” (1 Yohane 3:16; Yohane 15:12, 13) Xana hi nga nyikela hakunene hi vutomi bya hina hikwalaho ka vamakwerhu? Hambiloko swiyimo swo tala swi nga lavi sweswo, xana hi ringeta ku fikela kwihi ku pfuna van’wana sweswi, niloko swiyimo swi nga hi pfumeleli?

3. (a) Hi yihi ndlela leyi ha yona hi nga kombisaka rirhandzu ra hina hilaha ku engetelekeke? (b) Ha yini swi ri swa nkoka ku rhandzana swinene sweswi?

³ Loko hi ri karhi hi endlela vamakwerhu leswinene hi fanele hi tlhela hi va kombisa rirhandzu ra xiviri. Rito ra Xikwembu ra hi khutaza: “Mi va ni xinakulobye lexikulu erirhandzwini ra vumakwerhu.” (Varhoma 12:10) Hinkwerhu hi titwa hi ndlela yoleyo hi vanhu vo karhi. Kambe, xana hi nga dyondza ku titwa hi ndlela yoleyo ni le ka van’wana? Tanihi leswi makumu ya mafambiselo lawa ya swilo ma tshinelaka, i swa nkoka leswaku hi titshineta swinene eka Vakreste-kulorhi. Bibele yi ri: “Makumu ya swilo hinkwaswo ma tshinele. . . . Ku tlula hinkwaswo, rhandzanani hi rirhandzu ro enta, hikuva rirhandzu ri funengeta swidyoho swo tala.”—1 Petro 4:7, 8.

Loko Ku Va Ni Swiphiqo

4. (a) Ha yini ku nga tshukaka ku va ni swiphiqo evandlheni? (b) Hambileswi nkarhi wun’wana hi nga voyamelangiki eku endleni tano, hi byihi vuyelo lebyinene lebyi nga vaka kona loko hi tirhisa ndzayo ya Bibele?

⁴ Ina, leswi hi nga hetisekangiki, ku ta va ni minkarhi leyi hi nga ta endla swilo leswi khunguvanyisaka van’wana. Vamakwerhu na vona va nga ha hi dyohela hi tindlela to hambana-hambana. (1 Yohane 1:8) Loko u tikuma u ri eka xiyimo xo tano, xana u fanele u endla yini? Matsalwa ma hi nyika nkongomiso. Kambe leswi ma swi vulaka, swi nga ha endleka swi nga pfumelelani ni leswi hina vanhu lava nga hetisekangiki hi titwisaka xiswona. (Varhoma 7:21-23) Nilokoswiritano, loko hi tirhisa ndzayo leyi Bibele yi hi nyikaka yona hi ta va hi kombisa leswaku hi navela ku tsakisa Yehovha. Ku endla tano swi ta tlhela swi fuwisa rirhandzu leri hi nga na rona eka van’wana.

5. Loko un’wana a hi twisa ku vava, ha yini hi nga fanelanga hi rihisela?

⁵ Loko vanhu va khunguvanyisiwile, minkarhi yin’wana va lava tindlela leti va nga tirihiselaka ha tona eka loyi a va khunguvanyiseke. Kambe sweswo swo nyanyisa timhaka. Kambe loko ku rihisela ku laveka, sweswo hi fanele hi swi tshikela Xikwembu. (Swivuriso 24:29; Varhoma 12:17-21) Van’wana va nga ha tshika ku vulavurisana ni loyi a va khunguvanyiseke. Kambe a hi fanelanga hi endla sweswo eka vagandzeri-kulorhi, hikuva ku amukeriwa ka vugandzeri bya hina ku titshege hi ku rhandza vamakwerhu. (1 Yohane 4:20) Hikwalaho Pawulo u tsarile: “Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wana. Tanihi leswi Yehovha a mi rivaleleke hi ku ntshunxeka, na n’wina endlani sweswo.” (Vakolosa 3:13) Xana u nga swi endla sweswo?

6. (a) Hi fanele hi va rivalela kangani vamakwerhu? (b) I yini leswi loko hi swi twisisa swi nga ta hi pfuna leswaku hi rivalela van’wana?

⁶ Ku vuriwa yini loko un’wana a tshamela ku hi dyohela kambe a nga endli swidyoho leswi nga n’wi endlaka leswaku a susiwa evandlheni? Eka swidyoho swoleswo leswitsongo, muapostola Petro u ringanyete leswaku hi rivalela “ka nkombo.” Kambe Yesu u vule leswi: “Ku nga ri ka nkombo kambe ka 77.” U kombise leswaku Xikwembu hi xi kolota leswikulu loko swi pimanisiwa ni leswi munhu wihi ni wihi a nga ha hi kolotaka swona. (Matewu 18:21-35) Siku na siku hi dyohela Xikwembu hi tindlela to tala—minkarhi yin’wana hi dyoha hikwalaho ka swiendlo swa vutianakanyi, nkarhi wun’wana hi leswi hi swi vulaka kumbe leswi hi swi anakanyaka, kumbe hi leswi hi tsandzekaka ku swi endla—kambe hi va hi nga swi xiyi leswaku hi le ku dyoheni. (Varhoma 3:23) Hambiswiritano, Xikwembu xi hambeta xi hi kombisa tintswalo. (Pisalema 103:10-14; 130:3, 4) Xi lava leswaku na hina hi hanyisana ni van’wana hi ndlela leyi fanaka. (Matewu 6:14, 15; Vaefesa 4:1-3) Loko hi endla tano hi ta va hi hanya hi muxaka wa rirhandzu leri nga ‘hlayisiki mhaka yo biha.’—1 Vakorinto 13:4, 5; 1 Petro 3:8, 9.

7. Xana hi nga endla yini loko makwerhu a hi khome hi mbilu?

⁷ Ku nga ha va ni minkarhi leyi hi nga ta lemuka leswaku makwerhu wo karhi u hi khome hi mbilu, hambiloko hina hi nga n’wi khomanga hi mbilu. Hi nga hlawula ‘ku funengeta sweswo hi rirhandzu,’ hilaha 1 Petro 4:8 yi ringanyetaka hakona. Kumbe hi nga teka goza ro vulavurisana na yena hi kondletela vuxaka.—Matewu 5:23, 24.

8. Loko mupfumeri-kulorhi a endla swin’wana leswi hi hlundzukisaka, xana ku nga endliwa yini ha swona?

⁸ Swi nga ha endleka leswaku mupfumeri-kuloni u endla swilo leswi nga hlundzukisiki wena ntsena kambe swi hlundzukisa ni van’wana. Xana a swi nga ta va swinene ku vulavula na yena? Kumbexana. Loko wo vulavula na yena hi ku kongoma u n’wi hlamusela xiphiqo lexi hi musa, sweswo swi nga pfuna. Kambe xo sungula u fanele ku tivutisa: ‘Xana leswi a swi endlaka hakunene a swi fambisani ni Matsalwa? Kumbexana leswi swi vangiwa hi leswi ndhawu leyi ndzi kuleleke eka yona ni ndlela leyi ndzi kurisiweke ha yona yi hambaneke ni ya yena?’ Tivonele leswaku u nga tivekeli milawu ya wena kutani u avanyisa hi ku landza yona. (Yakobo 4:11, 12) Yehovha u amukela vanhu va mixaka hinkwayo, a nga hlawuli munhu naswona u va lehisela mbilu loko va ri karhi va kula hi tlhelo ra moya.

9. (a) I vamani lava tamelaka timhaka ta lava endleke swidyoho leswikulu evandlheni? (b) I timhaka ta muxaka muni leti lavaka leswaku loyi a dyoheriweke a tilunghisela tona, naswona xikongomelo xa yena xi fanele xi va xihi?

⁹ Loko un’wana evandlheni a endla xidyoho lexikulu, xo tanihi ku tikhoma loko biha, u fanele a pfuniwa hi xihatla. Hi vamani? Hi vakulu. (Yakobo 5:14, 15) Hambiswiritano, loko ku dyoheriwe munhu wo karhi, ku nga ha va etimhakeni ta mabindzu kumbe ku tirhisiwe ririmi hi ndlela yo biha, kutani loyi a nga dyoheriwa u fanele a rhanga a vulavula na loyi a n’wi dyoheleke va ri vambirhi. (Matewu 18:15) Loko swi nga lunghi ku fanele ku tekiwa magoza man’wana hilaha swi andlariweke hakona eka Matewu 18:16, 17. Loko makwerhu la dyoheke hi n’wi rhandza naswona hi swi navela ku n’wi ‘pfuna,’ hi ta n’wi pfuna hi ndlela leyi yi nga ta fikelela mbilu ya yena.—Swivuriso 16:23.

10. Loko ku va ni xiphiqo, i yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi langutana na xona kahle?

¹⁰ Loko ku va ni xiphiqo, ku nga khathariseki leswaku i xikulu kumbe i xitsongo, hi ta pfuneka loko hi ringeta ku twisisa ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi xona. A nga xi amukeli xidyoho hambi xi ri xihi, naswona hi nkarhi wa yena lowu faneleke, lava endlaka swidyoho leswikulu va tlhela va nga hundzuki va hlongoriwa enhlengeletanweni ya yena. Hambiswiritano, hi nga rivali leswaku hinkwerhu ha dyoha hi tindlela to karhi naswona ha swi lava leswaku a hi lehisela mbilu ni ku hi kombisa tintswalo. Xisweswo Yehovha u hi vekele ntila wo wu tekelela loko van’wana va hi dyohela. Loko hi ri ni tintswalo hi kombisa rirhandzu leri yena a nga na rona.—Vaefesa 5:1, 2.

Lava Tindlela To ‘Ndlandlamuxa’

11. Ha yini Pawulo a khutaze Vakorinto leswaku va ‘ndlandlamuxa’?

¹¹ Pawulo u hete tin’hweti to tala a ri karhi a aka vandlha ra le Korinto, eGrikiya. A a tirha hi matimba leswaku a pfuna vamakwerhu va kwalaho naswona a a va rhandza. Kambe van’wana a va nga n’wi rhandzi. A va n’wi sandza swinene. U va khutaze leswaku va ‘ndlandlamuka’ eku kombiseni ka vona rirhandzu. (2 Vakorinto 6:11-13; 12:15) Hinkwerhu hi fanele hi kambisisa ndlela leyi hi kombisaka rirhandzu ha yona eka van’wana kutani hi lava tindlela to ri ndlandlamuxa.—1 Yohane 3:14.

12. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi ya hi va rhandza swinene lava nga evandlheni?

¹² Xana va kona van’wana evandlheni lava swi hi tikelaka ku va tolovela? Loko hi ringeta ku honisa swihoxo leswi van’wana va hi endlelaka swona—tanihi leswi hi nga tsakelaka leswaku na vona va honisa swa hina—sweswo swi nga kondletela vuxaka lebyinene exikarhi ka hina. Loko ho languta timfanelo ta vona letinene ntsena, hi ta ya hi va rhandza swinene. Leswi swi ta endla leswaku rirhandzu ra hina eka vona ri kula.—Luka 6:32, 33, 36.

13. Xana hi nga ri ndlandlamuxa njhani rirhandzu eka lava hi nga na vona evandlheni?

¹³ Kahle-kahle a swi koteki ku endlela van’wana swilo hinkwaswo. Hi nga ha tsandzeka ku xeweta un’wana ni un’wana eminhlanganweni. Swi nga ha endleka swi nga koteki ku katsa un’wana ni un’wana loko hi rhamba vanghana eswakudyeni. Kambe, xana hi nga ndlandlamuxa hi ku heta timinete ti nga ri tingani hi ri karhi hi bula ni un’wana evandlheni? Xana minkarhi yin’wana hi nga rhamba un’wana loyi hi nga n’wi tiviki kahle leswaku hi tirha na yena nsimu?

14. Loko hi hlangana ro sungula ni Vakreste vo karhi, xana hi nga va kombisa njhani rirhandzu?

¹⁴ Mintsombano ya Vukreste yi hi nyika nkarhi wo ndlandlamuxa rirhandzu ra hina. Ku nga ha va ku ri ni vanhu va magidi-gidi. A hi nge swi koti ku tihlanganisa na vona hinkwavo, kambe hi nga endla swiendlo leswi kombisaka leswaku hi rhangisa swilaveko swa vona emahlweni. Hi nkarhi wa ku wisa, hi nga kombisa rirhandzu ra hina hi ku vulavula ni lava nga le kusuhi na hina. Siku rin’wana hinkwavo lava hanyaka emisaveni va ta va va ri vamakwavo, lava nga ni vun’we evugandzerini bya Xikwembu xa ntiyiso ni lexi nga Tatana wa hinkwavo. Swi ta tsakisa swinene loko hi tivana hinkwerhu! Rirhandzu ro enta ri ta hi susumetela ku lava ku endla tano. Hikwalaho ka yini u nga sunguli sweswi?

Mpfuxeto

• Loko ku va ni swiphiqo exikarhi ka Vakreste, xana swi fanele swi lulamisiwa njhani, naswona hikwalaho ka yini?

• Loko hi ri karhi hi kula hi tlhelo ra moya, rirhandzu ra hina na rona ri fanele ri kula hi tindlela tihi?

• Ha yini swi koteka ku kombisa rirhandzu ni le ka vanhu lava nga riki vanghana va hina?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 148]

Rirhandzu ra Vukreste ri kombisiwa hi tindlela to tala, ku fana ni le minhlanganweni ya vandlha