I Yini Leswi Thyakisaka Munhu?

Loko Paseka ya 32 C.E yi ri karhi yi tshinela, Yesu u khomekile hi ku dyondzisa eGaleliya. Swi nga endleka leswaku u ya eYerusalema ku ya tlangela Paseka hilaha Nawu wa Xikwembu wu lavaka hakona. Kambe u endla tano hi vuxiyaxiya hikuva Vayuda va lava ku n’wi dlaya. (Yohane 7:1) Endzhaku ka sweswo u tlhelela eGaleliya.

Swi nga endleka Yesu a ri eKapernawume loko Vafarisi ni vatsari va ta eka yena va huma eYerusalema. Hikwalahokayini va davula mananga ma sala ma hlanganile va ta eka yena? Va lava ku kuma swivangelo leswi va nga hehlaka Yesu ha swona swa leswaku u tlula nawu wa swa vukhongeri. Kutani va n’wi vutisa va ku: “Hikwalaho ka yini vadyondzisiwa va wena va tlula ndhavuko wa vakokwana? Hi xikombiso, va dya swakudya va nga hlambanga mavoko.” (Matewu 15:2) Xikwembu a xi si tshama xi byela vanhu va xona leswaku va tlangela mukhuva lowu wo ‘hlamba mavoko ku fika eswikokolweni.’ (Marka 7:3) Hambiswiritano, Vafarisi va swi teka ku ri nandzu lowukulu loko munhu a nga swi endli leswi.

Ematshan’weni yo hlamula xihehlo xa vona hi ku kongoma, Yesu u vulavula hi ndlela leyi va tlulaka Nawu wa Xikwembu hayona hi vomu. U va vutisa a ku: “Hikwalaho ka yini mi tlula nawu wa Xikwembu hikwalaho ka ndhavuko wa n’wina? Hi xikombiso, Xikwembu xi te, ‘Xixima tata wa wena ni mana wa wena,’ naswona, ‘Loyi a rhukanaka tata wakwe kumbe mana wakwe a dlayiwe.’ Kambe n’wina mi ri, ‘Loyi a byelaka tata wakwe kumbe mana wakwe a ku: “Leswi ndzi nga na swona leswi a ndzi fanele ndzi ku pfuna hi swona, se ndzi swi nyikele eka Xikwembu,” a nga fanelanga a xixima tata wakwe nikatsongo.’”—Matewu 15:3-6; Eksoda 20:12; 21:17.

Vafarisi va vula leswaku mali, nhundzu kumbe swilo swin’wana leswi nyikeriweke eka Xikwembu, swi fanele swi tshama etempeleni naswona a swi fanelanga swi tirhiseriwa swilo swin’wana leswi hambaneke. Hikwalaho, nyiko leyi munhu a yi nyikelaka u ya emahlweni a tshama na yona. Hi xikombiso, n’wana wa jaha a nga ha vula leswaku mali kumbe nhundzu yo karhi leyi a yi nyikelaka i “korbani,” leswi vulaka nyiko leyi nyikeriwaka eka Xikwembu kumbe etempeleni onge hiloko nyiko yoleyo se yi ri ya le tempeleni. Mali kumbe nhundzu yoleyo ya ha ta ya emahlweni yi tirhisiwa hi n’wana wa jaha kambe a yi nge swi koti ku pfuna vatswari vakwe lava dyuhaleke kumbe lava pfumalaka. Hikwalaho, u va a balekela vutihlamuleri byakwe byo va hlayisa.—Marka 7:11.

Yesu u hlundzukile hileswi va cincaka Nawu wa Xikwembu ivi a ku: “Mi endle rito ra Xikwembu ri nga pfuni nchumu hikwalaho ka ndhavuko wa n’wina. Vakanganyisi ndzin’wina, Esaya a a profeta hi n’wina loko a ku: ‘Vanhu lava va ndzi xixima hi nomu ntsena, kambe a swi humi embilwini. A swi pfuni nchumu ku va va ndzi gandzela, hikuva leswi va swi dyondzisaka i milawu ya vanhu.’” Vafarisi a va na yona nhlamulo ya leswi Yesu a va solaka hi swona. Kutani u vitana ntshungu leswaku wu tshinela ekusuhi na yena. Hiloko a ku: “Yingisani mi tlhela mi twisisa leswi ndzi swi vulaka: Munhu a nga thyakisiwi hi leswi nghenaka enon’wini wakwe, kambe u thyakisiwa hi leswi humaka enon’wini wakwe.”—Matewu 15:6-11; Esaya 29:13.

Endzhakunyana loko se va ri endlwini, vadyondzisiwa va vutisa Yesu va ku: “Xana wa swi tiva leswaku Vafarisi va khunguvanyekile hikwalaho ka leswi u nga swi vula?” U va hlamula a ku: “Ximilana lexi nga byariwangiki hi Tata wa mina wa le matilweni xi ta simuriwa. Va tshikeni. I vakongomisi lava feke matihlo. Kutani, loko munhu loyi a feke matihlo a kongomisa un’wana loyi a feke matihlo, havambirhi va ta wela emugodini.”—Matewu 15:12-14.

Loko Petro a yimela vadyondzisiwa lavan’wana hi ku va kombelela ku hlamuseriwa hi leswi nga thyakisaka munhu, Yesu wa hlamala. Kutani u hlamula Petro a ku: “Xana a mi swi tivi leswaku lexi nghenaka enon’wini xi hundza hi le marhumbyini kutani xi humela ehandle? Hambiswiritano, leswi humaka enon’wini swi huma embilwini, sweswo hi swona leswi thyakisaka munhu. Hi xikombiso, embilwini ku huma ku anakanya ko homboloka: ku dlaya, vuoswi, ku tikhoma ko biha hi swa masangu, vukhamba, vumbhoni bya mavunwa ni swisandzu. Leswi hi swona swilo leswi thyakisaka munhu; kambe loko munhu a dya a nga hlambanga mavoko a swi n’wi thyakisi.”—Matewu 15:17-20.

Yesu a nga lwisani ni mhaka yo basa kumbe ku kaneta mhaka ya leswaku munhu u fanele a hlamba mavoko loko a lava ku lunghiselela swakudya ni loko a lava ku dya. Kahlekahle, u sola vukanganyisi bya varhangeri va vukhongeri lava ringetaka ku tlula milawu ya Xikwembu ya leswo lulama hi ku namarhela mindhavuko ya vanhu. Entiyisweni, swiendlo swo biha leswi sukaka embilwini hi swona swi thyakisaka munhu.