Jaha Leri A Ri Lahlekile Ri Vuya

Kumbexana Yesu a ha ri evuxeni bya Periya eNambyeni wa Yordani loko a vulavula hi xifaniso xa nyimpfu ni drakma leyi lahlekeke. Swifaniso leswi swi hi dyondzisa leswaku hi fanele hi tsaka loko mudyohi a hundzuka ni ku tlhelela eka Xikwembu. Vafarisi ni vatsari a va sola Yesu hileswi a amukelaka vanhu volavo. Xana swi kona leswi Vafarisi ni vatsari va nga swi dyondzaka eka swifaniso sweswo swimbirhi swa Yesu? Xana va yi twisisa ndlela leyi Tata wa hina wa le tilweni a va tekaka hayona vadyohi lava hundzukaka? Sweswi Yesu u vulavula hi xifaniso lexi khumbaka mbilu leswaku a kandziyisa nkoka wa dyondzo yoleyo.

Xifaniso lexi xi vulavula hi tatana loyi a nga ni majaha mambirhi, leritsongo hi rona ximunhuhatwankulu eka xifaniso lexi. Vafarisi, vatsari ni van’wana lava twaka leswi Yesu a swi vulaka va fanele va dyondza eka leswi vuriwaka hi jaha leri leritsongo. Hambiswiritano, leswi Yesu a swi vulaka hi tatana ni jaha ra yena lerikulu a swi fanelanga swi tekeriwa ehansi hikuva mahanyelo ya vona ma hi dyondzisa swo karhi. Hikwalaho, ehleketa hi vavanuna lava vanharhu loko Yesu a ri karhi a hlamusela xifaniso lexi:

Yesu u sungula hi ku vula a ku: “A ku ri ni wanuna un’wana loyi a a ri ni vana vambirhi va majaha. Hiloko lontsongo eka vona a byela tata wakwe a ku, ‘Tatana, ndzi avele rifuwo ra mina eka leswi u nga na swona.’ Kutani tata wa vona a va avela rifuwo rakwe.” (Luka 15:11, 12) Xiya leswaku jaha leri a ri lavi ndzhaka hileswi tata wa rona a feke. Tata wa rona wa ha hanya. Kambe ri lava ndzhaka ya rona sweswi leswaku ri ta kota ku tilawula ni ku yi tirhisa hi ndlela leyi ri lavaka hayona. Xana hi yihi ndlela ya kona?

Yesu u hlamusela a ku: “Endzhaku ka masikunyana, lowa rikotse a hlengeleta swilo swakwe hinkwaswo a ya etikweni ra le kule, a fika a tlanga hi rifuwo rakwe hi ku hanya vutomi bya vusopfa.” (Luka 15:13) Ematshan’weni yo tshama ekaya leri hlayisekeke leri nga ni tatana loyi a khathalaka ni ku wundla vana vakwe, jaha leri ri ya etikweni rin’wana. Kwalaho ri tirhise rifuwo ra rona hinkwaro leswaku ri enerisa ku navela ka rona ka timhaka ta masangu. Kutani swilo swi sungula ku ri khela matluka hilaha Yesu a yaka emahlweni a hlamusela hakona a ku:

“Loko hinkwaswo leswi a a ri na swona swi herile, ku va ni ndlala leyikulu etikweni rero, kutani a sungula ku dlawa hi ndlala. U kale a ya tirhela un’wana wa vaaki va tiko rero, kutani a n’wi nyika ntirho wo risa tinguluve emasin’wini yakwe. A a navela ni ku dya swakudya leswi a swi dyiwa hi tinguluve, hikuva a ku nga ri na munhu loyi a n’wi nyika swakudya.”—Luka 15:14-16.

Tinguluve a ti tekiwa ti nga basanga hi ku ya hi Nawu wa Xikwembu kambe jaha leri a ri fanele ri tirha ku risa tinguluve. A ri khomiwe hi ndlala swinene lerova ri lava ni ku dya swakudya leswi a swi dyiwa hi tinguluve leti a ri ti risa. Loko ri ri emaxangwini naswona ri heleriwe hi ntshembo, ‘ri sungule ku anakanyisisa kahle.’ I yini leswi ri swi endlaka? Ri tibyela ri ku: “Ku ni vanhu vo tala lava thoriweke hi tatana, va ni swakudya swo tala kambe mina ndza fa hi ndlala! Ndzi ta tlhelela eka tatana, ndzi fika ndzi ku: ‘Tatana, ndzi dyohele Xikwembu etilweni swin’we na wena. A swa ha ndzi faneli ku va n’wana wa wena. Ndzi endle un’wana wa vatirhi va wena.’” Hiloko a tlhelela eka tata wakwe.—Luka 15:17-20.

Xana tata wa rona u ta angula njhani? Xana u ta hlundzukela jaha rakwe ni ku ri tshinya hileswi ri endleke xiboho xa vuphukuphuku xa ku suka ekaya? Xana tata wa rona u ta ri kombisa leswaku a nga ha ri na mhaka na rona, a ri hlundzukela ni ku ka a nga ri amukeli? Loko a ku ri wena a wu ta endla yini? A wu ta endla yini loko a ku ri jaha kumbe ntombhi ya wena?

JAHA LERI LAHLEKEKE RI KUMEKA

Yesu u hlamusela ndlela leyi tatana a titweke hayona ni leswi a swi endleke, hi ku vula a ku: ‘Loko jaha ra ha ri ekulenyana, tata wakwe a ri vona a ri twela vusiwana, a tsutsuma a ri hlanganisa a fika a ri angarha, a ri tswontswa.’ (Luka 15:20) Hambileswi tatana a tweke ndlela yo biha leyi jaha rakwe a ri hanya hayona, wa ri amukela. Xana varhangeri va Vayuda lava tibyelaka leswaku va gandzela Yehovha, va ta yi vona ndlela leyi Tata wa hina wa le tilweni a titwaka hayona hi vadyohi lava hundzukaka? Xana va ta swi xiya leswaku Yesu na yena a ri ku wu kombiseni moya wolowo wa ku amukela?

Tatana loyi swi tikomba a swi twisisa leswaku n’wana wakwe u hundzukile hakunene loko a vona ndlela leyi a tisolaka hayona. Ndlela leyi tatana a amukelaka jaha rakwe hayona yi olovisela jaha leri leswaku ri vula swidyoho swa rona. Yesu u ri: “Hiloko a byela tata wakwe a ku, ‘Tatana, ndzi dyohele Xikwembu etilweni swin’we na wena. A swa ha ndzi faneli ku vuriwa n’wana wa wena.’”—Luka 15:21.

Hiloko tata wa rona a byela malandza yakwe a ku: “Hatlisani mi ta ni nguvu leyinene ku tlula hinkwato, mi n’wi ambexa yona, mi n’wi hoxa ni xingwavila evokweni ni maphaxani emilengeni. Tisani ni xinkuzana xo nona, mi xi tlhava, hi dya hi tiphina, hikuva n’wana loyi wa mina a a file kambe se wa hanya; a a lahlekile kutani u kumekile.” Hiloko va sungula “ku tiphina.”—Luka 15:22-24.

Hi nkarhi wolowo, n’wana wakwe lonkulu u le masin’wini. Yesu u vula leswi hi yena: “Loko a vuya a fika ekusuhi ni yindlu, a twa vuyimbeleri ni ku cina. Hiloko a vitana un’wana wa malandza, a n’wi vutisa leswaku ku humelela yini. Nandza a hlamula a ku, ‘Makwenu u vuyile, kutani tata wa wena u tlhave xinkuzana xo nona, hikuva u vuye a hanye kahle.’ Hiloko a hlundzuka a ala ni ku nghena endlwini. Kutani tata wakwe a huma, a fika a n’wi khongotela. Hiloko a hlamula tata wakwe a ku, ‘Ndzi ni malembe yo tala ndzi ri karhi ndzi ku tirhela, naswona ndza ku yingisa mikarhi hinkwayo, kambe a wu si tshama u ndzi nyika ximbutana leswaku ndzi tiphina ni vanghana va mina. Kambe loko ku fika n’wana loyi wa wena, loyi a dyeke rifuwo ra wena ni tinghwavava, u n’wi tlhavele xinkuzana xo nona.’”—Luka 15:25-30.

Ku fana ni jaha lerikulu, i vamani lava va soleke ndlela leyi Yesu a kombiseke musa ni ku amukela vanhu hinkwavo hayona? I vatsari ni Vafarisi. Ku sola ka vona Yesu hikwalaho ka leswi a amukelaka vadyohi, ku endla leswaku ku vulavuriwa hi xifaniso lexi. I ntiyiso leswaku un’wana ni un’wana loyi a solaka Xikwembu hileswi xi kombiseke tintswalo, u fanele a yi tekela enhlokweni dyondzo leyi.

Yesu u gimeta xifaniso xakwe hi ku vulavula hi tatana loyi a hlamulaka n’wana wakwe lonkulu a ku: “N’wananga, a wu si tshama u famba u ndzi siya, naswona swilo hinkwaswo leswi nga swa mina i swa wena. Swi fanerile ku va hi tiphina hi tsaka, hikuva makwenu a a file kambe se wa hanya; a a lahlekile kutani u kumekile.”—Luka 15:31, 32.

Yesu a nga swi boxi leswi jaha lerikulu ri hetelelaka ri swi endla. Kambe loko Yesu a file a tlhela a pfuxiwa, “ntshungu lowukulu wa vaprista wu sungula ku va vapfumeri.” (Mitirho 6:7) Swi nga endleka leswaku eka ntshungu lowu, a ku katseka ni vanhu lava tweke Yesu loko a ri karhi a vulavula hi xifaniso lexi xa nkoka xa jaha leri a ri lahlekile. Ina, va swi kotile ku anakanyisisa, va hundzuka ivi va tlhelela eka Xikwembu.

Ku sukela kwalaho ku ya emahlweni, vadyondzisiwa va Yesu va fanele va teka tidyondzo leti ku vulavuriweke ha tona eka xifaniso lexi ti ri ta nkoka. Dyondzo yo sungula hileswaku i vutlhari ku tshama exikarhi ka vanhu va Xikwembu, ehansi ka nkhathalelo wa tata wa hina loyi a hi rhandzaka ni ku hi wundla ematshan’weni yo hambuka hikwalaho ko hlongorisa ku navela ka hina “etikweni ra le kule.”

Dyondzo ya vumbirhi hileswaku loko hi hambuka endleleni ya Xikwembu, hi fanele hi titsongahata hi tlhelela eka Tata wa hina leswaku a ta tlhela a hi amukela.

Nakambe hi nga dyondza ku hambana loku nga kona exikarhi ka xikombiso xa tatana loyi a nga ni moya wo amukela a tlhela a rivalela ni le ka xikombiso xa jaha lerikulu leri a ri ri ni xikhomela ri tlhela ri nga rivaleli. Swi le rivaleni leswaku malandza ya Xikwembu ma lava ku va lama rivalelaka ni lama amukelaka loko munhu loyi a a hambukile kambe a tlhela a hundzuka, a tlhelela ‘endlwini ya Tatana.’ A hi tsakeni hileswi makwerhu loyi ‘a a file se a hanyaka’ ni leswi loyi ‘a a lahlekile a kumekeke.’