Swivutiso Swa Vahlayi

◼ Xana swa fanela leswaku Mukriste a pfumelela ntsumbu wa xaka wu kamberiwa?

Bibele a yi ku hlamuseli hi ku kongoma ku kamberiwa ka ntsumbu, kambe ku ni mianakanyo ya Bibele leyi pfunaka leyi Mukriste a nga yi xiyaka. Kutani makumu ya munhu hi xiyexe ma nga endliwa eku twisisekeni ka matsalwa yo tano ni swivumbeko swa xiyimo lexi nyikeriweke.

Ku kamberiwa ka ntsumbu i nkambisiso (nhlahluvisiso) wa vuhandzuri bya ntsumbu leswaku ku voniwa xivangelo xa ku fa. Nakambe wu nga lunghiselela rungula ehenhleni ka mimbuyelo kumbe tirhelo ra vuvabyi. Langutelo ra vukhongeri byin’wana ehenhleni ka minkambisiso ya mintsumbu a ri khumbiwe hi tidyondzo leti nga riki ta matsalwa. Hi xikombiso, encyclopedia ya Khatoliki yi ri: “Ntsumbu wa loyi a feke wu fanele ku khomiwa hi ku xiximiwa tanihi khale ka vutshamo bya moya wa yena . . . Wu tshembisiwa ku pfuka ni moya wa wona, enkarhini wa ku pfuxiwa loku tolovelekeke ka vafi, va ya evuton’wini lebyi nga heriki . . . Ku nga ha va ni mukhandlu exikarhi ka ku fa ka swa mirhi ni ku famba ka moya.” Hambi swi ri tano, Bibele yi kombisa leswaku loko munhu (moya lowu hanyaka) a fa, u va moya lowu feke. (Genesa 2:7; 7:21-23; Levitika 21:1, 11) Ku vuriwa yini hi miri wa yena? Mayelana ni “v̌ana v̌a v̌anhu” ni “ŝihari,” ha hlaya: “Hikwaŝo ŝi huma nṭhurini, kutani hikwaŝo ŝi ta thelela nṭhurini.” (Eklesiasta 3:18-20) Eku pfuxiweni ka vafi, Xikwembu a xi nga pfuxi miri lowu hundzukeke ntshuri wa xiviri khale, kambe xi ta lunghiselela miri hi laha xi rhandzaka ha kona.—1 Vakorinto 15:38, 47, 48.

Mhaka yin’wana ya langutelo ra Bibele ya vafi yi nga xiyiwa mayelana ni ku kamberiwa ka ntsumbu. Xikwembu xi lerise Israyele xi ku: “Mi nga ṭhuki mi titlhav̌ela mmiri hikwalaho ka mufi, mi nga tiṭali ŝifaniso e mmirini ya ṅwina: hi mina Yehova.” (Levitika 19:28; Deuteronoma 14:1, 2; Yeremia 47:5; Mikea 5:1) Ina, vanhu va Xikwembu a va nga fanelanga ku tekelela matiko lawa a ya va rhendzerile eku khwanyaniseni ka nyama ya vona tanihi xikombiso xa ku vaviseka ehenhleni ka mufi kumbe hikwalaho ka swivangelo swin’wana swa vukhongeri byo hemba. Nawu lowu nakambe wu fanele wu khutaze Vaisrayele ku kombisa xichavo eka mmiri ya vona tanihi swivumbiwa swa Xikwembu.—Psalma 100:3; 139:14; Yobo 10:8.

Hi ku fanana Vakriste va fanele va va ni xichavo lexi faneleke hi vutomi ni mmiri ya vona, leswi va swi nyiketeleke eka Xikwembu. (Varhoma 12:1) Van’wana va hete hi leswaku langutelo leri ra xichavo xa miri ri fanele ku vumba ku anakanya ka vona ehenhleni ka ku kamberiwa ka mintsumbu. Va ehlekete leswaku handle ka loko ku ri na swivangelo swin’wana leswi sindzisaka, a va ta tsakela leswaku ntsumbu wa xaka leri rhandzekaka wu nga yisiwi eka vuhandzuri byo kambela xivangelo xa ku fa. Va nga ha va va swi tiva leswaku etindhawini tin’wana ngati leyi tekiweke eka mintsumbu yi tirhisiwile eka mimpompelo kumbe swikongomelo swin’wana, leswi va nga laviki ku hlanganyela eka swona.a

Kutani, hikwalaho ka yini Vakriste van’wana va pfumelele ku kamberiwa ka mintsumbu? Va xiya leswaku Bibele a yi hlamuseli hi ku kongoma ehenhleni ka ndlela leyi ya vutshunguri. Nakambe va nga ha va va xiye leswaku Vaisrayele aEgipta va pfumelele tin’anga ta Egipta ti hlayisa mintsumbu ya Yakobo na Yosefa leswaku yi nga boli, leswi swi nga ha katsaka magoza ya vuhandzuri leswaku ku susiwa swirho swa le ndzeni. (Genesa 50:2, 3, 26) Etimhakeni tin’wana namuntlha, nawu wa tiko wu lava leswaku nkambisiso wa ntsumbu wu endliwa. Hi xikombiso, loko jaha leri hanyeke kahle ri fa ku nga ri na xivangelo lexi twalaka, nkambisiso wa ntsumbu wu nga ha va lowu nga enawini. Entiyisweni, loko nawu wu lava nkambisiso wa ntsumbu, Vakriste va tsundzuka xitsundzuxo xo “tiveka ehansi ka tihosi.”—Varhoma 13:1, 7; Matewu 22:21.

Hambi ku ri emhakeni ya munhu loyi a a ri ehansi ka ku khathaleriwa hi dokodela, kutani xisweswo xivangelo lexi fanaka xa ku fa xa tiveka. Vana lava ponaka va nga ha lava ku tiva xivangelo lexi nga xona leswaku va engetela rungula ehenhleni ka matimu ya vutshunguri bya ndyangu wa ka vona. Rungula ro tano ri nga khumba mahanyelo ya vona vini ya nkarhi lowu taka kumbe vutshunguri. Nakambe, ku na swivangelo swin’wana, swa mhaka leyi ha yona van’wana va pfumeleke ku kamberiwa ka ntsumbu. Xiviko xa ku kamberiwa ka ntsumbu lexi tsariweke hi tidyondzo ta mirhi xi nga ha pfuna ndyangu leswaku wu fanelekela mimpfuno ya vaponi, tanihi ku nyika vumbhoni bya vuvabyi bya mahahu lebyi fambisanaka ni ku ceriwa ka malahla. Van’wana va ehlekete leswaku ku kamberiwa swi nga engetela ku rhula ka miehleketo ya vona hi ku va pfuna ku twisisa lexi vangeleke rifu ra murhandziwa wa vona kumbe lexi nga ri vangelangiki. Vanhu lava nga ehandle ka ndyangu na vona va nga ha katseka. Maxaka ma nga ehleketa hi ku tiyiseka leswaku ku pfumelela ku kamberiwa ka ntsumbu ku nga ha pfuna dokodela leswaku a twisisa xivangelo xa vuvabyi, naswona xisweswo a nga ha hloma ku antswa leswaku a tshungula van’wana.

Entiyisweni, swa fanela eka Vakriste ku kombisa xichavo hi mmiri ya vona, kambe ku na timhaka tin’wana leti va nga ti xiyaka loko va kunguhata ku pfumelela ku kamberiwa ka ntsumbu eka xiyimo xo karhi.

[Nhlamuselo ya le hansi]