‘Xinwelo Xa Mina A Xi Tele’

Hi ku vula ka Tarissa P. Gott

“HA YINI leswi swi fanele ku humelela?” Mina ni nuna wa mina hi vutise xivutiso lexi loko hi ri karhi hi tshama endzeni ka xigolonyani lexi kokiwaka hi tihanci hi tamele xibokisana lexintsongo emavokweni ya hina. N’wana wa mina wa mufana a a xanisekile hi ku vaviseka ivi a fa hi mavhiki ma nga ri mangani. Le ndzhaku hi 1914, a ku nga tiviwi swo tala malunghana ni leswi nga endliwaka hi vuvabyi byebyo. A ku ri nchumu wo chavisa ngopfu ku rhandza n’wana hi tin’hweti ta tsevu, ku n’wi vona a ku n’wayitelela, kutani endzhaku rifu ri ku wutlela yena emavokweni ya wena. Mbilu ya mina a yi tsanile.

Manana u hi endzerile enkarhini lowu wa gome ivi a sungula ku hi chavelela hi rungula ra Bibele ra ku pfuxiwa ka vafi. Ri vule swo tala eka hina. Mayana ku ntshunxeka eka nuna wa mina Walter na mina ku tiva leswaku a swi ta koteka ku tlhela hi vona Stanley lontsongo.

Koloko a ku nga ri ku hlangana ka mina ko sungula ni ntiyiso wa Bibele. Nkarhi wun’wana emahlweninyana, kokwa wa mina wa xinuna a a kume tivholumo tinharhu to sungula ta Studies in the Scriptures, hi Charles Taze Russell. Leswi kokwa wa mina wa xinuna a a swi hlaye eka tona, kun’we ni dyondzo yakwe ya Bibele, swi n’wi susumetele ku huma a ya chumayela. Leswi swi hlundzukise vafundhisi va kwalaho, lava n’wi humeseke etikerekeni eProvidence, eXihlaleni xa Rhode. Manana a nga ha yanga ekerekeni endzhaku ka kwalaho. Yena na kokwana wa xinuna manuku va ve kona eminhlanganweni ya Swichudeni swa Bibele, kambe mina a ndzi endlanga swo tala hi ntiyiso enkarhini wolowo.

Loko ndzi ri na malembe ya 16, ndzi tekane ni jaha, Walter Skillings, ivi hi tshama eProvidence. Hinkwerhu ka hina a hi tikarhatela ku hlanganyela ni vanhu lava rhandzaka Rito ra Xikwembu. Hambi leswi hi 1914 hi veke ni nhwanyana wa malembe ya 6 hi vukhale, Lillian, leswi manana a hi byeleke swona hi ta ntiyiso a swi hi godzombelanga ku kondza loko n’wana wa hina wa mufana a file. Lembe leri tlhandlamaka, 1915, mina na nuna wa mina hi khuvuriwile hi Swichudeni swa Bibele. Nkhuvulo wa hina wu endleke hi nkarhi wa ximumu ekusuhi ni lwandle ra kwalaho. Ndzi ambale nkhancu wo leha, wa ntima lowu nga ni nhamu yo leha ni mavoko yo leha, lowu hambanaka ni mpahla yo hlamba hi yona leyi ambariwaka sweswi. Kavula, lowu a wu nga ri wona mpimanyeto wa mpahla ya le ribuweni ra lwandle wa masiku wolawo kambe ngopfu-ngopfu a wu endleriwe nkhuvulo.

Endzhaku ka ku khuvuriwa ka hina, vutomi bya hina byi cinciwile. Walter u tirhe eka Lynn Gas ni Feme ya Gezi, naswona emasikwini yo titimela ya xixika, minkarhi yin’wana a a rhumeriwa etikerekeni to hambana-hambana ku ya n’okisa mafambiselo ya tona ya mati lama tiyeke. A a tala ku tirhisa nkarhi lowu ku tsala tindzimana ta Matsalwa ebodweni ya Kereke, matsalwa lama kombaka leswi Bibele yi swi vulaka hi ku nga fi ka moya, Vunharhu-un’we, tihele ni swin’wana.—Ezekiel 18:4; Yohane 14:28; Eklesiasta 9:5, 10.

‘A Hi Fanele Ku Ya Kwihi?’

Hi 1916 Makwerhu Russell, muungameri wo sungula wa Watch Tower Bible and Tract Society, u file, naswona swi vonake onge xin’wana ni xin’wana xi hlanhlekile. Kutani vo tala lava vonakeke va tiyile, va tinyiketele eka Hosi, va sungule ku xandzuka. Swi ve erivaleni leswaku van’wana a va landzela munhu ematshan’wini ya Yehova na Kriste Yesu.

Vakulu vambirhi lava a va langutele bandlha ra ka hina va fambe ni ntlawa wo kaneta ivi xisweswo va va swirho swa ntlawa wa ‘nandza lowo homboloka.’ (Matewu 24:48) Hinkwaswo leswi a swi vonakanga swi ri swinene, kambe a swi humelela naswona swi hi khomise gome. Kambe ndzi tibyerile ndzi ku: ‘Xana nhlengeletano leyi a hi yona leyi Yehova a yi tirhiseke ku hi ntshunxa eswibohweni swa vukhongeri byo hemba? Xana a hi byi nantswanga vunene byakwe? Loko ku ri leswaku a hi fanele ku famba sweswi, a hi fanele ku ya kwihi? Xana a hi nga ta tsendzeleka hi landzela munhu?’ A hi xi vonanga xivangelo lexi a hi fanele ku famba ni vagwinehi ha xona, kutani hi sele.—Yohane 6:68; Vaheveru 6:4-6.

Nhlomulo Wu Hlasela Nakambe

Nuna wa mina u khomiwe hi chachalaza ya le Spain, naswona hi ti-9 ta January, 1919, u file loko na mina ndzi ri emubedweni hikwalaho ka vuvabyi. Ndzi xalamukile evuvabyini bya mina, kambe a ndzi navela Walter swinene ngopfu.

Loko Walter a nga ha ri kona, ndzi boheke ku ya eku tirheni, kutani ndzi xavise muti wa mina ivi ndzi rhurha ni makwerhu wa xisati wa moya. Ndzi veke vhanichara ya mina evuhlayiselweni ekaya ra makwerhu un’wana wa xisati eSaugus, Massachusetts. N’wana wakwe wa mufana, Fred A. Gott, endzhakunyana u ve nuna wa mina wa vumbirhi. Hi tekane hi 1921, naswona eka malembe manharhu lama tlhandlamaka hi ve vatswari va Fred na Shirley.

Mphikamakaneta Yo Losa Mujeko

Endzhakunyana, loko Fred na Shirley va ri exikolweni xa tiko, mphikamakaneta yo losa mujeko yi tlhekekile. Mphikamakaneta leyi a yi tiseketele hi tidyondzo ta Bibele ehenhleni ka ku ‘chava swikwembu swa hava.’ (1 Vakorinto 10:14) Makwerhu lontshwa ebandlheni ra Lynn u ale ku losa ni ku nkhisamela mujeko. Ku nga si hela n’hweti vana va nkombo ebandlheni va hlongoriwile exikolweni, exikarhi ka vona a ku ri na Fred na Shirley.

Swa ndzi boha ku pfumela leswaku hi ndlela yo karhi swi ve xihlamariso eka hina loko vana va hina va teke xiyimo exikolweni hi laha va endleke ha kona. Kavula, a hi va dyondzise ku xixima tiko ni mujeko, naswona a hi va dyondzise ni milawu ya Xikwembu ehenhleni ka ku nkhisamela swifaniso ni swikwembu swa hava. Tanihi vatswari, a hi nga swi lavi leswaku vana va hina va hlongoriwa exikolweni. Kambe leswi se mphikamakaneta yi humelerisiweke, swi vonake swi fanela leswaku va yimela Mfumo wa Xikwembu ntsena. Kutani loko hi pima swilo, hi tlangele leswaku vana va hina a va endla nchumu lowunene ni leswaku loko hi tshemba Yehova hinkwaswo a swi ta tisa vumbhoni evitweni ra yena.

Xikolo Xa Mfumo Xi Hleriwa

Manuku xivutiso a xi ku, Vana va ta yi kumisa ku yini dyondzo ya vona? Hi nkarhinyana hi ringete ku va dyondzisa ekaya hi tibuku tihi na tihi ta xikolo leti a hi kota ku ti twisisa. Kambe mina na nuna wa mina hi ve ni nkarhi wo nonon’hwa lembe rero ro sungula loko hi ri karhi hi ringeta ku dyondzisa vana va hina vambirhi. Nuna wa mina a a tirha nkarhi hinkwawo, naswona mina a ndzi hlantswa mpahla ni ku ayina leswaku ku nga vi na cheke yo hakela ya vhiki na vhiki. Tlhandla-kambirhi, a ndzi ri na jaha rin’wana ra ntlhanu wa malembe hi vukhale, ro ri hlayisa, ku nga Robert.

Enkarhini wolowo, hi ximun’wana xa 1936, Cora Foster, makwerhu wa xisati ebandlheni ni mudyondzisi eswikolweni swa tiko swa Lynn hi 40 wa malembe, u hlongoriwile entirhweni wa yena hikwalaho ka ku ka a nga losi mujeko ni ku ka a nga teki ku hlambanya ka mathicara loku a ku ri kona enkarhini wolowo. Hikwalaho ku lunghiseleriwile leswaku Cora a a ta dyondzisa vana lava hlongoriweke exikolweni ni leswaku kaya ra hina a ri ta tirhisiwa tanihi Xikolo xa Mfumo. Cora u endle leswaku piyano yakwe yi rhumeriwa ekaya ra hina kun’we ni tibuku tin’wana ta xikolo leswaku vana va ta ti tirhisa, naswona vafana van’wana lavakulu va endle madesika hi mabokisi ya malamula ni pulayiwudi. Hi sungule xikolo lembe leri landzelaka hi ri ni vana va khume lava a va ri kona.

N’wana wa mina lontsongo wa mufana, Robert, u sungule dyondzo yakwe hi ku va kona eka ntangha A eXikolweni xa Mfumo. “Loko hi nga si sungula ntirho wa hina wa nkarhi na nkarhi wa klasi,” ku tsundzuka Robert, “Xikolo xa Mfumo a xi pfuriwa hi risimu ra Mfumo siku na siku, naswona endzhaku hafu ya awara a hi dyondza dyondzo ya Xihondzo xo Rindza ya vhiki leri tlhandlamaka.” Emasikwini wolawo Sosayiti a yi nga kandziyisi swivutiso swa tindzimana swa xihloko lexi dyondziwaka, kutani ku ve vutihlamuleri bya vana ku ta ni swivutiso swa tindzimana leswi nga ta tirhisiwa enhlanganweni wa bandlha.

Cora a a ri mudyondzisi la tinyikeleke. “Loko ndzi ve ni nkinkosi (whooping cough),” ku tsundzuka Robert, kutani xikolo xi pfariwile ku kondza loko vuvabyi byo tlulela byi hungutekile, “Makwerhu wa xisati Foster u endzele kaya ra xichudeni xin’wana ni xin’wana ivi a nyikela ntirho wa le kaya.” Ku nga khathariseki ku tinyikela kakwe, u fanele a ve ni ku karhateka minkarhi yin’wana, hikuva a a fanele ku dyondzisa swichudeni eka tintangha hinkwato ta 12 ekamareni rin’we. Eku heleni ka nkarhi wa malembe ya ntlhanu lowu hi veke ni Xikolo xa Mfumo ekaya ra ka hina, a ku ri ni 22 wa vana lava a va va kona exikolweni.

Rivengo Ni Musa

Mphikamakaneta yo losa mujeko a yi tisanga nkarhi wa ndzingo ni nhlomulo ntsena kambe ni ku huwelela lokukulu ka nyuziphepha na xiya-ni-moya. A ku ri nchumu lowu tolovelekeke ku vona vateki va swifaniso emahlweni ka kaya ra hina va teka swifaniso swa vana loko va fika eXikolweni xa Mfumo. Vo tala va vaakelani va hina, lava a va ri na xinghana eku sunguleni, manuku va sungule ku kaneta. Va anakanye leswaku a wu ri nchumu wo biha eka vana va hina ku ala ku losa mujeko wa Amerika. ‘Hikwalaho,’ a va ku, ‘xana a hi rona tiko leri ri mi nyikaka xinkwa ni botere ya n’wina?’ A va swi xiyanga leswaku handle ka ku khathalela ka Yehova, a ku nga ta va ni xinkwa kumbe botere.

Hi tlhelo rin’wana, a ku ri na van’wana lava twisiseke mimphikamakaneta leyi katsekaka naswona va hi seketerile. Loko vanhu ekusuhi na hina va khire xitolo xa grosari laha mulanguteri la ungamelaka wa bandlha ra ka hina a a tirha kona tanihi mininjhere, munhu la fumeke la tsakelaka ntshunxeko wa tiko u tise tigrosara to tala leti nga exitolo ivi a ti avela vamakwerhu mahala ebandlheni.

N’wana wa mina Robert a nga pfumeleriwanga ku va kona exikolweni xa tiko ku kondza ku va 1943, loko Huvo Leyikulu ya United States yi tlhentlhise xiyimo xa yona ehenhleni ka mphikamakaneta yo losa mujeko.

‘Xinwelo Xa Mina A Xi Tele’

A ndzi tsake swonghasi ku vona Robert a nyikela vutomi byakwe eka Yehova ivi a khuvuriwa entsombanweni wa le St. Louis hi 1941. Nakambe, a ku ri entsombanweni wolowo, laha vana va mina hinkwavo vanharhu va veke ni lunghelo ro va exikarhi ka vana vo tala lava amukeleke kopi ya munhu hi xiyexe ya mahala ya buku leyi nge Children leyi humaka eka Makwerhu Rutherford, muungameri wa nkarhi wolowo wa Sosayiti ya Watch Tower.

Hi 1943 Fred n’wana wa mina lonkulu u teke vutirheli bya vuphayona bya nkarhi hinkwawo. Hambi swi ri tano, leswi swi teke tin’hweti ti nga ri tingani ntsena, hikuva Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava a yi ri karhi yi lwiwa, naswona a a ri wa malembe lama hlawuriwaka. Loko huvo ya kwalaho leyi hlawulaka yi arile ku xiya ntshunxeko wakwe wa vutirheli, kahle-kahle u gweveriwe malembe manharhu ekhotsweni ra tiko eDanbury, Connecticut. Hi 1946 u ntshunxiwile, naswona eku heleni ka lembe rero a a ri mutirhi wa nkarhi hinkwawo eyindlu-nkulu ya misava hinkwayo ya Sosayiti ya Watch Tower eBrooklyn, New York, laha a tiphineke hi malembe yo hlayanyana ya ntirho. Sweswi i mulanguteri, loyi a tirhaka ni ndyangu wakwe le Providence, eXihlaleni xa Rhode.

Hi 1951 Robert, na yena, u rhambiwe eBethele, naswona wa ha ri kwalaho ku fika namuntlha ni nsati wakwe Alice. Na yena, i mulanguteri, ebandlheni ra Muti wa New York.

Manuku ku na nhwana wa mina la rhandzekaka Shirley, loyi a saleke ekaya. U hlayise mina na nuna wa mina ku kondza loko nuna wa mina a fa hi 1972; ku sukela enkarhini wolowo u ve ku chavelela lokukulu eka mina. Hakunene a ndzi tivi leswaku swilo a swi ta famba njhani handle ka yena, kambe ndzi tlangela Yehova hikwalaho ka rirhandzu ni ku tinyikela kakwe.

Ndzi na malembe ya 95 hi vukhale sweswi, naswona ntshembo wa mafambiselo lamantshwa ya Yehova wu vangama ku tlula rini na rini. Minkarhi yin’wana ndzi tikuma ndzi ri karhi ndzi ku, “Loko a ndzo va na matimba lawa a ndzi ri na wona malembe lama hundzeke.” A ndza ha swi koti ku ya hi yindlu na yindlu, kambe ntsendze loko ndza ha ri na ririmi, ndzi ta hambeta ndzi dzunisa Yehova. Ndzi tlangela lunghelo leri ngopfu namuntlha ku tlula hi laha ndzi endleke ha kona evuton’wini bya mina hinkwabyo. Ina, ‘xinwelo xa mina a xi tele.’—Psalma 23:5.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Xikolo xa Mfumo xi fambisiwa ekaya ra hina hi va-1930

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Tarissa Gott na Robert, Shirley na Fred