‘Ku Hava Ku Rhula Eka Lavo Homboloka’
“A ku na ku rula e ka la’v̌o biha, ku v̌ula Šikwembu ša mina.”—ESAYA 57:21.
1, 2. (a) Xana vanhu vo tala va ehleketa yini ehenhleni ka vumundzuku bya vanhu? (b) Vuyelo bya matshalatshala ya vanhu yo tisa ku rhula hi byihi ke?
“NKARHI na nkarhi ndza swi xiya leswaku eka sekene yin’wana na yin’wana misava yi nga ha bulukela exikandzeni xa mina.” Xiga lexi xo chavisa, lexi tshahiweke eka magazini wa Psychology Today, xi vuriwe hi xichudeni xa le xikolweni xa le henhla le N’walungu wa Amerika. Xichudeni xi chavile leswaku kumbexana, hi ku hatlisa, nyimpi ya nyutliya yi ta herisa vanhu hinkwavo. Nhwanyana wa xikolo wa le Russia u hlamusela mimbuyelo ya nyimpi ya nyutliya a ku: “Swilo hinkwaswo leswi hanyaka swi ta lova—ku hava byanyi, ku hava mirhi, ku hava rihlaza.” Vona ku langutela loku chavisaka! Kambe, vanhu va ehleketa leswaku leswi swi nga humelela hakunene. Eka nkambisiso wa sweswinyana 40 wa tiphesente ta vanhu lavakulu lava ku vulavurisaniweke na vona va swi vonile leswaku a ku ri na ku “koteka lokukulu” ka nyimpi ya nyutliya emahlweni ka lembe ra 2 000.—Vona Luka 21:26.
2 Varhangeri va misava na vona va vona khombo. Endzhaku ka nyimpi ya misava yo hetelela, va tlhome nhlengeletano ya Nhlangano wa Matiko leswaku yi ringeta ku tisa ku rhula ni nsirhelelo eka vanhu—kambe a yi humelelanga. Ematshan’wini ya sweswo, malembe ya le ndzhaku ka nyimpi ma vone ku kula ka ku kanetana lokukulu exikarhi ka mimfumo mimbirhi leyikulu leyi hlomeke hi matlhari ya nyutliya. Nkarhi na nkarhi, varhangeri va mimfumo leyi va hlangana va ringeta ku hunguta nkwetlembetano wa matiko hinkwawo kambe ku va ni mimbuyelo leyintsongo. Ku nga khathariseki mhaka ya leswaku varhangeri va vukhongeri va khongelela ku rhula, xiyimo xi hi laha Esaya a hlamuseleke ha kona: “Tinhenha ta v̌ona ti kolola e handle; tinṭumi ta ku rula ti rila hi ku v̌av̌iseka.”—Esaya 33:7.
3. Ha yini swi nga koteki leswaku vanhu va ta humelela eka matshalatshala ya vona yo endla ku rhula?
3 Vakriste lava dyondzisiweke va tiva mhaka leyi van’watipolitiki va nga ta ka va nga ku tisi ku rhula loku nga heriki ha yona. Va xiya leswaku ntsendze loko vanhu va ha tele vutianakanyi, rivengo, makwanga, vutikukumuxi ni ku navela loko biha, ku nge vi na ku rhula. (Ringanisa Yakobo 4:1.) Handle ka leswi, timhaka ta vanhu a ti lawuriwi hi vanhu hi laha ku heleleke. Kambe, Bibele ya hi byela: “Misava hinkwayo yi le hansi ka matimba ya Lowo biha.” (1 Yohane 5:19; 2 Vakorinto 4:4) Xiyimo xa vanhu ehansi ka vulawuri bya munhu xi hlamuseriwe kahle hi Esaya a ku: “Kambe la’v̌o biha v̌a fana ni lwandle le’ri kariheke, le’ri nga ŝi kotiki ku rula, . . . a ku na ku rula e ka la’v̌o biha, ku v̌ula Šikwembu ša mina.”—Esaya 57:20, 21.
“Xikwembu Lexi Nyikaka Ku Rhula”
4. I mani ntsena la nga ni matimba yo tisa ku rhula emisaveni?
4 Leswi a swi vuli swona leswaku rixaka ra vanhu ri nge poni ku lovisiwa eka nyimpi ya nyutliya ya nkarhi lowu taka. Swi vula ntsena leswaku loko hi ta vona ku rhula, ku fanele ku huma exihlobyeni xin’wana. Hi laha ku tsakisaka, Xihlovo xexo xi kona eka munhu wa Yehova Xikwembu, “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula.” (Varhoma 16:20) U na matimba yo lwisana ni nkucetelo wa Sathana naswona u kunguhate ku “katekisa tiko ra yena hi ku rula.” (Psalma 29:11) Ku tlula kwalaho, u endle xitshembiso lexi nyanyulaka lexi nge: “Va musa v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta tiṭakela e ku ruleni lo’kukulu ka v̌ona.”—Psalma 37:11.
5. (a) Xana Yehova u n’wi tirhise njhani Daniyele leswaku a hi nyika rungula ehenhleni ka xikongomelo xa Yena xo tisa ku rhula? (b) Ha yini hi fanele ku khumbeka hi vuprofeta lebyi rhekhodiweke hi Daniyele?
5 Malembe yo tala lama hundzeke, Yehova u hlavutele ku kula ka swiendlakalo swa matimu leswi a swi ta yisa eku tiseni ka yena ku rhula emisaveni. Hi ku tirhisa ntsumi, u vulavule ni muprofeta wakwe la tshembekaka Daniyele hi ‘minkarhi ya makumu,’ nkarhi wa hina vini. (Daniel 10:14) U vhumbe ku lwa ka mimfumo leyikulu ya namuntlha ivi a kombisa leswaku ku nga ri khale ku ta hela hi ndlela leyi ku nga riki na mfumo lowu wu yi ehleketelaka. Naswona u tshembise leswaku ku kula loku ku nga languteriwangiki ku ta yisa eku rhuleni ka xiviri. Eka Vakriste vuprofeta lebyi i bya nkoka lowu tsakisaka. Byi nyika langutelo leri twisisekaka ra laha hi yimaka kona eku fambiseni ka nkarhi naswona byi tiyisa ku tiyimisela ka hina leswaku hi tshama hi ri ni vukala-tlhelo eka ku lwa ka matiko hinkwawo loko hi rindzele Xikwembu leswaku xi teka goza ematshan’wini ya hina hi ku lehisa mbilu.—Psalma 146:3, 5.
Ku Lwa Ka Sungula
6. Xaxameta xisekelo xa matimu ya ku lwa ka mimfumo leyikulu ya namuntlha?
6 Ntiyiso hi leswaku, ku lwa ka namuntlha ka mimfumo leyikulu a hi nchumu lowuntshwa exivonweni xa misava. Ematshan’wini ya sweswo, i ku ya emahlweni ka nchumu lowu sunguleke khale ngopfu. Endzhaku ka ku wa ka mfumo wa misava wa Alexander Lonkulu eku heteleleni ka lembe xidzana ra vumune B.C.E., vambirhi va varhangeri vakwe va nyimpi va fume eSiriya na le Egipta. Ku lwa loku nga heriki loku eku heteleleni ku yiseke eka ku lwa ka namuntlha ka mimfumo ku huma exikarhi ka vona ni le ka lava va va landzeleke—lava vuriwaka hosi ya le n’walungu ni hosi ya le dzongeni hi mhaka ya leswi a va tshama en’walungwini ni le dzongeni wa tiko ra vanhu va Xikwembu. Ku kula ka matimu ka ku lwa loku ku hlavuteriwe emahlweni ka nkarhi eka muprofeta Daniyele hi ku tirhisa ntsumi.
7. (a) Hi swi tivisa ku yini leswaku ku ni vulawuri lebyi nga vonekiki, bya moya etimhakeni ta vanhu? (b) I vamani, lava eku sunguleni a va ri hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni, naswona xana ku lwa ka vona ku sungurise ku yini?
7 Ntsumi yi sungula hi ku hlamusela ndlela leyi yena, a seketeriwa hi Mikayele, a lwisaneke ni ‘tihosana’ ta mimoya ta Persia ni ta le Greece ha yona. (Daniel 10:13, 20–11:1) Ku nghenelela loku eka vulawuri bya moya ku tiyisa leswaku ku lwisana ka matiko ku katsa leswi engetelekeke ku tlula vanhu ntsena. Ku na mavandla kumbe, “tihosana” ta mademona endzhaku ka vafumi va vanhu lava vonekaka. Kambe ku sukela eminkarhini ya khale, vanhu va Xikwembu va ve ni “hosana,” Mikayele, leswaku va tiyisela ku lwisana ni mavandla lawa ya mademona. (Vaefesa 6:12) Kutani ntsumi yi yisa mianakanyo ya hina eka ku lwa loku nga exikarhi ka Siriya na Egipta. Yi sungula hi ku: “Kutani hosi ya le ḍongeni yi ta kuma matimba, kutani yiṅwana ya tinduna ta yena yi ta ṅwi tlula hi matimba.” (Daniel 11:5a) Hosi ya le dzongeni laha a ku ri Ptolemy I, mufumi wa Egipta, loyi a rhendzeleke Yerusalema kwalomu ka 312 B.C.E. Masalandzhaku ntsumi yi kombetela eka hosi yin’wana leyi ‘kutani yi nga ta fuma; ku fuma ka yona ku ta va ku fuma ka matimba lamakulu.’ (Daniel 11:5b) Leyi i hosi ya le n’walungwini hi munhu Seleucus I Nicator, loyi mfumo wakwe, Siriya, wu veke ni matimba ku tlula Egipta.
8. Xana ntiyiso lowu xiyekaka wa xiyenge xo sungula xa vuprofeta bya ntsumi ehenhleni ka hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni wu vula yini eka Vakriste namuntlha?
8 Ntsumi yi ya emahlweni yi profeta vuxokoxoko byo tala bya ku lwa loku hambetaka exikarhi ka vafumi lava landzeleke va Siriya na Egipta. (Daniel 11:6-19) Vuprofeta lebyi a byi kongome ngopfu lerova van’wana va ehleketa leswaku buku ya Daniyele yi fanele yi tsariwe endzhaku ka mhaka leyi.a Hambi swi ri tano, eka Vakriste, ntiyiso lowu xiyekaka wa vuprofeta lebyi wu tiyisa ripfumelo ra hina eka swiyenge sweswo swa vuprofeta leswa ha faneleke ku hetiseka “e mikarini ya makumu.”
Hosana Ya Ntwanano
9. Xana xiendlo xa hosi ya le n’walungwini xi yise eku velekeni ka Yesu eBetlehema hi ndlela yihi?
9 A swi fanelanga ku languteriwa leswaku ntsumi a yi ta hlanganisa mufumi un’wana ni un’wana ku sukela eka Ptolemy ku ta fika “e mikarini ya makumu.” Kambe, ha swi twisisa leswaku endzhaku ka ndzimana 19 vuprofeta byi tlulela eka malembe lawa ya rhangelaka Nguva ya hina leyi Tolovelekeke, loko hi hlaya: “Kutani, maṭhaṅweni ya yena, [hosi ya le n’walungwini] ku ta ṭhama uṅwana l’a nga ta ruma murisi a heta tlhelo ra ku saseka ra ku fuma.” (Daniel 11:20) Hi nkarhi lowu, Siriya i xifundza-nkulu xa Rhoma, naswona hosi ya le n’walungwini yi yimeriwe hi Augustus mufumi wa Rhoma. Hi yena loyi a leriseke ku hlayiwa ka vanhu loku endleke leswaku Yesu a tswariwa eBetlehema ematshan’wini ya le Nazareta.—Luka 2:1-7; Mikea 5:2.
10. I ku hlangana kwihi kun’wana exikarhi ka hosi ya le n’walungwini na Mesiya loku ntsumi yi ku tiseke emianakanyweni ya hina?
10 Endzhaku ka Augustus ku te Tiberius, wanuna wa manyala la hlamuseriweke hi ntsumi tanihi “uṅwana l’a solekaka.” (Daniel 11:21) Enkarhini wa ku fuma kakwe, ku xandzuka loku nga ni khombo endzilakaneni wa le n’walungwini wa Mfumo wa Rhoma a ku lawuriwa naswona ndzilakana hi woxe a wu rhurile, wu hetisisa marito ya vuprofeta lama nge: “Mav̌andla la’ma tataka, ma ta kukuretiwa hi yena, ma hluriwa.” Nakambe, eku fumeni kakwe Yesu u dlayiwile hi masocha ya Rhoma eku hetisekeni ka vuprofeta bya ntsumi bya leswaku “Hosi ya ntwanano” yi ta hluriwa.—Daniel 11:22; 9:27.
Hi “Nkari Lo’wu V̌ekiweke”
11. (a) Hi 1914, xikombiso xa hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni a ku ri xihi ke? (b) I vuprofeta byihi lebyi hetisekeke “hi nkari lowu v̌ekiweke”?
11 Eku heteleleni, vuprofeta byi hi tisa eka “nkari lo’wu hlawuriweke,” hi 1914. (Daniel 11:27; Luka 21:24) Hi nkarhi lowu, ku ve na ku cinca eka xikombiso xa vanhu va Xikwembu. Tanihi leswi Israyele wa nyama a aleke Mesiya, vanhu lava hlawuriweke va Yehova va ve Israyele wa moya, bandlha ra Vakriste lava totiweke. (1 Petro 2:9, 10) Xikombiso xa tihosi timbirhi na xona xi cincile. Britain, ni nakulobye wa rona wa politiki ku nga United States of America, entiyisweni ri ve hosi ya le dzongeni, kasi hosi ya le n’walungwini manuku i Jarimani. Nyimpi yo Sungula ya Misava yi vhumbiwe hi marito lawa: “Hi nkari lo’wu v̌ekiweke, [hosi ya le n’walungwini] o ta engeta a ya lwa ni hosi ya le ḍongeni, kambe nyimpi le’ya makumu yi nga ka yi nga fani ni le’yo sungula.” (Daniel 11:29) Hosi ya le dzongeni yi hlurile enyimpini. Xisweswo xiyimo a xi ri lexi hambaneke eka leswi a wu ri ntiyiso eka “le’yo sungula,” hi leswaku, loko Rhoma leyi hlulaka hinkwavo ya ha ri hosi ya le n’walungwini.
12. Hlamusela swivumbeko swa swiendlakalo swa misava ku sukela hi 1914 leswi a swi vhumbiwe emaritweni ya vuprofeta bya ntsumi eka Daniyele.
12 Ntsumi yi ya emahlweni yi vulavula hi mphikizano exikarhi ka tihosi timbirhi ku sukela hi 1914 naswona, ngopfu-ngopfu, hi ndlela leyi ha vumbirhi ka tona a ti ta kaneta vanhu va Yehova ha kona. Yi tlhele yi profeta ku humelela ka “manyala layo chavisa,” lawa ya vonakaka namuntlha tanihi nhlengeletano ya Nhlangano wa Matiko. (Daniel 11:31) Ku tlhomiwa ka UN a ku ri matshalatshala ya politiki lawa eka wona tihosi leti timbirhi ti pfumelelaneke ku tisa ku rhula. Kambe yi boheka ku hluleka hi mhaka ya leswi yi kanetanaka ni Mfumo wa Xikwembu.b (Matewu 24:15; Nhlavutelo 17:3, 8) Eku heteleleni, ntsumi yi yisa mianakanyo ya hina “e mikarini ya makumu.”—Daniel 11:40.
‘Nkarhi Wa Makumu’
13. (a) Xiga lexi nge “E mikarini ya makumu” xi kombetela eka yini eka xiyenge lexi xa vuprofeta? (b) I vamani lava hetisiseke ntirho wa hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni ku sukela eku heleni ka nyimpi ya vumbirhi ya misava?
13 I nkarhi wihi lowu? Minkarhi yin’wana xiga lexi nge ‘minkarhi ya makumu’ xi kombetela eka nkarhi wa ku hela ka mafambiselo lawa ya swilo, ku sukela hi 1914 ku ya eka Armagedoni. (Daniel 8:17, 19; 12:4) Kambe swiendlakalo hi lembe ra 1914, “nkari lo’wu v̌ekiweke,” a swi vhumbiwe le ndzhaku eka ndzimana 29, naswona vuprofeta bya ntsumi byi hi tise ekule ku tlula sweswo.c Kutani ke, ‘nkarhi wa makumu’ laha eka ndzimana 40 wu fanele wu kombetela eka swiyimo swo hetelela swa ku lwa loku leheke malembe ya 2 300 exikarhi ka hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni. Kutani, hi hambeta hi hlaya hi ku tsakela lokukulu, tanihi leswi sweswi hi dyondzaka hi swiendlakalo leswi nga ta humelela ku nga ri khale. Manuku, ku cincana ka mimfumo eka xivono xa misava ku yise eka swiendlakalo swin’wana eka xikombiso xa tihosi timbirhi. Ku sukela eku weni ka vafumi va Mfumo wa Vunazi eku heleni ka Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava, hi vone ku lwa exikarhi ka mimfumo mimbirhi leyikulu, wun’wana wu yimeriwa tanihi hosi ya le n’walungwini, leyi fumaka ngopfu-ngopfu ntlawa wa matiko ya vusoxalisi, kutani lowun’wana wu yimeriwa tanihi hosi ya le dzongeni, leyi fumaka ntlawa lowukulu wa vukhepitalisi.
14. Xana ntsumi yi hlamusela hosi ya le n’walungwini hi ndlela yihi?
14 Xiyimo xa hosi yo hetelela ya le n’walungwini xi hlamuseriwe kahle eka tindzimana 37, 38: “A nga ka a nga hlayisi ŝikwembu ŝa v̌atata wa yena . . . kambe o ta ganḍela šikwembu le’ši nga ka ši nga tiv̌iwangiki hi v̌atata wa yena, a ši bombisa hi nsuku ni silver, ni maribye ya nkoka, ni ŝibombiso ŝiṅwana.” Xana ku na loyi a nga hlulekaka ku xiya nhlamuselo leyi ke? Hosi ya namuntlha ya le n’walungwini yi kurisa dyondzo ya ku ala vukona bya Xikwembu ximfumo, yi ala swikwembu swa vukhongeri swa tihosi leto sungula ta le n’walungu. Yi hlawula ku tshembela ematlharini, “šikwembu ša makhokholo.” Leswi swi engetele mphikizano lowukulu wa matlhari lowu tihosi letimbirhi ti faneleke ku avelana vutihlamuleri bya wona. Ku tisirhelela ka lembe na lembe loku tirhisiweke hi hosi ya le n’walungwini ntsena ku fikelele 600 000 wa timiliyoni ta tirhandi hi 1985. Vona gandzelo lerikulu swonghasi ra ‘nsuku ni silver ni maribye ya nkoka ni swibombiso swin’wana’ leswi yisiwaka eka xikwembu xa matlhari lexi navelaka rifuwo!
15, 16. (a) Xana timhaka ti ta kula njhani exikarhi ka hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni? (b) Xana leswi swi ta vula yini eka vanhu va Xikwembu?
15 Kutani, i yini leswi swi humelelaka eku heteleleni exikarhi ka tihosi leti timbirhi? Ntsumi yi ri: “E mikarini ya makumu, [makumu ya matimu ya tihosi leti timbirhi] hosi ya le ḍongeni yi ta himana na yena, kutani hosi ya le ṅwalungwini yi ta wela henhla ka yena kukotisa šidzedze, hi magolonyi ni la’v̌a khanḍiyeke mahantši, ni mabyaṭo la’yo tala.” (Daniel 11:40; Matewu 24:3) Entiyisweni, tinhlengeletano letikulu a hi ntlhantlho eka ku lwa ka mimfumo leyikulu. Minkwetlembetano leyi vangiweke hi ku ‘hlasela’ ka hosi ya le dzongeni ni ku ndlandlamuka ka hosi ya le n’walungwini ku nga fikelela swivumbeko swo nonon’hwa ngopfu kumbe swo antswa; kambe eku heteleleni, hi ndlela yin’wana, hosi ya le n’walungwini yi ta hlundzukiseriwa xiendlo xa vukarhi lebyikulu ngopfu lexi hlamuseriweke hi Daniyele.d
16 Masiku lawa ya makumu ngopfu-ngopfu ya nonon’hwa eka vanhu va Xikwembu, lava eka lembe xidzana leri va xanisiweke hi tihosi leti timbirhi. Ntsumi yi tsundzuxe leswaku hosi ya le n’walungwini yi “ta nghena ni le tikweni ra nkoka, kutani ku ta wa lav̌o tala.” ‘Tiko ra nkoka’ i tiko ra vanhu va Xikwembu ro fanekisela. Kutani, marito ya ntsumi ya fanele ku vula leswaku, kun’we ni ku hlula matiko yo tala, hosi ya le n’walungwini yi hlasela xiyimo xa moya xa vanhu va Xikwembu. (Daniel 8:9; 11:41-44; Ezekiel 20:6) Eka ndzimana 45, vuprofeta bya engetela byi ku: “O ta dzima titente ta v̌uhosi bya yena e maav̌eni ya malwandle e ku šašamelana ni nṭhav̌a le’yo kwetsima le’yi ḍunekaka.” Hi marito man’wana, u tiyimisela ku endla ku hlasela ko hetelela ko lwisana ni Paradeyisi ya vona ya moya.
‘Ku Ya Eku Heleni Ka Yena’
17. I ku kula kwihi loku nga languteriwangiki loku nga ta hlundzukisa hosi ya le n’walungwini?
17 Kambe enkarhini wolowo nchumu wun’wana a wu ta va se wu humelerile lowu hambi yi ri hosi ya le n’walungwini kumbe hosi ya le dzongeni ti nga wu vonangiki. Ntsumi ya profeta: “Kambe e v̌ušeni ni le ṅwalungwini, ku ta huma mimpfumawulo le’yi nga ta ṅwi tšhav̌isa [hosi ya le n’walungwini], kutani o ta ramba mav̌andla a karihile ngopfu e ku ya dlaya ni ku ya onha la’v̌o tala.”—Daniel 11:44.
18. (a) Xihlovo xa “mimpfumawulo” leyi vhumbiweke hi ntsumi i yini ke? (b) Vuyelo byo hetelela bya hosi ya le n’walungwini ku ta va byihi xana?
18 Swiviko leswi ku ta va yini ke? Ntsumi a yi swi vulanga, kambe yi paluxa xihlovo xa swona. Swi huma “e v̌ušeni,” naswona Yehova Xikwembu na Yesu Kriste hi ku gega va vuriwa “tihosi leti taka hi le vuxeni.” (Nhlavutelo 16:12) Nakambe swiviko leswi swi huma ni le “tlhelweni ra ṅwalungu,” naswona Bibele yi vulavula hi ku fanekisela hi Ntshava ya Siyoni, muti wa Hosi leyikulu Yehova, tanihi leyi nge “e tlhelweni ra ṅwalungu.” (Psalma 48:2) Kutani ke, i “mimpfumawulo” leyi humaka eka Yehova Xikwembu na Yesu Kriste lava rhumaka hosi ya n’walungu etsimeni ra yona lerikulu ro hetelela. Kambe mimbuyelo yi ta va leyi lovisaka eka yena. Makumu ya ndzimana 45 ya hi byela: “O ta ya hela, ku nga ri na loyi a ṅwi pfunaka.”
19. (a) Mimbuyelo yo hambana ya misava leyi ni ya lava “lulameke” yi ta va yini ke? (b) I swivutiso swihi leswi swa ha lavaka ku hlamuriwa?
19 Hakunene, ku nge vi na “ku rula e ka la’v̌o biha.” (Esaya 57:21) Kambe, matimu ya hosi ya le n’walungwini ya ta funghiwa hi nyimpi ku fikela emakumu. Kambe eka malandza Yakwe lama tshembekaka, Yehova wa tshembisa: “La’v̌a lulameke v̌a ta aka misav̌eni, la’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona; kambe la’v̌o biha v̌a ta susiwa la misav̌eni.” (Swivuriso 2:21, 22) Hambi swi ri tano, ku ta humelela yini eka hosi ya le dzongeni loko hosi ya le n’walungwini yi ‘ya eku heleni ka yona’? Ku ta humelela yini eka Vakriste loko hosi ya le n’walungwini yi ‘dzima titente ta vuhosi’ exiyin’weni lexi onhaka xo lwisana na vona? (Daniel 11:45) Xana ku rhula eku heteleleni ku ta ta emisaveni hi ndlela yihi? Yehova hi ku tirhisa ntsumi yakwe, u hlamurile swivutiso leswi, hi laha hi nga ta vona ha kona eswihlokweni leswi landzelaka.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
a Leswaku u kuma vuxokoxoko lebyi engetelekeke, vona buku leyi nge “Your Will Be Done on Earth,” ndzima 10, leyi humesiweke hi 1958, hi Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
b Leswaku u kuma rungula leri engetelekeke eka xiyenge lexi xa vuprofeta, vona “Your Will Be Done on Earth,” ndzima 11.
c Nakambe, xiya leswaku eka ndzimana 35 ‘nkarhi wa makumu’ wu kombeteriwa enkarhini lowu taka.
d Vona “Your Will Be Done on Earth,” matluka 298-303.
U Nga Hlamusela Xana?
◻ I swivumbeko swihi swa moya leswi katsekeke etimhakeni ta politiki ya vanhu?
◻ I vamani lava a va ri hosi ya le n’walungwini ni hosi ya le dzongeni hi 1914?
◻ Xana hosi ya namuntlha ya le n’walungwini yi gandzela xikwembu xa makhokholo hi ndlela yihi?
◻ I ntshikilelo wihi lowu nga ta tisiwa eka vanhu va Xikwembu hi hosi ya le n’walungwini?
◻ I yini lexi nga ta humelela eka hosi ya le n’walungwini eku heteleleni?
[Mepe/Swifaniso leswi nga eka tluka 12]
(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)
Great Sea
Siriya
Yudiya
Egipta
[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 10]
U.S. National Archives