Xana U Tshama U Basile eTimhakeni Hinkwato?

“Sukani! sukani! humani kona! mi nga khumbi ntšhumu wa le’ŝi yilaka; humani šikari ka wona. Tibasiseni, ṅwina lav̌a mi rwalaka timbita ta Yehova!”—ESAYA 52:11.

1. (a) Xana xileriso xa hosi xi pfumelele swibya swa Yehova ku tlheriseriwa eYerusalema hi ndlela yihi? (b) Xana tin’wana ta timbita teto ti thyakisiwe hi ndlela yihi?

HI XITSHUKETA a va ntshunxekile—endzhaku ka malembe ya 70 ya vuhlonga! Xileriso xa hosi xa kwalomu ka 538 B.C.E. xi pfumelele tiko ra Yuda ku vuya ‘kutani ri tlhela ri aka yindlu ya Yehova, Xikwembu xa Israyele.’ (Ezra 1:2, 3) Masala-ndzhaku, ku va ni xiendlakalo xin’wana lexi hlamarisaka: “Hosi Koreš [wa Persia] a humesa ŝingolongondlwana ŝa yindlu ya Yehova leŝi ngi ŝi tekiwile Yerusalem i Nebukadnetsar.” (Ezra 1:7, 8) Exikarhi ka swona a ku ri na swibya leswo kwetsima leswi Belšatsar na tihosana ta yena a va swi thyakisile evusikwini bya ku wa ka Babilona, hi ku swi tirhisela ku dzunisa swikwembu swa hava hi ku delela! (Daniel 5:3, 4) Manuku khale ka mahlonga lawa a ya ta swi kota ku tlherisela swibya leswi eYerusalema kutani ya swi tirhisela ku dzunisa Yehova!

2. (a) I vuprofeta byihi bya Esaya lebyi lava vuyaka a va ta byi tsundzuka? A byi ta tirha eka vamani? (b) Ha yini va khongoteriwe ku ka va nga khumbi nchumu wa leswi thyakeke xana?

² Loko hi ku nyanyuka va ri karhi va lunghiselela ku famba, Vayuda lava vuyaka handle ko kanakana va tsundzuke marito ya muprofeta Esaya lama nge: “Sukani! sukani! humani kona! mi nga khumbi ntšhumu wa le’ŝi yilaka, huma šikari ka wona. Tibasiseni, ṅwina lav̌a mi rwalaka timbita ta Yehova!” (Esaya 52:11) Kavula, Valevhi hi vona va rhwaleke swibya. (Tinhlayo 1:50, 51; 4:15) Hambi swi ri tano, Esaya a a vhumbe leswaku lava vuyaka hinkwavo a va ta va varhwali lava xiximekaka va swibya. Xisweswo hinkwavo a va boheka ku va lava baseke. A va nga fanelanga ku phangela Vababilona swilo swa nkoka hi laha Vaisrayele va endleke ha kona loko va suka aEgipta. (Ringanisa Eksoda 12:34-38.) A va fanele ku pfumala nsusumeto wihi na wihi wa rifuwo na vutianakanyi loko va vuya. Loko ku ri ‘swikwembu leswi thyakeke’ swa Babilona, ku khumba xin’we ntsena a ku ta va loku thyakisaka.a (Yeremia 50:1, 2) A ku ri hi ku va lava baseke hi ndlela yihi na yihi ntsena laha Vayuda a va ta swi kota ku famba hi “ndlela yo kwetsima” va tlhelela eYerusalema.—Esaya 35:8, 9.

3. I vamani lava namuntlha va rhwalaka “timbita” ta Yehova? Hikwalaho ka yini ku ri mphikamakaneta eka vona ku tshama va basile?

³ Timbhoni ta Yehova namuntlha hi laha ku fanaka ti fanele ku basa tanihi varhwali va “timbita” ta Yehova. Muapostola Pawulo u tshahe marito ya Esaya ivi a ma tirhisa eka Vakriste va siku ra yena, a ku: “Hi fanele ku tibasisa, hi susa thyaka hinkwaro ra miri ni ra moya, hi ringeta ku hanya vutomi lebyo hlawuleka swinene, exichabyeni xa Xikwembu.” (2 Vakorinto 6:17–7:1) Handle ko hanya emisaveni leyi thyakeke, hi fanele ku lwisana ni mimboyamelo ya hina leyi tsaneke ya ndzhaka. (Genesa 8:21) Yeremia 17:9 ya hi tsundzuxa yi ku: “Mbilu yi ni mano e ku tlula hikwaŝo, yi borile ngopfu; yi nga tiv̌iwa i mani-ke?” Van’wana va tixisa no xisa van’wana va tshemba leswaku vutomi bya vona byi basile naswona bya amukeleka eka Xikwembu, loko entiyisweni sweswo swi nga ri tano. Va tirhisa xivumbeko xa vukanganyisi. Hikwalaho hi fanele ku vutisa hi ku, ‘Xana ndzi endla matshalatshala hinkwawo leswaku ndzi va la baseke emahlweni ka Yehova etimhakeni hinkwato?’ Ku hi pfuna ku endla tano, manuku a hi languteni eka timhaka ta mune ta ku basa.

Ku Basa Ka Miri: I Mhaka Yo Sungula

4. (a) Hikwalaho ka yini ku basa emirini ku ri mhaka yo rhanga exikarhi ka vanhu va Yehova? (b) Ha yini minkarhi yin’wana swi nga nonon’hwaka ku hlayisa mpimanyeto lowu tlakukeke wa ku basa?

⁴ Ku basa ka miri i mhaka yo sungula exikarhi ka vanhu va Yehova namuntlha hi laha a swi ri ha kona eminkarhini ya khale. (Eksoda 30:17-21; 40:30-32) Hikwalaho, xana a hi ta va hi khoma “timbita ta Yehova” hi xichavo loko misisi, mavoko, xikandza, meno, kumbe minwala ya tintiho ta hina a yi thyakile, kumbe loko hi humesa risema leri nga tsakisiki ra miri ke? Hambi swi ri tano, swa olova ku pfumelela mimpimanyeto leyi nga nyawuriki ya misava yi hi kucetela.—Varhoma 12:2.

5. (a) Hikwalaho ka yini swi ri swa nkoka ku hlayisa mimpimanyeto ya hina ya ku basa yi ri ya le henhla? Nyika swikombiso swa kwalaho swa ndlela leyi xitsundzuxo lexi xi nga tirhisiwaka ha yona. (b) Vakulu va nga pfuna hi ndlela yihi?

⁵ Hi nga vonakisa ku yini hi hambanile na misava loko hi amukela mimpimanyeto leyi nga nyawuriki ya misava? Xana kaya leri thyakeke kumbe xivandla lexi nyakapfaleke xa vugandzeri a xi nga ta vangela ‘Rito ra Xikwembu ku sandziwa ke’? (Tito 2:5) Kambe loko hi tirhisa ntivo-mahanyelo lamanene hi munhu hi xiyexe, hi rhwalela thyaka etimbaleni ta ntsombano, hi pfuneta ku hlayisa Holo ya Mfumo ni ku basisa makaya ya hina—hambi yi ri ndhawu leyi nga nyawuriki—ti sasekile naswona ti basile, hi tisa ku dzuneka eka Xikwembu! (Ringanisa 1 Petro 2:12.) Vakulu, vekani xikombiso lexinene xa munhu hi xiyexe hi ku basa. Mi nga ‘tshiki’ ku nyikela ndzayo leyi faneleke laha yi lavekaka kona.—Mintirho 20:20.

6. Mpimanyeto wa hina wo ambala eminhlanganweni na le ntirhweni wa nsimu ku fanele ku va wihi?

⁶ Ku vuriwa yini hi swiambalo leswi hi swi ambalaka loko hi gandzela eminhlanganweni ni loko hi ri entirhweni wa nsimu? Xana a swi fanelanga ku ‘languteka ni ku lunghisiwa kahle’? (1 Timotiya 2:9; Vaheveru 10:23-25) Mi nga ehleketi leswaku hi boheka ku ambala kahle loko hi ri na xiphemu enhlanganweni ntsena. Ku ambala hi ku ntshunxeka ku tlula mpimo ka nyumisa a ku fanelekeli vugandzeri. Minkwama ya tibuku leyi tlebulelekeke na Tibibele leti hlakaleke na swona swi kavanyeta mahungu ya Mfumo.

Ku Papalata Nthyakiso Wa Mianakanyo

7. Hi xihi xilotlelo lexi yisaka eku baseni ka mianakanyo, hi ku ya hi Vafilipiya 4:8?

⁷ Eka Vafilipiya 4:8 Pawulo u tsundzuxile a ku: “Eku heteleleni vamakwerhu, hinkwaswo leswi nga ntiyiso, hinkwaswo leswi chavisekaka, hinkwaswo leswi lulameke, hinkwaswo leswi tengeke, hinkwaswo leswi tsakisaka, hinkwaswo leswi nkhensekaka, ni loko ku ri ni swin’wana leswi nga ni vunene kumbe ku dzuneka, swilo leswi hinkwaswo, tshamani mi ri karhi mi swi anakanya.” Kambe ke, kun’wana ni kun’wana ha hlaseriwa hi miringo yo kambisisa “swihundla swa ku enta swa Sathana.”—Nhlavutelo 2:24.

8. Xana makhombo lama tisiwaka hi swivumbeko swo hambana-hambana swa ku titsakisa ya nga kombisiwa njhani? Nyika swikombiso swa kwalaho?

⁸ Hi xikombiso, ku kumeka loku olovaka ka swifaniso leswi nga ambalangiki ni timhaka to biha ku tlula mpimo swi vange swiphiqo leswikulu eka vatirhisi van’wana va swikandziyisi swa tikhasete ta video. Le Yuropa, makwerhu la tekeke a a hlalela tithepi leti thyakeke endzhaku ka loko nsati wa yena a ye eku etleleni. Mbewu ya vudyoho yi byariwe hi laha ku tiyeke, yi vanga vuoswi. (Ringanisa Yakobo 1:14, 15.) Etikweni rin’wana ra Vantima, ntlawa wa vantshwa va Timbhoni wu lombe tithepi leti thyakeke eka vanghana va xikolo ivi wu ti hlalela loko vatswari va vona va ha fambile. Hambi swi ri tano, nkulu le Nigeria, wa xiya: ‘Khombo lerikulu hakanyingi ri le ka minongonoko ya TV leyi hi ku fanana yi kombisaka vukari, vugevenga, nyimpi, swivono swa ku gangisana ni ku vungunya ku tshembeka ka vatekani.’ Maphepha-hungu lamantsongo ya nxavo wa le hansi, timagazini ta swifaniso leswi nga ambalangiki, tibuku leti nyanyulaka rimbewu, tibayiskopo na vuyimbeleri lebyi thyakisaka na swona i makhombo lama xiyekaka.

9. (a) Ha yini hi fanele ku va lava hlawulaka malunghana ni leswi hi swi yingisaka, hi swi hlalelaka ni ku swi hlaya? (b) Hi fanele ku endlisa ku yini loko hi hlangana ni mhaka leyi kanakanisaka?

⁹ Hi nga ka hi nga swi koti ku thyakisa mianakanyo ya hina hi swilo leswi ‘khomisaka tingana hambi ku swi vula.’ (Vaefesa 5:12) Kutani vana la hlawulaka leswi u swi yingisaka, u swi langutaka ni ku swi hlaya. Tihlayise kutani u endla hi xihatla ku alela mhaka leyi solekaka. (Psalma 119:37) Leswi swi ta lava ku tikhoma ka xiviri, kumbexana hi ku fanekisela ‘u xanisa miri wa wena u wu endla hlonga.’ (1 Vakorinto 9:27) Hambi swi ri tano, minkarhi hinkwayo tsundzuka leswaku leswi hi swi hlalelaka exihundleni swa voniwa hi “loyi a nga voniwiki.” (Vaheveru 11:27) Kutani fularhela leswi kanakanisaka. “Xiyaxiyani, mi vona leswi tsakisaka Hosi.”—Vaefesa 5:10.

‘Tivoneleni’ Leswaku Mi Tshama Mi Basile eMahanyelweni

10. (a) Hi xihi xivangelo xin’wana lexi ha xona vo tala va soriweke ni ku susiwa lembe rin’wana na rin’wana? (b) I nawu wihi wa Bibele lowu wu faneleke ku kongomisa mahanyelo ya hina loko hi ri eku wiseni ni le ntirhweni?

¹⁰ Eka Vaefesa 5:5 Pawulo u tsundzuxile a ku: “Tivani mhaka leyi: Ku hava munhu ni un’we la nga ta averiwa ndzhaka eMfun’weni wa Kriste ni wa Xikwembu, loko a ri la oswaka, kumbe la endlaka swa thyaka, kumbe la nga ni makwanga.” Kambe, lembe rin’wana ni rin’wana magidi ya soriwa kumbe ya tsemiwa hikwalaho ka rigangugangu—‘va dyohela miri.’ (1 Vakorinto 6:18) Hakanyingi, i mhaka ya ku pfumala ku ‘tihlayisa hi ku ya hi rito [ra Xikwembu].’ (Psalma 119:9) Hi xikombiso, vamakwerhu vo tala, va tshika ku tihlayisa ka vona emahanyelweni eminkarhini yo wisa. Hi ku honisa xinakulobye xa le tilweni, va sungula vunghana ni vanhu va misava lava va nga eku wiseni. Hi ku ehleketa leswaku lava i ‘vanhu va kahle hakunene,’ Vakriste van’wana va hlanganyele na vona eka swiendlo leswi kanakanisaka. Hi ku fanana, van’wana va ve lava tolovelanaka ngopfu na vatirhi-kulobye. Nkulu un’wana wa Mukriste u ve la tolovelanaka ngopfu na muthoriwa wa xisati lerova a fularhela ndyangu wa yena ivi a sungula ku tshama na yena! Ku susiwa ku landzerile. Marito ya Bibele i ya ntiyiso swonghasi loko ya ku, “Vanghana lavo biha, va borisa mikhuva leyinene!”—1 Vakorinto 15:33.

11. Hikwalaho ka yini minhlangano ya Vukriste yi fanele ku languteriwa kahle?

¹¹ Lexi humaka eAfrika Dzonga i xiviko lexi: “Khombo rin’wana leri xungetaka mahanyelo lamanene ya lavo tala i minkhuvo leyikulu . . . leyi yin’wana ya yona yi endliweke endzhaku ka minongonoko ya ntsombano wa muganga.” Hambi swi ri tano, tinhlengeletano letintsongo ta Vukriste leti lawuriwaka kahle a ti tali ku onhaka ti va ta “makolo.” (Vagalatiya 5:21) Loko ku ta va ni swakunwa leswi nga ni xihoko, endlani tano ehansi ka vukongomisi na ku ringanisela. “Vinyo i musanḍi,” naswona hi ku kuceteriwa hi yona, vamakwerhu van’wana va tshike ku tihlayisa ka vona ka mahanyelo kumbe va amukela ku tsana ka ku khudzehela. (Swivuriso 20:1) Xisweswo, vafundhisi vambirhi lavantshwa va nghenele swiendlo swa vusodoma endzhaku ka loko va nwe xihoko ku tlula mpimo.

12, 13. (a) Van’wana va yimelele mahanyelo layo biha hi ndlela yihi? Hikwalaho ka yini miehleketo yo tano yi hoxile? (b) Hi nga tshama hi tirindzile eku xungetiweni ka mahanyelo lamanene hi ndlela yihi?

¹² Loko hi ringiwa leswaku hi dyoha, a hi tsundzukeni leswaku, ku nga khathariseki leswaku hi vonaka hi base njhani ehandle, hi leswi hi nga xiswona endzeni leswi lavekaka. (Swivuriso 21:2) Entiyisweni van’wana va vona onge Xikwembu xi ta rivalela ku hambuka loku phindha-phindhiwaka ka mahanyelo layo biha hi mhaka ya leswi va tsaneke. Kambe xana leswi a hi ku ‘hundzula tintswalo ta Xikwembu xa hina, ku endliwa swa manyala ha tona’? (Yuda 4) Van’wana va ehleketa ni leswaku “Yehova a nga hi v̌oni.” (Ezekiel 8:12) Hambi swi ri tano, tsundzuka leswaku “ku hava ni xivumbiwa ni xin’we lexi tumbeleke. Hinkwaswo swi lo dlúú! erivaleni, emahlweni ka loyi hi fanelaka ku tihlamulela eka yena.”—Vaheveru 4:13.

¹³ Kutani tivoneli eku xungetiweni ka mahanyelo lamanene! “Kutani vuoswi, ni thyaka hinkwaro, ni makwanga, a swi laveki, ni ku kumbuka swi nga kumbukiwi exikarhi ka n’wina.” (Vaefesa 5:3, 4) “Vengani leswo biha,” ku nga khathariseki leswaku swi nga ha tsakisa ku fikela kwihi enyameni.—Varhoma 12:9.

Tshamani Mi Basile eMoyeni

14, 15. (a) Xana van’wana va tivangele nthyakiso wa moya hi ndlela yihi? (b) Vagwinehi va tirhisa ‘milomu ya vona ku dlaya vanhu-kulobye’ hi ndlela yihi? (c) I tindlela tihi leti vagwinehi va thyakeke ha tona, naswona i yini lexi va xi rivaleke?

¹⁴ Van’wana va tinghenise eka minthyakiso leyi kotekaka ya moya hi ku pfulela vuhaxi bya xiya-ni-moya ni bya thelevhixini bya vukhongeri. Eka tiko rin’wana ra Vantima, van’wana va hlalele mintlangu ya TV leyi kombisaka vukholwa-hava bya vukhongeri bya leswaku moya a wu fi hi ku twisiseka loku amukelekaka. Hambi swi ri tano, muapostola Pawulo, u tsundzuxe hi khombo leri petaka nhloko—vavanuna va vagwinehi lava a va “khunguvanyisa van’wana eku pfumeleni.” (2 Timotiya 2:16-18) Vanhu vo tano va ha ri kona! (2 Petro 2:1-3) Naswona minkarhi yin’wana va humelerile eku onheni ka miehleketo ya van’wana. Hi laha Swivuriso 11:9 swi vulaka ha kona: “Musanḍi o dlaya v̌arikwav̌o hi nomu wa yena.”

¹⁵ Vagwinehi hakanyingi va tirhisa ku tilwela, va vula leswaku hi tekeriwe mintshunxeko ya hina, ku katsa ni ntshunxeko wa ku tihlamuselela Bibele. (Ringanisa Genesa 3:1-5.) Entiyisweni, vathyakisi lava a va ta va kona a va nyikeri nchumu handle ko tlhelela eka tidyondzo leti nyenyetsaka ta “Babilona Lonkulu.” (Nhlavutelo 17:5; 2 Petro 2:19-22) Van’wana va tirhisa nyama, va kucetela khale ka vanakulobye ku ka va nga “tikharhati” hikuva ntirho lowu nga nyawuriki wo veka vumbhoni hi yindlu na yindlu “a hi wa nkoka” kumbe “a hi wa matsalwa.” (Ringanisa Matewu 16:22, 23.) I ntiyiso, swivulavuri swo tano leswi nga na vuswikoti swi nga ha languteka swi basile ehandle, emirini ni le mahanyelweni. Kambe endzeni va thyakile emoyeni, va tinyiketele mianakanyo leyi ntshunxekeke, ya vutikukumuxi. Va rivale hinkwaswo leswi va swi dyondzeke hi Yehova, vito ni timfanelo ta yena leto hlawuleka. A va ha pfumeli leswaku hinkwaswo leswi va swi dyondzeke malunghana na ntiyiso wa Bibele—ntshembo lowu vangamaka wa Mfumo ni misava ya paradeyisi na ku hlanhliwa ka tidyondzo ta mavunwa, to fana na Vunharhu-un’we, ku ka moya wa munhu wu nga fi, ku xanisiwa loku nga heriki na phagatori—ina, hinkwaswo leswi swi te eka vona hi ku tirhisa “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari.”—Matewu 24:45-47.

16. Xana lavo lulama va ponisiwa “hi vutivi” hi ndlela yihi?

¹⁶ Lexi tsakisaka, mulanguteri wa xifundza eFurwa wa xiya: “Vamakwerhu van’wana va xisiwa hikuva va pfumala vutivi lebyinene.” Hi yona mhaka leyi Swivuriso 11:9 swi nge: “Kambe la’v̌o lulama v̌a hlayisiwa hi ku tiva.” Leswi a swi vuli ku yingisa vagwinehi kumbe ku hlaya tibuku ta vona. Kambe, swi vula ku va ni ku ‘twisisa loku hetisekeke ka ku tiva xihundla xa Xikwembu’ hi dyondzo ya munhu hi xiyexe leyi chivirikaka ya Bibele ni tibuku ta Sosayiti leti seketeriweke eBibeleni. A ri na vutivi lebyi byinene, i mani la nga lavaka ku tiva ku fikela laha a yingisaka marito ya vagwinehi xana? Ku nga tshuki ku va na munhu loyi a mi “kanganyisaka hi marito lama ringetaka ku mi khorwisa”! (Vakolosa 2:2-4) Vunwa bya vukhongeri byo hemba lebyi humaka eka xihlovo xihi na xihi byi fanele ku papalatiwa ku fana na chefu! Hakunene, tanihi leswi Hosi ya hina yi tirhiseke “nandza lowo tshembeka, lowa vutlhari” ku hundzisela “marito ya vutomi lebyi nga heriki” eka hina, hikwalaho ka yini ha ha fanele ku lava ku languta kun’wana?—Yohane 6:68.

Xana U Ta Tshama U Basile?

17, 18. Ha yini swi ri swa nkoka ku hlakulela (a) ku basa ka miri, (b) ku basa ka mianakanyo, (c) ku basa ka mahanyelo ni (d) ku basa ka moya?

¹⁷ Hikwalaho ku katseka swo tala emhakeni ya ku tshama hi basile emahlweni ka Yehova Xikwembu. Ku hlayisa mimiri ya hina yi basile, makaya ya hina, swiambalo swa hina na Tiholo ta hina ta Mfumo ti basile ehandle swi sasekisa mahungu ya hina ya Mfumo. Ku tshama hi basile emianakanyweni swi hi pfuna ku tshama hi basile emahanyelweni ni le moyeni. Leswi swi lava leswaku hi yingisa xitsundzuxo xa Pawulo eka Vafilipiya 4:8, xo hlayisa miehleketo ya hina eka swilo leswi swi nga ntiyiso, leswi tengeke ni ku dzuneka.

¹⁸ Naswona hi nga swi tlangela ku tlula rini na rini leswaku hi fanele ku tshama hi basile emahanyelweni hi rito na xiendlo. Yehova u hi tsundzuxa hi laha ku heleleke leswaku lava va hlanganyelaka eka xivumbeko xihi na xihi xa vunghwavava va nga ka va nga dyi ndzhaka ya Mfumo wa Xikwembu. (1 Vakorinto 6:9-11) Ku nga khathariseki ndlela leyi swilo swo tano leswi thyakeke swi nga ha vonakaka swi tsakisa ha yona, loko hi byala enyameni, hi ta tshovela ku bola enyameni. (Vagalatiya 6:8) Eku heteleleni, ku ni mhaka yo tshama hi basile emoyeni, hi basile etidyondzweni. Ku basa ko tano ku hi pfuna ku hlayisa vutengi bya timbilu ni miehleketo ya hina. Xisweswo minkarhi hinkwayo hi susumeteriwa ku lava miehleketo ya Xikwembu etimhakeni—hayi ya hina.

19. I yini lexi nga pfunaka lava totiweke ni “ntshungu lowukulu” ehenhleni ka ku tshama va basile etimhakeni hinkwato?

¹⁹ Ku nga ri khale muvangi lonkulu wa thyaka—Sathana Diyavulosi—u ta nghenisiwa, kun’we ni mademona ya yena, ekheleni lero enta. Ku fikela kwalaho, onge malandza ya Yehova hinkwawo—lama totiweke ni “ntshungu lowukulu”—ya nga tshama ya basile tanihi varhwali va timbita ta Yehova. (Nhlavutelo 7:9, 13-15; 19:7, 8; 20:1-3) Ku lwa loku a ku yimi naswona ka nonon’hwa. Hambi swi ri tano, tsundzuka leswaku Yehova u nyika “moya wa yena lowu kwetsimaka” mahala. (Varhoma 1:4) Nhlengeletano ya yena leyi baseke, yi ri na vakulu va yona, na yona yi tiyimisele ku hi pfuna hi ku nyikela xitsundzuxo lexinene, xa Matsalwa. Hi mpfuno wo tano ni ku tiyimisela ka hina vini, hi nga tshama hi basile etimhakeni hinkwato!

[Nhlamuselo ya le hansi]

Swivutiso Swa Mpfuxeto

◻ Hikwalaho ka yini Vayuda lava vuyaka va huma le Babilona a va fanele ku basa?

◻ Xana hi nga nyika mianakanyo ehenhleni ka ku basa ka miri hi ndlela yihi?

◻ Hi nga yi sirheleta njhani mianakanyo ya hina eka nthyakiso?

◻ Hi nga tshama hi tihlayisile eka makhombo ya mahanyelo hi ndlela yihi?

◻ Hi nga ku hlayisisa ku yini ku basa ka hina ka moya?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

Makaya ya hina ya fanele ku va swikombiso swa ku basa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]

Vakriste va fanele ku tirhisa ku avanyisa lokunene eku papalateni ka tithepi ta video ni minongonoko ya TV leswi nga thyakisaka mianakanyo

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Minhlangano leyintsongo yi nga va leyi akaka emahanyelweni

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Timbhoni leti chivirikaka ti tshama ti basile emoyeni naswona ti kuma nsirhelelo ni ntsako hi dyondzo ya Bibele leyi chivirikaka