Xana Bibele Ya Tikaneta?

‘A SWI endleki leswaku Xikwembu xi hemba,’ ku vula Bibele. (Vaheveru 6:18) Hikwalaho buku ya xona a yi ta swi kotisa ku yini ku tala hi ku kanetana ka le rivaleni ni ku hambana lokukulu ivi yi tama yi vuriwa Rito ra Xikwembu? A yi nga ta swi kota. ‘Kutani ke, ha yini ku ri na ku hambana?’ wa vutisa.

Hi laha swi nga ha languteriwaka ha kona, eka buku leyi hi malembe xidzana hi ku tinyiketela a yi tsariwa hi mavoko ni leyi a yi lava ku hundzuluxeriwa ku ya eka tindzimi leti tolovelekeke ta siku ra kona, ku hambana ko karhi ka matsalele ku nghenelerile. Kambe ku hava ku hambana lokukulu ni ka ntikelo lerova ku nga tisa ku kanakana eku huhuteriweni ni le ka ntikelo wa Bibele hinkwayo. Hi nkambisiso wa vukheta, ku tikaneta loku vonakaka ku ri kona ku nga kombisiwa ku ri loku nga na nhlamuselo leyinene. Hakanyingi, vanhu lava vulaka leswaku Bibele ya tikaneta a va wu endlanga nkambisiso wa vukheta hi voxe, kambe va amukela ntsena mianakanyo leyi vekiwaka ehenhla ka vona hi lava va nga laviki ku tshemba Bibele kumbe ku fumiwa hi yona. “L’a hlamulaka a nga si twa, o kombisa v̌uphukuphuku bya yena, o tiv̌angela tingana,” ku tsundzuxa Bibele eka Swivuriso 18:13.

Minkarhi yin’wana, van’wana va sola mhaka ya leswaku vatsari va Bibele a va pfumelelani minkarhi hinkwayo etimhakeni leti yelanaka ni tifigara, ku landzelelana ka swiendlakalo, ku vekiwa ka leswi tshahiweke ni swin’wana. Kambe xiya: Loko a wu fanele ku kombela timbhoni leti ti voneke hi mahlo to hlayanyana ta xiendlakalo ku tsala leswi ti swi voneke, xana timhaka hinkwato a ti ta fana hi ku helela hi mavekelo ni vuxokoxoko? Loko va tsarile, a wu nga ta ehleketa ku kuma ku hambana exikarhi ka vatsari? Hi ku fanana, vatsari va Bibele va pfumeleriwe hi Xikwembu leswaku va tirhisa ndlela ya vona yo tsala ni ririmi ra vona vini, xi ri karhi xi vona leswaku mianakanyo ya xona ni timhaka leti yelanaka a swi vekiwa hi mfanelo.

Leswi tshahiweke ematsalweni ya le mahlweninyana swi nga ha cinciwa kantsongonyana eka xivulwa xo sungula leswaku swi fambisana ni swilaveko ni xikongomelo xa mutsari lontshwa, a ri karhi a hlayisa mongo wa xisekelo ni mianakanyo. Leswi fanaka swi nga vuriwa hi ta ku hambanisa swiendlakalo. Mutsari un’wana a nga landzelela ntlhandlamano lowu tshembekaka, kasi un’wana a nga ha longoloxa swiendlakalo hi ku ya hi ku yelana ka swona ni mianakanyo. Leswi tluriweke hi ku fanana swi ta ya hi mavonelo ya mutsari ni ndlela leyi a nga ta komisa mhaka leyi ha yona. Hikwalaho, Matewu u vulavule hi vavanuna vambirhi lava feke mahlo tanihi lava hanyisiweke hi Yesu, loko Marka na Luka va vula un’we ntsena. (Matewu 20:29-34; Marka 10:46; Luka 18:35) Mhaka ya Matewu a yi hambukanga. Kahle-kahle yena u kombisisa swinene nhlayo, kasi Marka na Luka va kombetela eka wanuna un’we loyi Yesu a kongomiseke mhaka yakwe eka yena.

Nakambe a ku ri na tindlela to hambana-hambana to hlayela nkarhi. Tiko ra Yuda a ri tirhisa tikhalendara timbirhi—khalendara leyi hlawulekeke ni khalendara leyi tolovelekeke, kumbe ya vurimi—yin’wana ni yin’wana a yi sungula hi nkarhi wo hambana wa lembe. Vatsari lava hambanaka hi n’hweti ni siku loko va kombetela eka xiendlakalo lexi fanaka entiyisweni va nga ha va va tirhisa tikhalendara to hambana. Tanihi leswi vatsari va le vuxeni va nga taliki ku tirhisa swiphemu, swiphemu swa lembe a swi hlayiwa tanihi malembe lama teleke. A swi endliwa nhlayo leyi teleke. Hi xikombiso, xiya leswi, eka rhekhodo ya rixaka leyi kumekaka eka Genesa ndzima 5.

Ku Twananisa “Ku Kanetana”

Kambe a ku na tindzimana eBibeleni leti vulaka leswi hambanaka ni swa tindzimana tin’wana xana? A hi kambisiseni tin’wana leti tshahiweke hi vaxopaxopi va Bibele.

Eka Yohane 3:22 hi hlaya leswaku Yesu ‘u khuvurile,’ kasi loko hi ya emahlweninyana, eka Yohane 4:2, rhekhodo yi vula leswaku “a a nga ri yena Yesu hi xiviri loyi a a khuvula.” Kambe hi laha ndzimana hinkwayo yi kombisaka ha kona, a ku ri vadyondzisiwa va Yesu lava va endleke minkhuvulo ya xiviri evitweni ra yena naswona ehansi ka nkongomiso wa yena. Leswi swi fana ni mhaka leyi eka n’wamabindzu ni mupfuneti wa yena va nga ha vulaka leswaku va tsale papila ro karhi.

Kutani ku na ndzimana eka Genesa 2:2 leyi vulaka leswaku Xikwembu xi wisile “e ntirweni hikwawo lowu ši wu endleke.” Nhlamuselo ya Yesu eka Yohane 5:17 yi hambana ni leswi laha a vulaka leswaku Xikwembu ‘a xi tshikanga ku tirha ku fikela sweswi.’ Kambe hi laha mongo wu kombaka ha kona, rhekhodo eka Genesa hi ku hlawuleka yi vulavula hi mintirho ya Xikwembu ya ku tumbuluxa loku vonekaka, kasi Yesu a a kombetela eka mintirho ya Xikwembu malunghana ni nkongomiso wa yena wa vukwembu ni ku hlayisa ka xona vanhu.

Kun’wana ku kanetana loku vonakaka ku kumeka hi ku ringanisa Eksoda 34:7 na Ezekiel 18:20. Tsalwa lero sungula ri vula leswaku Xikwembu hi “le’ši baka v̌ana ni v̌atukulu . . . hikwalaho ka ku dyoha ka v̌atata wa v̌ona,” loko leri ra le ndzhakunyana ri vula leswaku “ṅwana a nga ka a nga rwali nanḍu wa tata wa yena.” Ha yini tindzimana leti ti vonaka ti kanetana? Hikuva ti tekiwa hi ku landza mongo wa kona. Kambisisa mhaka leyi nga ekusuhi ni mavekelo. Manuku swi va erivaleni leswaku loko Xikwembu xi vulavula hi ku ba tanihi loku nga teki henhla ka vatatana ntsena kambe ni le ka vana ni vatukulu va vona, a xi vulavula hi leswi a swi ta ehlela Vaisrayele tanihi tiko loko va n’wi dyoherile kutani va yisiwa evuhlongeni. Hi tlhelo rin’wana, loko xi vula leswaku n’wana a a nga ta rhwala swidyoho swa tata wakwe, a xi vulavula hi vutihlamuleri bya munhu hi yexe.

Ku hambana ku nga kumeka, ku fana ni le timhakeni ta ku tswariwa ka Yesu tanihi leswi swi rhekhodiweke eka Matewu 1:18-25 ni le ka Luka 1:26-38. Kambe ti komba ku kanetana ke?

Xana u tshama u hlaya vurunguri byimbirhi hi munhu un’we la dumeke? Loko swi ri tano, xana u swi xiyile leswaku vurunguri lebyi byi ta hambana handle ka ku va kahle-kahle byi kanetana ke? Hakanyingi, ku hikwalaho ka mianakanyo ya mutsari hi yexe kumbe swihlovo leswi a swi tirhiseke. Nakambe swi tiseketele eka leswi mutsari a ehleketaka leswaku i swa nkoka ku swi tsala emhakeni ya yena, tlhelo leri a ri hlamuselaka ni vayingiseri lava ntirho wu kongomisiweke eka vona. Xisweswo, timhaka leti tsariweke ku ri karhi ku tsundzukiwa vahlayi lava nga Vamatiko a ti ta hambana ni leti ta vahlayi va Vayuda, lava ana se a va twisisa ni ku amukela mintiyiso yo karhi.

Leswi i swikombiso swi nga ri swingani ntsena swa tindzimana leti eBibeleni, loko ti nga kambisisiwanga hi vukheta, ti vonakaka ti kanetana. Kambe loko ti kambisisiwa hi vukheta, ku tsundzukiwa mavonelo ya mutsari ni mongo, a hi ku kanetana nikantsongo kambe to va ntsena tindzimana leti lavaka nkambisiso lowu engetelekeke. Vanhu vo tala va tsandzeka ku tinyiketela ku endla matshalatshala lawa ya nkoka, hambi swi ri tano, va swi kuma swi olova ku vula va ku: “Bibele ya tikaneta.”

Swi Lava Ku Tiyiseka Ka Hina

Moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu nyike vatsari va Bibele ntshunxeko lowukulu eku tsaleni ka swiviko swa vona. (Mintirho 3:21) Xisweswo, a va swi kota ku humesa xifaniso xa mivala ni ku langutela ka lexi a va xi vona. Hambi swi ri tano, ku hambana ka vona, entiyisweni, ku tiyisa ku tshembeka ni ntiyiso wa vona, lowu nga pfumeleriki ku soriwa hi vaxisi ni ku chayisana. (2 Petro 1:16-21) Hambi leswi vatsari a va hambana eka ndlela ya vona yo veka mhaka, hinkwavo a va kombetela eka tlhelo rin’we naswona a va ri na xikongomelo xin’we: ku kombisa vanhu leswi Yehova Xikwembu a nga ta swi endla leswaku a tsakisa vanhu ni leswi vanhu etlhelweni ra vona va faneleke ku swi endla ku kuma ku amukeriwa hi Xikwembu.—Swivuriso 2:3-6, 9.

Bibele i buku leyi lavaka matimba ya hina ya ku ehleketa. Ya twanana hinkwayo ka yona. A yi tikaneti. Tibuku hinkwato ta 66 (tindzima ta 1 189 kumbe tindzimana ta 31 173 hi ku ya hi King James Version) swi lava ku tiyiseka ka hina loku heleleke. Ee, u nga yi tshemba Bibele!

[Bokisi leri nga eka tluka 6]

Loko U kuma “Ku Kanetana” eBibeleni, Ku Nga Va Ku Ri Leswaku:

◆ A wu yi tivi mintiyiso yo karhi ya matimu kumbe mikhuva ya khale?

◆ U tsandzeka ku ehleketisisa hi mongo?

◆ U honise mavonelo ya mutsari?

◆ U ringeta ku hlanganisa mianakanyo leyi hoxeke ya vukhongeri ni leswi Bibele hakunene yi swi vulaka?

◆ U tirhisa ku hundzuluxela ka Bibele loku hoxeke kumbe loku nga ha amukeriwiki?

[Swifaniso leswi nga eka tluka 7]

Matewu u vule leswaku i vavanuna vambirhi lava feke mahlo lava hanyisiweke hi Yesu. Marka na Luka va vule un’we ntsena. Xana loku i ku kanetana?