Swivono Leswi Humaka eTikweni Leri Tshembisiweke

“U Ni Khombo, Wena Korazini!”—Ha Yini?

KUNENE u nge swi lavi leswaku Xikwembu xi huwelela khombo eka wena, xana u nga swi lava? Manuku, anakanya ndlela leyi Vayuda va le mitini minharhu ya Vagaleliya va faneleke va titwe ha yona loko N’wana ni Muavanyisi wa Xikwembu a huwelerile a ku:

“U ni khombo, wena Korazini! U ni khombo, wena Betesda! Hikuva mahlori lama nga endliwa exikarhi ka n’wina, loko onge ma endliwile le Tiri ni le Sidoni, inge miti leyi yi hundzukile khale, yi ambele tinguvu leto khwaxa, yi tshamile enkumeni. Hambi swi ri tano, ndza mi byela leswaku, hi siku ra ku avanyisiwa, miti ya Tiri ni Sidoni yi ta vevukiseriwa ku tlula n’wina. Na wena Kapernawume, . . . u ta tsongahatiwa ku ya fikela eTiheleni.”—Matewu 11:21-23.

Xivono lexi nga laha henhla xi komba eka wun’wana wa miti yoleyo—Korazini. Xifaniso lexi nakambe xi humelela eka July/August eka 1989 Calender of Jehovah’s Witnesses. Lexi tsakisaka, marito ya Yesu eka Matewu 11:21-23 ya le ka nongonoko wa ku hlaya ka Bibele wa Timbhoni ta Yehova hi August. Manuku ke, xana hi fanele ku tiva yini ehenhleni ka Korazini?

Phela, xiya leswaku Korazini wa khale a wu ri kwihi. U nga vona marhumbi ya wona ehansi exifanisweni xo sungula, xiya mirhi eribuweni ra n’walungu ra Lwandle ra Galeliya. Hi laha Kapernawume a wu ri kona, mpfhuka wa kwalomu ka tikhilomitara tinharhu. Ku languteka ka xifaniso xa rivala ku nga ringanyeta misava yo andlaleka, kambe entiyisweni Korazini wu le swintshabyanini swa timitara ta 270 ehenhla ka ribuwa.

Nakambe swa pfuna ku tiva leswaku kwalomu ka mpfhuka lowu fanaka ku suka eKapernawume, endzilakaneni wa ribuwa, a ku ri na Betesda. Xisweswo, loko a rhukana miti leyi minharhu, Yesu a a nyikela nyingiso eka ndhawu yintsongo laha a a tirha kona eGaleliya. (Matewu 4:13; Marka 2:1; Luka 4:31) Ha yini Yesu a tivise khombo eka vona?

Yesu u hete nkarhi wo tala ni vaapostola endhawini leyi, naswona laha u endle mintirho yo tala ya matimba. Ekusuhi na Betesda u phamele vanhu lava tlulaka 5 000 hi singita, naswona u hanyise wanuna wa bofu. (Marka 8:22-25; Luka 9:10-17) Exikarhi ka masingita ya yena eKapernawume kumbe ekusuhi na kona u hanyise mufana la vabyaka a ri ekule, a hanyisa wanuna la nga ni mademona, a pfuna la lamaleke leswaku a famba ni ku pfuxa xinhwanyetana xa mufambisi wa sinagoga. (Marka 2:1-12; 5:21-43; Luka 4:31-37; Yohane 4:46-54) Hambi loko Bibele yi nga hi byeli hi ku kongoma ‘mintirho ya matimba’ leyi endliweke eKorazini, Matewu 11:21 yi komba leswaku Yesu u endle masingita kona kumbe ekusuhi na kona. Kambe, vanhu a va hundzukanga ni ku pfumela eka Yesu tanihi Mesiya loyi a seketeriwaka hi Xikwembu.

Loko u languta xivono lexi landzelaka xa ku endla ka Yesu mintirho yo tano, u nga vutisa, ‘Ha yini vanhu va Korazini va nga twisisi?’ Kumbexana vumbhoni byi ta kumiwa exikarhi ka maribye ya ntima lama vayimburi va ma yimbuleke exikarhi ka marhumbi lawa, lama sukelaka eka lembe xidzana ra vunharhu C.E. Masalela lawa ma katsa sinagoga leri nga exikarhi ka muti ni tindhawu to tshama eka tona ta le kusuhi. Maribye man’wana lama humaka esinagogeni ya na matsalwa lama nga tolovelekangiki. I ya yini? Tinomboro leti humaka eka tinhlamuselo ta minthyeketo ya Xigriki, tanihi nyoka ya misisi ya Medusa ni centaur, xifaniso lexi xi nga munhu eka xiphemu xin’wana, eka xiphemu xin’wana xi ri hanci. Leswi Vuyuda byi faneleke byi swi kanete hi matimba swikwembu swo tano swo vatliwa, ha yini varhangeri va Vayuda eKorazini va swi pfumelerile esinagogeni ra vona?

Dyondzo yin’wana hi leswaku “langutelo ra mianakanyo leyi anameke ri nga ha va ri ri ra mukhuva kwalaho,” leswi nyikeke Yesu xivangelo xo tshemba ku kuma nyingiso lowunene emutini.a Kambe loko swibombisi leswi swa khumbi swi ringanyeta xanchumu ehenhleni ka langutelo ra le sikwini ra Yesu, swi ta va swi ri leswaku vo tala eKorazini a va nga ku khathaleli ngopfu ku gandzela “tatana hi moya ni ntiyiso.” (Yohane 4:23) Va kombise sweswo hi ku ala ka vona Mesiya la endlaka mintirho ya masingita.

Loko Yesu a rhuma vadyondzisiwa va 70, nakambe u tirhise ku hundzeleta loku katsaka ku sihalala ka Korazini, Betesda na Kapernawume. Loko Vagaleliya-kulobye va Yesu va le Korazini lava a va yi toloverile mintirho ya yena ya matimba va nga yingisi, vadyondzisiwa va fanele va nga hlamali loko vanhu va le mitini yin’wana leyi va chumayelaka eka yona va nga va amukeli.—Luka 10:10-15.

Kutani loko hi xiya marhumbi ya ntima lama nga hanyiki ya Korazini, hi fanele hi xi amukela xitsundzuxo xo twisiseka xa Yesu ehenhleni ka “khombo.” Ku hluleka ku hundzuka, ku amukela ntirho wa Xikwembu lowu endliwaka hi vanhu va xona, swi nga yisa eka vumundzuku byo biha ni lebyi nga hava ntshembo.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Mepe lowu nga eka tluka 16]

(Leswaku u vona rungula leri hleriweke hi ku helela, vona nkandziyiso wa kona)

Chorazin

Bethsaida

Capernaum

Sea of Galilee

Tiberias

[Xihlovo Xa Kona]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 16]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.