Xana Wa Ri Handzisisa Rifuwo Leri Fihliweke?

“Ingi tintswalo ni ku rhula swi nga mi talela swi andza, eku tiveni ka Xikwembu ni ka Yesu Hosi ya hina.”—2 PETRO 1:2.

1, 2. I swivangelo swihi leswi endlaka nsuku wu va wa nkoka ni lowu durhaka swinene?

HA YINI nsuku wu durha swonghasi? Wo va metali yo olova ntsena, kambe nkoka wa wona i madzana ya tidolara hi awunsi. I ntiyiso, wa vumbeka naswona wu endla swin’wetsin’wetsi leswi kokaka mahlo hi xivumbeko xa xingwavila xa le rintihweni kumbe masindza. (1 Timotiya 2:9; Yakobo 2:2) Hambi swi ri tano, loko a wu lahlekile erikwandasini, u fa hi ndlala ni torha, a wu nga ta wu dya kumbe ku wu nwa. Eka xiyimo xo tano lofo ra xinkwa kumbe nkambana wa rhayisi ni mati a swi ta va ni ntikelo lowukulu ku tlula nsuku.

² Kutani ke, ha yini nsuku wu tekiwa wu ri wa nkoka swinene ke? Hikuva wa pfumaleka naswona swa nonon’hwa ku wu kuma. Hi xikombiso, loko mayini ya nsuku ya Empire en’walungwini wa California yi pfariwile hi 1957 hi mhaka ya leswi a yi nga ha bindzuli, vatirhi va le mayini a va cela mugodi wo enta ku tlula timitara ta 1 500 kambe a va boheka ku ehla hi tikhilomitara tinharhu hi ku voyama leswaku va kuma nsuku. Eka yinhla yoleyo, nxavo lowukulu wa nsuku wu endle leswaku matshalatshala lamakulu ma fanela ku hambeta wu lavisisiwa.

3. I rifuwo rihi leri hi nga ri lavaka?

³ Kambe, hina hi nga cela xin’wana lexi nga ni nkoka lowukulu ku tlula nsuku. I yini xexo? Hosi yo tlhariha Solomoni yi nyike nhlamulo kwalomu ka malembe ya 3 000 lama hundzuke yi ku: “Nḍi ri, loko u rilela v̌utiv̌i, loko u huwelela e ku twisisa, loko u ŝi lav̌a kukotisa mali, u hakuta kukotisa šuma le’ši fihliweke, hi laha u nga ta twisisa ku tšhava ka Yehova, u ta kuma ku tiv̌a ka Šikwembu.” Anakanya vanhu lava nga nyawuriki va swi kota ku kuma “ku tiv̌a ka Šikwembu”!—Swivuriso 2:3-5.a

Mhaka Leyi Hinkwerhu Hi Lavaka Vutivi Lebyi Kongomeke Ha Yona

4. I yini leswi faneleke ku katsiwa eka vutivi lebyi kongomeke bya Vukriste?

⁴ Ku sukela enkarhini wa Kriste, vutivi byebyo bya nkoka byi ndlandlamuke byi katsa swo tala ku tlula leswi a swi kumeka eka vavanuna ni vavasati va khale vo tshembeka va Vaheveru. Hi laha Pawulo a swi vuleke ha kona: “Ndzi kombela leswaku Xikwembu xa Hosi ya hina Yesu Kriste, Tatana la dzunekaka, xi mi nyika Moya wa vutlhari, xi tihlavutela ha wona eka n’wina, leswaku mi ta xi tiva swinene. Ndzi kombela leswaku miehleketo ya n’wina yi pfuleka, mi ta tiva leswaku ku tshemba loku xi mi vitanelaka kona hi loku ko yini, ni leswaku ku tala ka ndzhaka ya xona leyo saseka ngopfu leyi tshembisiwaka vahlawuriwa va xona, hi loku ko yini.”—Vaefesa 1:17, 18.

5. Ha yini vatotiwa va fanele va nyikela nyingiso lowukulu eka vutivi bya vona bya ku rhandza ka Xikwembu?

⁵ Hi nkarhi wolowo, leyi a ku ri ndzayo leyi kongomeke eka vamakwavo va Kriste vo kwetsima lava totiweke naswona ya ha tirha ni namuntlha. Tanihi xiphemu xa vumbirhi xa “rixaka” ra xitshembiso, volavo i vahlaseriwa lavakulu hi ku hambukisa ka moya ka Sathana. (Vagalatiya 3:26-29; Vaefesa 6:11, 12) Hi laha ku hlawulekeke, vatotiwa va fanele va tiyisa ku vitaniwa ka vona hi ku ka va nga honisi nyiko ya mahala ya musa wa Xikwembu lowu nga fanelangiki. Hi yona mhaka leyi va faneleke va hambeta va tiyisa rifuwo ra vona ra moya hi ku pfuxeta vutivi bya vona lebyi kongomeke bya ku rhandza ka Xikwembu ni Rito ra xona.—Vaefesa 3:7; Vaheveru 6:4-6; 2 Petro 1:9-12.

6. (a) Ha yini hinkwerhu ka hina hi lava vutivi lebyi kongomeke, ku nga khathariseki leswaku ntshembo wa hina i wa le matilweni kumbe emisaveni? (b) I yini leswi lavekaka ku kuma vutivi lebyi kongomeke?

⁶ Ku vuriwa yini hi lava ntshembo wa vona ku nga vutomi lebyi nga heriki emisaveni? Ha yini vutivi lebyi kongomeke byi ri bya nkoka eka vona? Hikuva a ku na mimpimo ya ku tshembeka ka Vukriste, onge hi loko a ku ri ni mpimanyeto lowu tlakukeke eka vatotiwa, lava nga ni ntshembo wa le tilweni, ku tlula wa tinyimpfu tin’wana, leti nga ni ntshembo wa laha misaveni. (Yohane 10:16; 2 Petro 3:13) Misinya ya milawu ya Vukriste yi tirha hi ku fanana eka hinkwavo. Hikwalaho ka sweswo, hinkwerhu ka hina hi fanele ku hambeta hi pfuxeta tibetiri ta hina ta moya hi vutivi lebyi kongomeke. Kambe nkarhi ni matshalatshala swa katseka. Hi fanele hi cela swilo swa moya, onge i rifuwo leri fihliweke.—Psalma 105:4, 5.

Ku Xava Nkarhi Wo Cela

7. (a) I swiphiqo swihi leswi nga kona leswi nga ha hi sivelaka ku kuma vutivi lebyi kongomeke? (b) Ku nga va ni vuyelo byihi hi ku honisa swilo swa moya?

⁷ Vanhu vo tala namuntlha va hanya vutomi lebyi nga bizi naswona tanihi Vakriste hi vonaka hi khomekile swinene ku tlula vo tala hi swiyimiso swa hina swa minhlangano ya Bibele, ntirho wa nsimu, ntirho wo tihanyisa, ntirho wa le kaya, ntirho wa xikolo ni swin’wana. Kambe, hi laha hi endlaka xiyimiso xa ku dya siku na siku ha kona, kutani hi fanele hi vekela nkarhi wo wundla mianakanyo ni vumoya bya hina etlhelo. Yesu a a ngo tivulela ntsena loko a tshahe Deuteronoma 8:3 a ku: “Ku tsariwile va te: ‘Munhu a nga ka a nga hanyi hi vuswa ntsena, kambe ú ta hanya hi marito hinkwawo lama humaka enon’wini wa Xikwembu.’” (Matewu 4:4) Loko hi honisa vumoya bya hina, hi honisa mimpimanyeto ya hina ya moya ni ntshembo wa hina wa vumundzuku. Kutani hi nga sungula ku tlhelela endzhaku ni ku kanakana. Kutani xana hi nga wu endlisa ku yini nkarhi wa dyondzo ya munhu hi xiyexe ya Bibele ya nkarhi na nkarhi?

8. I ndzayo yihi ya Matsalwa leyi hi nyikaka langutelo lerinene hi dyondzo ya munhu hi xiyexe?

⁸ Marito ya muapostola Pawulo ma fanerile swinene: “Loko swi ri tano, xiyani swinene mahanyelo ya n’wina; mi nga hanyi tani hi vanhu lava nga twisisiki nchumu, kambe hanyani tani hi lavo tlhariha. Londzovotani nkarhi lowu mi nga na wona, hikuva masiku lawa hi nga ka wona ma bihile. Hikokwalaho ke, mi nga vi lavo pfumala mano, kambe ringetani ku twisisa leswi [Yehova a] rhandzaka swona.” Hi nga twisisa leswi ku rhandza ka Yehova ku nga swona ntsena loko hi nyikela nyingiso eka Rito ra yena hi ku tirhisa dyondzo ya hina ya munhu hi xiyexe. Kutani sweswo swi vula leswaku hi fanele ku ‘londzovota nkarhi lowu hi nga na wona’ kumbe ‘hi tirhisa nkarhi wa hina kahle.’—Vaefesa 5:15-17.

9. Hi kwihi laha hi nga ha vaka hi tlanga hi nkarhi lowu nga tirhiseriwaka dyondzo ya munhu hi xiyexe? Nyika mintokoto ya wena.

⁹ Loko hi kambisisa mintirho ya hina ya siku na siku leyi nga riki swilaveko, xana hi kuma leswaku nkarhi wa hina lowu ntshunxekeke wu tirhisiwa hi ndlela yihi ke? Xana wu tirhisiwa ku hlalela thelevhixini ke? Nchumu wolowo lowu kokaka nyingiso swinene wu nga yiva kwalomu ka tiawara timbirhi ku ya eka ta ntlhanu madyambu man’wana ni man’wana evuton’wini bya hina! I tiawara tingani hi siku leti u ti tirhisaka hi wexe u ri karhi u hlalela thelevhixini? Hakanyingi, leswi kombisiwaka swi thyakile, hi ku kandziyisa ka swona vukari ni rimbewu. Naswona hakanyingi swi endliwe leswaku swi pfuxa “ku navela ka miri, ni ku navela ka mahlo, ni ku tikurisa hi swa vutomi lebyi.” (1 Yohane 2:15-17) Hambi swi ri tano, vo tala va pfumala nsusumeto wo tima thelevhixini. Ina, nchumu lowu wa manguva lawa wu nga dya rifuwo ra hina lerikulu swinene, nkarhi.

10. Ha yini swi ri swa nkoka swonghasi namuntlha ku tirhisa nkarhi wa hina hi vutlhari?

¹⁰ Loko hi tshembeka eka hina vini, hi ta swi xiya leswaku hi ntolovelo swa koteka ku xava nkarhi wa mintirho ya nkoka yo tanihi dyondzo ya Bibele. Naswona dyondzo ya munhu hi xiyexe ya Bibele leyi yisaka eka vutivi lebyi kongomeke i ya nkoka eka Mukriste eminkarhini leyi yo nonon’hwa. Kambe, hikwalaho ka lava susiweke va 41 000 lembe leri nga hundza, swi le rivaleni leswaku vamakwerhu va xinuna ni va xisati vo tala va honise vumoya bya vona. Ku ambala ni ku hlayisa “swisirhelelo ni matlhari hinkwawo lawa Xikwembu xi mi nyikaka wona” a hi mhaka yo tekeriwa ehansi. Hambi ku ri eka socha leri havaxelaka matlhari ya xiviri i ntirho wa siku na siku.—Vaefesa 6:10-18; Varhoma 1:28-32; 2 Timotiya 3:1.

11. I xikombiso xihi lexi ndyangu wa Bethele wu xi vekaka ehenhleni ka ku va lava hlelekeke eka dyondzo ya ndyangu?

¹¹ Emisaveni hinkwayo swirho leswi tlulaka 9 000 swa mindyangu ya 95 ya Bethele etihofisini ta marhavi ya Sosayiti ya Watch Tower swi na dyondzo ya swona ya ndyangu Musumbunuku wun’wana ni wun’wana ni madyambu. Va dyondza Xihondzo xo Rindza leswaku va lunghiselela nhlangano wa mahelo-vhiki naswona hi minkarhi yo tala va va ni nkulumo ya Bibele kumbe swiyenge swa le titlilasini swa swirho leswintshwa swa ndyangu. Ina, Musumbunuku i madyambu ya dyondzo ya ndyangu wa Bethele emisaveni hinkwayo. Xana nkarhi wa dyondzo ya wena kumbe ya ndyangu wu rini?—Vaheveru 10:24, 25.

Switirho Ni Ndlela Yo Swi Tirhisa

12. Hi swihi swivumbeko swin’wana swa dyondzo leswi xiyekaka swa New World Translation of the Holy Scriptures—With References?

¹² Tanihi leswi mutirhi wa le mayini a nga ni switirho swa ntirho wakwe, na hina hi ni switirho swo cela ha swona eka mayini ya nsuku ya Rito ra Xikwembu. Hi xikombiso, kambisisa New World Translation of the Holy Scriptures—With References. Sweswi yi humesiwile hi Xidachi, Xinghezi, Xifurwa, Xijarimani, Xintariyana, Xijapani, Xiputukezi ni Xipaniya. Hikwalaho, Timbhoni ta Yehova to tala ti na switirho leswinene swo nghenisa vutivi lebyi kongomeke bya Xikwembu xa ntiyiso. Nkandziyiso lowu wa Bibele wu nyikela magidi ya tinhlamuselo ta le majinini ni tinhlamuselo to tala ta le hansi. Nakambe wu na rungula leri engetelekeke ra matluka ya 36 lama nga ni mhaka leyi nga ni vuxokoxoko eka swivutiso swo hambana-hambana swa nkoka swa Bibele.b

13. I mintiyiso yihi leyi tsakisaka leyi nyikeriweke malunghana ni ku tirhisiwa ka “vutivi” na “vutivi lebyi kongomeke” eMatsalweni ya Xiheveru ni le Matsalweni ya Xigriki?

¹³ Endzhaku, Reference Bible yi ni nxaxamelo wa “Xikombo Xa Marito Ya Bibele” lamakulu. Hi nga swi tirhisisa ku yini sweswo ke? Loko wo languta xiga lexi nge “accurate knowledge” eka kopi ya wena, u ta kuma ku xaxametiwe tindzimana ta khume. Kambe ku hava eka leti leyi nga eka Matsalwa ya Xiheveru. Kambe xana sweswo swi vula leswaku Matsalwa ya Xiheveru a ma xi kandziyisi xilaveko xa vutivi byo tano ke? Doo. Hikuva ehansi ka rito leri nge “knowledge,” ku na tinhlamuselo ta 24, ku katsa na 18 to huma eka Matsalwa ya Xiheveru. Hambi swi ri tano, ririmi ra Xiheveru ri hava rito leri kongomeke ra “accurate knowledge.” Kutani ke, hi laha u nga ta vona ha kona eka tinhlamuselo leti, minkarhi yin’wana ri kandziyisa xilaveko lexi tlulaka vutivi lebyi tolovelekeke ntsena hi ku pimanisa “vutivi” ni marito yo tanihi “ku twisisa” na “vutlhari” kumbe ma vulavula hi vutivi tanihi “lebyi taleke.”—Daniel 1:4; 12:4; Yeremia 3:15.

14. I tinhla tihi leti tsakisaka leti nga kona ehansi ka “knowledge” eka Insight on the Scriptures?

¹⁴ Hi laha hi dyondzeke ha kona eka xihloko lexi hundzeke, Bibele ya Xigriki yi nyikele ku hambana lokukulu exikarhi ka mimpimo mimbirhi ya vutivi. Naswona loko hi ri karhi hi cela, hi lava ku tiva swo tala mayelana ni ku hambana exikarhi ka swiga leswi swimbirhi hi laha swi tirhaka ha kona eka Vakriste. Hikwalaho ka yini vutivi, gnoʹsis, na vutivi lebyi kongomeke, epiʹgno·sis, swi ri swa nkoka eka Vakriste? Hi nga yi kuma kwihi nhlamulo? Eka encyclopedia ya Bibele leyi nge Insight on the Scriptures. Mayana yindlu ya rifuwo leyi tivholumo leti ti nga yona! Languta xihloko lexi nge “Knowledge.” Kwalaho u ta kuma xihloko lexi heleleke ehenhleni ka marito lawa hi ma kambisisaka ni le henhleni ka marito lama yelanaka, vutlhari, ku twisisa ni vuswikoti bya ku anakanya. Naswona hi kume “nsuku” lowu hinkwawo, rungula leri, ntsena hi ku tirhisa swipfuno swi nga ri swingani swo dyondza Bibele! Kambe ku na swo tala.—Psalma 19:9, 10.

15. I switirho swihi swin’wana swa vulavisisi leswi hi nga na swona, naswona swi nga tirhisiwa hi ndlela yihi?

¹⁵ Loko u lava ku endla dyondzo leyikulu swinene ya “knowledge” ni marito man’wana lama yenalaka, u nga tirhisa Swikombo swa tibuku ta Sosayiti ya Watch Tower, leswi kumekaka hi tindzimi to hlayanyana. Naswona tanihi leswi ha ha ku landzelelaka mongo wa vutivi, u nga landzela endlelo ro tano eka madzana ya marito man’wana. Anakanya rungula leri fuweke ehansi ka vito ra Yehova! Mawaku vutivi lebyi kongomeke byo tala lebyi nga kona mayelana ni Hosi Leyikulu ya vuako hinkwabyo!—Psalma 68:19, 20; Mintirho 4:24.

16. Xana Matsalwa ma ri yini mayelana ni vulavisisi?

¹⁶ Hi ku tirhisa swipfuno leswi swo dyondza ni swin’wana leswi humesiweke hi Watch Tower Bible and Tract Society, mawaku “xuma lexi fihliweke” xo saseka lexi hi nga xi kumaka! Xana wa wu lava “nsuku”? Xana u anakanya leswaku i wa nkoka? Xana u ta wu endla nkarhi wo wu cela?—Swivuriso 2:1-5.

I Mani La Rhangelaka Eku Celeni Ka Swilo Swa Moya?

17. Hi fanele hi endla yini leswaku hi kuma vutivi bya Xikwembu na Kriste?

¹⁷ Hi xihi xilotlelo xo kuma vutivi lebyi bya nkoka bya Xikwembu na Kriste? Nsusumeto—ku navela ku va ni xiyimo lexi amukelekaka eka Yehova ni N’wana wa yena ni ku navela ku amukela nyiko ya vutomi lebyi nga heriki. Yesu u swi veka hi ndlela leyi: “Kombelani, mi ta nyikiwa; lavani, mi ta swi kuma; gongondzani, mi ta pfuleriwa. Hikuva un’wana ni un’wana la kombelaka, wa nyikiwa; la lavaka wa swi kuma; ku ta pfuleriwa la gongondzaka.” Kambe xiya xiyimo lexi. Yesu u te, ‘Hambetani mi kombela, mi lava ni ku gongondza.’ A hi nchumu wo endliwa kan’we ntsena. Ku lavisisa vutivi ku fanele ku phikelela.—Matewu 5:6; 7:7, 8.

18. Endyangwini, i mani la faneleke ku rhangela eku laveni ka vutivi lebyi kongomeke naswona ha yini?

¹⁸ Endyangwini wa Vukriste, i mani la faneleke ku rhangela eku celeni ka vutivi lebyi kongomeke? Pawulo wa hlamula a ku: “Na n’wina vatatana, mi nga dyisi vana va n’wina embitsi, kambe mi va kurisa, hi ku va laya ni ku va dyondzisa ta [Yehova].” Ina, vatswari, ngopfu-ngopfu tatana, va fanele va rhangela eku kombiseni ka ku tlangela mimpimanyeto ya moya. Naswona sweswo swi hi tsundzuxa nakambe hi xilaveko xa malunghiselelo ya nkarhi na nkarhi lawa ndyangu wu nga ma langutelaka.—Vaefesa 6:4.

19. Minkarhi ya dyondzo ya ndyangu yi nga endliwa yi tsakisa hi ndlela yihi? Hi wihi ntokoto wa ndyangu wa wena?

¹⁹ Minkarhi ya dyondzo ya ndyangu yi nga endliwa yi tsakisa. Hi xikombiso, loko u ri ni vana, ha yini u nga va pfumeleli va hlawula xihloko ivi u va avela ku endla vulavisisi eka tibuku to hambana-hambana hi ku ya hi malembe ni vuswikoti bya vona. Kutani endzhaku ka kwalomu ka hafu ya awara, hlanganani ivi mi vona leswi un’wana ni un’wana a swi kumeke emhakeni leyi a averiweke yona. Loko concordance yi ri kona, xihlangi xi nga ha hlayela minkarhi leyi rito ro karhi ri humelelaka ha yona eMatsalweni ya Xiheveru ni le Matsalweni ya Xigriki. Kumbexana lonkulunyana u ta lava tinhla to karhi eka tivholumo ta Insight. Vatswari va tiva vuswikoti bya vana va vona ni nyingiso lowu va kotaka ku wu nyikela naswona va fanele ku aka nkarhi lowu ehenhleni ka timhaka teto. Vanani lava olovaka ni lava tlangelaka. Khutazani ndyangu wa n’wina eku celeni ka wona ka moya—naswona mi va ni nsusumeto lowunene.

Ku Cela Hi Nsusumeto Lowunene

20. I nsusumeto wihi lowu hoxeke lowu hi faneleke ku wu papalata eka dyondzo ya munhu hi xiyexe?

²⁰ Ku titsongahata i ndlela ya Mukriste. (Swivuriso 11:2; 1 Timotiya 2:9) Kutani ke, xana hi fanele hi dyondzela ku tikukumuxa hi leswi hi swi dyondzeke ke? Kumbe hi fanele hi tinyungubyisa erivaleni hi vutivi bya hina naswona kumbexana hi tekela van’wana ehansi? Kumbe xana hi fanele hi twarisa ku twisisa ka hina kumbe mianakanyo ya hina? Pawulo u tsundzuxile a ku: “Hikuva, hikwalaho ka tintswalo leti ndzi nga nyikiwa tona, ndzi byela un’wana ni un’wana wa n’wina, ndzi ku: Mi nga tshuki mi tianakanya ngopfu leswaku mi tlula van’wana hi vukulu; kambe mi va ni mianakanyo ya ku titsongahata, mi ya hi mpimo wa ku pfumela lowu Xikwembu xi aveleke un’wana ni un’wana wa n’wina.”—Varhoma 12:3.

21, 22. Xana vutivi bya hina lebyi kongomeke byi fanele byi hi khumbisa ku yini?

²¹ Matshalatshala ya xiviri ni ku tirhisa vutivi lebyi kongomeke swi nga yisa eka ripfumelo, mukhuva, ku tikhoma, ku tiyisela, ku chava Xikwembu, xinakulobye xa vumakwerhu ni le ka rirhandzu. Petro u kombise nkoka wa leswi loko a tsarile a ku: “Hikuva loko mi ri ni swilo leswi, ni loko swi mi talela swi andza, swi ta endla leswaku mi nga phyami kumbe ku pfumala mihandzu, kutani swi ta mi fikisa eku tiveni loku hetisekeke ka Hosi ya hina Yesu Kriste.”—2 Petro 1:2-8.

²² Vutivi bya hina byi fanele byi khumba mbilu. Byi fanele byi hi susumetela ku kombisa rirhandzu eka Xikwembu ni vaakelani ni ku va Vakriste lava nga ni mihandzu eku tikhomeni ni le vutirhelini bya hina. Leswi swi ta tisa vun’we ni ku twisisa loku taleke ka xikombiso xa Kriste. (Vaefesa 4:13) Mawaku hakelo leyinene swonghasi yo lavisisa rifuwo leri fihliweke!

[Tinhlamuselo ta le hansi]

Swivutiso Swo Anakanya Ha Swona

◻ Hi ku ya hi Hosi Solomoni, i yini leswi nga swa nkoka ku tlula ni rifuwo leri fihliweke?

◻ Ha yini vutivi lebyi kongomeke byi ri bya nkoka eka vatotiwa ni tinyimpfu tin’wana?

◻ Hi nga wu kumisa ku yini nkarhi wa dyondzo ya munhu hi xiyexe?

◻ I switirho swihi swo hlawuleka leswi hi nga na swona swo cela vutivi lebyi kongomeke ha swona?

◻ I vamani lava faneleke ku rhangela eka dyondzo ya ndyangu naswona hi fanele hi dyondza hi ri na nsusumeto wihi?