U Nga Kuma Ntsako eMisaveni Leyi Khomisaka Gome!

MARIE u ni langutelo lerinene, leri tsakisaka. Swa nonon’hwa ku kholwa leswaku malembe ma nga ri mangani lama hundzeke, wansati loyi wa malembe ya 32 hi vukhale u tihlamusele tanihi loyi a feke endzeni. Marie a a ri muhlaseriwa wa gome lerikulu. “A swi fana ni papa lerikulu ro dzwihala leri a ri tlhandluka hakantsongo-ntsongo,” wa hlamusela. Ina, lexi tsakisaka u hlakarherile ivi a tlhela a kuma ntsako wa yena.

Lembe rin’wana ni rin’wana vanhu va madzana ya timiliyoni emisaveni hinkwayo va onhiwa hi gome lerikulu! Mpfilungano lowu a ko va ntshikilelo wa nkarhinyana lowu un’wana ni un’wana wa hina a wu tokotaka nkarhi na nkarhi. Gome lerikulu ri katsa ntshikilelo wa nkarhi na nkarhi. Munhu la nga ni gome u lahlekeriwa hi ku tsakela vutomi, a nga kumi ntsako eka xilo xihi na xihi, naswona u ni mintlhaveko ya ku pfumala ntshembo loku tolovelekeke ni ku titwa a nga pfuni nchumu. Hi 1983 World Health Organization yi te: “Sweswi swi vonaka onge mimpfilungano ya gome yi kona eswiphen’wini hinkwaswo swa misava.”

Swichudeni leswi nga ni rixaladza swa Bibele a swi hlamarisiwi hi xiviko lexi. Bibele yi fungha nkarhi wa hina tanihi “masiku ya makumu,” lama kombisiwaka hi “minkarhi leyi nonon’hwaka ku hlangavetana na yona.” (2 Timotiya 3:1-5, NW) Swivumbeko swa ntirhisano leswi nkarhi lowu hundzeke swi nyikeke nseketelo eminkarhini ya nkitsikitsi wa mintlhaveko swi nyamalarile. Eka xihloko lexi nge “Nguva Ya Gome?”, Dr. Gerald Klerman u ri ku engeteleka ka gome ku vangiwa hi ku hundzuka loku. Wa hlamusela a ku: “Mafambiselo manharhu lamakulu lama tolovelekeke ya nseketelo wa ntirhisano a ku ri ndyangu, kereke ni vaakelani va le kusuhi. . . . I mfungho wa nkarhi wa sweswi leswi mafambiselo wolawo manharhu hinkwawo ya nseketelo wa ntirhisano ya nga emimpin’weni leyi hamba-hambaneke ya ku avana.”

A ku ri ku avana ka ndyangu wa Marie loku ku n’wi endleke leswaku a va ni gome. “Loko mana wa mina wa muwundli a fambile handle ko vula rito, ndzi titwe ndzi xengiwile ni ku va ndzexe. A ndzi ri ni malembe ya 12 hi vukhale, naswona hi ku hatlisa misava ya mina yi vonake yi pinyulukile,” ku tsundzuka Marie. Endzhakunyana u boheke ku suka ekaya hikwalaho ka leswi tata wa yena a a laveke ku endla vunghwavava na yena, naswona wa pfumela a ku: “Ndzi titwe ndzi penga, naswona ndzi lahlekeriwe hi ku titshemba ka mina hinkwako.” Xisweswo u sungule ku nghena entshikilelweni lowukulu wa mianakanyo.

Siku rin’wana loko Marie a khomiwe hi gome lerikulu, vambirhi va Timbhoni ta Yehova va n’wi endzerile ekaya. Hi ku hatlisa u kombise ku tsakela lokukulu eka rungula ra vona leri tsakisaka ra Bibele. “Emahlweninyana, ndzi vone vutomi lebyi nga pfuniki nchumu hi laha ku heleleke ni swilo swo tala swinene leswo biha, kambe sweswi ndzi sungule ku kholwa leswaku ndzi nga swi kota ku hanya emisaveni leyintshwa laha Xikwembu xi nga ta lulamisa vuhomboloki lebyi hinkwabyo. Hi mpfuno wa Xikwembu ndzi nga swi kota ku fanelekela ku katekisiwa ko tano; xisweswo, vutomi bya mina byi kume nhlamuselo ya xiviri.” Loko a ve kona eminhlanganweni ya Timbhoni, u kuma rirhandzu ra xiviri ni nseketelo wa mintlhaveko. (Yohane 13:34, 35) Xitsundzuxo xa vutlhari xa vakulu va bandlha na xona xi n’wi pfune ku sungula ku hundzula mianakanyo ya yena leyi hoxeke. (Yakobo 5:14) Gome ra yena ri sungule ku nyamalala. Vanhu van’wana lavo tala lava, ku fana na Marie, va tshikileriweke mianakanyo hi swiyimo swa misava va kume “ku ṭaka ka Yehova” hi ku amukela vutivi lebyinene bya ntiyiso wa Bibele.—Nehemia 8:10; 1 Timotiya 2:4.

Hambi swi ri tano, xana gome ra Marie ri hele hi ku hatlisa? Xana hi fanele ku pfumela leswaku Vakriste va sawutile eka gome? Ku hlamula swivutiso leswi, hi fanele hi va ni langutelo leri enteke ra mpfilungano lowu ni swivangelo swa wona leswi rharhanganeke. Ku tiva swivangelo swa xiviri swa gome swi nga ku endla u va loyi a humelelaka swinene eku hlangavetaneni na rona eka wena n’wini kumbe ku pfuna un’wana loyi a hlaseriwaka hi rona.

Swivangelo Swa Gome Lerikulu

Etimhakeni tin’wana gome ri vangiwa hi matirhelo ya swirho swa miri, swo tanihi vuvabyi, nsiko ni swiphiqo swa tihomoni. Swi nga ha tlhela swi vangiwa hi tichefu, swithyakisi, mirhi ni swilo swin’wana leswi munhu a nga twananiki na swona.a Hambi swi ri tano, Bibele yi paluxa leswaku “miv̌ilelo” ya munhu na yona yi nga va xivangelo.—Psalma 94:19.

Vanhu vo tala lava khomiwaka hi gome, ku fana na Marie, va kongomane ni mintokoto yo tala yo vava leyi nga tsakisiki kumbe swiyimo leswi tshikilelaka. Vo tala va titwa ku fana ni mupisalema loyi a nga te: “Moya wa mina wu šurile hi makhombo . . . Ši nḍi renḍele ŝiṅwe hikwako. [Yehova] u ṭhinetele kule na mina e v̌anakulori ni tintanga ta mina; leŝi nḍi seleke na ŝona i munyama.” (Psalma 88:3, 17, 18) Kutani ku fana ni mupisalema, va titwa va tshikileriwile hi swiphiqo kumbe ku lahlekeriwa ivi va languta vutomi bya vona hinkwabyo tanihi lebyi pfumalaka ntshembo. Va nga ha titwa onge hi loko va ri voxe exivandleni xa munyama ni leswaku hambi ku ri Xikwembu xi va cukumetile.

Hikwalaho ka yini va fikelela makumu yo tano lama hetaka matimba, xisweswo va kurisa moya lowu tshovekeke? A hikwalaho ka swiphiqo swa vona swa le handle ntsena; nakambe ku hikwalaho ka mintlhaveko ya vona leyi vavaka kumbe ku chava ehenhleni ka vona vini. Va titwa swi nga va fanelanga ku hlangavetana ni xiphiqo kumbe gome. “Kambe moya wo ṭhoveka, i ku v̌av̌a ka mbilu,” ku hlamusela Swivuriso 15:13. Ku vava ko tano ka mbilu ku katsa ku titwa ka leswaku munhu a nga pfuni nchumu kumbe leswaku van’wana va anakanya tano. Hambi ku ri Epafrodito, Mukriste wa lembe xidzana ro sungula endzhaku ko hlakarhela eka vuvabyi lebyikulu hi nkarhi wa vurhumiwa lebyi lunghiseleriweke hi bandlha ra ka vona, u ‘khomiwe hi gome hikuva bandlha ri swi twile leswaku wa vabya.’—Vafilipiya 2:25-30.

Tanihi leswi “moya lo’wu dyaka mbiṭi wu [omisaka] marambu,” kumbe wu tshikilela xivumbeko xa munhu hi xoxe, mintlhaveko ya ku tivona u nga pfuni nchumu hakanyingi yi vangiwa hi gome lerikulu. (Swivuriso 17:22) Ku vava ka mbilu na kona ku nga tisiwa hi ku khathalela swinene ehenhleni ka ndlela leyi van’wana va hi langutaka ha yona, ku lava ku tiendla lava hetisekeke, ku hlundzuka loku nga kunguhatiwangiki, vukari, ku himpfilitana loku nga lulamisiwangiki ni van’wana, kumbe nandzu (wa xiviri kumbe lowu hundzeletiweke).

Kutani swivangelo swa gome lerikulu swi tele. Hambi swi ri tano, Marie u kume ntsako wa xiviri endzhaku ko va Mukriste. U te: “Kutani ndzi ve ni ntshembo.” Kambe hi nkarhi wo leha a a ha fanele ku tiyisela gome. Xana vanhu vo tano eku heteleleni va ri hlurise ku yini ke?

[Nhlamuselo ya le hansi]