Ku Hlula Gome

“NCHUMU lowu tshikilelaka ngopfu lowu a ndzi fanele ku hlangavetana na wona,” ku phofula Lola, “a ku ri nandzu wa gome hikwalaho ka leswi tanihi un’wana wa malandza ya Yehova, a ndzi anakanya leswaku a ndzi nga fanelanga ku titwa hi ndlela yo tano.” Xidoledole lexi xi tolovelekeke hakanyingi i nala wo sungula loyi Mukriste loyi a tshikileriweke emianakanyweni a faneleke ku n’wi hlula. Lola u engeterile a ku: “Kan’we-kan’we loko ndzi tshike ku tisola hikwalaho ko titwa hi ndlela leyi ndzi titweke ha yona ni ku voyamisela mianakanyo eka ku va munhu la hanyeke kahle, a ndzi hlangavetana ku antswa ni ntshikilelo wa mianakanyo.” Ina, gome hi roxe a hi xivangelo xa leswaku u anakanya leswaku u dyohele Xikwembu.

Hi laha swi boxiweke ha kona exihlokweni lexi hundzeke, xivangelo xa ntshikilelo wa minanakanyo xi nga ha va xa matirhele ya swirho swa miri. Hi 1915, khale swinene vulavisisi bya sweswinyana byi nga si hlanganisa mavabyi yo tala ya miri ni gome, Xihondzo xo Rindza xa Xinghezi xi te: “Ntshikilelo lowu wa moya, kumbe ku titwa u ri ni xivundza ni gome, minkarhi yin’wana i swa ntumbuluko eka vanhu hinkwavo . . . Ku fika eka mpimo wo karhi [swi] nyanyisiwa hi xiyimo xa rihanyo ra miri.” Xisweswo, loko ntlhaveko wa gome wu phikelela, ku kamberiwa hi dokodela swi nga va leswi pfunaka. Loko xiyimo xi nyanya, munhu a nga ha lava leswaku mpfilungano lowu wu tshunguriwa hi mutshila wa gome.a

Kambe hambi loko xivangelo xi nga ri xa miri, a swi twali ku langutela leswaku un’wana wa malandza ya Xikwembu a nge kali a va ni gome kumbe ku hetiwa matimba. Xiya ndlela leyi Hana lowo tshembeka a veke ni ‘gome ni ku rila hi xiviti’ ha yona. (1 Samuel 1:7, 10) Nehemiya na yena u ‘ririle ni ku kolola hi masiku’ kutani a va ni “gome ra mbilu.” (Nehemia 1:4; 2:2) Yobo u sole vutomi bya yena ivi a vona onge Xikwembu xi n’wi cukumetile. (Yobo 10:1; 29:2, 4, 5) Hosi Davhida u vule leswaku moya wa yena wu tsanile endzeni ka yena ni leswaku mbilu ya yena yi khomiwe hi gome. (Psalma 143:4) Naswona muapostola Pawulo u vulavule hi ku va ni “ku chava embilwini” ni la “tlumbiwaka” kumbe ‘ku cukumetiwa’ hi tlhelo ra minsusumeto.—2 Vakorinto 4:9; 7:5, 6.

Hambi leswi hinkwavo lava a va ri malandza lama tshembekaka ya Xikwembu, mintshikilelo yo hambana-hambana, minchavo kumbe ku hetiwa matimba minkarhi yin’wana swi va vangele gome. Hambi swi ri tano, Xikwembu a xi va lahlanga kumbe ku teka moya wa xona lowo kwetsima. Mianakanyo ya vona leyi tshikileriweke a ku nga ri hikwalaho ka ku hluleka hi tlhelo ra moya. Enkarhini wun’wana loko Davhida a hlaseriwile, u komberile hi xikhongelo a ku: “Ṭakisa moya wa nanḍa wa wena.” Xikwembu xi chavelele Davhida ‘esikwini leri ra gome’ ivi xi n’wi pfuna ku tsaka hi ku famba ka nkarhi. (Psalma 86:1, 4, 7) Yehova hi ku fanana u ta pfuna malandza ya yena sweswi.

Tanihi leswi gome hi roxe ri nga riki vumbhoni bya ku hluleka hi tlhelo ra swa moya kumbe ku tsana emianakanyweni, Mukriste loyi a hlaseriwaka hi rona a nga fanelanga a khondla mavoko hikwalaho ka ku hetiwa matimba. Ku ri na sweswo, u fanele a teka rin’wana ra magoza lama nga ya nkoka swinene eku lwisaneni ni vuvabyi lebyi. Hi rihi ke?

Phofula Mintlhaveko Ya Wena

U fanele a vulavula ni un’wana ha swona. Swivuriso 12:25 yi ri: “Ku kanakana, loko ku le mbilwini ya munhu, ka ṅwi tov̌a, kambe rito lerinene ri ṅwi ṭakisa.” Ku hava munhu un’wana loyi a nga tivaka ku enta ka nkhathalelo wa ku vilela embilwini ya wena handle ka loko u ku phofula ivi ku vulavuriwa ha kona. Hi ku tshemba munhu la nga ni ntwela-vusiwana loyi a nga pfunaka, kumbexana u ta dyondza leswaku van’wana a va ri ni mintlhaveko ni swiphiqo leswi fanaka. Nakambe, ku phofula mintlhaveko hi marito i endlelo ro horisa, hikuva ku ntshunxa mbilu ku nyika ku phofula ntokoto lowu vavaka ematshan’wini yo ku tumbeta. Hikwalaho, vanhu lava nga ni gome va fanele ku ambela munghana wa vukati, mutswari kumbe munghana loyi a nga ni ntwela-vusiwana ni loyi a nga ni timfanelo ta moya.—Vagalatiya 6:1.

Xiphemu xa xiphiqo xa Marie (loyi a boxiweke exihlokweni lexi hundzeke) a ku ri leswi a fihleke minsusumeto leyi n’wi karhataka leyi vangeleke ntshikilelo wakwe wa mianakanyo. U te: “Hi malembe layo tala, ndzi endle vukanganyisi byo tano. Van’wana a va nga anakanyi leswaku a ndzi ri ni ku karhateka ko tano ko hlangavetana ni mintlhaveko leyi ya ku titwa u nga pfuni nchumu.” Kambe Marie u tiphofule eka nkulu wa bandlha. Nkulu hi ku tirhisa swivutiso swa ku twisisa ‘u suse’ ku vilela loku a a ku rhwele embilwini ya yena, ivi a n’wi pfuna ku titwisisa ku antswa. (Swivuriso 20:5) Marito yakwe lamanene lama humaka eMatsalweni ma n’wi nyike xitiyisekiso. “Ndzi sungule ku kuma mpfuno wo lwisana ni mintlhaveko yin’wana leyi yi engeteleke gome ra mina ro sungula,” ku hlamusele Marie.

Kutani ku vulavula ni nkulu la twisisaka swi nga nyikela “mati” ya moya lama phyuphyisaka eka loyi ‘moya wa yena wu fanaka ni misava leyi omeke.’ (Esaya 32:1, 2; Psalma 143:6) Mutsundzuxi wa moya loyi a twisisaka a nga tlhela a ku pfuna ku vona ndlela leyi u nga tekaka magoza lama tirhaka ha yona ku hlangavetana ni leswi u nga ha vaka u swi xiye tanihi xiyimo lexi nga pfuniki nchumu. (Swivuriso 24:6) Kambe ku laveka leswi engetelekeke ku tlula ku tshemba un’wana.

Xiya Ntikelo Wa Wena Wa Xiviri

Mintlhaveko ya ku titwa u nga pfuni nchumu i mhaka leyikulu eka gome. Kumbexana hikwalaho ka vuhlangi lebyi nga tsakisiki, Vakriste van’wana va ni ku titekela ehansi. Kambe hambi loko ku tikhoma loko biha emirini, eminsusumetweni kumbe hi tlhelo ra rimbewu enkarhini lowu hundzeke ku siye swiphiqo swa minsusumeto, leswi a swi wu hundzuli ntikelo wa munhu. Xisweswo, u fanele ku lwela ku va ni langutelo leri ringaneleke ra ntikelo wa wena wa ntiyiso tanihi munhu. “Ndzi lava ku byela un’wana ni un’wana wa n’wina,” ku khutaze muapostola Pawulo, “leswaku a nga tikurisi ku tlula ntikelo wa yena wa xiviri, kambe a tiveka exiyin’weni lexinene xa yena.” (Varhoma 12:3, Charles B. Williams) Loko u ri karhi u tivonela leswaku u nga tikurisi, u fanele u ringeta leswaku u nga swi hundzeleti ngopfu. Lava va nga ni vuxaka na Xikwembu eka xona i va nkoka, va rhandzeka, hikuva xi hlawula vanhu leswaku va va ‘xibye xa xona lexi hlawulekeke.’ Vona lunghelo leri hlawulekeke swonghasi!—Malakia 3:17; Hagai 2:7.

Nakambe, vona risima leronghasi ro va ‘vatirhi-kulobye va Xikwembu’ hi ku hlanganyela entirhweni wa Vukriste wa ku endla vadyondzisiwa. (1 Vakorinto 3:9; Matewu 28:19, 20) Vakriste vo tala lava nga ni gome va kume leswaku ntirho lowu wu aka ku titwa u ri loyi a pfunaka. “Hambi ku ri endzhaku ka ku va Mukriste, ndzi titwe ndzi nga fanelanga swinene,” ku pfumela Marie. Hambi swi ri tano, u phikelerile entirhweni wo chumayela, naswona siku rin’wana u hlangane ni wansati un’wana lontsongo la vavisekeke byongo loyi a a lava ku dyondzisiwa Bibele. “U lave un’wana loyi a nga n’wi lehiselaka mbilu, tanihi leswi a a ri xichudeni lexi khomaka hi ku nonoka,” ku vule Marie. “Hikwalaho ka leswi a tekeke nyingiso wa mina wo tala, ndzi rivarile hi mina n’wini ni mivilelo ya mina. U lave mpfuno wa mina, naswona ndzi swi xiyile leswaku a ndzi ta n’wi nyika wona hi matimba ya Yehova. Ku n’wi vona a khuvuriwa swi ndzi khutaze hi ndlela leyi pfumalaka marito. Ku titshemba ka mina ku kurile, naswona gome lerikulu ri nyamalalele makumu.” I ntiyiso swonghasi leswaku “l’a tšheletaka o ta tšheletiwa na yena”!—Swivuriso 11:25.

Hambi swi ri tano, vanhu vo tala lava tshikileriweke emianakanyweni va hlamula ku fana ni wansati un’wana wa Mukriste loyi a tshikileriweke swinene emianakanyweni, loyi a pfumeleke a ku: “Hambi loko ndzi tirha hi matimba ku basisa ni ku sweka ni ku va ni malwandla, ndzi tikuma ndzi ri ni ku xopaxopa lokukulu ka swihoxo.” Vuxopaxopi byo tano byo kuma xihoxo lebyi nga riki na mongo byi tshikilela swinene ku titshemba. Tsundzuka leswaku Xikwembu xa hina xa twisisa naswona a ‘xi lavisisi swihoxo hi minkarhi hinkwayo.’ (Psalma 103:8-10, 14) Loko Yehova, loyi a nga ni mpimo lowu tlakukeke wa leswinene ku tlula hina, a nga hi sengisi hi xihoxo xin’wana ni xin’wana lexintsongo ni leswi a tiyimiseleke ku tiyisela swihoxo swo tano, xana a hi fanelanga ku ringeta ku n’wi tekelela eku hanyisaneni ka hina?

Hinkwerhu ka hina hi ni swihoxo ni ku tsana. Hambi swi ri tano, hi tlhela hi va ni matimba. Muapostola Pawulo a a nga languteli leswinene ntsena eka yena ematshalatshaleni ya yena hinkwawo. U te: “Ndzi nga va loyi a nga riki xivulavuri xo tlhariha, kambe vutivi ndzi na byona.” Pawulo a nga titwanga a ri ehansi hikwalaho ka leswi kumbexana a a nga ri xivulavuri lexinene eka vanhu ntsena. (2 Vakorinto 11:6) Hi ku fanana, vanhu lava nga ni gome va fanele ku anakanyisisa hi swilo leswi va swi endlaka kahle.

“V̌utlhari byi le ka la’v̌a tiṭongahataka,” kumbe eka lava va xiyaka ni ku amukela leswi va nga swi kotaka. (Swivuriso 11:2) Un’wana ni un’wana wa hina i xivumbiwa xa ntikelo lexi nga ni swiyimo, ntamu wa miri ni vuswikoti lebyi hambaneke. Loko u tirhela Yehova hi mbilu hinkwayo, u ri karhi u endla leswi u nga swi kotaka, wa tsaka. (Marka 12:30-33) Xikwembu a hi lexi xi nga anerisiwiki hi matshalatshala ya vagandzeri va xona lava tinyiketeleke. Leora, Mukriste loyi a hluleke ntshikilelo wa yena wa mianakanyo, u te: “A ndzi endli kahle hi laha un’wana ni un’wana a endlaka ha kona eka swilo swin’wana, swo tanihi ku nyikela marungula entirhweni wa nsimu. Kambe ndzi le ku ringeteni. Leswi ndzi swi endlaka hi leswi ndzi nga swi kotaka.”

Ku Hlangavetana Ni Swihoxo Ni Swidoledole

Kutani ke, ku vuriwa yini hi loko wo endla xihoxo lexikulu? Kumbexana u titwa ku fana na Hosi Davhida, loyi ‘a fambeke a ri ni gome siku hinkwaro’ hikwalaho ka swihoxo swa yena, kumbe xidyoho. Kambe ntlhaveko lowu wu fanaka wu nga ha va vumbhoni bya leswaku a wu hambukanga ngopfu lerova u endle xidyoho lexi nga rivalelekiki! (Psalma 38:3-6, 8) Mintlhaveko ya ku tivona nandzu yi nga kombisa leswaku munhu loyi a dyoheke u ni mbilu leyi tshembekeke ni ripfalo lerinene. Kutani xana ku tivona nandzu ku nga tamerisiwa ku yini ke? Wa nga vonanyana, xana u khongelele ku rivaleriwa hi Xikwembu ivi u teka magoza yo lulamisa leswi hoxeke? (2 Vakorinto 7:9-11) Loko swi ri tano, vana ni ripfumelo eka tintswalo ta Loyi a rivalelaka hi mpimo lowukulu, loko u ri karhi u tiyimisela leswaku u nga ha engeti xidyoho lexi. (Esaya 55:7) Loko u layiwile, u nga ‘heli mbilu loko u lulamisiwa, hikuva Yehova u laya loyi a n’wi rhandzaka.’ (Vaheveru 12:5, 6) Ku lulamisiwa ko tano ku ni xikongomelo xo pfuna ku vuyisa nyimpfu leyi hambukaka. A swi tsanisi ntikelo wa yena tanihi munhu.

Hambi loko mbilu ya hina vini yi hi avanyisa, a hi fanelanga hi fikelela makumu ya leswaku Yehova u hi avanyisile. “[Hi ta] tiyisa ripfalo ra hina emahlweni ka Xikwembu. . . . Loko ripfalo ra hina ri hi avanyisa, hi tiva leswaku Xikwembu xi tlula ripfalo leri ra hina hi vukulu, naswona xi tiva hinkwaswo.” (1 Yohane 3:19, 20) Yehova u vona leswi tlulaka swidyoho ni swihoxo swa hina. Wa swi tiva swiyimo leswi tsanisaka, ndlela hinkwayo ya vutomi bya hina, minsusumeto ni mimboyamelo ya hina. Ku kula ka vutivi bya yena swi n’wi endla leswaku a twa swikhongelo swa hina leswi humaka embilwini swa ku rivaleriwa hi ntwela-vusiwana, hi laha a endleke ha kona eka swa Davhida.

Swidoledole ni van’wana ni ku karhatekela swinene ku amukeriwa hi vona naswona swa engetela eka ku tivona u nga ri wa nkoka, kumbexana hambi ku ri ku fika eku tivoneni u ri la honisiwaka. Hikwalaho ka ku nga hetiseki, Mukriste-kulobye a nga ha vulavula na wena hi ndlela leyi yi vonakaka yi nga fanelanga kumbe leyi nga riki ya musa. Hambi swi ri tano, swidoledole swo tala, swi nga herisiwa hi ku byela munhu wo tano ndlela leyi u khumbiweke ha yona hi marito yo tano. (Ringanisa Matewu 5:23, 24.) Nakambe, Solomoni u tsundzuxile a ku: “U nga hlayisi marito hikwawo la’ma v̌ulav̌uriwaka.” Ha yini? “Hikuv̌a mbilu ya wena yi tiv̌a ŝisanḍu le’ŝinyingi leŝi, na wena, u nga hlev̌a v̌aṅwana ha ŝona.” (Eklesiasta 7:21, 22) U nga languteli ku hetiseka ka wena n’wini kumbe ka vuxaka bya wena ni vanhu van’wana lava nga hetisekangiki hi ndlela leyi nga riki na mongo. Hatlisa ku rivalela ni ku vuyelelana ni van’wana.—Vakolosa 3:13.

Ku tlula kwalaho, nkoka wa wena wa xiviri a wu pimiwi ngopfu-ngopfu hi loko u rhandziwa hi van’wana kumbe e-e. Kriste a nga ‘tekiwanga a ri nchumu,’ naswona u ‘tsan’wiwile swinene eka van’wana.’ (Esaya 53:3; Zakaria 11:13) Xana leswi swi hundzule ntikelo wa yena wa xiviri kumbe ndlela leyi Xikwembu a xi n’wi teka a ri wa nkoka ha yona? Doo, hambi loko a hi lo hetiseka, ku fana na Yesu, a hi nga ta tsakisa un’wana ni un’wana.

Matimba Yo Tiyisela

Hi minkarhi yin’wana, ntshikilelo lowukulu wa mianakanyo wu nga ya emahlweni ku nga khathariseki matshalatshala ya hina yo wu hlula. Xitlhavi xa minsusumeto xi nga ha tlhela xi vangela Vakriste van’wana ku titwa hi laha Yonasi a titweke ha kona: “Ka mina e ku hanya, ku tlula hi ku fa.” (Yonas 4:1-3) Hambi swi ri tano, gome ra yena a ri vanga ra masiku hinkwawo. U ri hlurile. Kutani loko ntshikilelo wa mianakanyo wu endla vutomi bya wena byi vonaka byi nga tiyiseleki, tsundzuka leswaku swa fana ni nhlomulo lowu Pawulo a vuleke leswaku a wu ri wa “nkarhinyana.” (2 Vakorinto 4:8, 9, 16-18) Wu ta hela. Ku hava xiyimo lexi nga nyikiki ntshembo. Yehova u tshembisa “ku pfuxa timbilu ta lava va nga eku vavisekeni.”—Esaya 57:15, Lamsa.

U nga tshiki ku khongela, hambi loko swikhongelo swa wena swi vonaka swi nga pfuni nchumu. Davhida u komberile a ku: “Oho Šikwembu! yingisa ku huwelela ka mina . . . e ku heleni ka mbilu ya mina; nḍi fambise ribyeni leri nḍi hlulekaka ku khanḍiya ka rona.” (Psalma 61:1, 2) Xana Xikwembu xi hi kongomisa eka ntshembo wa le ndzeni lowu vonakaka wu nga fikeleleki hi matimba ya hina vini hi ndlela yihi? Eileen, loyi a lweke ni gome hi malembe layo tala, wa hlamula: “Yehova a nga ndzi pfumelelanga leswaku ndzi hela matimba. Leswi swi ndzi nyika ntshembo wa leswaku loko ndzi hambeta ndzi ringeta, u ta hambeta a pfuna. Ku tiva ntiyiso wa Bibele entiyisweni ku ndzi endle ndzi hambeta ndzi hanya. Hi tindlela to tala to hambana-hambana—xikhongelo, vutirheli, minhlangano, tibuku, ndyangu ni vanghana—Yehova u ndzi nyike matimba leswaku ndzi hambeta ndzi endla matshalatshala.”

Xiya vuvabyi lebyi tanihi ndzingo wa ripfumelo ra wena. “Mi nga tshemba Xikwembu,” muapostola Pawulo wa hi tiyisekisa. “Xi nge mi pfumeleri leswaku mi ringiwa ku tlula leswi mi nga swi yimelaka. Kambe loko mi ringiwa, na xona xi ta pfula ndlela leswaku mi kota ku wu tiyisela.” (1 Vakorinto 10:13, Beck) Ina, Xikwembu xi ta mi nyika ‘matimba lama tlulaka hinkwaswo’ leswaku mi rhwala ndzhwalo wun’wana ni wun’wana wa minsusumeto.—2 Vakorinto 4:7.

Misava Leyintshwa Leyi Nga Hava Gome!

Xikwembu xi tshembise ku susa swiyimo hinkwaswo leswi khomisaka gome emisaveni ya hina hi ku tirhisa Mfumo wa xona wa le tilweni ku nga ri khale. Rito ra xona ri ri: “Nḍi v̌umba matilo la’mantŝha, ni misav̌a le’yintŝha; timhaka ta khale a ti nga ha ṭunḍukiwi, ti nga ka ti nga ha tlheleri meehleketweni. Kambe hikwalaho ka leŝi nḍi nga ta ŝi v̌umba, ṭakani mi ṭakisisa hi masiku.” (Esaya 65:17, 18) Marito lawa ma rhange ma hetiseka le ndzhaku hi 537 B.C.E., enkarhini lowu tiko ra khale ra Israyele ri vuyiseriweke etiko-xikaya ra rona ha wona. Vanhu va xona hi nkarhi wolowo va yimbelerile va ku: “A hi fana ni la’v̌a loraka. Milomu ya hina a yi nga ṭhiki ku hleka hi ku ṭaka, ririmi ra hina a ri ba minkulungwana.” (Psalma 126:1, 2) Ku hetiseka ko hetelela ka vuprofeta lebyi byi tsakisaka emisaveni leyintshwa ya Xikwembu loku ku nga ta xiyiwa ku nga ri khale ku ta va loku antswaka swonghasi!—2 Petro 3:13; Nhlavutelo 21:1-4.

Ehansi ka Mfumo wa Xikwembu (“matilo lamantshwa”), vandla leri lulameke ra vanhu lava nga emisaveni (“misava leyintshwa”) swi ta vuyeteriwa leswaku swi va ni rihanyo leri hetisekeke ra minsusumeto, miri ni moya. A hi swona leswaku vanhu lava va nge he swi tsundzuki swilo leswi hundzeke, kambe hikwalaho ka swilo hinkwaswo leswi tsakisaka leswi hi nkarhi wolowo va nga ta fanela ku ehleketa ha swona ni ku swi tsakela, a ku nga vi ni xivangelo xa leswaku va tsundzuka kumbe ku anakanyisisa hi mintokoto hinkwayo leyi khomisaka gome ya swilo swa khale. Anakanya, mixo wun’wana ni wun’wana u pfuka u ri ni mianakayo leyi tengeke swinene, u chivirikela ku ya emahlweni ni ntirho wa siku—u nga ha karhatiwi hi xiyimo xa gome!

Hi ku tiyiseka swinene hi ntiyiso wa ntshembo lowu, Lola (la boxiweke eku sunguleni), u te: “Ku tsundzuka leswaku Mfumo wa Yehova wu ta lulamisa xiphiqo lexi a ku ri mpfuno wa mina lowukulu swinene. Ndzi swi tivile leswaku gome a ri nga ta va kona hi laha ku nga heriki.” Ina, u nga tiyiseka leswaku Xikwembu ku nga ri khale xi ta endla swi koteka ku herisa gome hi laha ku heleleke!

[Nhlamuselo ya le hansi]