Xana Rifu Ra Yesu Ri Vula Yini Eka Wena?

“MAVUTHU hinkwawo lama tshameke ma macha, swikepe swa nyimpi hinkwaswo leswi tshameke swi akiwa, ti palamendhe hinkwato leti tshameke ti va kona, ni tihosi hinkwato leti tshameke ti fuma, swi hlanganile, a swi kucetelanga vutomi bya munhu hi matimba ehenhla ka misava hi laha munhu loyi un’we a endleke ha kona.” Ku tsale mutsari James A. Francis malunghana na Yesu Kriste.

Vanhu va languta Yesu hi tindlela to tala, kambe Bibele yi n’wi hlamusela tanihi N’wana wa Xikwembu ni munhu wa rirhandzu leri tinyiketelaka. Yesu u tshahe ndlela leyikulu leyi a kombiseke rirhandzu rero ha yona loko ehenhleni ka yena n’wini a te: “N’wana-wa-Munhu a nga telanga ku tirheriwa, kambe ku tirhela van’wana ni ku nyiketa vutomi bya yena ku kutsula lavo tala.”—Matewu 20:28.

Xana hi wihi nkoka wa nkutsulo lowu? Ha yini a wu laveka? I mani la kutsuriweke? Entiyisweni, xana rifu ra Yesu ri vula yini eka wena?

Xana I Yini?

Nkutsulo i nchumu lowu ntshunxaka. Ku kutsula un’wana swi vula ku n’wi ntshunxa evuhlongeni kumbe eka xigwevo hi ku hakela mali. Hi langutelo ra moya, “ku kutsula” swi vula ku tisa nkutsulo eka xidyoho ni xigwevo xa xona. Leyi hi yona mhaka leyi Yesu a feke ha yona. Hi laha muapostola wa Mukriste Pawulo a tsaleke ha kona: “Hikuva ku dyoha ka hakela, hakelo ya kona i rifu, kambe nyiko leyi nyikiwaka ntsena, leyi humaka eka Xikwembu, i vutomi lebyi nga heriki ha Kriste Yesu Hosi ya hina.”—Varhoma 6:23.

Ntsengo wa ku ntshunxa eMatsalweni wu yelana ni ku hakeriwa ka nkutsulo. Psalma 49:6-9 yi ri: “V̌a ṭhemba rifuwo ra v̌ona, v̌a tiḍunisa hi v̌ukulu bya ku fuma ka v̌ona. Munhu a nga ŝi koti ku kuṭula makwav̌o, hambi ku ri ku humesela Šikwembu e nṭengo wa yena. Nṭengo wa moya wa v̌ona wu dura ngopfu; munhu o ta ṭanḍeka ku wu humesa, ni siku rin’we; v̌a nga ka va nga hanyi hi masiku la’ma nga heriki, leŝaku v̌a nga v̌oni sira.” Nkutsulo i ntsengo lowu hetisisiweke hi Xikwembu, ku nga ri hi munhu la nga hetisekangiki.

Ha Yini Wu Laveka?

Nkutsulo wa laveka hikuva tata wa hina wo sugula wa munhu, Adamu, u dyohile. Xisweswo u lahlekeriwe hi vutomi lebyi nga heriki lebyi hetisekeke, naswona hi laha ku faneleke u avanyiseriwe rifu, kutani eku heteleleni a fa. (Genesa 2:15-17; 3:1-7, 17-19; 5:5) Tanihi vatukulu va yena, hi kume ndzhaka ya xidyoho ni rifu. Pawulo u tsarile: “Kukotisa leswi ku dyoha ku ngheneke emisaveni hi munhu a ri un’we, kutani rifu ri ngheneke hikwalaho ka ku dyoha, hi mukhuva wolowo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo, hikuva hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12) Ina, “hikwavo va [fa] hikwalaho ka Adamu.” (1 Vakorinto 15:22) Kutani mupisalema Davhida hi laha ku faneleke u te: “Nḍi tŝariwile e ku dyoheni, mana wa mina o nḍi v̌elekile ŝivini.”—Psalma 51:5.

Ku ntshunxiwa eku avanyiseriweni ka xidyoho ni rifu i swa nkoka loko un’wana ni un’wana wa ntukulu wa Adamu la dyoheke a ta amukela vutomi lebyi nga heriki. Tanihi leswi vanhu lava nga hetisekangiki va nga ta ka va nga wu tisi nkutsulo lowu, Yehova hi tintswalo u endle tano ha Yesu Kriste. Hambi swi ri tano, i yini lexi xaviweke hi nkutsulo? Phela, loko Adamu a dyohile, u lahlekele hi vutomi lebyi nga heriki lebyi hetisekeke bya vumunhu, kun’we ni timfanelo ni mintshembo hinkwayo. Hikwalaho, nchumu wolowo wu kutsuriwe hi gandzelo ra nkutsulo ra Yesu.

Lexi Wu Xi Endlaka Xi Koteka

Vululami byi kumiwile eku tokoteni ka vanhu rifu, hakelo ya xidyoho. Kutani nkutsulo i xiendlo xa musa ni rirhandzu ra Xikwembu. Vutomi bya Yesu bya vumunhu lebyi hetisekeke, kun’we ni timfanelo ni mintshembo hinkwayo ya byona, swi vekiwe ehansi eku feni naswona a swa ha tekiwanga, hikuva a nga pfuxiwanga tanihi munhu wa nyama ni ngati kambe tanihi xivumbiwa xa moya lexi nga fiki. (1 Vakorinto 15:50; 1 Petro 3:18) Hikwalaho vutomi bya vumunhu bya Yesu Kriste lebyi nyikeriweke tanihi gandzelo byi hambeta byi ri ni matimba ya ku ntshunxa kumbe ku kutsula.

Tanihi munhu la kalaka xidyoho, Yesu u yime exiyin’weni lexi fanaka ni lexi eku sunguleni a xi ri na Adamu la hetisekeke. Hikwalaho ka ku yingisa Xikwembu ku kondza a fa, Yesu u endliwe Muprista Lonkulu, naswona u nyikele nkoka wa gandzelo ra yena ra vumunhu lebyi hetisekeke etilweni. (Vaheveru 9:24-26) Hi ku va Xikwembu xi amukele nxavo lowu wa nkutsulo, Yesu a a ta kutsula vatukulu va Adamu lava pfumelaka exidyohweni ni rifu hi ku tirhisa nkoka wa gandzelo ra yena ematshan’wini ya vona. (1 Vakorinto 6:20; 7:23; 1 Yohane 2:1, 2) Xisweswo Yesu “ú hundzukile xihlovo xa ku ponisiwa loku nga heriki eka hinkwavo lava n’wi yingisaka.” (Vaheveru 5:8, 9) Leswi swi endla leswaku swi koteka eka vona ku kuma xiyimo lexinene emahlweni ka Xikwembu hi N’wana wa xona.

I Vamani Lava Kutsuriwaka?

Kutani, i vamani lava pfunekaka eka nkutsulo? Vanhu lava kombisaka ripfumelo eka lunghiselelo leri kutani xisweswo va va eku rhuleni na Xikwembu. Hi ku n’wi tirhela hi ku tshembeka, va nga kutsuriwa eka xidyoho ni hakelo ya xona ya rifu kutani va amukela vutomi lebyi nga heriki.—Yohane 17:3.

Munhu wo sungula a a fanele ku hlawula loko a ta xi yingisa Xikwembu kumbe e-e. U hlawule ku nga yingisi. “A hi Adamu loyi a kanganyisiweke,” kambe u file a ri mudyohi wo tirhandzela. (1 Timotiya 2:14) Hambi swi ri tano, ku vuriwa yini hi vatukulu va Adamu? Va nga hlawula loko va ta tirhela Xikwembu kumbe ku nga yingisi Muvumbi wa vona ku nga khathariseki xiyimo xa vona xa ku nga hetiseki.—Yoxuwa 24:15.

Yesu u tile “ku nyiketa vutomi bya yena ku kutsula lavo tala.” (Marka 10:45) Kambe i vamani “lavo tala”? Entiyisweni Adamu a nga katsiwi hikuva a a ri munhu la hetisekeke loyi hi ku tirhandzela a hlawuleke ku xandzukela Xikwembu ivi a fa tanihi mudyohi la nga hundzukangiki, wo tirhandzela. Kambe ku vuriwa yini hi ndyangu wa yena lowukulu, lowu fikaka eka magidi ya timiliyoni? Hi nxavo lowu faneleke, Yesu Kriste u herisa ndzhaka ya ku avanyisiwa loku nga ehenhla ka ndyangu wa Adamu. (Ringanisa 1 Timotiya 2:5, 6.) Yesu u tirhisa nkoka wa nxavo wa yena wa nkutsulo ematshan’wini ya vapfumeri “lavo tala.”

Vapfumeri lava kutsuriweke va katsa Vayuda ni Vamatiko hinkwavo, kumbe vanhu va tinxaka. Pawulo u ri: “Kukotisa leswi nandzu wun’we wu dlayiseke vanhu hinkwavo leswaku va biwa, na wona ntirho wun’we wo lulama wu endla leswaku vanhu hinkwavo va ntshunxiwa, va kuma vutomi.” (Varhoma 5:18) Hi ku fa emhandzini, “Kriste u kutsurile [Vayuda] ekhobyeni ra ku rhukana ka Nawu, hi ku tiendla la rhukaniweke hikwalaho ka [vona], hikuva Matsalwa ma ri: ‘A ku rhukaniwe un’wana ni un’wana la hayekiweke emhandzini.’” (Vagalatiya 3:13; Deuteronoma 21:23) Varhoma 4:11 yi kombetela eka Vamatiko loko yi vula leswaku loko Abrahama, kokwa wa Vayuda, a nga si yimbisiwa, u ve “tatana emoyeni eka hinkwavo lava pfumelaka, hambi loko va nga yimbanga.” Kutani ke, gandzelo ra Yesu ra nkutsulo ri pfuna Vayuda ni Vamatiko lava pfumelaka eka yena.

Xiendlo lexi tekiwaka hi munhu un’wana ni un’wana xi kombisa loko a ta pfuneka eka gandzelo ra Yesu. Tanihi Adamu, vabihi va ku tirhandzela a va faneriwi hi gandzelo ni matimba ya vutomi lebyi nga heriki. Hi laha Kriste a vuleke ha kona: “Loyi a pfumelaka eka N’wana, ú ni vutomi lebyi nga heriki; loyi a nga yingisiki N’wana, a nga ka a nga kumi vutomi, kambe vukari bya Xikwembu byi tshame henhla ka yena.” (Yohane 3:36) Nakambe gandzelo ri endla leswaku ku pfuxiwa ku koteka eka lava va feke lava nga miehleketweni ya Xikwembu. (Yohane 5:28, 29) Loko va tikombisa va yingisa ni ku va lava tlangelaka, ku tirha ka mimpfuno ya nkutsulo eka vona ku vula leswaku va ta hanya hi laha ku nga heriki. Kambe eka lava va hanyaka “emasikwini [lawa] ya makumu,” ku na ku koteka ka vutomi lebyi nga heriki handle ka ku fa ni siku ni rin’we.—2 Timotiya 3:1-5; Matewu 24:3-14, 21, 34; Yohane 11:25, 26.

Swivangelo Swo Nkhensa

Un’wana ni un’wana la navelaka ku pfuneka eka nkutsulo u fanele a va ni ku tlangela loku enteke eka wona. Naswona mawaku ndlela leyi ku nkhensa ko tano ku fanelaka ha yona! Phela, nkutsulo wu lave rirhandzu lerikulu etlhelweni ra Xikwembu na Kriste.

Yehova Xikwembu u kombise rirhandzu lerikulu hi ku nyikela nkutsulo hi rifu ra N’wana wa yena. Yesu u te: “Hikuva Xikwembu xi rhandzile misava [ya vanhu] swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki. Xikwembu a xi rhumanga N’wana wa xona emisaveni ku ta avanyisa misava, kambe a ku ri ku endlela leswaku misava yi ta ponisiwa ha yena.” (Yohane 3:16, 17) Xana a wu fanelanga u tlangela xikombiso lexi xa rirhandzu ra Xikwembu?

Anakanya swinene hi vuento bya rirhandzu ra Yehova hi ku lunghiselela nkutsulo. Loko N’wana wa Xikwembu a nga si rhumeriwa emisaveni ku ta hanya ni ku fa tanihi munhu la hetisekeke, a a hanya emahlweni ko va munhu. A a ri “mativula ya hinkwaswo leswi tumbuluxiweke,” ha yena ku “tumbuluxiwa swilo hinkwaswo, ematilweni ni la misaveni, swilo leswi vonekaka ni leswi nga vonekiki.” (Vakolosa 1:13-16) Yehova a a n’wi rhandza swinene N’wana wa yena! Hambi swi ri tano, Xikwembu a xi rhumelanga hambi ku ri yihi na yihi ya timiliyoni ta tintsumi leto lulama emisaveni. Rirhandzu ra xona hi vanhu a ri ri rikulu lerova xi rhumela N’wana wa xona wa mativula.

Nakambe, xiya rirhandzu ro enta leri Yesu a ri kombiseke mayelana na nkutsulo. Tanihi xivumbiwa xa moya etilweni, a a ri “mutirhi lonkulu” wa Xikwembu. I ntiyiso, “[N’wana wa Xikwembu] a a tsakela vana va vanhu.” (Swivuriso 8:22-31, NW) Hambi swi ri tano, a swi nga olovi eka yena ku suka etilweni, ni swiyimo swa rona leswi tsakisaka ni Tata wa yena kun’we na timiriyadi ta tintsumi leto lulama. Loko a ri exivandleni xa yena lexi tlakukeke xa le tilweni, N’wana wa Xikwembu a a swi kota ku vona swiyimo leswo biha emisaveni ni vuyelo byo biha bya xidyoho ni rifu ehenhla ka vanhu. Nakambe a swi tiva leswaku ku nyikela nkutsulo a swi ta vula rifu eka yena. Hambi swi ri tano, a “teka xiyimo xa nandza, a velekiwa a ri la fanaka ni vanhu . . . ú titsongahatile, a va loyi a yingisaka ku fikela eku feni.” Hikwalaho ka ku tshembeka ko tano, Yesu u pfuxeriwe evuton’wini lebyi vangamaka bya le tilweni. (Vafilipiya 2:5-11) Mawaku rirhandzu leri a ri kombiseke mayelana ni nkutsulo! Xana wa swi tlangela leswi Yesu a swi endleke?

Xana U Ta Endla Yini?

Mubixopo wa Munghezi Richard wa le Chichester (kwalomu ka 1198-1253) u tshame a khongelela leswaku vavanuna ni vavasati va fanele va “tiva Yesu Kriste kahle, va n’wi rhandza swinene ni ku n’wi landzela swinene.” Gandzelo ra Yesu ra nkutsulo hakunene ri nyikela xivangelo xin’we lexi twalaka xo lava ku n’wi tiva, ku n’wi rhandza ni ku n’wi landzela.

Loko a ku nga ri hi nkutsulo, tanihi vadyohi a hi ta fa hi nga ri na ntshembo, hikuva “ndzhombo wa rifu i xidyoho.” (1 Vakorinto 15:56) Hikwalaho, leswaku u pona eka rifu leri nga vangiwaka hikwalaho ka ku va u tlhaviwe hi xidyoho, u fanele ku endla yini? U fanele ku dyondza hi lunghiselelo ra Xikwembu ro ponisa ha Yesu Kriste. Kutani u fanele u kombisa leswaku u na ripfumelo eka nkutsulo. Njhani? Hi ku kombisa ku wu tlangela hi mbilu hinkwayo, u tinyiketela eka Xikwembu, ni ku byela van’wana hi lunghiselelo leri ro saseka ro ponisiwa.

Xiendlo lexi xi nga ku nghenisa exikarhi ka “ntshungu lowukulu” lowu “humaka eku xanisekeni lokukulu, . . . va hlantswile tinguvu ta vona, va ti basisile hi ngati ya Xinyimpfana,” Yesu Kriste. (Nhlavutelo 7:9, 14) Wa vona i ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki eparadeiyini emisaveni. (Luka 23:43, NW) Ina, naswona u nga va xiphemu xa ntshungu wolowo lowu tsakeke, loko rifu ra Yesu hakunene ri ri nchumu wa nkoka eka wena.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Yesu la kalaka xidyoho u yime endhawini leyi fanaka ni leyi eku sunguleni a yi kumiwe hi Adamu la hetisekeke

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Xana wa yi twisisa nhlamuselo ya ntiyiso ya rifu ra Yesu?