Siku Ra Ku Avanyisa—Nkarhi Wa Ntshembo!
LOKO mianakanyo ya siku ra ku avanyisa yi ku tshukisa, ha yini u nga kambisisi leswi Bibele yi swi vulaka ha rona? Hi xikombiso, xana i ntiyiso leswaku loko Xikwembu xi tisa ku avanyisa ehenhla ka vadyohi, va hoxiwa endzilweni wa tihele?
Entiyisweni, ku avanyisa ka Xikwembu ko sungula loku rhekhodiweke ku humelele eku sunguleni swinene ka matimu ya munhu. Adamu na Evha a a va ri ni nkarhi wo hanya hi laha ku nga heriki emisaveni ya paradeyisi. (Genesa 1:26-28; 2:7-9, 15-25) Hambi swi ri tano, va dyohile, kutani va va ehansi ka ku avanyisa loku nga tsakisiki ka Xikwembu. Vuyelo? Xikwembu xi teke nyiko ya vutomi. Hi marito man’wana va file. Xikwembu xi va byerile: “U ta dya v̌uŝa hi nyuku wa mombo wa wena, u ko u tlhelela misav̌eni, hikuv̌a u humesiwile ka yona. Hikuv̌a u nṭhuri, u ta tlhelela e nṭhurini.”—Genesa 3:16-19.
Loku a a ku ri ku avanyisa loku vavisaka, kambe a a ku fanerile. Naswona entiyisweni a a ku nga katsi ndzilo wa tihele. Loko Adamu na Evha va fa, va tlhelele entshurini. A a va ha vanga kona. Ku hava laha Bibele yi ringanyetaka leswaku xiphemu xa Adamu kumbe xa munhu wihi na wihi xi pone rifu leswaku xi xanisiwa kun’wana hi laha ku nga heriki. Ematshan’wini ya sweswo, ha hlaya: “La’v̌a hanyaka v̌a ŝi tiv̌a leŝaku v̌a ta fa, kambe v̌afi a v̌a tiv̌i ntšhumu.”—Eklesiasta 9:5.
Xana a wu swi tiva leswaku Bibele yi vula leswi? Nakambe, xana a wu swi tiva, leswaku Bibele a yi xi tirhisi xiga lexi nge “moya-xiviri lowu nga fiki”? Ematshan’wini ya sweswo, yi ri: “Moya-xiviri lowu dyohaka, wu ta fa.” (Ezekiel 18:4, King James Version) Leswi swi twanana swinene ni nsinya wa nawu wa Bibele lowu nge: “Hakelo ya xidyoho i rifu.” (Varhoma 6:23, KJ) Nawu lowu wu hi khumba hinkwerhu. Hinkwerhu hi vatukulu va Adamu la dyoheke, kutani hinkwerhu ha dyoha ivi hi amukela hakelo ya xidyoho, rifu. Hi laha Bibele yi vulaka ha kona: “Xidyoho xi nghene misaveni hi munhu un’we, naswona rifu ri nghene hi xidyoho; kutani rifu ri hundzele eka vanhu hinkwavo, hikwalaho ka sweswo hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12, KJ) Siku ro Avanyisa i xiphemu-nkulu xa lunghiselelo ra Xikwembu ro hi ponisa exiyin’weni lexi.
Swisekelo Swa Siku Ro Avanyisa
Hi ku ya hi Bibele, a a ku ri kwalomu ka malembe ya 2 000 lama hundzeke loko Xikwembu xi veka swisekelo swa leswi nga ta humelela hi Siku ro Avanyisa. Hi nkarhi lowu Yesu a teke emisaveni a ta nyikela vutomi bya yena bya vumunhu lebyi hetisekeke hikwalaho ka hina. Yesu hi yexe u tihlamuserile: “Xikwembu xi rhandzile misava swonghasi, xi ko xi nyika N’wana wa xona la nga un’we, leswaku un’wana ni un’wana la pfumelaka ka yena, a nga lovi, kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.”—Yohane 3:16.
Loko hi kombisa ripfumelo eka Yesu, ha pfuneka eka gandzelo ra yena hambi ku ri sweswi hi ndlela ya moya. Xikwembu xi hi rivalela swidyoho swa hina naswona xa hi pfumelela leswaku hi xi tshinelela. (Yohane 14:6; 1 Yohane 2:1, 2) Kambe a hi si hetiseka, ha ha ri vadyohi, naswona hi ndlela yoleyo, ha ha vabya naswona eku heteleleni ha fa. A hi si byi kuma vutomi lebyi nga heriki lebyi Yesu a byi tshembiseke. Byona byi ta ta endzhaku ka Siku ro Avanyisa.
Siku Ro Avanyisa
Muapostola Yohane u vone xivono xa Siku ro Avanyisa, kutani u ri hlamusela hi ndlela leyi: “Ndzi vona xiluvelo lexikulu xo basa, ni loyi a tshameke ehenhla ka xona, misava ni tilo a swi baleka emahlweni ka yena; kutani a ku nga ri na xivandla xa swona. Kutani ndzi vona vafi, lavatsongo ni lavakulu, va yimile emahlweni ka Xikwembu; kutani tibuku ti pfuriwa: kutani buku yin’wana yi pfuriwa, leyi ku nga buku ya vutomi: kutani vafi va avanyisiwa mayelana ni swilo leswi a a swi tsariwe etibukwini, hi ku ya hi mintirho ya vona.”—Nhlavutelo 20:11, 12, KJ.
Ina, hi ku ya hi xivono xa Yohane, Siku ro Avanyisa ri ta languteriwa hi Xikwembu hi xoxe. Kambe un’wana wa katseka. Muapostola Pawulo u hlamuserile: “[Xikwembu] xi hlawule Siku, leri ha rona xi nga ta avanyisa misava hi ku lulama hi wanuna luya xi nga n’wi hlawula.” (Mintirho 17:31, KJ) A a ri mani wanuna loyi? I Yesu, loyi hi yexe a nga te: “Tatana a nga avanyisi munhu, kambe u nyikele ku avanyisa hinkwako eka N’wana.” (Yohane 5:22, KJ) Kutani Yesu u ta va Muavanyisi la hlawuriweke wa Xikwembu hi Siku ro Avanyisa.
Lawa i mahungu lamanene eka vanhu. Tievhangeli ti kombisa Yesu a ri munhu wa ntwela-vusiwana swinene. A nga tinyungubyisi kumbe ku sindzisa kambe u ni “mbilu yo rhula ni ya tintswalo.” (Matewu 11:29; 14:14; 20:34) Ha tsaka ku va emavokweni ya muavanyisi wo tano.
Xana Ri Ta Va Rini?
Kasi, ri rini Siku ro Avanyisa? Nhlavutelo yi ri ri ta va loko “tilo ni misava swi hundzile.” Leswi swi hi tsundzuxa marito ya muapostola Petro: “Matilo ni misava ya sweswi, swi hlayiseriwe ku tshwa hi ndzilo, swi yimele siku ra ku avanyisa ni ra ku lovisiwa ka vanhu lava nga riki na mhaka na Xikwembu.” (2 Petro 3:7) Xana misava leyi ya xiviri yi ta hisiwa? Doo, Bibele ya twisiseka emhakeni leyi. Misava ya xiviri a yi nge herisiwi. “Misava . . . a yi nge susiwi hi laha ku heleleke.” (Psalma 104:5, KJ) Mongo wa marito ya Petro wu komba leswaku i mafambiselo ya sweswi ya misava lama nga chaviki Xikwembu lama nga ta herisiwa. I vanhu lava nga chaviki Xikwembu, hayi pulanete ya Misava, lava nga ta herisiwa.—Yohane 12:31; 14:30; 1 Yohane 5:19.
Vanhu lava, lava nga chaviki Xikwembu va ta herisiwa enyimpini leyi Bibele yi yi vitanaka ya Armagedoni—leyi, hi laha magazini lowu wu yi kombiseke ha kona ko tala, yi nga ta tlhekeka ku nga ri khale. (Nhlavutelo 16:14, 16) Endzhaku, Sathana u ta hoxiwa ekheleni kutani a siveriwa ku kavanyeta vanhu ku ringana malembe ya gidi, naswona malembe lawa ya gidi i nkarhi wa Siku ro Avanyisa. (Nhlavutelo 19:17–20:3) Ku humelela yini eka lavo tshembeka loko vanhu lava nga chaviki Xikwembu va herisiwa eArmagedoni? Va ponela eSikwini ro Avanyisa. Ha hlaya: “La’v̌o tenga v̌a ta siyiwa kona [emisaveni]. Kambe la’v̌o biha v̌a ta susiwa la misav̌eni.”—Swivuriso 2:21, 22.
Ku seketela leswi, Bibele yi vulavula hi “ntshungu lowukulu wa vanhu; a ku nga ri na un’we la kotaka ku va hlaya. A va huma ematikweni hinkwawo, ni le tinxakeni hinkwato, va ri va swivongo hinkwaswo ni va tindzimi hinkwato” sweswo swi ta humelela emisaveni emahlweni ka Armagedoni. Hi lava “humaka eku xanisekeni lokukulu”; hi marito man’wana, va pona makumu ya misava leyi yi nga chaviki Xikwembu hi laha Nowa a poneke makumu ya misava ya siku ra yena. (Nhlavutelo 7:9-17; 2 Petro 2:5) Xana a wu swi tiva leswaku ntshungu lowu lowukulu wa matiko hinkwawo wa Vakriste lava hitekaka wu kona ni sweswi? Lava va langutele ku pona nhlomulo lowukulu kutani va hanya hi laha ku nga heriki emisaveni. Ku va kona ka vona i vumbhoni lebyi tiyeke bya ku tshinela ka Siku ro Avanyisa.
I Va Mani Lava Nga Ta Avanyisiwa?
Ntshungu lowu lowukulu wu ta avanyisiwa hi Siku ro Avanyisa. Kambe a wu nge vi woxe. Mhaka ya Yohane yi ya emahlweni: “Lwandle ri humesa vafi lava a va ri eka rona; kutani rifu ni tihele swi humesa vafi lava a va ri eka swona: kutani va avanyisiwa munhu un’wana ni un’wana hi ku ya hi mintirho ya yena.” (Nhlavutelo 20:13, KJ) Lebyi i vumbhoni byin’wana bya leswaku vanhu a va xaniseki hi laha ku nga heriki etiheleni. Loko tihele ti humesa lava feke eka tona, xana munhu a nga va eka tona hi laha ku nga heriki njhani? Entiyisweni, tihele ta Bibele i sirha leri tolovelekeke ra vanhu, laha vafi va tshamaka va nga twi nchumu va rindzele ku pfuxiwa. Hi Siku ro Avanyisa, vafi va ta susiwa etiheleni hi ku helela.—Eklesiasta 9:10.
I vamani lava nga ta pfuxiwa eku feni hi Siku ro Avanyisa? Muapostola Pawulo u te: “Ku ta va ni ku pfuxiwa ka lava feke, hinkwavo lavo lulama ni lava nga lulamangiki.” (Mintirho 24:15, KJ) Hikwalaho, malandza yo tshembeka ya Xikwembu, “lavo lulama,” va ta pfuxiwa. Kambe ni van’wana va ntsandza-vahlayi, “lava nga lulamangiki” va ta pfuxiwa. Swi le rivaleni, ku pfuxiwa ku ta hlanganisa hinkwavo lava feke lava ha riki esirheni—handle ka vahi na vahi lava swidyoho swa vona a a swi bihe ngopfu lerova Xikwembu ana se xi va avanyiseke hi ku helela va ri lava nga faneriwiki hi vutomi.—Matewu 12:31.
Ku Avanyisa
Kutani ke, ku humelela yini eka ntshungu lowukulu wa vaponi ni lava pfuxiweke hi Siku ro Avanyisa? Bibele yi ri: “Vafi va avanyisiwa mayelana ni swilo leswi a a swi tsariwe etibukwini, hi ku ya hi mintirho ya vona.” Lowu i nkarhi wo xiyisisa. Hinkwavo lava lavaka ku landzelela ‘swilo leswiya swi tsariweke etibukwini’—ku nga swilaveko swa Xikwembu eka vanhu hi nkarhi wolowo—va ta tsariwa eka “buku ya vutomi.” (Nhlavutelo 20:12, KJ) Va ta va va ri endleleni yo kuma vutomi lebyi nga heriki!
Kutani, emakumu, rifu ra Kriste ra gandzelo ri ta tisa mimpfuno ya xiviri! Lava longoloxiweke ebukwini ya vutomi enkarhini wolowo a va nga ha weriwi hi mavabyi ni rifu. Ku ri na sweswo, hakantsongo-ntsongo va ta vuyeteriwa ku ya evumunhwini lebyi hetisekeke, ni vutomi lebyi nga heriki lebyi tshembisiweke lava nga ni ripfumelo eka Yesu. Mawaku ku langutela loku ka nkoka! Hambi swi ri tano, van’wana va ta ala ku yingisa ‘swilo leswi tsariweke etibukwini.’ Ku humelela yini eka vona? A va byi kumi vutomi lebyi nga heriki. Ematshan’wini ya sweswo, tsalwa ri ri: “Mani na mani loyi a nga kumiwangiki a tsariwile ebukwini ya vutomi a cukumeteriwa etiveni ra ndzilo.”—Nhlavutelo 20:15, KJ.
Xana lowu i ndzilo wa tihele lowu Vujagana byi vulavulaka ha wona? Doo, hikuva eka ndzimana leyi landzelaka, ha hlaya: “Rifu ni tihele swi cukumeteriwa etiveni ra ndzilo. Leri i rifu ra vumbirhi.” (Nhlavutelo 20:14, KJ) Loko tihele ti hoxeriwa etiveni ra ndzilo, tiva hi roxe ri nge vi ndzilo wa tihele. Ku tlula kwalaho, rifu a hi nchumu wa xiviri lowu nga tlakuriwaka kutani wu hoxeriwa endhawini yo karhi. Kutani tiva ra ndzilo ri fanele ri ri ro fanekisela. Ri fanekisela yini? Bibele yi ri: “Leri i rifu ra vumbirhi.” Loko rifu na Hades swi hoxeriwa etiveni ra ndzilo, swa “fa,” swi nga ha vi kona. Swa fana, vanhu lava tiarisaka lava helelaka kwalaho va fa, kumbe va nga ha vi kona. Hambi swi ri tano, leri i rifu ra vumbirhi, a ku na ntshembo wa ku pfuxiwa.
Siku Ra Ku Avanyisa—Nkarhi Wa Ntshembo
Kutani ke, loko hi ehleketa hi Siku ro Avanyisa, a hi fanelanga ku tshukisiwa kumbe ku nyangatseka. Siku ro Avanyisa i nkarhi wa ntshembo, nkarhi wa ku vuyetela vutomi lebyi nga heriki, lebyi Adamu a byi lahleke, evanhwini. Yingisela mikateko leyi nga ta yi tisela lava kumiweke va tshembekile eku avanyiseni: “Vonani, vuako bya Xikwembu byi le vanhwini. Xi ta aka na vona, kutani va ta va vanhu va xona; Xikwembu hi xoxe xi ta va na vona, xi va Xikwembu xa vona. Xi ta sula mihloti hinkwayo emahlweni ya vona, ni rifu a ri nga ha vi kona; hambi ya ri mahlomulo kumbe ku rila kumbe ku vaviseka a swi nga ha vi kona, hikuva leswo sungula swi hundzile.”—Nhlavutelo 21:3, 4.
Eku heleni ka malembe ya gidi ya Siku ro Avanyisa, vanhu vo tshembeka vo huma eswiphen’wini hinkwaswo swa misava va ta hetiseka eku heteleleni. Va ta va va ‘tile evuton’wini’ hi ndlela leyi heleleke, naswona Siku ro Avanyisa ri ta va ri fikelele xikongomelo xa rona. (Nhlavutelo 20:5) Kutani, Bibele yi ri, Sathana u ta pfumeleriwa ku hlangana ni vanhu nkarhi wun’we wo hetelela. (Nhlavutelo 20:3, 7-10) Lava va lwisanaka na yena enkarhini lowu wo hetelela va ta tsakela ku hetiseka loku heleleke ka xitshembiso xa Bibele: “La’v̌o lulama v̌a ta fuma misav̌a, v̌a ta ṭhama ka yona hi masiku.”—Psalma 37:29.
Mawaku lunghiselelo leronghasi leri Siku ro Avanyisa ri nga rona! Ni ndlela leyi xiyekaka leyi hi nga tilunghiselelaka rona ha yona sweswi, hi ku dyondza Bibele, ku dyondza ku rhandza ka Xikwembu, ni ku tirhisa ku rhandza loku ka Xikwembu eka hina vini! A swi hlamarisi leswi mupisalema a phofuleke ntsako loko a tsundzuka ku avanyisa ka Xikwembu loko a tsala a ku: “A ku ṭake matilo, misav̌a a yi ṭake na yona. Lwandle a ri bobome, ni hikwaŝo le’ŝi nga ka rona, miṭunga a yi huwelele hi ku ṭaka ni hikwaŝo le’ŝi nga ka yona; miri hikwayo ya ŝihlahla a yi bongose hi ku ṭaka, emahlweni ka Yehova! Hikuv̌a wa ta, wa ta e ku av̌anyisa misav̌a.”—Psalma 96:11-13.