‘Mintungu eTindhawini Hi Ku Landzelelana Ka Tona’

MINTUNGU leyi ya mpimo lowu nga si tshamaka wu va kona a yi ri xiphemu lexi vhumbiweke xa “xikombiso xa vukona bya [Yesu Kriste] ni xa ku hela ka mafambiselo ya swilo.” (Matewu 24:3, NW) Luka mutsari wa Evhangeli u engetela vuxokoxoko lebyi nga boxiwangiki eka timhaka ta Matewu na Marka. (Matewu, ndzima 24 na 25; Marka, ndzima 13) Ku tlhekeka ka xihatla ka mintungu ni mavabyi lama onhaka a ku ta humelela “etindhawini hi ku landzelelana” ka tona emasikwini ya makumu. (Luka 1:3; 21:11, NW) Xana mavabyi yo tano ma nga va ma huma kwihi?

Magazini lowu nge Science News wu ri: “Van’wasayense va vula leswaku ku ni switsongwatsongwana swo hlayanyana leswi tumbeleke eka titropiki leswi—hi mpfunonyana wuntsongo wa ntumbuluko—swi nga koxaka vutomi byo tala ku tlula lebyi nga koxiwaka hi ntungu wa AIDS. Hambi loko nhlayo ya switsongwatsongwana yo tshama yi nga cinci, vakambisisi va ri, titropiki ana se ti na switsongwatsongwana ‘swo tala’ lerova swi nga herisa xiphemu lexikulu xa vaaki va Misava.”

Lexi endlaka leswaku nguva ya hina yi hlaseriwa hi mintungu hi ku olova, i nhlayo ya vaaki leyi kulaka ni swilaveko leswikulu leswi nga kona etindhawini leti taleke hi vanhu. Science News yi ri: “Matimu ma komba leswaku ku hangalaka ka switsongwatsongwana leswi xungetaka vutomi hakanyingi ku ve kona loko vanhu va rhurhele endhawini leyi nga kambisisiwangiki kumbe loko swiyimo swa mahanyelo swa le madorobeni swi biha hi tindlela leti ngheniseke mavabyi lamantshwa lama vangiwaka hi vanhu lava nga ni switsongwatsongwana.” Loko vanhu va nghena eka tindhawu leti nga ni switsongwatsongwana leti eku sunguleni a ti nga fikeleleki, mintungu leyi vangiwaka hi switsongwatsongwana leswintshwa hakanyingi ya nghena. Nchumu lowu fanaka wa humelela loko switsotswana swi cinca tindhawu ta swona loko nguva ya misava yi cinca. “Ku engetela kwalaho,” hi ku vula ka magazini lowu, “thekiniki ya vutshunguri ya namuntlha yo tanihi mimpompelo ni ku simekiwa ka swirho swi nyike switsongwatsongwana tindlela letintshwa to suka eka munhu un’wana swi ya eka un’wana. Swi tano hi ku hlangana-hlangana ka vanhu ni ku hundzuka ka mahanyelo, exikarhi ka swigwili ni vanhu lava dumeke ni le xikarhi ka vanhu lava godzomberiweke hi swidzidzirisi lava lombanaka tineleta.”

“Matimu ya sweswinyana ma nyikela swikombiso leswi nga erivaleni swa nyimpi ehenhla ka varhwali va switsongwatsongwana eka tindhawu leti nga toxe leti nga ha kombisaka ku humelela loku anameke eka vumundzuku,” xihloko xa engetela. Swikombiso hi leswi: xitsongwatsongwana xa Marburg lexi khale a xi nga tiviwi, xitsongwatsongwana lexi dlayaka xa le ka titropiki lexi xaniseke van’wasayense vo tala va le Jarimani Vupela-dyambu eku heleni ka va-1960; xitsongwatsongwana lexi vangaka dari ya Rift Valley leyi khomeke timiliyoni ivi yi dlaya magidi le Egipta hi 1977; xitsongwatsongwana xa Ebola xa le tropiki lexi khomeke vanhu vo tlula gidi le Zaire na Sudan hi 1976 ivi xi dlaya kwalomu ka 500, vo tala va vona madokodela ni vaongori va tshungula vahlaseriwa va xona.

Minhlaselo leyi onhaka ya switsongwatsongwana a yi tali ku voniwa ka ha ri ni nkarhi. Science News yi ri: “Hi xikombiso, hi 1918 chachalaza leyi nga na chefu swinene yi hangalakile emisaveni, yi dlaya vanhu lava ringanyetiwaka ku va 20 wa timiliyoni. Sweswinyana evanhwini, ku humelela ka xitsongwantsongwana lexi ku anakanyiwaka leswaku a a xi tshama eka timfenhe ta le Afrika ntsena, na kona ku fikele misava yi nga rindzelanga. Xitsongwatsongwana xa AIDS sweswi xi khome timiliyoni ta 5 ku ya ka timiliyoni ta 10 ta vanhu eka matiko ya 149, hi ku ya hi mimpimanyeto ya World Health Organization. Kambe ku nga khathariseki nyingiso hinkwawo lowu kokiweke hi khombo leri ra sweswinyana, ka ha ri na swilo swo tala leswi chavisaka swinene leswi swa ha hi yimeleke, vativi vo tala va ta switsongwatsongwana va ehleketa tano.”

Hambi leswi mintungu yi vangaka gome, i xiphemu xa xikombiso lexi hlanganeke xa vukona bya Yesu eku kwetsimeni ka Mfumo, xikan’we ni swivumbeko swo tanihi tinyimpi, dyandza ni ku tsekatseka lokukulu ka misava. (Marka 13:8; Luka 21:10, 11) Swivumbeko leswi nakambe swa tsakisa, hikuva Luka u engetela marito ya Yesu: “Loko swilo sweswo swi sungula ku humelela, ololokani, mi languta henhla, hikuva ku kutsuriwa ka n’wina ku kusuhi.”—Luka 21:28.