“Tintswalo Ta Yena Hi Letikulu”
HI KU VULA KA JOSÉ VERGARA OROZCO
Xana u anakanya leswaku vutomi bya wena byi nga tala hi matimba lamantshwa u ri na malembe ya 70 hi vukhale? Bya mina a a byi tatiwile hi wona. Naswona sweswo swi humelele eka malembe ya 35 lama hundzeke.
Hi tintswalo ta rirhandzu ta Yehova, ku sukela hi 1962 ndzi tirhe tanihi phayona ra nkarhi hinkwawo, naswona ku sukela hi 1972, a a ndzi ri mulanguteri ebandlheni ra Timbhoni ta Yehova ra El Carrizal etikweni ra Jalisco, le Mexico. Mi nge ndzi mi byelanyana hi ta vutomi bya mina.
NDZI tswaleriwe etikweni ra Michoacán, le Mexico, hi August 18, 1886. Tata wa mina a a ri Mumason, kutani ndyangu wa ka hina a wu nga yi eKerekeni ya Khatoliki, hambi ku ri minkhuvo ya vukhongeri bya Khatoliki a hi yi hlanganyelanga kumbe ku va ni swifaniso swo karhi swa vukhongeri ekaya ra hina.
Loko ndzi ri na malembe ya 16 hi vukhale, tata wa mina u sukile a ya tirha le United States, kambe u hlele leswaku wanuna un’wana a ndzi dyondzisa ntirho. Hambi swi ri tano, endzhaku ka malembe mambirhi wanuna loyi u ndzi yise eDorobeni ra Mexico leswaku ndzi ya leteriwa ku lwa nyimpi. Endzhaku ka sweswo ndzi sungule ntirho-vutomi evuthwini ra le Mexico.
Enyimpini Ni Le Ndzhaku Ka Yona
Ndzi lwile eka Nhlungo-vuhosi wa le Mexico lowu sunguleke hi 1910. Hinkwerhu ka hina majaha lawa a ma ri edyondzweni hi seketele Francisco I. Madero, loyi a a kanetana ni vurhangeri bya Porfirio Díaz hi nhlungo-vuhosi. Hi seketele Madero ku kondza a fa hi 1913, kutani endzhaku ka sweswo hi seketela Venustiano Carranza, loyi a tirheke tanihi muungameri wa Rhiphabliki ku sukela hi 1915 ku ya ka 1920. A a hi vitaniwa Va-carranzista.
Eka swiendlakalo swa mune swo hambana-hambana, ndzi ringetile leswaku ndzi ntshunxiwa enyimpini, kambe ndzi ba ehansi. Eku heteleleni ndzi tshikile kutani ndzi hundzuka mubaleki. Hikwalaho ka sweswo, tata wa mina loyi a a tlhelerile eMexico, u khotsiwile. Siku rin’wana, ndzi n’wi endzerile ekhotsweni, ndzi tiendla n’wana wa yena hi tatana. Hi vulavurisane hi ku tsala eswiphephanini leswitsongo leswaku varindzi va nga hi twi. Ku endlela leswaku vanhu va nga swi tivi leswaku ndzi mani, ndzi dye phepha ra kona.
Endzhaku ka loko tata wa mina a ntshunxiwile ekhotsweni, u ndzi endzerile ivi a kombela leswaku ndzi tinyiketa emaphoriseni. Kutani ndzi ya kona, leswi ndzi hlamariseke ndhuna ya kona a yi ndzi khomanga. Ematshan’wini ya sweswo, yi ringanyete leswaku ndzi famba ndzi ya eUnited States. Ndzi landzelele xiringanyeto xa yena ivi ndzi tshama kwalaho ku sukela hi 1916 ku ya ka 1926.
Hi 1923, ndzi teke wansati wa le Mexico loyi na yena a a tshama eUnited States. Ndzi dyondze ntirho wo aka, naswona hi kume nhwana lontsongo. Loko a ri na tin’hweti ta 17 hi vukhale, hi tlhelele le Mexico ivi hi tshama eJalpa, le Tabasco. Kutani ‘nxandzuko wa Vacristero’ wu sungula, naswona wu sungule hi 1926 ku ya ka 1929.
Vacristero va lave leswaku ndzi va joyina. Kambe, mina ni ndyangu wa mina hi hlawule ku balekela le Tikweni ra Aguascalientes. Endzhaku ko tshama etindhawini to hambana-hambana le rhiphabliki ra le Mexico, hi 1956 hi tshamisekile eMatamoros, le Tamaulipas, laha ndzi sunguleke ku fambisa mintirho yo aka kona.
Vutomi Bya Mina Byi Cinca
Laha hi laha vutomi bya mina byi sunguleke kona ku cinca. Nhwana wa mina, loyi sweswi a a tekiwile naswona a a tshama le Brownsville, Texas, U.S.A. loko u tlula ndzilakana, a a hi endzela nkarhi na nkarhi. Siku rin’wana u te: “Tatana, mindyangu yo tala ya karhi ya hlengeletana eholweni ya mani na mani sweswi. A hi yeni hi ya vona leswi humelelaka.” A a ku ri nhlengeletano ya Timbhoni ta Yehova. Nhwana wa mina, mukon’wana, ntukulu, mina ni nsati wa mina hi ve kona masiku hinkwawo ya mune ya nhlengeletano.
Ku sukela elembeni rero ku ya emahlweni, hi ve kona eka minhlangano ya Vukriste ya Timbhoni ta Yehova. Ndzi endle nhluvuko hi tlhelo ra moya le Mexico, kasi ni nhwana wa mina a endla tano na yena le United States. Ku nga ri khale a a ndzi byela vatirhi-kulorhi ntiyiso wa Bibele lowu a ndzi wu dyondza. A ndzi amukele timagazini ta khume ta nkandziyiso wun’wana ni wun’wana wa Xihondzo xo Rindza na Awake!, leti a ndzi ti fambisa eka vatirhi-kulorhi va mina. Ntlhanu wa lava a va ri ehofisini na vanharhu va tinjhiniyara swin’we ni vatirhi van’wana va hundzuke Timbhoni.
Oho, xirhami a xi vuyisa n’wana evukatini hi December 19, 1959, yoleyo, loko ndzi khuvuriwa enambyeni! Un’wana ni un’wana loyi a khuvuriweke siku rero u vabyile hikwalaho ka mati lawa a ma titimela ku tlula mpimo. Nhwana wa mina u khuvuriwile ndzi nga si khuvuriwa, naswona nsati wa mina, hambi leswi a nga khuvuriwangiki, u fikele laha a tivaka ntiyiso wa Bibele, naswona a a ri na ntirhisano swinene.
Vutirheli Bya Nkarhi Hinkwawo
Ndzi titwe ndzi ri na nandzu eka Xikwembu hikwalaho ka tintswalo ta yena hinkwato ta rirhandzu, kutani hi February 1962, loko ndzi ri na malembe ya 75 hi vukhale, ndzi sungule vutirheli bya nkarhi hinkwawo tanihi phayona. Endzhaku ka malembenyana, hi 1968, nsati wa mina u lovile. Kutani ndzi navele ku ya tirha etikweni rin’wana, kambe hikwalaho ka malembe ya mina, vamakwerhu va anakanye leswaku a swi nga fanelanga. Hambi swi ri tano, hi 1970, ndzi averiwe le Colotlán tanihi phayona etikweni ra Jalisco, laha a a ku ri na bandlha leritsongo.
Hi September 1972, mulanguteri wa xifundza u ringanyete leswaku ndzi rhurhela edorobeni leritsongo ra El Carrizal, leri nga ekusuhi na Colotlán. Hi November ya lembe rero, bandlha ri simekiwile kwalaho naswona ndzi hlawuriwe ku va nkulu. Hambi leswi ku nga doroba leri nga etlhelweni swinene, lava vaka kona eminhlanganweni ya bandlha a a va fika eka 31.
Ku nga khathariseki malembe ya mina, ndza ha hiseka evutirhelini, ndzi ringeta hi matimba ku pfuna vanhu ku anakanyisisa hi tidyondzo ta vona. Hi xikombiso, eka Rosary, Vakhotoliki lava tinyiketeleke va phindha-phindha Hail Mariya: ‘Hail, Mariya, la teleke hi musa; Hosi yi na wena.’ Xikhongelo xi engetela xi ku: ‘Mariya wo kwetsima, mana wa Xikwembu.’ Ndzi va vutisile: ‘Sweswo swi nga endlekisa ku yini? Loko Xikwembu xi ri xona lexi hlayisaka Mariya, xi nga va n’wana wa yena njhani hi nkarhi lowu fanaka ke?’
Sweswi ndzi na malembe ya 105 hi vukhale naswona ndzi tirhe tanihi nkulu naswona tanihi phayona ra nkarhi hinkwawo le El Carrizal, eJalisco, ku lava ku va malembe ya 20. Ndzi anakanya leswaku ndzi kote ku hanya malembe lawa yo tala hikwalaho ka ku rhandza ka Yehova, hikuva hi ndlela leyi ndzi swi kotilenyana ku pfala nkarhi lowu ndzi wu lahleke hi nkarhi lowu a a ndzi nga tirheli Yena ha wona.
Nchumu wun’wana lowu ndzi wu dyondzeke hi leswaku, nkarhi hinkwawo hi fanele hi va ni ntshembo wa leswaku Muavanyisi wa hina Lonkulu u hi langutile a ri exiluvelweni xa yena xo lulama naswona u hi lunghiselela swilaveko swa hina. Hi laha Psalma 117:2 yi vulaka ha kona: “Tintŝalo ta yena hi le’tikulu ka hina.”