Ndlela Ya Yehova I Ndlela Yo Antswa Yo Hanya

HI KU VULA KA ERKKI KANKAANPÄÄ

KU SUKELA loko ndza ha ri n’wana, pakani ya mina a a ku ri ku ya tirha erhavini ra Timbhoni ta Yehova ra le Finland, kumbe eBethele, hi laha ri vitaniwaka ha kona. Kutani loko mulanguteri la famba-fambaka a ndzi vutisa hi ximumu xa 1941, a ku, “Hi wahi makungu lama u nga na wona ya nkarhi lowu taka?” Ndzi hlamurile ndzi ku: “Minkarhi hinkwayo a ndzi lava ku ya eBethele.”

U te: “Swa antswa u rivala milorho yoleyo; u nge vitaniwi.” Eku sunguleni a a ndzi hele matimba, kambe endzhaku ndzi vona swi antswa ku tshika mhaka leyi emavokweni ya Yehova. Endzhaku ka tin’hweti ti nga ri tingani, ndzi kume xirhambo xo ya tirha eBethele.

A a ndzi ri jaha ra tingana, ra malembe ya 17 hi vukhale ra le tiko-xikaya loko ndzi ba bele ya le nyangweni ehofisini ya rhavi eHelsinki hi siku leri a ri titimela ngopfu, leri a ri xe kahle hi November 1941. Hi ku hatlisa ndzi amukeriwile hi mulanguteri wa rhavi, Kaarlo Harteva. Enkarhini wolowo rhavi a ri langutela Timbhoni ta 1 135 eFinland.

Ndzhaka Ya Vukriste

Hi 1914 tata wa mina u kume kopi ya buku ya Watch Tower leyi nge The Divine Plan of the Ages. Hambi swi ri tano, hi ku hatlisa nyimpi yo sungula ya misava yi sungurile, naswona a nga ha yi hlayanga.

Nyimpi ya Finland yo lwela ntshunxeko wa tiko yi vange swiphiqo. Mintlawa mimbirhi ya matimba—lavo Basa ni lavo Tshwuka—yi vumbiwile. Lavo Basa a va yimela makhephitalisi ni ntlawa wa lava va xiyimo xa le exikarhi, kasi lavo Tshwuka a a va yimela vatirhi. Tata wa mina u ringetile ku hlayisa vukala-tlhelo, a hambana hi laha ku heleleke ni mintlawa leyi hamimbirhi. Kambe, hamimbirhi ka yona yi n’wi ehleketelele swo biha.

Ku kumeke leswaku Tatana u avanyiseriwe rifu kambirhi, ro sungula hi lavo Basa kutani ku landza lavo Tshwuka. Loko ku dlayiwile wanuna un’wana naswona mudlayi a nga kumiwi, majaha ya khume, ku katsa na tata wa mina, va gweveriwe rifu. Un’wana wa vadyondzisi va tata wa mina, loyi a a ri xirho xa komiti ya vuavanyisi, u bumabumele leswaku tatana a nga katsiwi naswona swi ve tano. Vantshwa lavaya van’wana va kaye va dlayiwile.

Eka xiendlakalo xin’wana Tatana a nga katsiwanga eka xigwevo xa rifu. Endzhaku ka sweswo u kunguhate ku tumbela, hi xiviri! Yena na buti wa yena va endle vutumbelo ehansi ka misava, laha va nga tshama kona ku fikela loko nyimpi yi hela. Ndzisana ya vona a yi va nyikela swakudya ni swonwa leswaku va hambeta va hanya.

Endzhaku ko hela ka nyimpi hi 1918, Tatana u tekile ivi a aka muti ekusuhi ni vutumbelo byebyo. Endzhakunyana ndzi byi toloverile, tanihi leswi a ndzi tlangela eka byona. Tatana u ndzi byele leswaku u khongele swinene loko a tumbele kwalaho ehansi ka misava. U tshembise Xikwembu leswaku loko a a dyondze ku xi tirhela, a a ta xi tirhela.

Endzhakunyana ko teka nsati, Tatana u kunguhate ku teka xin’wana lexi a a ta xi hlaya eriendzweni ra bindzu. Ekamareni ra le henhla, u kume buku leyi nge The Divine Plan of the Ages leyi a yi xaveke emalembeni lama hundzeke. U yi pfurile eka ndzima leyi nge “Siku Ra Yehova” kutani a yi hlaya. U hambete a tibyela a ku: ‘Lowu i ntiyiso, lowu i ntiyiso.’ Loko a xika endlwini ya le henhla, u byele manana a ku: “Ndzi kume vukhongeri bya ntiyiso.”

Xikan’we-kan’we Tatana u sungule ku chumayela van’wana hi ta swilo leswi a a swi dyondza a sungula a vulavula ni maxaka ni vaakelani vakwe. Kutani u sungule ku nyikela tinkulumo ta le rivaleni. Hi ku hatlisa van’wana endhawini yoleyo va n’wi joyinile. Endzhaku ko hlangana ni Swichudeni swa Bibele, hi laha Timbhoni ta Yehova a ti vitaniwa ha kona enkarhini wolowo, Tatana u khuvuriwile hi 1923. Loko hina vana hi velekiwa—hi hetelele hi ri mune—Tatana a nga tshikanga ku hi dyondzisa. Entiyisweni, endzhaku ka loko bandlha ri sunguriwile, a ku laveka leswaku hi va kona eminhlanganweni hinkwayo.

Ku Tsundzuka Swa Khale

Xiendlakalo xa khale lexi ndzi xi tsundzukaka i xa nhlengeletano leyi lunghiseleriweke ebandlheni ra ka hina hi 1929, loko ndzi ri ni malembe ya ntlhanu hi vukhale. Vanhu vo tala lava humaka emabandlheni ya le kusuhi va hlengeletanile naswona muyimeri wa hofisi ya rhavi na yena a a ri kona. Eminkarhini yoleyo a a swi tolovelekile eFinland ku katekisa vana etinhlengeletanweni. Kutani makwerhu la humake eBethele u katekise vana, hi laha Yesu a endleke ha kona enkarhini wa vutirheli bya yena. A ndzi swi rivalanga sweswo.—Marka 10:16.

Xiendlakalo xin’wana xa khale lexi ndzi xi tsundzukaka i ku amukela vito leri nge Timbhoni ta Yehova hi 1931. Tata wa mina, hi ku vona nkoka wa xiendlakalo xexo, u hlayele bandlha xitiviso, malunghana ni vito ra hina lerintshwa, hi ku tiyimisela.

Hi laha ndzi tsundzukaka ha kona, a a ndzi joyina tata wa mina entirhweni wo chumayela. Xo sungula, a ndzi n’wi yingisela, kambe eku heteleleni a a ndzi endla ntirho lowu hi ndzexe. Hi 1935, loko mulanguteri la famba-fambaka a hi endzerile, ndzi ye eka vaakelani va hina hinkwavo kutani ndzi va rhamba leswaku va va kona enhlanganweni. Nakambe ndzi va fambisele swibukwana naswona vanhu van’wana va swi amukerile.

Xikolo Ni Xiboho Xa Nkoka

A ko va hina vana va mune ntsena exikolweni lava a hi ri na vatswari va Timbhoni, naswona hakanyingi a hi hlekuriwa hikwalaho ka ku nga joyini vantshwa van’wana eka mahanyelo lama nga riki ya Vukriste. Hambi leswi vadyondzi-kulorhi exikolweni va ringeteke ku ndzi kucetela leswaku ndzi dzaha, a ndzi swi endlanga sweswo. Nakambe hi ku hlekuriwa a hi vuriwa Ma-Russell (Russell a a ri muungameri wo sungula wa Sosayiti ya Watch Tower) kumbe Ma-Harteva (Harteva hi nkarhi wolowo a a ri mulanguteri wa rhavi ra le Finland). Ndza tsaka ku vula leswaku vantshwa van’wana lava a va hi hlekula eku heteleleni va ve Timbhoni.

Mudyondzisi wa mina u ndzi khutaze ku yisa dyondzo ya mina emahlweni, kutani eka nkarhi wun’wana ndzi ehleketile ku va munjhiniyara. Kambe ku ve ni ntsombano wa Timbhoni ta Yehova ePori hi ximun’wana xa 1939, lowu nga tisa ku hundzuka evuton’wini bya mina. Mina na ndzisana ya mina Tuomo hi tinyiketerile eka Yehova naswona hi kombise leswi hi nkhuvulo wa mati entsombanweni wolowo hi May 28, 1939. Kutani, eku sunguleni ka September, Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava yi tlhekekile.

Swiyimo eYuropa swi cince swinene. Xiyimo exikarhi ka Finland na Soviet Union xi ve lexi nonon’hwaka. Tata wa mina u kandziyise leswaku Armagedoni a a yi ri kusuhi naswona a hi khutaza ku phayona. Hikokwalaho, hi December 1940, mina ni makwerhu hi sungule ku phayona en’walungwini wa Finland.

Ku Phayona Ni Ntirho Wa Le Bethele

Loko hi phayona, a hi heta nkarhi wo tala na Yrjö Kallio. A a ri makwerhu loyi a nga va Xichudeni xa Bibele ePennsylvania eUnited States, malembe ya kwalomu ka 30 lama hundzeke. Yrjö a ri ni malwandla naswona u endle hi laha a nga kotaka ha kona ku hi nyika ndhawu leyinene. Makwavo wa yena wa nyama, Kyösti Kallio, u tirhe tanihi muungameri wa Finland ku sukela hi 1937 kuya eka 1940. Makwerhu Yrjö u hi byele leswaku u nyike makwavo wa yena vumbhoni lebyi hetisekeke, a n’wi hlamusela leswaku Mfumo wa Xikwembu hi wona ntshembo wu ri woxe wa hulumendhe leyinene ni wa ku rhula loku nga heriki, ka misava hinkwayo.

Hi ku famba ka nkarhi, ku navela ka mina ka leswaku ndzi va xirho xa ndyangu wa Bethele ku kurile. Lexi tsakisaka, ku nga khathariseki xitsundzuxo lexi ndzi nga nyikiwa hi mulanguteri la famba-fambaka xo tshika ntshembo wa mina, xikombelo xa mina xo ya tirha eBethele xi amukeriwile. Ntirho wa mina wo sungula a a wu ri wo va muyimeri eka timhaka ta bindzu. Hambi swi ri tano, hi ku hatlisa ndzi ve ni lunghelo ro tirha efektri. Kwalaho ndzi tirhe eka tindzawulo to tala, ku katsa ni le ka kamara ra hina lerintsongo ra vugandliselo ni le ka Ndzawulo ya Vurhumeri.

Ku Hlayisa Vukala-tlhelo

Hi 1942, loko ndzi ri na malembe ya 18, ndzi vitaniwile entirhweni wa vusocha. Tanihi leswi ndzi nga ala ku tsarisa, ndzi hete nkarhi wo leha ndzi ri karhi ndzi konanisiwa, eka swiendlakalo swimbirhi ndzi kombeteriwe hi xibamu. Minkarhi yin’wana a ndzi xanisiwa emirini. Nakambe, hi nkarhi wa ku konanisiwa ka mina, a a ndzi pfaleriwa eka khotso leri titimelaka ngopfu.

Eku heteleleni, hi January 1943 nkarhi wu fikile wa leswaku mina na Timbhoni tin’wana hi gweviwa. Ndhuna ya nyimpi leyi a a yi hi konanisa yi lave leswaku ku khotsiwa ka hina ku nga vi ehansi ka malembe ya khume. Mufundhisi wa nyimpi a a lava leswaku hi nyikiwa xigwevo lexi vavaka ku tlula kwalaho, a sindzisa epapileni ‘leswaku vaxengi lava va gweveriwa rifu kumbe ku rhumeriwa eRussia tanihi vahehli lava nga xaniseriwa ku fa, leswi nga ta tirha tanihi nxupulo lowu va faneleke.’

Ndzingo wo kanganyisa wu lunghiseleriwile. Ndzi vitaniwile ehubyeni kutani ndzi gweveriwa rifu. Hambi swi ri tano, lawa a ku ri matshalatshala man’wana yo ndzi chavisa, tanihi leswi endzhakunyana hi siku rero ndzi nga vitaniwa ehubyeni nakambe ndzi gweviwa malembe manharhu ni hafu ekhotsweni. Ndzi endle xikombelo eka xigwevo lexi, kutani xi hungutiwa xi va malembe mambirhi.

Ekhotsweni, swakudya a swi kala naswona a a ku ri ni minxungeto yo biha leyi endliwaka hi vakhotsiwa van’wana. Ndzi hlaseriwe kambirhi hi vasodoma, kambe nkateko wa kona ndzi swi kotile ku baleka. Un’wana wa vona u ndzi xungete hi ku ndzi byela leswaku u ta ndzi dlaya loko ndzi nga swi pfumeri leswi a a swi lava. Kambe hi laha ndzi endleke ha kona emiringweni ya mina hinkwayo, ndzi vitane Yehova naswona u ndzi pfunile. Entiyisweni, nxungeto wa mukhotsiwa loyi a wu nga ri wo tlanga, hikuva u tshama a dlaya eku sunguleni. Endzhaku ka ku ntshunxiwa ka yena, wanuna loyi u tlhele a dlaya kutani a tlheriseriwa ekhotsweni.

Handle ko kanakana ndzi tshembiwile hi ku hatlisa hikwalaho ka leswi Timbhoni ta Yehova ti tiviwaka tanihi leti tshembekaka. Ntirho wa mina a a ku ri ku yisela vakhotsiwa van’wana swakudya, naswona ndzi pfumeleriwe ku famba-famba emakhotsweni hi ku ntshunxeka. Hikwalaho, a ndzi kuma swakudya leswi ringaneleke ndzi tlhela ndzi tiyisekisa leswaku vamakwerhu va Vukriste na vona va khathaleriwa kahle. Makwerhu un’wana nakambe u ve na miri loko a ri ekhotsweni, ku nga nchumu lowu nga tolovelekangiki hikwalaho ka ku kayivela ka swakudya!

Ndzi ntshunxiwile ekhotsweni hi September 1944, siku leri Makwerhu Harteva a nga ntshunxiwa ha rona. Ku ntshunxiwa ka mina ku vule ku tlhelela entirhweni wa le Bethele. Ndzi ehleketile ndzi ku, ‘ku tirha hi matimba tiawara ta 16 eBethele hi siku swi fanele ku tsakeriwa ngopfu ku tlula vutomi bya le khotsweni.’ A ndza ha wu balekelanga ntirho ku sukela kwalaho!

Malunghelo Ya Mintirho Yo Hambana-hambana

Endzhakunyana hi 1944, ndzi hlangane na Margit, nhwana wo saseka la nga phayona loyi a nga pfumela loko ndzi vula leswaku ndza n’wi tsakela, naswona hi tekanile hi February 9, 1946. Elembeni ra hina ro sungula tanihi mpatswa lowu tekaneke, a a ndzi tirha eBethele loko Margit a tirha eHelsinki tanihi phayona. Kutani hi January 1947, hi averiwe eka ntirho wa xifundza.

Eka ntirho lowu wo famba-famba, hakanyingi a hi tshama ni mindyangu naswona hi tirhisa kamara rin’we na yona. Hi swi tivile leswaku a va hi nyika leswinene ngopfu leswi va nga na swona, kutani a hi vilelanga. Swifundza a a swi ri swintsongo eminkarhini yoleyo naswona mabandlha man’wana a ma ri hava Timbhoni leti khuvuriweke!

Hi 1948 hi vitaniwile nakambe entirhweni wa le Bethele. Malembe mambirhi endzhakunyana Wallace Endres loyi a a huma eUnited States u tile eFinland naswona endzhakunyana u vekiwe tanihi mulanguteri wa rhavi. U hi khutazile hi musa leswaku hi ya emahlweni ni ku dyondza Xinghezi, kutani hi swi endlile. Hikokwalaho, hi rhambiwile ku va kona eka ntlawa wa vu-19 wa Xikolo xa Bibele xa Gilead xa Watchtower, lexi nga sungula le Lansing Dzonga, eNew York, hi February 1952.

Endzhaku ko thwasa hi tlhele hi averiwa eFinland. Hambi swi ri tano, hi nga si suka eUnited States, ndzi leteriwe ku tirhisa michini yo kandziyisa eyindlu-nkulu ya matiko hinkwawo ya Timbhoni ta Yehova eBrooklyn, New York.

Loko hi tlhelela eFinland, hi averiwe ntirho wo famba-famba, kambe hi 1955 hi tlhele hi vitaniwa eka hofisi ya rhavi ya le Finland. Lembe rero ndzi ve mulanguteri wa fektri kutani malembe mambirhi endzhakunyana, hi 1957 ndzi vekiwe mulanguteri wa rhavi. Ku sukela hi 1976, ndzi tirhe tanihi mufambisi wa Komiti ya Rhavi ra Finland.

Lexi tsakisaka, tatana ni mana wa mina va tshame va tshembekile eka Yehova ku fikela loko va fa. Hi ku famba ka nkarhi, ku tlula dzana ra maxaka ya Tatana va ve Timbhoni. Naswona ku fikela namuntlha, buti wa mina na vasesi wa mina ni mindyangu ya vona va tirhela Yehova hinkwavo, un’wana wa vasesi wa mina, i phayona.

Vutomi Lebyi Fuweke, Lebyi Vuyerisaka

Malembe ma ve ni ntirho wo tala, kambe hi ku va wu ri ntirho wa Xikwembu, wu ve lowu fuweke ni lowu vuyerisaka hakunene. (1 Vakorinto 3:6-9) Vutomi bya mina a byi vanga lebyi olovaka ni lebyi tsakisaka hinkwabyo. Ku tlhele ku va ni swirhalanganya ni maxangu. Loko ndza ha ri ntsongo swinene, ndzi xiye leswaku u fanele u dyondza ku tilaya. A hi minkarhi hinkwayo u nga endlaka leswi u navelaka ku swi endla hi laha ku kongomeke. Hakanyingi a ndzi tshinyiwa, kutani hakatsongo-tsongo ndzi dyondze ndlela leyinene yo hanya.

Hi xikombiso, miringo ni ku kayivela loku ndzi ku tokoteke enkarhini wa nyimpi swi ndzi dyondzise ku hanya ndzi ri hava, swilo swa manyunyu. Ndzi dyondze ku vona loko nchumu wu ri wa nkoka hakunene kumbe e-e. Ndza ha ri ni mukhuva wo tivutisa loko ndzi lava xilo lexi kumbe lexiya. Kutani loko ndzi xiya leswaku a hi xa nkoka, a ndzi xi xavi.

Nkongomiso lowu nyikeriwaka hi Yehova hi ku tirhisa nhlengeletano ya yena, wu tikombile. Ndzi ve ni ntsako wo vona nhlayo ya Timbhoni ta Yehova yi engeteleka emalembeni lawa a ndzi ri erhavini ra Finland ku sukela eka 1 135 ku ya eka ku tlula 18 000! Entiyisweni, ndza swi vona leswaku ntirho wa mina wu katekisiwile, kambe ndza swi tiva leswaku wu katekisiwile hikwalaho ka leswi ntirho wu nga wa Yehova, ku nga riki wa hina. (1 Vakorinto 3:6, 7) Loko ndza ha ri ntsongo ndzi hlawule ndlela ya Yehova, naswona hakunene yi tikombe yi ri ndlela yo antswa yo hanya.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Erkki Kankaanpää namuntlha, ni nsati wa yena Margit