Tshama U Ri Karhi U Tsundzuka Siku Ra Yehova

“Ri le kusuhi siku ra Yehova le’ri nga ta v̌a kona e nkov̌eni wa ku av̌anyisa.”—YOEL 3:14.

1. Ha yini ku ta ka nyimpi yo kwetsima leyi vuriweke hi Yehova ku hambana ni tinyimpi to “kwetsima” ta vanhu?

“TWARISANI leswi n’wina vanhu, exikarhi ka matiko, ‘Kwetsimisani nyimpi!’” (Yoel 3:9, NW) Xana leswi swi vula nyimpi yo kwetsima? Loko hi languta endzhaku eka Tinyimpi ta Nkutsulo, tinyimpi ta vukhongeri ni tinyimpi timbirhi ta misava—leti Vujagana byi rhangeleke eka tona—hi nga ha rhurhumela loko hi anakanya hi nyimpi yo “kwetsima.” Hambi swi ri tano, nyimpi yo kwetsima ya vuprofeta bya Yuwele a hi nyimpi ya le xikarhi ka matiko. A hi nyimpi leyi nga ni rivengo ya ku lwela ndhawu kumbe rifuwo, leyi endliwaka onge i ya vukhongeri. I nyimpi ya ku lulama. I nyimpi ya Xikwembu yo herisa makwanga, timholovo, manyala ni ku xaniseka emisaveni. Yi ta lwela vuhosi bya Yehova byo lulama ehenhla ka xivandla hinkwaxo xa ntumbuluko wa yena. Nyimpi yoleyo yi ta pfula ndlela leswaku Mfumo wa Kriste wu nghenisa vanhu eka Gidi ra Malembe ra ku rhula, ku humelela ni ntsako wa misava hinkwayo lowu vhumbiweke hi vaprofeta va Xikwembu.—Psalma 37:9-11; Esaya 65:17, 18; Nhlavutelo 20:6.

2, 3. (a) “Siku ra Yehova” leri profetiweke eka Yoel 3:14 i yini? (b) Ha yini matiko ma faneriwa hi leswi ma nga ta langutana na swona esikwini rero?

² Kutani ke, “siku ra Yehova” leri vhumbiweke eka Yoel 3:14 i yini? Yehova wa vula hi yexe: “Hikuv̌a siku ra Yehova ri ṭhinele, ra ta kukota šira ša Lo-wa-matimba-hikwawo!” Ri va siku ra khombo hi ndlela yihi? Muprofeta wa hlamusela endzhakunyana: “I miṭhungu! I miṭhungu! e nkov̌eni wa ku av̌anyisa, hikuv̌a ri le kusuhi siku ra Yehova le’ri nga ta v̌a kona e nkov̌eni wa ku av̌anyisa.” (Yoel 1:15; 3:14) Leri i siku leri ha rona Yehova a nga ta avanyisa mintshungu leyi nga chaviki Xikwembu leyi alaka vuhosi bya yena byo lulama ehenhla ka matilo ni misava. Yehova u kunguhate ku herisa mafambiselo ya Sathana ya swilo lawa ku nga khale ma phase vanhu hi mintlhamu ya wona.—Yeremia 17:5-7; 25:31-33.

³ Mafambiselo ya misava ya swilo ma fanele ma langutana ni ku avanyisa koloko. Kambe xana mafambiselo ya misava ma bihile hakunene? Ku languta kan’we eka rhekhodo ya wona ku fanele ku enerisa! Yesu u boxe nsinya wa nawu eka Matewu 7:16: “Mi ta va tiva hi mintirho ya vona.” Xana madoroba-nkulu ya misava a ma vanga tindhawu ta swidzidzirisi, vugevenga, ku chava lokukulu, mahanyelo layo biha ni nthyakiso? Ematikweni yo tala lama ha ku kumaka ntshunxeko wa kavanyetiwa hi nkitsinkitsi wa tipolitiki, ku kaviyela ka swakudya ni vusweti. Vanhu vo tlula biliyoni va kayivela swakudya. Ku ya emahlweni, ntungu wa AIDS, lowu andzisiwaka hi swidzidzirisi ni mahanyelo yo biha, wu tisa nhlomulo eka xiphemu lexikulu xa misava. Ngopfu-ngopfu ku sukela hi Nyimpi yo Sungula ya Misava leyi tlhekekeke hi 1914, vutomi hinkwabyo bya misava hinkwayo byi ye byi biha.—Ringanisa 2 Timotiya 3:1-5.

4. Hi wihi ntlhontlho lowu Yehova a wu tiselaka matiko?

⁴ Hambi swi ri tano, Yehova a a ri karhi a hlengeleta vanhu exikarhi ka matiko hinkwawo—lava hi ntsako va yingisaka swiletelo swa tindlela ta yena ni ku famba entileni wa yena hi ntsako. Vanhu lava lava kumekaka emisaveni hinkwayo va fule matlhari ma va swikomu, va tshika tindlela leto biha ta misava. (Esaya 2:2-4) Ina, matlhari ma va swikomu! Kambe xana leswi a swi hambani ni nkosi lowu Yehova a nga endla leswaku wu biwa eka Yoel 3:9, 10? Kwalaho ha hlaya: “Banani nkosi e šikari ka matiko leŝaku v̌a hloma, v̌a pfuša tinhenha! A v̌a te, a v̌a ṭhinele, v̌av̌anuna hikwav̌o v̌a nyimpi! Fulani mabanga hi ŝikomu ŝa ṅwina; hi mikwana ya ṅwina mi fula matlhari!” Aha, laha Yehova u tlhontlha varhangeri va misava leswaku va tisa mavuthu ya vona lama hlomeke leswaku ma lwa na yena eArmagedoni. Kambe a ma nge humeleli! Ma ta hluriwa hi laha ku heleleke!—Nhlavutelo 16:16.

5. Ku ta humelela yini loko “vhinya ya laha misaveni” yi tshoveriwa?

⁵ Hi ku xandzukela Yehova Hosi Leyikulu, vafumi va matimba va ake vuhlayiselo bya matlhari lama chavisaka—kambe a swi pfunanga nchumu! Yehova u nyika xileriso eka Yoel 3:13: “Nghenisani sikela, hikuv̌a mav̌ele ma v̌upfile; tanani, mi kanḍiya, hikuv̌a šikhuv̌uto ši tele, ni makhuwana ma halaka; hikuv̌a ku biha ka v̌ona ku kulu.” Marito wolawo ma pfumelelana na Nhlavutelo 14:18-20, laha ntsumi leyi tameleke sikela ro kariha yi nga lerisiwa ku “hlengeleta swichocho swa mirhi ya vhinya ya laha misaveni, hikuva mihandzu ya kona yi vupfile!” Ntsumi yi nghenisa sikela ya yona kutani yi hoxa matiko wolawo yo delela “exikamelweni xa vhinya xa vukari lebyikulu bya Xikwembu.” Hi ku fanekisela, ngati yi huma exikamelweni yi ya ehenhla ku fikela emilon’wini ya tihanci, hi mpfhuka wa tistadiya ta 1 600—kwalomu ka tikhilomitara ta 300! Vona ku langutela loku chavisaka swonghasi ka matiko lama nga xiximiki Yehova!

Vaaka-tiko Lava Hlayisaka Nawu

6. Timbhoni ta Yehova ti languta matiko ni vafumi va wona hi ndlela yihi?

⁶ Xana leswi swi vula leswaku Timbhoni ta Yehova a ti ma xiximi matiko ni vafumi va wona? A swi tano! Kambe va sola manyala lama voniwaka hi vanhu hinkwavo, naswona va tsundzuxa hi ta siku ra Yehova leri tshinelaka hi ku hatlisa ra ku avanyisa ka yena. Hi nkarhi lowu fanaka, va xi yingisela hi ku titsongahata xitsundzuxo xa muapostola Pawulo lexi nga eka Varhoma 13:1: “Munhu un’wana ni un’wana a a tiveke ehansi ka tihosi.” Va va xixima kahle vafumi lava, kambe a va va gandzeli. Tanihi vaaka-tiko lava hlayisaka nawu, va landzela mimpimanyeto ya Bibele ya ku tshembeka, ntiyiso, ku tenga ni ku aka mahanyelo lamanene emindyangwini ya vona. Va pfuna van’wana leswaku na vona va dyondza ku endla leswi. Va hanyisana hi ku rhula ni vanhu hinkwavo, va nga katseki eku macheni ko kombisa ku vilela kumbe eka minhlunga-vuhosi ya tipolitiki. Timbhoni ta Yehova ti lava ku va xikombiso lexinene hi ku yingisela milawu ya valawuri lava tlakukeke, ti ri karhi ti rindzele Mulawuri Lonkulu, Hosi Leyikulu Yehova, leswaku a tlherisela ku rhula loku hetisekeke ni hulumendhe leyi lulameke emisaveni leyi.

A Endla Ku Avanyisa Ka Yena

7, 8. (a) Xana matiko ma ta tsekatsekisiwa njhani, naswona munyama wu ta ta ehenhla ka wona hi ndlela yihi? (b) Yuwele u fanekisela mani namuntlha, naswona hi laha ku hambaneke ni misava hinkwayo, xana lava va katekisiwa njhani?

⁷ Hi ririmi ro fanekisela, Yehova u nyikela nhlamuselo leyi engetelekeke ya ku avanyisa ka yena: “Dyambu ni ṅhweti ŝi ta endla ntima, ni tinyeleti ti tlherisa ku v̌angama ka tona. Yehova o ta ḍumaḍuma e Sion; a twarisa rito ra yena a ri Yerusalem, tilo ni misav̌a ŝi ta ṭekaṭeka. Kambe Yehova i šitšhav̌elo e ka tiko ra yena, i khokholo eka v̌ana v̌a Israel.” (Yoel 3:15, 16) Xiyimo lexi vonakaka xi tshembisa ni ku humelela xi ta hundzuka munyama, xi chavisa, naswona mafambiselo lawa ya misava lama hlanhlekaka ma ta herisiwa ma nga ha vi kona, ma ninginisiwa onge i ku tsekatseka lokukulu ka misava!—Hagai 2:20-22.

⁸ Xiya xitiyisekiso lexi tsakisaka xa leswaku Yehova u ta va vuchavelo ni khokholo ra vanhu va yena! Hikwalaho ka yini swi ri tano? Hikuva i vanhu van’we—vanhu va misava hinkwayo—lava amukeleke marito ya Yehova: “Kutani mi ta tiv̌a leŝaku hi mina Yehova, Šikwembu ša ṅwina.” (Yoel 3:17) Tanihi leswi vito ra Yuwele ri vulaka leswaku “Yehova i Xikwembu,” u ti fanekisela kahle Timbhoni ta Yehova leti totiweke ta manguva lawa, leti tirhaka hi xivindzi eku tiviseni ka vuhosi bya Yehova. (Ringanisa Malakia 1:11.) Loko hi pfula marito yo sungula ya vuprofeta bya Yuwele, hi ta kuma ndlela leyi nga erivaleni leyi a hlamuselaka ntirho wa vanhu va Xikwembu namuntlha ha yona.

Ntlhambi Wa Tinjiya

9, 10. (a) Hi wihi ntungu lowu vhumbiweke hi Yuwele? (b) Nhlavutelo yi wu phindhisa ku yini ntungu wa vuprofeta bya Yuwele, naswona ntungu lowu wu byi khumba njhani Vujagana?

⁹ Sweswi yingisela “rito ra Yehova le’ri rumeriweke Yoel”: “Yingisani leŝi, ṅwina ŝidyuhati! Riyani ndlev̌e, ṅwina hikwenu v̌aaki va tiko! Šana mhaka le’yo tano yi ṭhama yi humelela e mikarini ya ṅwina, kumbe mikarini ya v̌atata wa ṅwina? Ambelani v̌ana v̌a ṅwina, ni v̌ana v̌a ṅwina eka v̌ana v̌a v̌ona, ni v̌ana v̌a v̌ona e ka rišaka riṅwana. Le’ŝi siyiweke hi timhera, ŝi phoriwile hi ndžiya; le’ŝi siyiweke hi ndžiya, ŝi dyiwile hi magerere; le’ŝi siyiweke hi magerere, ŝi phoriwile hi ŝidžedžane.”—Yoel 1:1-4.

¹⁰ Leri i tsima leri nga tolovelekangiki, leri nga ta tsundzukiwa hi nkarhi hinkwawo. Vunyingi bya switsotso, ngopfu-ngopfu tinjiya, ti onha tiko. Xana leswi swi vula yini? Nhlavutelo 9:1-12 na yona yi vulavula hi ntungu wa tinjiya, leti rhumeriweke hi Yehova ehansi ka “hosi . . . yi nga ntsumi ya khele leri ro enta,” leyi ku nga Kriste Yesu. Mavito ya yena Abadoni (hi Xiheveru) na Apoliyoni (hi Xigriki) ma vula “Ndzoviso” na “Muonhi.” Tinjiya leti ti yimela masalela lama totiweke ya Vakriste lava sweswi esikwini ra Hosi, va yaka emahlweni va onha madyelo ya Vujagana hi ku paluxa vukhongeri bya mavunwa hi laha ku heleleke ni ku twarisa ku rihisa ka Yehova ehenhla ka byona.

11. Xana tinjiya ta manguva lawa ti seketeriwa njhani, naswona kahle-kahle ti hlasela vamani?

¹¹ Hi laha swi kombisiwaka ha kona hi Nhlavutelo 9:13-21, khombo ra tinjiya ri landzeriwa hi khombo lerikulu ra tinhenha leti gadeke tihanci. Mayana ndlela leyi leswi swi nga ntiyiso ha yona namuntlha, tanihi leswi magidi lama nga riki mangani ya Vakriste lava totiweke lava saleke ma seketeriwaka hi “tinyimpfu tin’wana” to tlula mune wa timiliyoni lava loko va hlanganile va vumbaka tinhenha ta matimba leti gadeke tihanci! (Yohane 10:16) Va hlangana eku tiviseni ka ku avanyisa ka Yehova ehenhla ka vagandzeri va swikwembu swa hava va Vujagana ni lava va nga ‘tshikiki ku dlaya ka vona, kumbe vungoma bya vona, kumbe vuoswi bya vona, kumbe ku yiva ka vona.’ Vafundhisi—va Khatoliki ni va Protestente—lava seketeleke hi matimba tinyimpi to dlayana ta lembe xidzana leri, kun’we ni vaprista lava endlaka vuoswi ni vana ni vaevhangeli lava hombolokeke va TV, va le xikarhi ka lava marungula lawa ya ku avanyisa ma kongomeke vona.

12. Hikwalaho ka yini varhangeri va Vujagana va faneriwa hi ku kuma marungula ya ku avanyisa, naswona ku ta humelela yini eka vona ku nga ri khale, kun’we ni swirho hinkwaswo swa Babilona Lonkulu?

¹² Eka “vavanuna” volavo va hombolokeke va vafundhisi, xileriso xa Yehova xi ri: “Hanyanyani, ŝidakwa, mi kolola! Na ṅwina hikwenu, v̌anwi v̌a vinyo, rilelani ḍov̌a ra vinyo le’ri wutliwaka e noṅwini wa ṅwina!” (Yoel 1:5) Eka lembe xidzana leri ra vu-20, vukhongeri bya Vujagana byi sive misinya ya milawu ya mahanyelo lama tengeke ya Rito ra Xikwembu hi ku tilawula ka misava. Swi vonake swi ri swinene eka vukhongeri bya mavunwa ni lava hlanganyelaka na byona ku teka tindlela ta misava, kambe vona ntshovelo wonghasi wa mavabyi ya moya ni ya nyama lawa byi ma tshoveleke! Hi ku hatlisa, hi laha swi hlamuseriweke ha kona eka Nhlavutelo 17:16, 17, ma ta va “makungu” ya Xikwembu leswaku mimfumo ya politiki yi hlasela mfumo wa misava hinkwayo wa vukhongeri bya mavunwa, Babilona Lonkulu, ivi yi n’wi herisa. Enkarhini wolowo loko a vona leswaku Yehova u endla ku avanyisa kakwe ehenhla ka yena, u ta ‘hanyanya’ eku dakweni ka yena lokukulu.

“Tiko Le’rikulu Le’ra Matimba”

13. Ntlhambi wa tinjiya wu vonakisa ku yini tanihi “tiko le’rikulu le’ra matimba” eka Vujagana?

¹³ Muprofeta wa Yehova u ya emahlweni ni ku hlamusela ntlhambi wa tinjiya tanihi “tiko le’rikulu le’ra matimba,” naswona swi vonaka swi ri tano eka Babilona Lonkulu. (Yoel 2:2) Hi xikombiso, vafundhisi va yena va rila hikwalaho ka leswi vukhongeri bya Vujagana byi nga tsandzeka ku hundzula Japani ra Vubudha. Kambe namuntlha, Timbhoni ta Yehova to tlula 160 000 ta le Japani ta gingiriteka etikweni rero hinkwaro ti fambisa tidyondzo ta Bibele emakaya ya vanhu yo tlula 200 000. EItaly Timbhoni ta Yehova ta 180 000 ti tekiwa tanihi leti tekaka xiyimo xa vumbirhi hi ku tala, laha ti tluriwaka hi Makhatoliki ntsena. Murhangeri wa Rhoma Khatoliki wa le Italy u kombise ku vilela leswi Timbhoni ta Yehova ti tekaka Makhatoliki ya kwalomu ka 10 000 lama tshembekaka’ ekerekeni lembe rin’wana ni rin’wana, kambe sweswo a swi pfunanga nchumu.a Timbhoni ta tsaka hi ku amukela vanhu vo tano.—Esaya 60:8, 22.

14, 15. Yuwele u wu hlamusela njhani ntlhambi wa tinjiya, naswona leswi swi hetiseke njhani namuntlha?

¹⁴ Loko yi hlamusela ntlhambi wa tinjiya ta Timbhoni leti totiweke, Yoel 2:7-9 yi ri: “V̌a ṭuṭumela e khokholweni kukota tinhenha, v̌a khanḍiyela rirhangu kukota v̌av̌anuna v̌a miv̌ango. Uṅwana ni uṅwana a khoma ndlela ya yena, v̌a nga ri na ku hambuka. A v̌a susumetani, uṅwana ni uṅwana a hlayisa rišaša ra kwe; ni loko v̌a wisiwa hansi hi tlhari, a v̌a ṭhiki rišaša ra v̌ona. V̌a hangalakela mutini, v̌a ṭuṭuma e henhla ka makhumbi ni tindlu, v̌a nghena hi mafestera kukota vayiv̌i.”

¹⁵ I nhlamuselo leyi twisisekaka hakunene, ya vuthu ra “tinjiya,” leri sweswi ri joyiniweke hi vanakulobye vo tlula timiliyoni ta mune, va tinyimpfu tin’wana! Ku hava “khumbi” ra rivengo ra vukhongeri leri nga va sivelaka. Hi xivindzi, ‘va hambeta va famba khwatsi endleleni leyi fanaka’ ya ku nyikela vumbhoni erivaleni ni le ka mintirho yin’wana ya Vukriste. (Ringanisa Vafilipiya 3:16.) Ematshan’weni yo pfumelelana ni swiyimo, a va tiyimisele ku langutana ni rifu, hi laha magidi-gidi ya Timbhoni lama nga ‘dlayiwa hi matlhari’ hikwalaho ko ala ku losa Hitler wa Khatoliki wa Manazi ya le Jarimani. Ntlhambi wa tinjiya wu nyikele vumbhoni lebyi hetisekeke le “mutini” wa Vujagana, wu hlula swihinga hinkwaswo, wu nghena, tanihi muyivi emakaya tanihi leswi wu hangalaseke tibiliyoni ta tibuku ta Bibele hi ntirho wa wona wa yindlu ni yindlu. Yehova u rhandza leswaku vumbhoni lebyi byi nyikeriwa, naswona ku hava matimba ya le tilweni kumbe ya le misaveni lama nga byi sivelaka.—Esaya 55:11.

“Va Tala Hi Moya Lowo Kwetsima”

16, 17. (a) Xana marito ya Yoel 2:28, 29 ma hetiseke rini hi ndlela leyi xiyekaka? (b) Hi wahi marito ya vuprofeta bya Yuwele lama nga hetisekangiki hi ku helela eka lembe xidzana ro sungula?

¹⁶ Yehova u byela Timbhoni ta yena: “Mi ta tiv̌a leŝaku nḍi le šikari ka Israel [wa moya], ni leŝaku mina Yehova nḍi Šikwembu ša ṅwina; a ku na šiṅwana.” (Yoel 2:27) Vanhu va yena va swi vone hi ku helela leswi loko Yehova a sungula ku hetisisa marito ya yena lama nga eka Yoel 2:28, 29: “Nḍi ta tšhela moya wa mina e henhla ka nyama hikwayo, ku ta profeta v̌ana v̌a ṅwina v̌a šinuna ni va šisati.” Leswi swi humelele hi Pentekosta ya 33 C.E., loko vadyondzisiwa va Yesu lava hlengeletaneke va totiwa ivi “hinkwavo va tala hi Moya lowo Kwetsima.” Va chumayerile hi matimba ya moya lowo kwetsima, naswona hi siku rero rin’we, “ku amukeriwa vanhu lava lavaka ku va 3 000.”—Mintirho 2:4, 16, 17, 41.

¹⁷ Eka xiendlakalo xexo lexi tsakisaka, Petro nakambe u tshahe Yoel 2:30-32: “Nḍi ta endla masingita e tilweni ni le misav̌eni, ngati ni nḍilo, ni hunguv̌a ya musi. Dyambu ri ta hunḍuka munyama, ni ṅhweti yi hunḍuka ngati, ku nga si ta siku le’rikulu, le’ri tshav̌isaka ra [Yehova]. Kutani uṅwana ni uṅwana la khongelaka v̌ito ra Yehova u ta pona.” Marito lawa ma hetisekilenyana loko Yerusalema wu herisiwa hi 70 C.E.

18. Xana ku hetiseka lokukulu ka Yoel 2:28, 29 ku sungule rini?

¹⁸ Hambi swi ri tano, Yoel 2:28-32 a a ta ya emahlweni a tirha. Hakunene vuprofeta lebyi byi hetiseke hi ndlela leyi xiyekaka ku sukela hi September 1919. Enkarhini wolowo ntsombano lowu nga rivalekiki wa vanhu va Yehova wu khomiwile eCedar Point, Ohio, U.S.A. Moya wa Xikwembu wu kombisiwile erivaleni naswona malandza ya xona lama totiweke ma susumeteleke ku sungula tsima ro nyikela vumbhoni emisaveni hinkwayo, leri nga kona na sweswi. Mawaku ku andza lokukulu swonghasi loku veke kona! Ku tlula 7 000 wa lava a va ri kona entsombanweni wolowo wa le Cedar Point va andze ku ya fika eka ntsengo wa 10 650 158 wa lava veke kona eXitsundzuxweni xa rifu ra Yesu hi March 30, 1991. Eka volavo, i vanhu va 8 850 ntsena lava tivuleke leswaku i Vakriste lava totiweke. Vona ntsako lowukulu swonghasi wa vanhu lava hinkwavo loko va vona mihandzu ya misava hinkwayo leyi tisiweke hi moya wa Yehova wa matimba lamakulu!—Esaya 40:29, 31.

19. Leswi siku ra Yehova ri nga ekusuhi, langutelo ra un’wana ni un’wana wa hina ri fanele ri va rihi?

¹⁹ Ku nga ri khale ku “ta siku le’rikulu, le’ri tšhav̌isaka, ra [Yehova, NW]” leri nga ta herisa mafambiselo ya swilo ya Sathana. (Yoel 2:31) Lexi tsakisaka, “un’wana ni un’wana loyi a vitanaka vito ra Yehova u ta ponisiwa.” (Mintirho 2:21, NW) Swi ta endlekisa ku yini sweswo? Muapostola Petro u hi byela leswaku “siku ra [Yehova, NW] ri ta ta tanihi khamba” naswona wa engetela: “Leswi ku nga ta tshwa swilo leswi hinkwaswo swi hela hi ndlela leyi, mi fanele ku va ni vutomi lebyo hlawuleka bya [ku tinyikela eka Xikwembu, NW] mi ri karhi mi langutela siku ra [Yehova, NW].” Loko hi tsundzuka leswaku siku ra Yehova ri tshinele, nakambe hi ta tsakela ku vona ku hetiseka ka xitshembiso xa Yehova xa “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa” ya ku lulama.—2 Petro 3:10-13.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamusela Xana?

◻ Xana “siku ra Yehova” i yini?

◻ Yi ta tshoveriwa njhani ‘vhinya ya misava,’ naswona hikwalaho ka yini?

◻ Ntungu wa tinjiya wu byi xanise njhani Vujagana ku sukela hi 1919?

◻ Moya wa Yehova wu chululeriwe njhani eka vanhu va yena hi 33 C.E., na hi 1919?