Xana Nkukuto Ni Tinhlampfi Swi Vula Yini Eka Wena?

“Hileswaku n’wina mi nyikiwe ku tiva swihundla swa Mfumo wa matilo.”—MATEWU 13:11.

1, 2. Ha yini hi fanele ku tsakela swifaniso swa Yesu?

XANA wa swi tsakela ku tiva xihundla kumbe ku tlhantlha xiphiqo? Ku vuriwa yini hi loko ku endla tano ku ta ku pfuna ku xi vona kahle xiphemu xa wena eka xikongomelo xa Xikwembu? Lexi tsakisaka, u nga kuma vutlhari byo tano bya nkoka eka xifaniso lexi Yesu a xi nyikeleke. Vo tala lava va xi tweke a va xi twisisanga naswona xi ye emahlweni xi nonon’hwela van’wana vo tala ku ta fikela sweswi, kambe wena u nga xi twisisa.

² Xiya leswi Yesu a swi vuleke eka Matewu ndzima 13 malunghana ni ku tirhisa ka yena swifaniso. Vadyondzisiwa va yena va vutisile: “Hikwalaho ka yini u vulavula na vanhu hi swifaniso ke?” (Matewu 13:10) Ina, ha yini Yesu a tirhise swifaniso leswi vo tala a va nga swi twisisi? U hlamurile eka tindzimana 11 ku ya eka 13: “Hileswaku n’wina, mi nyikiwile ku tiva swihundla swa Mfumo wa matilo, kambe vona a va nyikiwanga. . . . Leswi endlaka leswaku ndzi vulavula na vona hi swifaniso, i mhaka ya leswaku va vona kambe a va voni, va twa kambe a va twi ni ku twisisa a va twisisi.”

3. Xana ku twisisa swifaniso swa Yesu swi nga hi pfuna hi ndlela yihi?

³ Kutani Yesu u tirhise Esaya 6:9,10, leyi hlamuselaka vanhu lava a va nga twi ni ku vona hi tlhelo ra moya. Kambe, hina a hi lavi ku va tano. Loko hi twisisa ni ku endla hi ku pfumelelana ni swifaniso swa yena, hi nga tsaka swinene—sweswi ni hi laha ku nga heriki. Yesu u hi nyika ntshembo lowu wo kufumela: “Ma katekile mahlo ya n’wina, hikuva ma vona, ni tindleve ta n’wina hikuva ta twa.” (Matewu 13:16) Xitiyisekiso lexi xi katsa swifaniso swa Yesu hinkwaswo, kambe a hi voneni xifaniso xin’wana xo koma, xifaniso xa nkukuto, lexi rhekhodiweke eka Matewu 13:47-50.

Xifaniso Lexi Nga Ni Nhlamuselo Yo Enta

4. I yini leswi Yesu a a swi hlamusela hi ku tirhisa xifaniso hi laha xi rhekhodiweke ha kona eka Matewu 13:47-50?

⁴ “Mfumo wa matilo wu fana ni nkukuto lowu petiweke elwandle, wu phasa tinhlampfi ta tinxaka-xaka; loko wu tele, vaphasi va wu kokela eribuweni, va tshama hansi, va hlengeleta tinhlampfi letinene eswibyeni swa vona, leti nga pfuniki nchumu va ti cukumeta. Swi ta va tano eku heleni ka minkarhi; tintsumi ti ta huma, ti ta hlawula lavo biha eka lavo lulama, ti va cukumeta ekheleni ra ndzilo, laha minkosi yi nga ta va kona, ni ku getsela ka meno.”

5. I swivutiso swa muxaka muni leswi tlakukaka mayelana ni nhlamuselo ya xifaniso xa nkukuto?

⁵ Kumbexana u tshama u vona vanhu va phasa hi rikoka, efilimini kumbe eka thelevhixini, kutani xifaniso xa Yesu a xi nonon’hwi ku xi anakanya. Kambe ku vuriwa yini hi vuxokoxoko ni nhlamuselo? Hi xikombiso, Yesu u vule leswaku xifaniso xi vulavula hi “Mfumo wa matilo.” Hambi swi ri tano, entiyisweni a a nga vuli swona leswaku vanhu va “tinxaka-xaka,” lavanene ni lava nga fanelangiki, kumbe lavo biha, va ta va eMfun’weni. Nakambe, i vamani lava phasaka? Xana ku phasa ni ku hambanisa loku ku humelerile esikwini ra Yesu, kumbe ku hikeriwe esikwini ra hina, “eku heleni ka minkarhi”? Xana wa tivona exifanisweni lexi? Xana u nga swi papalatisa ku yini ku tikuma u ri exikarhi ka lava va rilaka ni ku getsela meno ya vona?

6. (a) Ha yini hi fanele hi tsakela swinene ku twisisa xifaniso xa nkukuto? (b) Hi xihi xilotlelo xo xi twisisa?

⁶ Swivutiso leswo tano swi komba leswaku xifaniso lexi a xi olovi nikatsongo. Hambi swi ri tano, mi nga rivali: “Ma katekile mahlo ya n’wina, hikuva ma vona, ni tindleve ta n’wina, hikuva ta twa.” A hi voneni loko hi ta swi kota ku handzisisa nhlamuselo ya xona leswaku tindleve ta hina ti nga vi leti nga twiki ni mahlo ya hina ma nga pfalekeli nkoka wa xona. Kahle-kahle se hi na xilotlelo xa nkoka xo fikelela nhlamuselo ya xona. Xihloko lexi hundzeke xi vulavule hi ndlela leyi ha yona Yesu a rhambeke vaphasi va tinhlampfi va Galeliya ku sukela ntirho wolowo kutani va sungula ntirho wa moya tanihi “vaphasi va vanhu.” (Marka 1:17) U va byerile: “Ku sukela sweswi [mi] ta va la[va] phasaka vanhu.”—Luka 5:10.

7. Yesu a a fanisa yini loko a vulavula hi tinhlampfi?

⁷ Ku pfumelelana ni leswi, tinhlampfi ta xifaniso lexi ti yimela vanhu. Hikwalaho, loko ndzimana 49 yi vulavula hi ku hambanisa lavo biha eka lavo lulama a yi vulavuli hi swivumbiwa swa le lwandle-nkulu, kambe hi vanhu lavanene ni lavo biha. Hi ku fanana ndzimana 50 a yi nga hi endli hi anakanya hi swiharhi swa le lwandle leswi rilaka ni ku getsela meno ya swona. Doo. Xifaniso lexi xi vulavula hi ku hlengeletiwa ka vanhu ni ku hambanisiwa ka vona emakumu, loku nga ka nkoka swinene, hi laha vuyelo byi kombisaka ha kona.

8. (a) Hi nga dyondza yini eka vuyelo bya tinhlampfi leti nga fanelangiki? (b) Mayelana ni leswi vuriweke hi tinhlampfi leti nga fanelangiki, hi nga heta hi ku yini mayelana ni Mfumo?

⁸ Xiya leswaku tinhlampfi leti nga fanelangiki, hi leswaku, leto biha, ti ta cukumetiwa ekheleni ra ndzilo, laha ti nga ta rila ni ku getsela meno ya tona. Kun’wana Yesu u fanise ku rila ni ku getsela ko tano tanihi ku va ehandle ka Mfumo. (Matewu 8:12; 13:41, 42) Eka Matewu 5:22 na 18:9, u boxe “ndzilo wa Tihele,” a kombetela eka ku loviseriwa makumu. Xana sweswo a swi kombisi ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku tiva nhlamuselo ya xifaniso lexi ni ku endla hi laha swi faneleke ha kona? Hinkwerhu ka hina ha swi tiva leswaku a ku na lavo biha naswona a va nga vi kona eMfun’weni wa Xikwembu. Hikwalaho loko Yesu a vule leswaku “Mfumo wa matilo wu fana ni nkukuto,” u fanele a vule leswaku, mayelana ni Mfumo wa Xikwembu ku na xivumbeko xo fana ni nkukuto lexi ehliseriwaka ehansi ku hlengeleta tinxaka to hambana-hambana ta tinhlampfi.

9. Xana tintsumi ti katseka njhani eka xifaniso xa nkukuto?

⁹ Endzhaku ka loko rikoka ri ehliseriwe ehansi ni tinhlampfi ti hlengeletiwile, ku ta va ni ntirho wo hlawula. I vamani lava Yesu a nga te a va katseka? Matewu 13:49 yi kombisa vaphasi ni vahlawuri lava va tinhlampfi va ri tintsumi. Kutani Yesu a a hi byela hi vulanguteri bya tintsumi bya xitirho xa le misaveni lexi tirhisiwaka ku hlawula vanhu—van’wana va ri lavanene ni lava fanelaka ku va eMfun’weni wa matilo, van’wana va tikomba va nga fanelekeli xirhambo xexo.

Ku Phasa—Rini?

10. Hi nga swi tiyisekisa ku yini leswaku ku phasa a ku ta teka nkarhi wo lehanyana?

¹⁰ Mongo wu hi pfuna ku tiva leswaku leswi swi ta endleka rini. Emahlweninyana ka leswi, Yesu u nyikele xifaniso xa ku haxiwa ka mbewu leyinene, kambe mfava wu mile wu tele ensin’wini, leswi yimelaka misava. U hlamuserile eka Matewu 13:38 leswaku mbewu leyinene a yi fanekisela “vana va Mfumo; mfava i vana va Lowo biha.” Leswi swi kule swin’we hi malembe xidzana yo tala, ku fikela eku tshoveleni eku heleni ka mafambiselo ya swilo. Kutani mfava wu hlawuriwile naswona endzhaku wu hisiwile. Loko hi fanisa leswi ni xifaniso xa nkukuto, hi vona leswaku ku phasiwa ka swivumbiwa hi rikoka a ku ta heta nkarhi wo leha.—Matewu 13:36-43.

11. Xana ntirho wa ku phasa wa misava hinkwayo wu sungurise ku yini eka lembe xidzana ro sungula?

¹¹ Hi ku ya hi xifaniso xa Yesu, tinhlampfi ti ta hlengeletiwa hinkwato, hi leswaku, rikoka ri ta teka tinhlampfi hinkwato letinene ni leti nga fanelangiki. Loko vaapostola va ha hanya, tintsumi leti a ti kongomisa ntirho wa ku phasa ti tirhise nhlengeletano ya Xikwembu ya Vukriste leswaku yi phasa “tinhlampfi” leti veke Vakriste lava totiweke. U nga ha vula leswaku emahlweni ka Pentekosta ya 33 C.E., ku phasa ka Yesu ka vanhu ku phase 120 wa vadyondzisiwa. (Mintirho 1:15) Kambe ku sukela loko bandlha ra Vakriste lava totiweke ri simekiwile, ku phasa hi xitirho xa rikoka ku sungurile, naswona magidi ya tinhlampfi letinene ma phasiwile. Ku sukela hi 36 C.E., ku phasa ku hangalakele eka mati ya misava hinkwayo, loko Vamatiko va kokeriwe eka Vukriste naswona va hundzuke swirho swa bandlha leri totiweke ra Kriste.—Mintirho 10:1, 2, 23-48.

12. Ku sungule yini endzhaku ka rifu ra vaapostola?

¹² Eka malembe xidzana endzhaku ka loko vaapostola va file, ku sale ku va ni Vakriste van’wana lava tikarhateleke ku khomelela eka ntiyiso wa Xikwembu. Van’wana va vona va amukeriwile hi Xikwembu, naswona xi va tote hi moya lowo kwetsima. Hambi swi ri tano, ku fa ka vaapostola ku suse nkucetelo wa ku sivela, ku pfumelela ku hangalaka ka vugwinehi leswaku ku sungula. (2 Vatesalonika 2:7, 8) Ku kule nhlengeletano leyi nga faneriki ku tivitana ya Xikwembu. Hi vuxisi yi tivule rixaka lero kwetsima leri totiweke hi moya wa Xikwembu leswaku ri ya fuma na Yesu.

13. Ha yini ku nga vuriwaka leswaku Vujagana byi ve na xiphemu eku tirheni ka nkukuto?

¹³ Xana u anakanya leswaku vanhu lava nga tshembekangiki lava tivulaka Vakriste, va na xivandla xo karhi eka xifaniso xa nkukuto? Kavula, ku na xivangelo xo hlamula u ku ina, va na xona. Nkukuto wo fanekisela wu katse Vujagana. I ntiyiso, hi malembe layo tala, Kereke ya Khatoliki yi ringete ku hlayisa Bibele leswaku yi nga kumeki eka vanhu lava tolovelekeke. Hambi swi ri tano, hi malembe xidzana yo tala, swirho swa Vujagana swi ve ni xiphemu lexikulu eku hundzuluxeleni, eku kopeni ni le ku hangalaseni ka Rito ra Xikwembu. Endzhakunyana, Tikereke ti vumbe kumbe ku seketela tisosayiti ta Bibele, leti hundzuluxeleke Bibele hi tindzimi ta le matikweni ya le kule. Nakambe tikereke ti rhumele varhumiwa ni vadyondzisi va swa mirhi lava tirheke ku endla Vakriste lava pfumelaka hi ku lava ku pfuniwa. Leswi swi hlengelete nhlayo leyikulu ya tinhlampfi leti nga fanelangiki, leti nga amukeriwiki hi Xikwembu. Kambe leswi, swi paluxele timiliyoni leti nga riki Vakriste ku tiva Bibele ni xivumbeko xa Vukriste hambi leswi a xi ri lexo homboloka.

14. Ku phasiwa ka tinhlampfi letinene ku seketeriwe njhani hi mintirho yin’wana leyi endliweke hi tikereke ta Vujagani?

¹⁴ Nkarhi lowu hinkwawo, lava tshembakaka lava hangalakeke lava namarhelaka Rito ra Xikwembu va tikarhate hi laha va koteke ha kona. Eka nkarhi wun’wana ni wun’wana lowu va nyikiwaka wona, va vumbe bandlha ra ntiyiso ra Xikwembu leri totiweke emisaveni. Naswona hi nga tiyiseka leswaku na vona a va ri eku phaseni ka tinhlampfi, kumbe vanhu, lava vo tala va vona Xikwembu a xi ta va languta tanihi lavanene ni ku va tota hi moya wa xona. (Varhoma 8:14-17) Vanhu lava lavanene lava tivulaka Vakriste va swi kotile ku yisa ntiyiso wa Bibele eka vo tala lava a va ri Vakriste lava pfumelaka hi ku lava ku pfuniwa kumbe lava a va kume vutivi lebyi hikiweke bya Bibele eka Matsalwa lama hundzuluxeriweke hi tindzimi ta vona hi tisosayiti ta Bibele ta Vujagana. I ntiyiso, ku hlengeletiwa ka tinhlampfi letinene a ku ya emahlweni, hambi leswi to tala leti a ti hlengeletiwa hi Vujagana a ti nga faneleki emahlweni ka Xikwembu.

15. Entiyisweni i yini lexi yimeriwaka hi nkukuto wa xifaniso?

¹⁵ Kutani nkukuto wu yimela xitirho xa laha misaveni lexi tivulaka bandlha ra Xikwembu ni lexi hlengeletaka tinhlampfi. Xi katse Vujagana ni bandlha ra Vakriste lava totiweke, laha lava vo hetelela va hambeteke va hlengeleta tinhlampfi letinene, ehansi ka nkongomiso lowu nga vonakiki wa tintsumi leti hi hlayeke ha tona eka Matewu 13:49.

Nkarhi Wa Hina I Wa Nkoka

16, 17. Ha yini nkarhi lowu hi hanyaka eka wona wu ri wa nkoka eku hetisekeni ka xifaniso xa Yesu xa nkukuto?

¹⁶ Sweswi a hi xiyeni nkarhi. Hi malembe xidzana yo tala, xitirho xa nkukuto xi hlengelete tinhlampfi letinene ku katsa ni leto tala leti nga fanelangiki, kumbe leto biha. Kutani nkarhi wu fikile lowu tintsumi ti katsekeke eku endleni ka ntirho lowukulu wo hlawula. Rini? Ndzimana 49 yi swi veka erivaleni leswaku leswi swi humelela “eku heleni ka minkarhi.” Leswi swi fana ni leswi Yesu a swi vuleke eka xifaniso xa tinyimpfu ni timbuti: “Siku N’wana-wa-Munhu a taka hi ku kwetsima ka yena, ni tintsumi hinkwato ti ri na yena, ú ta tshamisa exiluvelweni xa yena xo kwetsima. kutani vanhu va matiko hinkwawo va ta hlengeletiwa emahlweni ka yena; ú ta hlawula van’wana a siya van’wana, kukotisa murisi loko a hlawula tinyimpfu exikarhi ka timbuti.”—Matewu 25:31, 32.

¹⁷ Kavula, mayelana na Matewu 13:47-50, ntirho wo hlawula, wo avanyiseriwa makumu lowu nga ehansi ka nkongomiso wa tintsumi a wu ri karhi wu ya emahlweni ku sukela “emakun’wini ya mafambiselo ya swilo” lama sunguleke hi 1914. Leswi swi vonake swinene endzhaku ka 1919, loko masalela ya vatotiwa ma ntshunxiwile eku khotsiweni ka xinkarhana kumbe vuhlonga bya moya, kutani va va xitirho lexi humelelaka swinene xo hetisisa ntirho wo phasa.

18. Tinhlampfi letinene ti hlengeletiwe hi ndlela yihi eswibyeni?

¹⁸ Xana a ku ta humelela yini eka tinhlampfi letinene leti hlawuriweke? Ndzimana 48 yi vula leswaku vaphasi ni vahlawuri va tinhlampfi lava nga tintsumi “va hlengeleta tinhlampfi letinene eswibyeni swa vona, kambe leti nga pfuniki nchumu va ti cukumeta.” Swibya i vuhlayiselo lebyi sirhelelaka laha tinhlampfi letinene to fanekisela ti vekiwaka kona. Xana leswi swi humelerile enkarhini wa hina? Ina. Tanihi leswi tinhlampfi letinene to fanekisela ti khomiweke ti ri karhi ti hanya, ti hlengeletiwe emabandlheni ya Vakriste va ntiyiso. Mabandlha lawa ma fanaka ni swibye ma pfune ku sirhelela ni ku va hlayisela ntirho wa Xikwembu, xana a wu swi pfumeli? Hambi swi ri tano, un’wana a nga ha anakanya, ‘Hinkwaswo i swinene naswona swi lulamile, kambe swi byi khumbisa ku yini vutomi bya mina bya sweswi ni vumundzuku bya mina?’

19, 20. (a) Ha yini swi ri swa nkoka ku twisisa xifaniso lexi namuntlha? (b) I ntirho wihi wa nkoka wo phasa lowu sunguriweke hi 1919?

¹⁹ Ku tirha ka leswi swi kombisiweke laha a ku nga hikeriwanga eka malembe xidzana ya le xikarhi ka nkarhi wa vaapostola na 1914. Enkarhini wolowo xitirho xa nkukuto, a xi hlengeleta hinkwavo lava tivulaka Vakriste, va mavunwa ni va ntiyiso. Ina, a xi hlengeleta tinhlampfi leti nga fanelangiki ni letinene. Naswona ntirho wo hlawula lowu endliweke hi tintsumi a wu helanga le ndzhaku kwalomu ka 1919. Doo, a swi tano. Etimhakeni tin’wana, xifaniso lexi xa nkukuto xi tirha ku fika enkarhini wa hina. Ha katseka, naswona ni vumundzuku bya hina lebyi nga kusuhi bya katseka. I swa xihatla eka hina ku twisisa leswaku ha yini sweswo swi ri tano loko hi lava ku hlamuseriwa hi marito lama nge: “Ma katekile mahlo ya n’wina, hikuva ma vona, ni tindleve ta n’wina, hikuva ta twa.”—Matewu 13:16.

²⁰ U nga ha va u swi tiva leswaku endzhaku ka 1919 masalela ya khomeke ngopfu entirhweni wo chumayela ma ri karhi ma tirhisana ni tintsumi, leti hambeteke ti tirhisa nkukuto wo fanekisela ku kokela tinhlampfi eribuweni, leswaku ti ta hlawula letinene eka leti nga fanelangiki. Tinhlayo to sukela enkarhini wolowo ti kombisa leswaku ku khomiwa ka tinhlampfi letinene leswaku ti ta totiwa hi moya wa Xikwembu ku hambetile ku fikela loko lavo hetelela va lava va 144 000 va hlengeletiwa hi rikoka ro fanekisela. (Nhlavutelo 7:1-4) Kambe exikarhi ka va-1930, ku hlengeletiwa ka tinhlampfi letinene leswaku ti ta totiwa hi moya lowo kwetsima kahle-kahle ku fike emakumu. Xana bandlha ra masalela lama totiweke a ri fanele ku cukumeta rikoka hi ndlela yo fanekisela, kutani ya tshama ya nga endli nchumu, ya yimela hakelo ya wona ya le tilweni? Nikatsongo!

Ku Katseka Ka Wena Eku Phaseni

21. I ku phasa kwihi kun’wana loku humeleleke esikwini ra hina? (Luka 23:43)

²¹ Xifaniso xa Yesu xa nkukuto xi kombetele eka tinhlampfi letinene leti a ti ta hakeriwa hi ku va ni xivandla eMfun’weni wa matilo. Hambi swi ri tano, handle ka xifaniso xexo, ku na xiendlakalo xin’wana xo fanekisela xo phasa lexi endliwaka hi mpimo lowukulu hi laha hi tweke ha kona eka xihloko lexi hundzeke. Ku phasa loku a hi ka tinhlampfi letinene, leti totiweke, leti vuriweke exifanisweni xa Yesu, kambe i xa tinhlampfi to fanekisela leti faneleke ku khomiwa ti ri karhi ti hanya ni ku nyikiwa ntshembo lowu hlamarisaka wa vutomi emisaveni ya paradeyisi.—Nhlavutelo 7:9, 10; ringanisa Matewu 25:31-46.

22. I vuyelo byihi byo tsakisa lebyi hi nga byi vonaka, naswona ku laveka yini?

²² Loko u ri ni ntshembo wolowo, kutani u nga tsaka leswi Yehova a pfumeleleke ntirho wa ku phasa lowu ponisaka vutomi wu ya emahlweni ku ta fika sweswi. Leswi swi endle leswaku swi koteka eka wena leswaku u kuma ntshembo lowu hlamarisaka. Ntshembo? Ina, rero i rito leri faneleke ku tirhisiwa, tanihi leswi vuyelo byi nga ta fambisana ni ku hambeta ka hina hi tshembekile eka Loyi a kongomisaka matshalatshala lama hambetaka ya ku phasa. (Sofonia 2:3) Tsundzuka hi xifaniso leswaku a hi tinhlampfi hinkwato leti phasiweke hi rikoka leti nga ta amukela vuyelo lebyinene. Yesu u vule leswaku leti nga fanelekiki kumbe leto biha, ti ta hlawuriwa eka letinene. Ti helela kwihi? Eka Matewu 13:50 Yesu u hlamusele vuyelo bya nkoka eka tinhlampfi leti nga fanelekiki kumbe leto biha. Leti ti ta cukumetiwa ekheleni ra ndzilo, leswi vulaka ku loviseriwa makumu.—Nhlavutelo 21:8.

23. I yini lexi endlaka ntirho wo phasa wu va wa nkoka namuntlha?

²³ Ku na vumundzuku lebyi vangamaka, eka tinhlampfi letinene leti totiweke, kun’we ni tinhlampfi to fanekisela leti nga hanyaka hi laha ku nga heriki emisaveni. Kutani ke, hi laha swi twalaka, tintsumi ti khathalela leswaku sweswi ntirho lowu humelelaka wo phasa wu yisiwa emahlweni emisaveni hinkwayo. Naswona vona ku phasa konghasi loku endliwaka! U ta va u tiyisile loko u vula leswaku swi fana ni ku phasa ka singita ka tinhlampfi ta xiviri loku vaapostola va ku tsakeleke loko va hoxe tinkoka ta vona hi nkongomiso wa Yesu.

24. I yini lexi hi faneleke hi xi endla ku xixima ku phasa ka moya?

²⁴ Xana u hlanganyela hi ku chivirika hi laha u nga kotaka ha kona entirhweni lowu wo ponisa vutomi wa ku phasa ka moya? Ku nga khathariseki ku kula ka ku hlanganyela ka hina ku fikela enkarhini lowu, un’wana ni un’wana wa hina a nga languta hi ndlela leyi pfunaka eka leswi swi hetisisiwaka emisaveni hinkwayo eka ntirho lowunene wo phasa ni ku ponisa vutomi lowu yaka emahlweni sweswi. Ku endla tano ku fanele ku hi susumetela leswaku hi phasa hi ku hiseka emasikwini lama ha taka!—Ringanisa Matewu 13:23; 1 Vatesalonika 4:1.

Xana Wa Ti Tsundzuka Tinhla Leti?

◻ I yini lexi yimeriwaka hi tinxaka timbirhi ta tinhlampfi exifanisweni xa Yesu xa nkukuto?

◻ Tikereke ta Vujagana ti katseke hi ndlela yihi eka ntirho wa nkukuto?

◻ Ha yini ku phasa loku humelelaka esikwini ra hina ku ri loku nonon’hwaka swinene?

◻ Xifaniso xa nkukuto xi fanele ku hi susumetela ku endla nkambisiso wihi wa munhu hi xiyexe?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Mintirho ya ku phasa yi humelele eLwandle ra Galeliya hi malembe xidzana layo tala

[Xihlovo Xa Kona]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.