Yehova, “Muavanyisi Wa Misava Hinkwayo” Loyi A Nga Yiki Hi Nghohe
“Tatana loyi a nga yiki hi ngohe, kambe a av̌anyisa uṅwana ni uṅwana hi mitiro ya yena.”—1 PETRO 1:17, BX.
1, 2. (a) Ha yini hi fanele ku chavisiwa ni ku chaveleriwa hi mianakanyo ya leswaku Yehova i Muavanyisi lonkulu? (b) Loko Yehova a avanyisa matiko, malandza ya yena ya laha misaveni ma endla xiphemu xihi?
YEHOVA i “Muavanyisi [lonkulu] wa misava hinkwayo.” (Genesa 18:25, Mahungu Lamanene) Tanihi Xikwembu lexi Tlakukeke xa vuako, xi na mfanelo leyi heleleke yo avanyisa swivumbiwa swa xona. Leyi i mianakanyo leyi chavisaka ni leyi chavelelaka hi nkarhi lowu fanaka. Muxe u susumeteleke ku phofula mianakanyo leyi yi fanaka, a ku: “Yehova, Šikwembu ša ṅwina, Šikwembu ša ŝikwembu, ni Hosi ya tihosi, i Šikwembu le’šikulu, le’ša matimba, ni le’ši tšhav̌isaka, le’ši nga yiki hi ngohe ya v̌anhu, le’ši nga [swi] amukeriki [ku fumbarherisiwa, NW]; le’ši [avanyisaka, NW] timhaka ta šisiwana, ni ta noni; l’a ranḍaka muluv̌eri, a ṅwi nyika v̌uŝa ni nguv̌u.”—Deuteronoma 10:17, 18.
2 Vona ku ringanisela ko hlamarisa swonghasi! I Xikwembu lexikulu, xa matimba, lexi chavisaka kambe xi ri lexi nga yiki hi nghohe, ni lexi seketelaka swilaveko swa swisiwana, tinoni ni valuveri hi rirhandzu. I mani loyi a nga lavaka Muavanyisi wa rirhandzu swinene ku tlula Yehova? Loyi a tihlamuselaka tanihi loyi a tengisanaka ni matiko ya misava ya Sathana, Yehova u vitana malandza ya yena emisaveni leswaku ma va timbhoni ta yena. (Esaya 34:8; 43:9-12) A nga titshegi hi vumbhoni bya vona leswaku a kombisa vukwembu ni vuhosi bya yena lebyi faneleke. Kambe u nyika timbhoni ta yena lunghelo lerikulu swinene ra ku nyikela vumbhoni eka vanhu hinkwavo leswaku va xiya vukulukumba bya yena. Timbhoni ta yena ti tiveka ehansi ka vuhosi bya yena lebyo lulama, naswona hi vutirheli bya tona bya le rivaleni, ti khutaza van’wana ku tiveka ehansi ka vuhosi bya Muavanyisi la Tlakukeke.
Ndlela Ya Yehova Yo Avanyisa
3. Ndlela ya Yehova yo avanyisa yi nga katsakanyisiwa ku yini, naswona leswi swi kombisiwe njhani emhakeni ya Adamu na Evha?
3 Eku sunguleni ka matimu ya vanhu, Yehova hi byakwe u avanyise vadyohi vo karhi. Swikombiso swa maavanyiselo ya yena ya milandzu swi vekele malandza ya yena ntila, lawa endzhaku a ma ta va ni vutihlamuleri byo tamela timhaka to avanyisa exikarhi ka vanhu va yena. (Psalma 77:11, 12) Ndlela ya yena yo avanyisa yi nga katsakanyiwa hi ndlela leyi: ku va loyi a tiyeke loko swi laveka, ku tsetselela laha swi kotekaka kona. Emhakeni ya Adamu na Evha, swivumbiwa swa vanhu leswi hetisekeke leswi xandzukeke ha vomu, a va nga faneriwi hi ku tsetseleriwa. Hikwalaho, Yehova u va avanyisele rifu. Kambe ku tsetselela ka yena ku sungule ku tirha eka vana va vona. Yehova u ntlhentlhise xigwevo xa rifu, xisweswo a pfumelela Adamu na Evha ku va ni vana. Hi rirhandzu u nyike vana va vona ntshembo wa ku kutsuriwa eka vuhlonga bya xidyoho ni rifu.—Genesa 3:15; Varhoma 8:20, 21.
4. Yehova u khome Kayini hi ndlela yihi, naswona ha yini mhaka leyi yi koka nyingiso lowu hlawulekeke?
4 Ndlela leyi Yehova a khomeke Kayini ha yona yi koka nyingiso lowu hlawulekeke hikwalaho ka leswi wu nga nandzu wo sungula lowu rhekhodiweke lowu katsaka vana lava nga hetisekangiki va Adamu na Evha, ‘lava xavisiweke ehansi ka xidyoho.’ (Varhoma 7:14) Xana Yehova u yise nyingiso eka mhaka leyi kutani a khoma Kayini hi ndlela leyi hambaneke ni leyi A khomeke vatswari va yena ha yona? Naswona xana mhaka leyi yi nga nyikela dyondzo eka valanguteri va Vukriste namuntlha? A hi voneni. Loko a vona matitwelo lama hoxeke ya Kayini loko gandzelo ra yena ri nga amukeriwanga, Yehova hi rirhandzu u n’wi tsundzuxile hi khombo leri a a ri eka rona. Xivuriso xa khale xi ri: ‘Rigogo va songa ra ha tsakama.’ Yehova u tikarhate swinene hi ku tsundzuxa Kayini ehenhleni ko pfumelela mboyamelo wa yena wa vudyoho leswaku wu n’wi lawula. U ringete ku n’wi pfuna leswaku a ‘hundzukela eku endleni ka leswinene.’ (Genesa 4:5-7) Lowu i nkarhi wo sungula lowu Xikwembu xi laveke leswaku munhu loyi a dyohaka a hundzuka. Endzhaku ka loko Kayini a kombise langutelo ro ala ku hundzuka kutani a endla vudyoho bya yena, Yehova u n’wi gwevele vuhlonga, a swi olovisa hi nawu lowu yirisaka vanhu van’wana ku n’wi dlaya.—Genesa 4:8-15.
5, 6. (a) Yehova u ri khomisise ku yini rixaka ra le mahlweni ka Ndhambi? (b) Yehova u endle yini emahlweni ko avanyisa vaaki va Sodoma na Gomora?
5 Emahlweni ka Ndhambi, loko ‘Yehova a vona leswaku vuhomboloki bya munhu a byi tele emisaveni, u twe ku vaviseka embilwini ya yena.’ (Genesa 6:5, 6) U ‘tisorile’ hikwalaho ka leswi vunyingi bya rixaka ra le mahlweni ka Ndhambi byi tirhiseke ku tihlawulela ka byona hi ndlela yo biha ni leswi a a fanele ku tisa ku avanyisa ehenhla ka byona. Kambe u va nyike xitsundzuxo lexi faneleke, a tirhisa Nowa hi malembe yo tala tanihi “mutwarisi wa leswo lulama.” Endzhaku ka kwalaho, Yehova a a ri hava xivangelo xo ‘tshika ku xupula misava yoleyo ya vanhu lava nga chaviki Xikwembu.’—2 Petro 2:5.
6 Hi laha ku fanaka Yehova u boheke ku avanyisa vaaki lava hombolokeke va Sodoma na Gomora. Kambe xiya leswaku u swi endlise ku yini. U twe “swivilelo” ehenhleni ka mahanyelo lama tsemaka nhlana ya vanhu lava, hi swikhongelo swa Lota lowo lulama. (Genesa 18:20, Mahungu Lamanene; 2 Petro 2:7, 8) Kambe a nga si teka goza, u ‘ngirimerile’ leswaku a ya tiyisa mintiyiso leyi hi ku tirhisa tintsumi ta yena. (Genesa 18:21, 22; 19:1) Nakambe u teke nkarhi wo tiyisekisa Abrahama leswaku a a nga ta teka goza leri nga lulamangiki.—Genesa 18:23-32.
7. I tidyondzo tihi leti vakulu lava tirhaka etikomitini to avanyisa va nga ti dyondzaka eka swikombiso swa ndlela ya Yehova yo avanyisa?
7 Xana vakulu namuntlha va nga dyondza yini eka swikombiso leswi? Emhakeni ya Adamu na Evha, Yehova u kombise rirhandzu ni ku anakanyela eka lava a va nga faneriwi hi ku soriwa hambi leswi a va ri maxaka ya lava a va ri ni nandzu. U kombise ntsetselelo eka vana va Adamu na Evha. Emhakeni ya Kayini, Yehova u vone khombo leri Kayini a a ri eka rona ka ha ri emahlweni ivi a anakanyisisa na yena hi tintswalo, a ringeta ku n’wi sivela ku endla xidyoho. Hambi ku ri endzhaku ko n’wi avanyisela vuhlonga, Yehova a a anakanyela Kayini. Ku tlula kwalaho, Yehova u avanyise rixaka ra le mahlweni ka Ndhambi endzhaku ko kombisa ku tiyisela lokukulu. Loko a langutane ni vuhomboloki lebyikulu, Yehova ‘u twe a vaviseka embilwini ya yena.’ U tisorile hi leswi vanhu va xandzukeleke vulawuri bya yena lebyo lulama ni leswi a a boheka ku va avanyisa hi ndlela leyi nga tsakisiki. (Genesa 6:6; ringanisa Ezekiel 18:31; 2 Petro 3:9.) Emhakeni ya Sodoma na Gomora, Yehova u kale a teka goza endzhaku ka loko a kombise mintiyiso. Vona swikombiso leswinene swonghasi eka lava namuntlha va bohekaka ku tamela timhaka ta vuavanyisi!
Vaavanyisi Lava Nga Vanhu eMinkarhini Ya Vapatriarka
8. I misinya yihi ya milawu ya Yehova leyi a yi tiviwa eminkarhini ya vapatriarka?
8 Hambi leswi handle ko kanakana a ku ri hava nxaxamelo lowu tsariweke wa milawu hi nkarhi wolowo, vapatriarka a va tolovelanile ni misinya ya milawu ya Yehova, naswona malandza ya yena a ma boheka ku yi yingisa. (Ringanisa Genesa 26:5.) Xiendlakalo xa le Edeni xi kombise xilaveko xo yingisa vuhosi bya Yehova ni ku tiveka ehansi ka byona. Mhaka ya Kayini yi paluxe ku lwisana ka Yehova ni ku dlaya. Endzhakunyana ka Ndhambi, Xikwembu xi nyike vanhu milawu, malunghana ni ku hlawuleka ka ngati, ku dlaya, xigwevo xa rifu ni ku dya ngati. (Genesa 9:3-6) Yehova u byi sole swinene vuoswi hi nkarhi wa xiendlakalo lexi khumbaka Abrahama, Sara na Abimeleke hosi ya Gerara ekusuhi na Gaza.—Genesa 20:1-7.
9, 10. I swikombiso swihi leswi kombisaka leswaku fambiselo ro avanyisa a ri ri kona eka vapatriarka?
9 Emasikwini wolawo tinhloko ta mindyangu a ti tirha tanihi vaavanyisi, kutani a ti tamela timhaka ta vuavanyisi. Malunghana na Abrahama, Yehova u te: “Nḍi ṅwi hlawurile leŝaku a lerisa v̌ana v̌a yena ni yindlu ya yena e nḍaku ka yena, eku hlayisa ndlela ya Yehova [yo] endla le’ŝo lulama [ni ku avanyisa, NW].” (Genesa 18:19) Abrahama u kombise ku pfumala vutianakanyi ni ku twisisa loko a herisa ku holova exikarhi ka varisi va yena n’wini ni va Lota. (Genesa 13:7-11) Tanihi nhloko ni muavanyisi wa mupatriarka, Yuda u avanyisele n’wingi wa yena Tamara ku khandliwa hi maribye a fa a tlhela a hisiwa, a kholwa leswaku a a ri muoswi. (Genesa 38:11, 24; ringanisa Yoxuwa 7:25.) Hambi swi ri tano, loko a tive mintiyiso hinkwayo, u n’wi vule loyi a lulameke swinene ku tlula yena. (Genesa 38:25, 26) I swa nkoka swonghasi ku tiva mintiyiso hinkwayo ku nga si endliwa xiboho xa vuavanyisi!
10 Buku ya Yobo yi kombetela eka fambiselo ra vuavanyisi ni ku kombisa ku laveka ka ku avanyisa loku nga yiki hi nghohe. (Yobo 13:8, 10; 31:11; 32:21) Yobo hi byakwe u tsundzuka nkarhi lowu a a ri muavanyisi loyi a xiximiwaka loyi a a tshama enyangweni wa muti a avanyisa ni ku sirhelela noni ni mufana loyi a nga riki na tatana. (Yobo 29:7-16) Xisweswo, ku ni vumbhoni bya leswaku exikarhi ka vapatriarka, “v̌akulukumba” a va tirha tanihi vaavanyisi exikarhi ka vana va Abrahama hambi loko va nga si teka Riendzo ni vumbiwa bya le nawini lebyi humaka eka Xikwembu bya tiko ra Israyele. (Eksoda 3:16, 18) Entiyisweni, swilaveko swa ntwanano wa Nawu swi nyikiwe “v̌akulukumba” kumbe vakulu va Israyele lava a va yimela vanhu, va nyikiwa swona hi Muxe.—Eksoda 19:3-7.
Fambiselo Ra Israyele Ro Avanyisa
11, 12. Hi ku ya hi vadyondzi vambirhi va Bibele, i yini lexi a xi hambanisa fambiselo ra vuavanyisi ra Israyele ni ra matiko man’wana?
11 Ndlela yo avanyisa eIsrayele a yi hambane swinene ni maavanyiselo ya le nawini lawa a ma tirhisiwa ematikweni lama ri rhendzeleke. A ku nga ri na ku hambana exikarhi ka nawu wa tiko ni nawu wa vugevenga. Hayimbirhi a yi hlanganisiwe ni milawu ya mahanyelo ni ya vukhongeri. Ku dyohela muakelani a ku ri ku dyohela Yehova. Ebukwini yakwe leyi nge The People and the Faith of the Bible, mutsari André Chouraqui wa tsala: “Mukhuva wa ku avanyisa wa Vaheveru wu hambana ni wa vaakelani, hi nhlamuselo ya xiviri ya milawu, ku nga ri hi nhlamuselo ya wona ya ku wu tlula ni swigwevo swa kona ntsena. . . . Torah [Nawu] a yi hambananga ni vutomi bya siku na siku; yi lawula vutomi bya siku na siku ni leswi byi swi tameleke hi ku nyika nkateko kumbe ndzhukano. . . . Le Israyele . . . a swi nga koteki ku kombisa ku hambana loku xiyekaka eka mintirho ya muti ya vuavanyisi. A yi fihliwe hi vun’we bya vutomi lebyi byi simekeriweke ku hetisisa ku rhandza ka Xikwembu lexi hanyaka hi laha ku heleleke.”
12 Xiyimo lexi xi hlawulekeke xi endle leswaku ndlela yo avanyisa eIsrayele yi va exiyin’weni lexi tlakukeke swinene ku tlula ematikweni ya nkarhi wolowo. Mudyondzi wa Bibele Roland de Vaux wa tsala: “Nawu wa Israyele, ku nga khathariseki ku yelana ka wona ni yin’wana hi xivumbeko ni leswi wu swi tameleke, wu hambana swinene ni marito ya ‘mintwanano’ ya le Vuxeni ni minxaxamelo ya ‘milawu’ ya yona. I nawu wa vukhongeri. . . . Ku hava nxaxamelo wa milawu wa le Vuxeni lowu nga ringanisiwaka ni nawu wa Israyele, lowu ku vuriwaka leswaku wu tsariwe hi Xikwembu hi laha ku heleleke. Loko wu ri ni swinawana swa mahanyelo ni swa mikhuva wu tlhela wu swi pfanganisa, leswi swi endliwa hi leswi wu hlanganisaka xivandla hinkwaxo xa Ntwanano wa Xikwembu, ni hikwalaho ka leswi Ntwanano lowu wu lawuleke vuxaka bya vanhu kun’we ni vuxaka bya vona ni Xikwembu.” A swi hlamarisi leswi Muxe a vutiseke a ku: “Ri kwihi kambe tiko le’rikulu le’ri nga ni milawu, ni ku lerisa lo’ku lulameke, kukotisa nawu hikwawo lowu nḍi wu v̌ekaka namuntlha e mahlweni ka ṅwina?”—Deuteronoma 4:8.
Vaavanyisi eIsrayele
13. Muxe a a ri xikombiso lexinene xa vakulu namuntlha etimhakeni tihi?
13 Tanihi leswi a ku ri ni fambiselo ro tano leri tlakukeke ra vuavanyisi, a ku laveka munhu wa njhani leswaku a tirha tanihi muavanyisi? Malunghana ni muavanyisi wo sungula loyi a vekiweke eIsrayele, Bibele yi ri: “Wanuna loyi, Moše, a a ri ni tintŝalo ŝinene ku tlula munhu uṅwana ni uṅwana l’a nge misav̌eni.” (Tinhlayo 12:3) A a nga titshembi ku tlula mpimo. (Eksoda 4:10) Hambi leswi a a fanele ku avanyisa vanhu, minkarhi yin’wana u ve muvulavuleri wa vona eka Yehova, a n’wi kombela ku va rivalela hambi ku ri ku lava ku tiendla gandzelo hi yexe, hikwalaho ka vona. (Eksoda 32:11, 30-32) Hi ndlela yo phata u te: “Rito ra mina ri ta širirika kukotisa mbera; kukota mpfula e rihlazeni, kukota mbera le’yo tala e byanyini!” (Deuteronoma 32:2) Ematshan’wini yo avanyisa vanhu hi ku titshega hi vutlhari bya yena n’wini, u te: “Siku v̌a nga ni mhaka, v̌a ta ka mina, nḍi av̌anyisela uṅwana ni uṅwana, nḍi v̌a tiv̌isisa e ku lerisa ka Šikwembu ni milawu ya šona.” (Eksoda 18:16) Loko a kanakana a a yisa mhaka eka Yehova. (Tinhlayo 9:6-8; 15:32-36; 27:1-11) Muxe a a ri xikombiso lexinene eka vakulu lava namuntlha va ‘risaka ntlhambi wa Xikwembu’ ni ku endla swiboho swa vuavanyisi. (Mintirho 20:28) Onge vuxaka bya vona ni vamakwavo hi ku fanana byi nga tikombisa byi ri “mpfula e rihlazeni.”
14. A ti ri tihi timfanelo ta moya ta vavanuna lava va vekiweke hi Muxe tanihi vaavanyisi eIsrayele?
14 Hi ku famba ka nkarhi Muxe a a nga ha swi koti ku rhwala ndzhwalo wa ku tenga timhaka ta vuavanyisi ta vanhu a ri yexe. (Eksoda 18:13, 18) U amukele xiringanyeto xa mukon’wana wakwe xo kuma mpfuno. Xana ku tlhele ku hlawuriwa vanhu va njhani? Ha hlaya: “U hlawula e šikari ka tiko hikwaro e v̌av̌anuna la’v̌anene, la’v̌a tšhav̌aka Šikwembu, e v̌av̌anuna la’v̌a lulameke, la’v̌a v̌engaka binḍu leri nga lulamangiki. . . . Kav̌a loko Moše a hlawula e šikari ka tiko ra Israel hikwaro e v̌av̌anuna la’v̌a lulameke, a v̌a v̌eka e tinḍuna ta tiko, ti ri tinḍuna ta madzana-dzana, ni ta madzana, ni ta ntlhanu wa makume, ni ta makume, le’ti faneleke ku av̌anyisela tiko hi masiku; e timhaka le’to nonoṅhwa, v̌a ti tisa ka Moše; le’tiṭongo, v̌a ti av̌anyisa v̌a ri v̌ona.”—Eksoda 18:21-26.
15. A ti ri tihi timfanelo ta lava a va tirha tanihi vaavanyisi eIsrayele?
15 Swi nga voniwa leswaku vukhale bya munhu a ku nga ri mpimanyeto wu ri woxe wa ku hlawula vavanuna leswaku va tirha tanihi vaavanyisi. Muxe u te: “Hlawulani tinšakeni hikwato ta ṅwina e v̌av̌anuna la’va tlhariheke, la’v̌a nga ni ku twisisa, ni la’v̌a tiv̌iwaka, nḍi ta v̌a v̌eka e henhla ka ṅwina.” (Deuteronoma 1:13) Muxe a a swi tiva kahle leswi Elihu lontsongo a swi vuleke malembe yo tala lama hundzeke, loko a ku: “A hi malembe la’yo tala la’ma tlharihisaka, la’v̌akulu a v̌a twisisi le’ŝo lulama hi masiku.” (Yobo 32:9) Hakunene, lava vekiweke a ku fanele ku ri ‘vavanuna lava nga ni ntokoto.’ Kambe ngopfu-ngopfu a va fanele va ri vavanuna va vutshila, lava chavaka Xikwembu ni lava tshembekaka, lava vengaka ku bindzula hi ndlela leyi nga lulamangiki ni lava tlhariheke ni ku va lava twisisaka. Hikwalaho swi le rivaleni leswaku ‘tinhloko’ ni “v̌aav̌anyisi” lava boxiweke eka Yoxuwa 23:2 na 24:1 a va nga hambananga ni “v̌akulukumba” lava boxiweke eka tona tindzimana teto, kambe a va hlawuriwa exikarhi ka vona.—Vona Insight on the Scriptures, Vholumo 2, tluka 549.
Ku Tirhisa Vululami
16. I yini leswi hi faneleke ku swi xiya namuntlha malunghana ni swiletelo leswi Muxe a swi nyikeke vaavanyisi lava a va ha ku vekiwa?
16 Malunghana ni swiletelo leswi nyikiweke eka vaavanyisi lava va vekiweke, Muxe u te: “E nkarini wolowo nḍi lerisile v̌aav̌anyisi v̌a ṅwina, nḍi te: Yingisani timhaka ta v̌amakwenu, mi av̌anyisa hi ku lulama e mitengo ya v̌ona, hambi yi ri ya wamatiko loyi a nga ka ṅwina. Mi nga ṭhuki mi av̌anyisa hi ku ya hi ngohe ya v̌anhu; mi ta yingisa lo’nṭongo kukotisa lo’nkulu; mi nga ṭhuki mi tšhav̌a v̌anhu, hikuv̌a ku av̌anyisa ku huma ka Šikwembu; kutaku loko yiṅwana mhaka yi mi ṭanḍa, mi ta yi tisa e mahlweni ka mina [Muxe], nḍi ta yi yingisa.”—Deuteronoma 1:16, 17.
17. I vamani lava a va hlawuriwa tanihi vaavanyisi, naswona i xitsundzuxo xihi lexi Hosi Yoxafati a va nyikeke xona?
17 Kavula, mhaka a yi yisiwa eka Muxe loko a ha ha hanya ntsena. Kutani ku endliwe malunghiselelo man’wana ya leswaku timhaka leto nonon’hwa ti yisiwa eka vaprista, Valevhi ni vaavanyisi vo hlawuleka lava vekiweke. (Deuteronoma 17:8-12; 1 Tikronika 23:1-4; 2 Tikronika 19:5, 8) Eka vaavanyisi lava a va vekeke emitini ya Yuda, Hosi Yoxafati u te: “Tiv̌oneleni leŝi mi nga ta ŝi endla, hikuv̌a a mi av̌anyisi mi rumiwa hi v̌anhu, kambe mi rumiwa i Yehova . . . Mi ta endlisa ŝeŝo hi ku tšhav̌a Yehova, mi v̌a ni ku ṭhembeka, ni timbilu le’to basa. Emhakeni yiṅwana ni yiṅwana le’yi nga ta tisiwa e ka ṅwina hi v̌amakwenu la’v̌a akeke mitini ya v̌ona, . . . mi ta v̌a kombisa le’ŝinene, leŝaku v̌a nga ṭhuki v̌a dyohela Yehova, ni leŝaku mi nga kariheriwi ŝiṅwe ni v̌amakwenu. Mi ta endlisa ŝeŝo leŝaku mi nga ṭhuki mi v̌a ni nanḍu.”—2 Tikronika 19:6-10.
18. (a) Hi yihi yin’wana ya misinya ya milawu leyi vaavanyisi a va fanele ku yi tirhisa eIsrayele? (b) Vaavanyisi a va fanele ku tsundzuka yini, naswona i matsalwa wahi lama kombaka vuyelo bya ku swi rivala ka vona?
18 Yin’wana ya misinya ya milawu leyi vaavanyisi eIsrayele a va fanele ku yi tirhisa a ku ri leyi landzelaka: ku avanyisa swifumi ni swisiwana hi ndlela leyi fanaka (Eksoda 23:3, 6; Levitika 19:15); ku pfumala ku ya hi nghohe hi ku helela (Deuteronoma 1:17); ku nga amukeli ku fumbarherisiwa (bribes). (Deuteronoma 16:18-20) Vaavanyisi a va fanele ku tsundzuka nkarhi na nkarhi leswaku vanhu lava a va va avanyisa a ku ri tinyimpfu ta Yehova. (Psalma 100:3) Entiyisweni, xin’wana xa swivangelo leswi Yehova a aleke Israyele wa nyama ha swona a ku ri leswi vaprista ni varisi va rona va hlulekeke ku avanyisa hi ku lulama, kutani va khoma vanhu hi tihanyi.—Yeremia 22:3, 5, 25; 23:1, 2; Ezekiel 34:1-4; Malakia 2:8, 9.
19. Ku kambisisa loku ka mimpimanyeto ya Yehova ya vululami emahlweni ka Nguva leyi Tolovelekeke swi hi pfuna yini, naswona i yini leswi nga ta kambisisiwa exihlokweni lexi landzelaka?
19 Yehova a nga hundzuki. (Malakia 3:6) Mpfuxeto lowu wo koma wa ndlela leyi ku avanyisa a ku fanele ku endliwa ha yona eIsrayele ni ndlela leyi Yehova a a languta ku ariwa kwihi na kwihi ka vululami yi fanele yi endla leswaku vakulu lava namuntlha va nga ni vutihlamuleri byo endla swiboho swo avanyisa va yima va anakanya. Xikombiso xa Yehova tanihi Muavanyisi ni fambiselo ra vuavanyisi leri a ri simekeke eIsrayele, swi tlhome misinya ya milawu leyi vekeke xikombiso eka maavanyiselo ya le bandlheni ra Vukriste. Leswi hi ta swi vona exihlokweni lexi landzelaka.
Swivutiso Swa Mpfuxeto
◻ Ndlela ya Yehova yo avanyisa yi nga katsakanyisiwa ku yini?
◻ Ndlela ya Yehova yi kombisiwe njhani hi ku tirhisana na Kayini ni rixaka ra le mahlweni ka Ndhambi?
◻ I vamani lava a va tirha tanihi vaavanyisi eminkarhini ya vapatriarka, naswona ha yini?
◻ I yini lexi a xi hambanisa fambiselo ro avanyisa ra Israyele ni ra matiko man’wana?
◻ I vavanuna va muxaka muni lava a va vekiwa tanihi vaavanyisi eIsrayele, naswona hi yihi misinya ya milawu leyi a va fanele va yi landzela?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]
Eminkarhini ya vapatriarka eIsrayele, vakulukumba lava vekiweke a va avanyisa enyangweni wa muti