Ntila Lowu Huhuteriweke Wa Ntirho Wa Vukreste Wa Vurhumiwa
“Tekelelani mina, kukotisa leswi na mina ndzi tekelelaka Kriste.”—1 VAKORINTO 11:1.
1. Hi tihi tindlela tin’wana leti Yesu a vekeke xikombiso lexi xiyekaka ha tona leswaku valandzeri va yena va ti tekelela? (Vafilipiya 2:5-9)
YESU u vekele vadyondzisiwa va yena xikombiso lexi xiyekaka swonghasi! Handle ko vilela u siye ku dzuneka ka yena ka le tilweni a ta emisaveni, a ta hanya exikarhi ka vanhu lava dyohaka. A a tiyimiserile ku tokoka maxangu lamakulu leswaku ku ta ponisiwa vanhu, naswona xa nkoka ngopfu, leswaku ku ta kwetsimisiwa vito ra Tata wa yena wa le tilweni. (Yohane 3:16; 17:4) Loko a tengisiwa hikwalaho ka vutomi bya yena, Yesu hi xivindzi u te: “Leswi ndzi velekeriweke swona ni leswi ndzi nga tela swona laha misaveni, i ku ta ndzi ta veka vumbhoni ehenhla ka ntiyiso.”—Yohane 18:37.
2. Ha yini Yesu la pfuxiweke a lerise vadyondzisiwa va yena ku hambeta ni ntirho lowu a wu sunguleke?
2 Loko a nga si fa, Yesu u nyikele vuleteri lebyinene eka vadyondzisiwa va yena leswaku va ta hambeta ni ntirho wa ku veka vumbhoni ehenhla ka ntiyiso wa Mfumo. (Matewu 10:5-23; Luka 10:1-16) Xisweswo, endzhaku ka ku pfuxiwa ka yena, Yesu u swi kotile ku nyika xileriso lexi nge: “Yanani eka vamatiko hinkwavo, mi va endla vadyondzisiwa va mina, mi va khuvula hi vito ra Tatana, ni ra N’wana, ni ra Moya lowo Kwetsima, mi va dyondzisa ku hlayisa hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.”—Matewu 28:19, 20.
3. Ntirho wa ku endla vadyondzisiwa wu ndlandlamuke hi ndlela yihi, kambe ngopfu-ngopfu a wu endliwa etindhawini tihi?
3 Hi malembe manharhu ni hafu lama landzeleke, vadyondzisiwa va Yesu va yingise xileriso lexi, kambe a va tirha ntirho wa vona wo endla vadyondzisiwa eka Vayuda, vaproselita va Vayuda ni Vasamariya lava yimbisiweke ntsena. Endzhaku, hi 36 C.E., Xikwembu xi kombise leswaku mahungu lamanene ma fanele ku chumayeriwa eka wanuna loyi a nga yimbangiki, Korneliyo, kun’we ni ndyangu wakwe. Eka khume ra malembe lama landzeleke, Vamatiko van’wana va nghenisiwe evandlheni. Hambi swi ri tano, swi vonaka onge ntirho wo tala a wu hikeriwe etindhawini ta le vuxeni bya Mediteraniya.—Mintirho 10:24, 44-48; 11:19-21.
4. I xiendlakalo xihi xa nkoka lexi endlekeke kwalomu ka 47-48 C.E.?
4 A ku laveka xo karhi leswaku ku khutaziwa kumbe ku pfuna Vakreste ku endla vadyondzisiwa va Vayuda ni Vamatiko etindhawini ta le kule swinene. Kutani kwalomu ka 47-48 C.E., vakulu va vandlha ra le Antiyoka wa Siriya va amukele rungula leri humaka eka Xikwembu leri nge: “Ndzi hlawuleleni Barnaba na Sawulo, va ya entirhweni lowu ndzi va vitaneleke wona.” (Mintirho 13:2) Xiya leswaku Pawulo hi nkarhi wolowo a a tiveka hi vito ra yena ro sungula, Sawulo. Nakambe xiya leswaku Xikwembu xi rhange xi vula vito ra Barnaba xi nga si vula ra Pawulo, kumbexana hikwalaho ka leswaku hi nkarhi wolowo Barnaba a a langutiwa tanihi lonkulu eka lavambirhi.
5. Ha yini rhekhodo ya riendzo ra vurhumiwa ra Pawulo na Barnaba yi ri ya nkoka lowukulu eka Vakreste namuntlha?
5 Rhekhodo leyi hlamuseriweke hi vuxokoxoko ya riendzo ra vurhumiwa ra Pawulo na Barnaba yi na xikhutazo lexikulu eka Timbhoni ta Yehovha, ngopfu-ngopfu eka varhumiwa ni maphayona lama rhurheleke ekule ni le makaya ya wona ku ya tirhela Xikwembu etikweni rimbe. Nakambe, ku pfuxeta Mintirho tindzima 13 na 14 entiyisweni swi ta susumetela van’wana lavo tala ku tekelela Pawulo na Barnaba ni ku kurisa ku hlanganyela ka vona entirhweni wa nkoka swinene wo endla vadyondzisiwa.
Xihlala Xa Kipra
6. I xikombiso xihi lexi varhumiwa va xi vekeke eKipra?
6 Handle ko ba mariri varhumiwa va fambe hi xikepe va suka ehlalukweni ra Siriya leri nga eSelukiya va ya exihlaleni xa Kipra. Loko va fike eSalami, a va yisanga nyingiso eka swin’wana, kambe ‘va sungule ku twarisa rito ra Xikwembu emasinagogeni ya Vayuda.’ Hi ku landzela ntila wa Kreste, a va lavanga ku khondla mavoko emutini wolowo ivi va rindzela leswaku vaaki va xihlala va ta eka vona. Ematshan’wini ya sweswo, va tirhe ‘xihlala hinkwaxo.’ Handle ko kanakana leswi a swi katsa ku famba ku tlula mpimo ni ku tshama etindhawini to hambana-hambana, tanihi leswi Kipra ku nga xihlala lexikulu, naswona riendzo ra vona ri endle leswaku va ya exiphen’wini lexikulu xa xihlala lexi.—Mintirho 13:5, 6.
7. (a) I xiendlakalo xihi xa nkoka lexi humeleleke ePafo? (b) Rhekhodo leyi yi hi khutaza ku va ni langutelo rihi?
7 Loko se nkarhi wa ku tshama ka vona exihlaleni lexi wu fika emakumu, vavanuna lava vambirhi va hakeriwe hi ntokoto lowu hlamarisaka emutini wa Pafo. Mufumi wa xihlala, Sergiyo Pawulo, u yingisele rungula ra vona kutani “a pfumela.” (Mintirho 13:7, 12) Pawulo endzhakunyana u tsarile a ku: “Vamakwerhu, anakanyani leswi a mi ri swona loko mi vitaniwa: Hi ku vona ka vanhu, lava tlhariheke, ni lava tiyeke, ni lavo chaviseka, a va nga talanga exikarhi ka n’wina.” (1 Vakorinto 1:26) Hambi swi ri tano, exikarhi ka vanhu va matimba lava anguleke a ku ri na Sergiyo Pawulo. Ntokoto lowu wu fanele ku khutaza hinkwerhu ka hina, ngopfu-ngopfu varhumiwa, ku va ni langutelo lerinene ehenhleni ka ku chumayela eka vatirhela-mfumo, hi laha hi khutaziwaka ku endla ha kona eka 1 Timotiya 2:1-4. Vanhu lava lawulaka minkarhi yin’wana va nyike malandza ya Xikwembu mpfuno lowukulu.—Nehemiya 2:4-8.
8. (a) I vuxaka byihi lebyi cinceke exikarhi ka Barnaba na Pawulo lebyi vonakaka ku sukela sweswi ku ya emahlweni? (b) Barnaba a a ri xikombiso lexinene hi ndlela yihi?
8 Ehansi ka nsusumeto wa moya wa Yehovha, Pawulo u hoxe xandla swinene eku hundzukeni ka Sergiyo Pawulo. (Mintirho 13:8-12) Nakambe, ku sukela enkarhini lowu ku ya emahlweni, swa vonaka leswaku Pawulo u sungule ku rhangela. (Ringanisa Mintirho 13:7 na Mintirho 13:15, 16, 43.) Leswi a swi pfumelelana ni xileriso xa Xikwembu lexi Pawulo a xi kumeke loko a hundzuka. (Mintirho 9:15) Kumbexana xiendlakalo xo tano a xi ringa ku titsongahata ka Barnaba. Hambi swi ri tano, ematshan’wini yo languta ku hundzuka loku tanihi ku tsongahatiwa ka yena, Barnaba handle ko kanakana u hanye hi ku landza nhlamuselo ya vito ra yena, leri vulaka “N’wana wa ku Chavelela,” naswona u seketele Pawulo hi ku tshembeka eriendzweni hinkwaro ra vurhumiwa ni le ndzhaku, loko Vakreste van’wana va Vayuda va ntlhontlhe vutirheli bya vona eka Vamatiko lava nga yimbangiki. (Mintirho 15:1, 2) Lexi i xikombiso lexinene swonghasi eka hina hinkwerhu, ku katsa ni lava va tshamaka emakaya ya varhumiwa ni ya le Bethele! Hi minkarhi hinkwayo hi fanele hi tiyimisela ku amukela mindzulamiso leyi endliwaka malunghana ni timhaka ta le tilweni ni ku va seketela swinene lava vekiweke exikarhi ka hina leswaku va rhangela.—Vaheveru 13:17.
Tiko Leri Tlakukeke Ni Ku Nava ra Asia Minor
9. Hi dyondza yini eku tiyimiseleni ka Pawulo na Barnaba ka ku ya eAntiyoka wa Pisidiya?
9 Loko va suka eKipra, Pawulo na Barnaba va fambe hi xikepe va ya en’walungu, etiko-nkulu ra Asia. Hi xivangelo xo karhi lexi nga tivekiki, varhumiwa lava a va tshamanga endhawini ya le ribuweni ra lwandle kambe va teke riendzo ro leha ni leri nga ni khombo ra kwalomu ka 180 wa tikhilomitara va ya eAntiyoka wa Pisidiya, leri nga exikarhi ka ndhawu leyi tlakukeke ni ku nava ya Asia Minor. Leswi swi katse ku khandziya ndhawu leyi hundzekaka entshaveni kutani va ehlela endhawini leyi naveke, kwalomu ka 1 100 wa timitara hi ku tlakuka ku suka evuandlalweni bya lwandle. Mudyondzi wa Bibele, J. S. Howson u ri: “Mikhuva leyo homboloka ni ya ku tekela vanhu swilo ya vaaki va tintshava teto leti hambanisaka tiko leri tlakukeke ni ku nava . . . ni timbala leti nga edzongeni wa ribuwa ra lwandle a yi dume eswiyengeni hinkwaswo swa matimu ya khale.” Tlhandla-kambirhi, varhumiwa a va langutane ni khombo ra swilo swa ntumbuluko. “Ku hava ndhawu ya le Asia Minor,” ku engetela Howson, “leyi xiyekaka ngopfu hi ‘ndhambi’ ya yona, ku tlula tiko ra tintshava ra Pisidiya, laha milambu yi humaka emaweni lamakulu, kumbe yi hobomulanela eminkobyeni leyo khuma hi vukarhi.” Timhaka leti ti hi pfuna ku vona muxaka wa maendzo lama varhumiwa a va tiyimisele ku ma teka leswaku va ta hangalasa mahungu lamanene. (2 Vakorinto 11:26) Hi ku fanana namuntlha, yo tala ya malandza ya Yehovha ma langutana hi xivindzi ni tinxaka hinkwato ta swirhalanganya leswaku ma ta fikelela vanhu, ivi ma avelana mahungu lamanene na vona.
10, 11. (a) Pawulo u hlayise xisekelo xa ku twanana ni vayingiseri va yena hi ndlela yihi? (b) Ha yini Vayuda vo tala kumbexana va hlamarisiwile hi ku twa ta maxangu ya Mesiya? (c) Pawulo a a vulavula hi ku ponisa ka muxaka muni emahlweni ka vayingiseri va yena?
10 Tanihi leswi a ku ri ni sinagoga ra Vayuda eAntiyoka wa Pisidiya, varhumiwa va rhange va ya kwalaho leswaku va ta nyika lava tolovelaneke swinene ni Rito ra Xikwembu nkarhi wo amukela mahungu lamanene. Loko a rhambiwa leswaku a ta vulavula, Pawulo u yime hi milenge ivi a nyikela nkulumo ya le rivaleni ya vutshila. Eka nkulumo hinkwayo, u hlayise xisekelo xa ku twanana ni vayingiseri va Vayuda ni vaproselita. (Mintirho 13:13-16, 26) Endzhaku ka xingheniso xa yena, Pawulo u pfuxete matimu lama xiyekaka ya Vayuda, a va tsundzuxa leswaku Yehovha u hlawule vatata wa vona kutani a va kutsula aEgipta, kun’we ni ndlela leyi a va pfuneke ha yona ku hlula vaaki va Tiko leri Tshembisiweke. Endzhaku Pawulo u kombise ku tirhisana ka Yehovha na Davhida. Rungula ro tano a ri ri ra nkoka eka Vayuda va lembe xidzana ro sungula hikuva a va langutela Xikwembu ku veka ntukulu wa Davhida tanihi muponisi ni mufumi wa hi laha ku nga heriki. Emhakeni leyi, Pawulo u tivise hi xivindzi a ku: “Erixakeni ra yena [Davhida], Xikwembu xi nyikile Vaisraele eMuponisi a nga Yesu, hilaha a xi swi tshembisile hakona.”—Mintirho 13:17-23.
11 Hambi swi ri tano, muxaka wa muponisi loyi Vayuda vo tala a va n’wi rindzerile a ku ri nghwazi ya nyimpi leyi a yi ta va kutsula evulawurini bya Varhoma kutani yi tlakusa tiko ra Vayuda ehenhla ka matiko hinkwawo. Hikwalaho, handle ko kanakana va hlamarisiwile hi ku twa Pawulo a vula leswaku Mesiya u nyiketiwile leswaku a dlayiwa hi varhangeri va vona va vukhongeri. “Kambe Xikwembu xi n’wi pfuxile,” ku vula Pawulo hi xivindzi. Eku heleni ka nkulumo ya yena, u kombise vayingiseri va yena leswaku va nga kuma muxaka lowu hlamarisaka wa ku ponisa. “Swi tiveni ke,” ku vula yena, “leswaku, hikwalaho ka munhu loyi, mi tivisiwa ta ku rivaleriwa ka swidyoho; naswona tivani leswaku, eka hinkwaswo leswi a mi hluleka ku pemberisiwa ka swona hi Nawu wa Muxe sweswi un’wana ni un’wana la pfumelaka wa pemberisiwa ka swona ha Yesu.” Pawulo u gimete nkulumo ya yena hi ku khutaza vayingiseri va yena leswaku va nga tihlanganisi ni lavo tala lava Xikwembu xi vhumbheke leswaku a va ta honisa nyiko leyi yi hlamarisaka yo ponisa.—Mintirho 13:30-41.
12. Vuyelo bya nkulumo ya Pawulo byi ve byihi, naswona leswi swi fanele swi hi khutaza njhani?
12 Mawaku nkulumo leyi nyikeriweke kahle leyi sekeriweke eMatsalweni! Xana vayingiseri va angurise ku yini? ‘Vayuda ni vaproselita vo tala lava a va gandzela Xikwembu va landzele Pawulo na Barnaba.’ (Mintirho 13:43) Swa khutaza swonghasi eka hina namuntlha! Onge hi laha ku fanaka hi nga tikarhata swinene leswaku hi nyikela ntiyiso hi laha ku humelelaka, hambi hi le vutirhelini bya hina bya nsimu kumbe hi tinhlamuselo ni tinkulumo leti hi ti nyikelaka eminhlanganweni ya hina ya vandlha.—1 Timotiya 4:13-16.
13. Ha yini varhumiwa va boheke ku suka eAntiyoka wa Pisidiya, naswona i swivutiso swihi leswi tlakukaka malunghana ni vadyondzisiwa lavantshwa?
13 Vanhu lava ha ku tsakelaka eAntiyoka wa Pisidiya a va alanga ku paluxa mahungu lawa manene. Hikwalaho, “endzhaku ka vhiki, hi siku ra Savata, vanhu lavo tala va muti va hlengeleta[nile] ku yingisa rito ra Hosi.” Kutani hi ku hatlisa rungula leri ri hangalake ni le handle ka muti lowu. Kahle-kahle, “rito ra Hosi ri hangalak[e] etikweni hinkwaro.” (Mintirho 13:44, 49) Ematshan’wini yo amukela mhaka leyi, Vayuda lava nga ni mavondzo va humelerile eku endleni ka leswaku varhumiwa va hlongoriwa emutini lowu. (Mintirho 13:45, 50) Xana leswi swi va khumbise ku yini vadyondzisiwa lavantshwa? Xana va hele matimba kutani va lan’wa?
14. Ha yini vakaneti va nga swi kotanga ku herisa ntirho lowu varhumiwa va wu sunguleke, naswona hi dyondza yini eka leswi?
14 E-e, hikuva lowu a ku ri ntirho wa Xikwembu. Nakambe, varhumiwa a va veke masungulo lama tiyeke ya ripfumelo eka Yesu Kreste Hosi leyi pfuxiweke. Kutani swi le rivaleni leswaku vadyondzisiwa lavantshwa a va languta Kreste tanihi Murhangeri wa vona, hayi varhumiwa. Xisweswo, hi hlaya leswaku va ‘hambete va tala hi ntsako ni moya lowo kwetsima.’ (Mintirho 13:52) Leswi swi khutaza swonghasi eka varhumiwa ni vaendli van’wana va vadyondzisiwa namuntlha! Loko hi endla ntirho wa hina hi ku titsongahata ni ku chivirika, Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste va ta katekisa vutirheli bya hina.—1 Vakorinto 3:9.
Ikoniya, Listra Na Derbe
15. I endlelo rihi leri varhumiwa va ri landzeleke eIkoniya, naswona ku va ni vuyelo byihi?
15 Pawulo na Barnaba endzhaku va fambe tikhilomitara ta kwalomu ka 140 va ya edzonga-vuxa, emutini lowu landzelaka, ku nga Ikoniya. Ku chava ku xanisiwa a swi va sivelanga ku landzela endlelo leri fanaka ni ra le Antiyoka. Hikwalaho, Bibele yi ri: “Ku pfumela vunyingi lebyikulu bya Vayuda na bya Vagriki.” (Mintirho 14:1) Nakambe, Vayuda lava nga ma amukelangiki mahungu lamanene va pfuxe nkaneto. Kambe varhumiwa va tiyiserile ni ku heta nkarhi wo leha eIkoniya, va ri karhi va pfuna vadyondzisiwa lavantshwa. Kutani loko va twe leswaku vakaneti va vona va Vayuda va lava ku va khandla hi maribye, Pawulo na Barnaba hi vutlharhi va balekele nsin’wini leyi landzelaka, ‘Listra na Derbe ni tiko leri nga kusuhi na kona.’—Mintirho 14:2-6.
16, 17. (a) Ku humelele yini hi Pawulo eListra? (b) Ku tirhisana ka Xikwembu na muapostola loyi ku ri khumbise ku yini jaha ra le Listra?
16 Hi xivindzi, ‘va ye emahlweni va twarisa mahungu lamanene’ ensin’wini leyi yintshwa, leyi nga si tshamaka yi tirhiwa. (Mintirho 14:7) Loko Vayuda lava nga eAntiyoka wa Pisidiya ni le Ikoniya va swi twa, va teke riendzo va ya eListra kutani va hlohlotela mintshungu leswaku yi khandla Pawulo hi maribye. Tanihi leswi a ku ri hava nkarhi wo baleka, Pawulo u khandliwile hi maribye, lerova vakaneti va yena va tshemba leswaku u file. Va n’wi kokele ehandle ka muti.—Mintirho 14:19.
17 Xana u nga ri anakanya gome leri leswi swi ri vangeleke vadyondzisiwa lavantshwa? Kambe vona singita, loko va n’wi rhendzerile, Pawulo u yimile! Bibele a yi swi boxi loko jaha leri vuriwaka Timotiya ri ve un’wana wa vadyondzisiwa lava vantshwa. Entiyisweni enkarhini wun’wana u tive ku tirhisana ka Xikwembu na Pawulo ivi swi dzika swinene emianakanyweni yakwe loko a ha ri ntsongo. Eka papila ra yena ra vumbirhi leri yaka eka Timotiya, Pawulo u tsarile a ku: “U landzelerile ku dyondzisa ka mina ni mahanyelo ya mina, makungu ya vutomi bya mina . . . hinkwaswo leswi swi ndzi humeleleke le Antiyoka ni le Ikoniya ni le Listra, ni ku xaniseka lokukulu loku ndzi ku voneke. Hambiswiritano, Hosi yi ndzi lamulerile emaxangwini lawa hinkwawo.” (2 Timotiya 3:10, 11) Kwalomu ka lembe kumbe mambirhi endzhaku ka ku khandliwa ka Pawulo hi maribye, u tlhelele eListra kutani a kuma leswaku Timotiya lontsongo a a ri Mukreste loyi a vekaka xikombiso, ‘loyi vamakwerhu va le Listra ni va le Ikoniya a va vulavula leswinene ha yena.’ (Mintirho 16:1, 2) Kutani Pawulo u n’wi hlawurile tanihi nakulobye loyi a a ta famba-famba na yena. Leswi swi pfune Timotiya ku kula emoyeni, naswona hi ku famba ka nkarhi u fanelekile leswaku a rhumiwa hi Pawulo ku ya endzela mavandlha yo hambana-hambana. (Vafilipiya 2:19, 20; 1 Timotiya 1:3) Hi ku fanana namuntlha, malandza lama chivirikaka ya Xikwembu ma ni nkucetelo lowunene eka vantshwa, laha vo tala va vona loko va kula va vaka malandza ya Xikwembu lama pfunaka, tanihi Timotiya.
18. (a) Ku humelele yini hi varhumiwa eDerbe? (b) I nkarhi wihi lowu se a wu va pfulekerile, kambe va hlawule ndlela yihi?
18 Mixo lowu landzeleke, endzhaku ka loko a pone ku fa le Listra, Pawulo u suke na Barnaba va ya eDerbe. Hi nkarhi lowu a ku vanga na vakaneti lava va landzeleke, naswona Bibele yi vula leswaku ‘va endle vadyondzisiwa vo hlayanyana.’ (Mintirho 14:20, 21) Loko va simeke vandlha eDerbe, Pawulo na Barnaba a va fanele va endla xiboho. A ku ri ni gondzo leri fambekaka leri a ri suka eDerbe ri ya eTarso leri a ri endliwe hi Varhoma. Loko va ri kwalaho a ku ri riendzo ro koma loko u tlhelela eAntiyoka wa Siriya. Kumbexana yoleyo a ku ri ndlela leyinene yo tlhela ha yona, naswona varhumiwa volavo va ta va va titwe va fanele ku wisa. Kambe hi ku tekelela Murhangeri wa vona, Pawulo na Barnaba va vone xilaveko lexikulu.—Marka 6:31-34.
Ku Endla Ntirho Wa Xikwembu Hi Xitalo
19, 20. (a) Yehovha u va katekise njhani varhumiwa hikwalaho ko tlhelela eListra, Ikoniya ni le Antiyoka? (b) I dyondzo yihi leyi leswi swi yi nyikelaka eka vanhu va Yehovha namuntlha?
19 Ematshan’wini yo teka gondzo ro koma va ya ekaya, varhumiwa lava hi xivindzi va tlhele va endzela miti leyi vutomi bya vona byi ngheneke ekhombyeni eka yona. Xana Yehovha u va katekisile hikwalaho ka nkhathalelo lowu wo pfumala vutianakanyi eka ntlhambi lowuntshwa? Swi vile tano hakunene, hikuva mhaka yi vula leswaku va humelerile eku “tiyis[eni ka] timbilu ta vadyondzisiwa, va va khongotela ku tiyisela eku pfumeleni.” Hi laha ku faneleke, va byele vadyondzisiwa volavo vantshwa va ku: “EMfun’weni wa Xikwembu, hi fanele ku nghena hi maxangu layo tala.” (Mintirho 14:21, 22) Pawulo na Barnaba va tlhele va va tsundzuxa hi ta ku vitaniwa ka vona tanihi vadyandzhaka-kulobye eMfun’weni wa Xikwembu lowu taka. Namuntlha, hi fanele hi nyikela xikhutazo lexi fanaka eka vadyondzisiwa lavantshwa. Hi nga va khutaza leswaku va tiyisela miringo hi ku va kombisa ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga ta va ehansi ka vulawuri bya Mfumo lowu fanaka wa Xikwembu, lowu Pawulo na Barnaba va chumayeleke ha wona.
20 Va nga si suka emutini wo karhi, Pawulo na Barnaba va pfune vandlha ra kwalaho leswaku ri hleleka hi ndlela leyi antswaka. Handle ko kanakana, va letele vavanuna lava fanelekaka kutani va va veka leswaku va rhangela. (Mintirho 14:23) Leswi handle ko tipfinyinga swi pfunete leswaku ku va ni ku andza. Hi laha ku fanaka namuntlha, varhumiwa ni van’wana, endzhaku ko pfuna vanhu lava nga riki na ntokoto leswaku va endla nhluvuko ku fikela loko va kota ku byarha vutihlamuleri, minkarhi yin’wana va rhurha kutani va yisa ntirho wa vona lowunene emahlweni etindhawini tin’wana laha xilaveko xi kuleke kona.
21, 22. (a) Ku humelele yini endzhaku ka loko Pawulo na Barnaba va hete riendzo ra vona ra vurhumiwa? (b) Leswi swi tlakusa swivutiso swihi?
21 Loko varhumiwa eku heteleleni va tlhelele eAntiyoka wa Siriya, va titwe va enerisekile swinene. Entiyisweni, rhekhodo ya Bibele yi vula leswaku va ‘tirhe ntirho lowu Xikwembu xi va nyikeke wona hi xitalo.’ (Mintirho 14:26) Hi laha ku twisisekaka, ku hlamuseriwa ka mintokoto ya vona ku tise ‘ntsako lowukulu eka vamakwavo hinkwavo.’ (Mintirho 15:3) Kambe ku vuriwa yini hi nkarhi lowu a wu ta landzela? Xana se a va ta tshama ehansi va khondla mavoko? Nikatsongo. Endzhaku ko endzela huvo leyi fumaka eYerusalema leswaku va ya kuma xiboho ehenhleni ka mphikamakaneta ya ku yimbisiwa, lava vambirhi va tlhele va teka maendzo ya vurhumiwa. Enkarhini lowu va ye ematlhelweni lama hambaneke. Barnaba u teke Yohane Marka kutani va ya eKipra, loko Pawulo a kuma munghana lontshwa, Silasi, kutani va tsemakanya Siriya na Kilikiya. (Mintirho 15:39-41) A ku ri eriendzweni leri laha a hlawuleke Timotiya lontsongo leswaku a famba na yena.
22 Bibele a yi byi kombisi vuyelo bya riendzo ra vumbirhi ra Barnaba. Loko a ri Pawulo, u hambete a ya ensin’wini leyintshwa kutani a simeka mavandlha emitini leyi nga vaka ntlhanu—ku nga Filipiya, Beriya, Tesalonika, Korinto na Efesa. A xi ri xihi xilotlelo xa ku humelela ka Pawulo loku xiyekaka? Xana misinya leyi fanaka ya milawu ya tirha eka vaendli va vadyondzisiwa va Vukreste namuntlha?
Wa Tsundzuka Xana?
◻ Ha yini Yesu a ri xikombiso lexi xiyekaka xo xi tekelela?
◻ Barnaba a a ri xikombiso hi ndlela yihi?
◻ Hi dyondza yini eka nkulumo ya Pawulo le Pisidiya wa Antiyoka?
◻ Pawulo na Barnaba va endle xiavelo xa vona hi laha ku heleleke hi ndlela yihi?
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Ku tiyisela ka muapostola Pawulo loko a xanisiwa a swi rivalekanga emianakanyweni ya jaha Timotiya