Paradeyisi Ni Tala—U Hlawula Yini?
AA SWI nga kali swi lava ku byeriwa leswaku i munhu wa muxaka muni: mpfhumba wa le Yuropa loyi a a lava ku wisa naswona a navela ku tiphina hi masana ya le xihlaleni xo saseka bya paradeyisi. Loko a tsemakanya ndhawu leyikulu ya tinhulu ta sava leti gimetaka ribuwu ra lwandle, u fambe hi vurhon’wana exikarhi ka nhulu ya mabodlhela, swikotela, mapulasitiki, tincinghamu ni maphepha ya maswiti, maphepha-hungu ni timagazini leti cukumetiweke. A nyangatsekile swinene, u tivutisile loko leyi yi ri paradeyisi leyi a a ya eka yona.
Xana u tshama u hlangavetana ni swo fana ni leswi? Ha yini vanhu va lorha hi ku endzela paradeyisi yo karhi, kambe loko se va ri kwalaho, va vonaka va nga khathali hi ku yi hundzula tala ra xiviri?
Ku Nga Ri “eParadeyisini” Ntsena
Futa leri ra ku nga vi na mhaka ni ku xonga, ku languteka ni ku basa ri tolovelekile “etiparadeyisini” leti vapfhumba vo tala va khitikanelaka eka tona. Vanhu va manguva lawa va karhatiwa ngopfu hi nthyakiso kun’wana ni kun’wana. Mabindzu yo tala ma vanga nthyakiso lowukulu hi ku lahla tithani to tala ta thyaka ra swilo leswi endliweke. Thyaka ra chefu leri nga cukumetiwiki kahle ni ku pfuta ka oyili swi xungeta ku herisa mimbangu yo tala ya misava ya hina, swi yi endla yi nga faneriwi hi ku hanya eka yona.
Tinyimpi na tona ta thyakisa. Loko misava yi hlalele nyimpi ya le Persian Gulf ya 1991 hi ku chava, nyimpi leyi yi engetele nthyakiso wun’wana. Mavuthu ya Iraq ma lumeke swihlovo swa oyili swa 600 hi vomu, ma hundzula Kuwait “ri va xivono xa nhlavutelo xa tihele,” hi laha phepha-hungu ra Yuropa ri swi hlamuselaka ha kona. Magazini wa Jarimani lowu nge Geo wu vitane ndzilo lowu lowukulu wu ku i “mangava lamakulu ya mbangu eka lama tshameke ma endliwa hi vanhu.”
Loko nyimpi yi herile, tsima ro basisa ri sungule xikan’we. Ku timela swihlovo leswi pfurhaka swa oyili ntsena swi lave ku tirha hi matimba tin’hweti to tala. Nhlangano wa Rihanyo wa Misava wu vike leswaku ku andza ka nthyakiso le Kuwait ku nga ha vanga ntsengo wa mafu wu tlakuka hi tiphesente ta 10.
A Swi Na Khombo Ngopfu Kambe Swa Nyangatsa
Eka xikombiso xin’wana ni xin’wana xa nthyakiso lowukulu wa mbangu, lowu tiviwaka ngopfu ni lowu ngo endliwa hi vomu, ku ni magidi ya swikombiso leswitsongo. Lava lahlaka thyaka kun’wana ni kun’wana ni “vampfampfarhuti” va makhumbi va nga vonaka va endla nthyakiso lowu nga riki na khombo ngopfu, kambe hambi swi ri tano va nga hoxa xandla eku onheni ka planete ya Misava leswaku yi nga vi paradeyisi.
Etindhawini tin’wana ku tsalatsala makhumbi swi toloveleke lerova vaaka-tiko va sungule “ku ka va nga ha voni ku hambana ka makhumbi lama mpfampfarhutiweke ni lama nga mpfampfarhutiwangiki.” Ku tsalatsariwa switimela swa le hansi, makhumbi ya miako ni swiyindlwana swa tifoni. Sweswi ku mpfampfarhuteriwa ka makhumbi a ka ha endliwi eswihambukelweni swa mani na mani ntsena.
Madoroba man’wana ma tele hi miako leyi hohlokeke ni leyi nga marhumbi. Tindhawu to tshama eka tona ti onhiwa hi makaya ni majariti lama thyakeke. Mimovha leyi feke, michini leyi cukumetiweke, ni switlakati leswi cukumetiweke swi hangalake emajaritini ya mapurasi lawa a ma ta koka mahlo loko a swi nga ri sweswo.
Etindhawini tin’wana vanhu onge a va na mhaka ni ku tshama va thyakile, va nga languteki. Ku famba-famba u ambele hi ndlela ya futa kumbe ku tilunghisa tano, swi nga ha va swi amukeleka ni ku va efexenini. Lava tlangelaka ku languteka ni ku basa va tekiwa va ri lava namarheleke swilo swa xikhale.
Vona Ntirho Lowukulu Swonghasi!
Vona tsima lerikulu swonghasi ro basisa leri nga ta laveka leswaku ku hundzuriwa timbuwa, mahlathi, ni tintshava ta kaya ra hina ra misava leswaku swi va tiparadeyisi leti kombisiweke eswifunengetweni swa magazini wa vapfhumba wa phepha ro vangama—hi nga ha vuli leswi nga ta fanela ku endliwa hi madoroba, swidorobana ni mapurasi ni le ka vanhu!
Mpfhumba loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni, a tsakile ku vona ntshungu wo basisa wu rhendzeleka ni ndhawu loko ri rhenga, wu suselela makhukhumba lamakulu. Hambi swi ri tano, wu siye swipetlu swa madlilazi lama fayekeke, swipfalo swa mabodlhela, swipfalo swa swikotela ni switlupu swo tala swa fole. Xisweswo hambi endzhaku ko basisa, a swa ha tikomba leswaku ndhawu leyi yo saseka a yi lava ku fana ni tala ematshan’wini yo va paradeyisi.
Ku basisiwa ka misava hinkwayo leswaku ku ponisiwa planete ya Misava leswaku yi nga vi tala ku ta lava leswaku ku herisiwa masalela wolawo ya khombo leri. Xana wu kona ntshembo wa leswaku ku basisa ko tano ku ta humelela? Loko swi ri tano, njhani? I vamani lava nga ta swi endla? Rini?